پلان خانه های دوره قاجار
خانه های دوره ی صفویه
فهرست مطالب مقدمه ۷ بخش اول: خانه ی خواجه پطرس ولیجانیان توصیف و مشاهدات۱۰ الف) معماری۱۰ طبقه ی همکف۱۰ نمای خارجی۱۲ تالار مرکزی۱۴ اتاقهای کناری۱۹ طبقه ی بالا۲۰ ضلع شرقی۲۰ ضلع غربی۲۱ جزئیات و تزیینات خارجی۲۱ ب) نقاشی۲۲ ج) گچبری۲۳ د) وضعیت حفاظت و طرحهای پیشنهادی برای مرمت۲۳ بخش دوم: خانه ی سوکیاس ۲۴ توصیف و مشاهدات۲۴ الف) معماری۲۴ طرح کلی۲۴ طبقه ی همکف۲۷ طبقه ی بالا۳۱ پوشش بام۳۲ نمای اصلی۳۲ نرده ها(دست اندازها)، شبکه های چوبی۳۲ ب) نقاشی۳۳ ایوان۳۳ گنبد خانه ی صلیبی شکل۳۳ ج) گچبری۳۳ د) وضعیت حفاظت و طرحهای پیشنهادی برای مرمت۳۴ بخش سوم- عکس هایی از خانه ی داوید ۴۲ بخش چهارم- خانه ی هوسپ امیر خان ۴۵ توصیف و مشاهدات۴۵ الف) معماری۴۵ طرح کلی۴۵ طبقه ی همکف۴۷ طبقه ی بالا۴۸ نماها ۴۸ ب) نقاشی۵۱ ج) وضعیت حفاظت و طرحهای پیشنهادی برای مرمت ۵۲ بخش پنجم- خانه ی جانی یا گانی(مارتا پیترز) ۵۴ توصیف و مشاهدات ۵۴ الف) معماری ۵۴ طرح کلی ۵۴ زیر زمین ۵۷ طبقه ی همکف ۵۸ طبقه ی فوقانی۵۸ نمای اصلی شمالی۵۸ نمای شرقی۵۹ نمای غربی۶۰ نمای جنوبی۶۰ ب) نقاشی، مقرنس، گچبری و آیینه کاری ۶۱ ج) وضعیت حفاظت و طرحهای پیشنهادی برای مرمت ۶۴ بخش ششم- خانه ی لئون وکیل الدوله ۷۱ توصیف و مشاهدات ۷۱ الف) معماری ۷۱ طرح کلی ۷۱ طبقه ی همکف ۷۳ طبقه ی اول ۷۵ ۱. ضلع غربی ۷۵ ۲. جبهه ...
خانه‌هاي تهران در دوره قاجار
در دوران قاجار، نظام كهن زيست تحت تاثير عواملي كه بيشتر خاستگاه جهاني داشت دستخوش تحول و دگرگوني شد و جنبه هاي نويني ار زندگي شهري با سلسله مراتب خاص پديدار گرديد. تحت تاثير اين تحولات تهران نيز به عنوان پايتخت، بستر اساسي‌ترين و عميق‌ترين تحولات و تغييران كالبدي شد تا جايي كه سبك جديدي بنام سبك تهران پا به عرصه گذاشت. در اين دوره براي اولين با در ايران، ساختمان سازي با تهيه نقشه مرسوم شد. همچنين طراحي و ساخت، برخلاف نظام استاد-شاگردي به فرد واگذار گرديد و تدريس معماري با حضور معلمان اروپايي در دارالفنون برقرار شد. معماري دوره قاجار را معماري خانه‌سازي و يا معماري خانه‌هاي مسكوني ناميده‌اند. چرا كه بيشترين ساخت و سازها در اين دوره به علت افزايش جمعيت شهرنشين معطوف به ايجاد سرپناه و خانه براي مردم مهاجر و تازه‌وارد به شهر گرديد. كثرت ساخت و ساز به همراه شرايط نامساعد اقتصادي مانع از پويايي و ايجاد تحول چشم‌گير در نظام فضايي و ساختاري خانه‌ها بود. خانه هاي عوام برا طبق همان بافت محله‌اي و در تبعيت از ضوابط الگوي متداول خانه ايراني ساخته مي‌شد. اين خانه ها داراي حياط مركزي، اتاق‌هاي سه دري و پنج دري با ارسي بود و فضاهاي ورودي نيز شامل هشتي و دالان دهليز مي‌شد. در اين ميان تنها خانه‌هاي اشراف و طبقات مفرح در محلات شمال شهر مشابه با كاخ‌ها و عمارت‌هاي سنتي ساخته مي‌شد. تزئينات بكاررفته در اين خانه ها عبارتند از : - آيينه‌هاي قديمي با گچبريهاي پركار و ظريف - ستونها و سرستونهاي مرمرين به سبك اروپايي - نقاشي‌هاي ديواري با موضوعات مختلف از قبيل وقايع تاريخي مهم، چهره پردازي‌ها، نگارگري‌ها و مناظر، كه تمام سطوح داخلي ديوارها را پوشانده است. - مجموعه‌هاي مرمرين و مفرغي در داخل و خارج ساختمان - ارسي و شيشه‌هاي رنگي - محوطه‌سازي انگليسي و فرانسوي با سطوح وسيع چمن‌كاري، درختان زينتي و بوته‌اي، حوضچه‌ها و حوض‌هاي مربع مستطيل كوچك و بزرگ، گلكاري باخچه‌ها و خطوط كلي محوطه‌سازي و باغ‌سازي كه تا حدي ار حالت محوري خارج گرديده است. - آذين‌بندي فضاهاي داخلي و خارجي با استفاده از ميزها، صندلي‌ها و مبل‌ها همچنين ويژگيهاي كالبدي فضاها را مي‌توان به شكل زير دسته‌بندي كرد: - پلان‌هاي كشيده در امتداد نما، برجك‌هايي مه در يك طرف يا طرفين بنا قرار گرفته است. - ايوانهاي وسيع در جلوي ساختمان - تالارها و سرسراهاي بزرگ همراه با پله‌هاي مركزي - بخاريهاي ديواري، شيرواني‌ها و سقف‌هاي سبك - ايجاد چشم‌اندازهاي وسيع بوسيله پنجره‌ها و نورگيرهاي ...
خانه هاي تهران در دوره قاجار
خانه‌هاي تهران در دوره قاجار<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> در دوران قاجار، نظام كهن زيست تحت تاثير عواملي كه بيشتر خاستگاه جهاني داشت دستخوش تحول و دگرگوني شد و جنبه هاي نويني ار زندگي شهري با سلسله مراتب خاص پديدار گرديد. تحت تاثير اين تحولات تهران نيز به عنوان پايتخت، بستر اساسي‌ترين و عميق‌ترين تحولات و تغييران كالبدي شد تا جايي كه سبك جديدي بنام سبك تهران پا به عرصه گذاشت. در اين دوره براي اولين با در ايران، ساختمان سازي با تهيه نقشه مرسوم شد. همچنين طراحي و ساخت، برخلاف نظام استاد-شاگردي به فرد واگذار گرديد و تدريس معماري با حضور معلمان اروپايي در دارالفنون برقرار شد. معماري دوره قاجار را معماري خانه‌سازي و يا معماري خانه‌هاي مسكوني ناميده‌اند. چرا كه بيشترين ساخت و سازها در اين دوره به علت افزايش جمعيت شهرنشين معطوف به ايجاد سرپناه و خانه براي مردم مهاجر و تازه‌وارد به شهر گرديد. كثرت ساخت و ساز به همراه شرايط نامساعد اقتصادي مانع از پويايي و ايجاد تحول چشم‌گير در نظام فضايي و ساختاري خانه‌ها بود. خانه هاي عوام برا طبق همان بافت محله‌اي و در تبعيت از ضوابط الگوي متداول خانه ايراني ساخته مي‌شد. اين خانه ها داراي حياط مركزي، اتاق‌هاي سه دري و پنج دري با ارسي بود و فضاهاي ورودي نيز شامل هشتي و دالان دهليز مي‌شد. در اين ميان تنها خانه‌هاي اشراف و طبقات مفرح در محلات شمال شهر مشابه با كاخ‌ها و عمارت‌هاي سنتي ساخته مي‌شد. تزئينات بكاررفته در اين خانه ها عبارتند از : - آيينه‌هاي قديمي با گچبريهاي پركار و ظريف - ستونها و سرستونهاي مرمرين به سبك اروپايي - نقاشي‌هاي ديواري با موضوعات مختلف از قبيل وقايع تاريخي مهم، چهره پردازي‌ها، نگارگري‌ها و مناظر، كه تمام سطوح داخلي ديوارها را پوشانده است. - مجموعه‌هاي مرمرين و مفرغي در داخل و خارج ساختمان - ارسي و شيشه‌هاي رنگي - محوطه‌سازي انگليسي و فرانسوي با سطوح وسيع چمن‌كاري، درختان زينتي و بوته‌اي، حوضچه‌ها و حوض‌هاي مربع مستطيل كوچك و بزرگ، گلكاري باخچه‌ها و خطوط كلي محوطه‌سازي و باغ‌سازي كه تا حدي ار حالت محوري خارج گرديده است. - آذين‌بندي فضاهاي داخلي و خارجي با استفاده از ميزها، صندلي‌ها و مبل‌ها همچنين ويژگيهاي كالبدي فضاها را مي‌توان به شكل زير دسته‌بندي كرد: - پلان‌هاي كشيده در امتداد نما، برجك‌هايي مه در يك طرف يا طرفين بنا قرار گرفته است. - ايوانهاي وسيع در جلوي ساختمان - تالارها و سرسراهاي بزرگ همراه با پله‌هاي مركزي - ...
خانه های قدیمی تهران
خانه قوام السلطنهاین خانه در خیابان امام خمینی (ره)، خیابان 30 تیر قرار دارد که در حدود سال 1297 ه . ق به دستور احمد قوام ساخته شده است. در ابتدا به عنوان منزل مسکونی او مورد استفاده قرار می گرفت، ولی بعدها به سفارت مصر اختصاص داده شد. طرح بنا عمارتی کوشکی است که در آن پلکان سراسری محور طرح بوده و اتاق ها در اطراف محور چیده شده اند. در سال 1355 ه . ش فضای داخلی این بنا به موزه آبگینه و سفال های ایرانی اختصاص داده شد. خانه اعلم السلطنه خانه اعلم السلطنه در خیابان حافظ، بن بست ایرانیان و در ضلع شمال غربی ساختمان بورس اوراق بهادار قرار دارد. ساخت بنا به دوره مظفرالدین شاه قاجار می رسد که حدود صد سال قبل اعلم السلطنه مالک آن شده است. نمای ساختمان نشان می دهد که سبک بنا آمیزه ای از سبک معماری ایرانی و غربی است. عمده تزئینات بنا، تزئینات آجری بوده که بیشتر در نماسازی دیده می شود. این بنا در حال حاضر مرکز آموزش جهاد سازندگی است و چندین بار مورد مرمت قرار گرفته است. خانه اتحادیه خانه امین السلطان معروف به خانه اتحادیه مانند دیگر خانه باغ های دوره قاجار دارای اندرونی و بیرونی است که برای آن از دو جهت درهای ورودی و خروجی در نظر گرفته اند. بخش اصلی این خانه متعلق به دوره ناصری است که در طی زمان بناهایی به آن اضافه یا کم شده است. امروزه یکی از بناهای چندگانه که در شمال غربی مجموعه قرار دارد مربوط به دوره قاجاریه است، ولی بقیه در دوره های بعد ساخته شده اند. خانه مشیرالدوله این بنا در خیابان لاله زار، بین خیابان جمهوری و خیابان منوچهری قرار گرفته و در اصل متعلق به حسن پیرنیا بوده است. از خصوصیات این بنا گچبری و کاشیکاری همراه با کاشی های منقوش به تصاویر شخصیت های اساطیری و تاریخی می باشد که همین خصوصیات باعث شده خانه پیرنیا یکی از خانه های شکیل تاریخی تهران به شمار رود. این خانه دارای دو طبقه و یک زیرزمین می باشد که در مقابل آن حیاط به نسبت بزرگی طراحی شده که با درختان متعدد و آب نمایی، چشم نوازی می کند. خانه فاضل عراقی این خانه در غرب میدان فردوسی، کوچه پارس قرار دارد که موقوفه مرحوم فاضل عراقی است. سازنده و معمار عمارت با ایجاد پیش کرد و فرو رفتگی جزیی در نما، تنوع ایجاد کرده است. بخش مرکزی نما با دری تمام شیشه در قسمت همکف و پنجره ای تمام شیشه در طبقه اول، پیش آمده ترین قسمت این بنا به شمار می رود. کاشی های عمارت بسیار نفیس و بر روی بسیاری از آنها تصاویر شاهان و پادشاهان معروف ایران باستان در نهایت زیبایی نقش شده اند. باغ فردوس این خانه ارزشمند و تاریخی در بخش شمالی شهر تهران قرار دارد. در داخل این خانه ...
کشف سردابه دوره قاجار وسط پروژه شهرداری آمل/مرمت و زیباسازی به زودی
اجرای یک پروژه شهرداری آمل در منطقه قدیمی و تاریخی این شهر موجب کشف یک سردابه متعلق به دوره قاجار در این محل اجرای این پروژه شد. به گزارش خبرگزاری فارس -میراث فرهنگی و گردشگری مازندران از آمل، شهر آمل یکی از چند شهر تاریخی و باسابقه است که برخی قدمت آن را تا دوره آهن و قبل از اسلام می‌دانند. این شهر نخستین پایگاه حکومت شیعیان بوده و آثار تاریخی فراوانی در این زمینه در شهر موجود است. پروژه بلوار امین طبرسی شهرداری آمل در منطقه بافت قدیمی و تاریخی شهر آمل موسوم به پایین بازار به منظور کاهش ترافیک شهری صورت میگیرد. این پروژه که هم‌اکنون مراحل پایانی خود را می‌گذراند با خرید املاک اطراف منطقه پایین‌بازار انجام می‌شود که بسیاری از آثاری تاریخی شهر قدیم آمل در زیر خانه‌های ساخته شده آن قرار دارد. حالا اجرای این پروژه باعث نمایان شدن ورودی یک سردابه متعلق به دوره قاجار شده است. سردابه در زمین شخصی یکی از مالکان کشف شد مدیرعامل سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری آمل در این باره به خبرنگار فارس در آمل گفت: خانه‌های قدیمی متعلق به دوره عموما دارای سردابه و آب انبار بودند که از آب انبار برای نگهداری آب شرب محلات و از سردابه به عنوان یک یخچال خصوصی استفاده می‌شد. حمیدرضا طاهرنژاد افزود: اختلاف دمای این سردابه‌ها با دمای سطح زمین تا 20 درجه بوده و خانواده‌های مرفه برای نگهداری موادغذایی خود از این سردابه‌ها استفاده می‌کردند. وی بیان کرد: در زمان تملک یکی از ملک‌های اطراف پروژه امین طبرسی این سردابه در این زمین قرار داشت. سردابه ویژگی خانه‌های قدیمی دوره قاجار کارشناس میراث فرهنگی مازندران نیز در گفت‌وگو با فارس با تاکید بر اینکه سردابه یکی از ویژگی‌های خانه‌های قدیمی دوره قاجار به شمار می‌رفته است، افزود: این سردابه در میان پروژه بلوار شهرداری آمل نمایان شده است. سعید سلیمانی با اعلام اینکه این اثر قدیمی به لحاظ تاریخی بی‌ارزش نیست و باید تصمیم بر حفظ و مرمت آن گرفته شود، بیان داشت: پس از کشف این سردابه تدابیری در زمین‌های اطراف این مجموعه بازسازی و ساماندهی شد تا خطری بنا را تخریب نکند. وی اشاره کرد: در یک برنامه به عمق دو متر در اطراف این بنا، سنگ‌های شکسته شده برداشته شد تا زمان تردد خودرو به دلیل ارتعاش ناشی از آن این بنا دچار تخریب نشود. سلیمانی با بیان اینکه یک ساماندهی موقت از سوی شهرداری آمل در این زمینه صورت گرفته است، افزود: در حال حاضر به دلیل اجرای پروژه، این مجموعه حفظ می‌شود تا بعدها مدیریت شهری درباره آن تصمیم‌گیری کند. این کارشناس میراث فرهنگی با اعلام اینکه قوانینی برای ...
تاریخچه خانه کلبادی
موقعیت پیرامونی عمارت منوچهرخان کلبادی در محل آب انبار نو قرار دارد که جزو محله های قدیمی شهر ساری میباشد.اکثر بناهای تاریخی این شهر در محدوده ی این محله قرار دارند.فعالیتهای عمده تجاری ـ اداری شهر حول خیابانهای این منطقه و باز نرگسیه صورت میگیرد.مساحت منطقه ۴/۵ % مساحت کل شهر و جمعیت آن ۷ % جمعیت کل شهر است.این منطقه از مناطق شلوغ و پر رفت و آمد شهر ساری میباشد،ساکنان این منطقه بیشتر شامل کسبه،بازاریان و کارمندان میباشند که اقشار میانی جامعه هستند.ساختمانهای قدیمی و تا دو طبقه بیشتر در این منطقه وجود دارند. بناهای تاریخی موجود در منططقه قدیمیب ساری،آب انبار نو ـ خانه کلبادیب ـ مدرسه علمیه مصطفی خان ـ منزل اخوتیان ـ خانه فاضلی ـ آب انبار میراز مهدی ـ امامزاده یحیی (ع) ـ امامزاده زین العابدین (ع) ـ منزل سردار جلیل ـ مسجد جامع و ساختمان دارایی می باشند.محله ی آب انبار نو که از محله های قدیمی ساری میباشد در این منطقه از شهر ساری قرار دارد که دارای کوچه های باریک است و مصالح ساختمان های قدیمی در آن بیشتر از آجر،سیمان و چوب میباشد.عمارت کلبادی نیز در این محله از شهر قرار داد که جزو خانه های اشرافی در آن دوران بوده است و از نظر ساخت و فضاهای درون خود حتی از خانه های بزرگان هم عصر خود مجلل تر و مهم تر بوده است و این به دلیل کاربری صاحبان آن که نظامی و از سران سیاسی بوده اند. بنای معروف آب انبار نو ـ خانه ی فاضلی ،خانه و میدان و مدرسه علمیه مصطفی خان از جمله بناهای تاریخی هستند که در این محله و در ارتباط با خانه کلبادی بوده اند.همچنین حمام باستانی وزیری در مجاورت این بنا قرار دارد.موقعیت این خانه در محله درعکس نشان داده می شود: خصوصیات کلی بافت شهری و روستایی در این منطقه _که اقلیم معتدل و مرطوب دارد_به قرار زیر است : الف ـ بافت شهری و روستایی بصورت باز و گسترده ب ـ فضاهای شهری نسبتاً وسیع ج ـ محوطه ها با دیوارهای کوتاه د ـ کوچه ها نسبتاً عریض هه ـ ساختمانها جدا از هم در مراکز شهری متصل به هم خصوصیات کلی فرم ابنیه سنتی منطقه شامل شش مورد زیر است : الف- بام ساختمان ها بصورت شیبدار ب- ایوان و یا غلام گرد در اطراف ساختمان ج – شکل ساختمانها بصورت برون گرا د – عدم وجود زیرزمین ه ـ کف طبقه ی همکف بالاتر از سطح طبیعی زمین اجزا و عناصر خانه کلبادی خانه ی کلبادی واقع در محله ی آب انبار نو که از محله های قدیمی شهر ساری ساخته شده در دوران قاجار می باشد و مانند بیشتر خانه های قاجاری عصر خود در این اقلیم دارای زیر زمین و طبقه اول و طبقه دوم است. گرچه این خانه به لحاظ معماری شبیه خانه های دیگر عصر ...
معماری قاجار
معماری قاجار نوشته شده توسط : محسن مداح معماری قاجار آیین و ویژگی هااز اواخر دوره صفویه تا اواسط سلطنت ناصرالدین شاه به علت آشفتگیهای موجود و جنگ های پی در پی و عدم ثبات و فقدان امنیت - هنرهای معماری و تزئینات ساختمانی ایران که در دوران صفویه وسعت و تنوع زیاد پیدا کرده بود طی این دوره نابسامانی ملی به انحطاط گرائید. فقط در دوره کوتاه کریم خان زند - ارگ کریم خان و برخی بناهای منفرد همچون مجموعه بناهای وکیل در شیراز برپا می گردد که البته هیچگاه این بناها نتوانستند تاثیر خود را به گستردگی تاثیر بناهای دوران صفوی بر سراسر پهنه سرزمینی ایران به ثبت برسانند. هر چند که این بناها نیز همچنان بر مبنای اصول سبک اصفهان ساخته می شدند و از این روست که معماران این دوره و دوره ی قاجار دنباله رو معماراندوره صفوی بوده اند.ادامه ی مطلب .... علی رغم مطالب ذکر شده در فوق؛ در دوره‌ی قاجاریه شیوه‌ی جدیدی در معماری ایجاد شد که باز هم بر پایه سبک اصفهان اما در ادامه آن بوده است که می توان آن را سبک تهران نام نهاد. بطور کلی معماری دوره ی قاجاریه را می توان به دو دوره ی کلی تقسیم کرد : 1- دوره ی اول: از آغاز سلطنت آغا محمد خان تا پایان سلطنت محمد شاه : در این دوره نگاه حاکم بر معماری همچنان نگاهی درونزا و بر مبنای سبک اصفهان و به کمال رساندن آن می باشد که نمونه هایی همچون حرم حضرت معصومه در قم و مسجد سلطانی نمونه هایی از آن می باشند. 2- دوره ی دوم: از آغاز سلطنت ناصرالدین شاه تا پایان حکومت سلسله قاجار : در این دوره بر اثر مسافرت های ناصرالدین شاه و اخلاف او و همچنین اعزام عده ای از محصلین ایرانی به اروپا و تحت تاثیر قرار گرفتن هیات حاکمه و نخبگان جامعه، سبکی در معماری آغاز می گردد که التقاطی از معماری بومی و معماری غربی می باشد هنر معماری این زمان با مقایسه با دوره‌ی صفویه[بخصوص در مورد ساختمان و توده] بسیار ضعیف شمرده می‌شود. تنها در زمان حکومت طولانی ناصرالدین شاه قاجار به دلیل نفوذ هنر باختری، هنر معماری همچنین صنایع ظریف مانند گچبری، آیینه‌کاری و کاشیکاری رونق یافت. ارتباط بیشتر ایران با غرب، معماران ایرانی را بر آن داشت تا عوامل مشخص معماری ایران را با روش‌بینی و توجه خاصی با عوامل معماری غرب درآمیزند و آثاری به وجود آورند که از نظر هنری دل پسند باشد.(منبع : کتاب سیمای فرهنگی ایران؛ به قلم نویسندگان) اما معماری قاجار اصول، مبانی و الگوهای قدیم معماری ایران را ارتقا بخشیده و نوآوری هایی از نظر فضا به وجود آورد. لیکن، به نظر می رسد، قوت لازم خلق یک معماری نوین را نداشته است. جایگاه ...
خانه معين تجار-خانه مرعشي-خانه دکتر اعلم-خانه چرمی -خانه مستوفي
خانه مستوفي خانه مستوفي يكي از خانه هاي قديمي و زيباي شوشتر است كه به شماره 2315 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده.اين بنا بخشي از مجموعه مستوفي و شامل دو قسمت اندروني و بيروني بوده است. خانه مستوفي متعلق به محمدعلي مستوفي از تجار شوشتر بوده و به شيوه معماري سنتي در اواخر دوره قاجاريه ساخته شده است.تزئينات معماري بنا از نوع خوون چيني و كاربندي آجري و ريگ فرش مي باشد. اين خانه در سال 1374 به اداره ميراث فرهنگي شوشتر تبديل شد. اين بنا به شماره 2315 در فهرست آثار ملي پلان نما و برش خانه چرمی مکان : خيابان هاتف – خيابان گلبهار اين بنا از خانه های اشرافی دوره قاجار محسوب می شود و دارای فضاهای متنوع و تزيينات فراوان می باشد . حياط مستطيل شکل خانه در سه جبهه شمالی و شرقی و غربی خود با فضاهای متعددی احاطه شده که در اين ميان جبهه شمالی با ارتفاعی معادل سه طبقه مهمترين بخش خانه را تشکيل می دهد . اين جبهه شامل تالاری در ميانه و چهار اتاق سه دری در دو طبقه طرفين آن است . هر يک از اتاقهای سه دری در طبقه اول با سه در چوبی و در دو طبقه به وسيله پنجره ارسی به فضای تالار گشوده می شوند . تالار در انتهای خود يک فضای شاه نشين با دو ستون پرتزيين دارد و از ضلع مقابل با ارسی عريض نه دهنه ای به حياط مشرف می شود . ديوارها و سقف تالار پوشيده از تزيينات نقاشی ، گچبری و آيينه کاری است . در جبهه شمال شرقی بنا حوضخانه مرتفعی قرار دارد که در طبقات اول و دوم غرفه هايي پيرامون آن و همچنين حوض هشت گوشی در وسط اين حوضخانه قرار گرفته است . ديوارهای حوضخانه دارای تزيينات گچبری و نقاشی به سبک اروپايي می باشد . بام حوضخانه با شيب چهار طرفه خود حجم شاخصی در مجموعه بنا به وجود آورده است . در جبهه شرقی خانه تالاری وسيع و طويل در ميانه و دو اتاق سه دری در دو سوی آن قرار دارد . شاه نشين اين تالار به صورت اتاقی مجزا در آمده و با دو اتاق ديگر در طرفين خود ارتباط کامل يافته است . اين دو اتاق نيز به نوبه خود با سر در های اين جبهه مرتبطند . فضای اين قسمت توسط ايوان ستون داری به حياط متصل است . جبهه غربی خانه نيز فضايي مشابه ضلع شرقی قرار دارد با اين تفاوت که به جای تالار دو اتاق و راهرويي در بين آنها وجود دارد . جبهه جنوبی بخش عمده آن ديواری است که مشابه جبهه مقابل خود نماساز شده و تنها دو اتاق سه دری به نام اتاق عکس و اتاق آينه در دو انتهای اين جبهه قرار گرفته اند . اتاق آينه داری تزيينات فراوان آينه کاری ، گچبری و نقاشی می باشد ولی اتاق عکس آسيب ديده و از تزيينات آن چيزی بر جای نمانده است . آشپزخانه در گوشه جنوب غربی قرار دارد و از سه بخش شربت خانه ، فضای پخت و پز و انبار تشکيل ...
بازکاوی معماری صفویه تا قاجار
بازکاوی معماری صفویه تا قاجار معماری قاجار اصول، مبانی و الگوهای قدیم معماری ایران را ارتقا بخشیده ونوآوری هایی از نظر فضا به وجود آورد. لیکن، به نظر می رسد، قوت لازم خلق یک معمارینوین را نداشته است. جایگاه و مرتبه معماری قاجار در تاریخ معماری گذشته ایران (قبلاز دوره جدید) می تواند محل بحث و تأمل باشد. اگر آثار معماری را از زاویه فضاییارزیابی کنیم و به خلاقیت های فضایی در معماری توجه کنیم معماری دوره قاجار ارزشپیدا می کند و در جایگاه برتر و تکامل یافته تری نسبت به معماری های دوره های قبلاز خود چون زندیه و صفویه قرار می گیرد، چرا که در معماری این دوره خلاقیت هاییفضایی افزایش می یابد. تنوع فضاها بیشتر می شود و فضاهای نوینی خلق می شوند. فضاها بهگشایش و سبکی بیشتری می رسند و الگوهای قدیمی معماری ایران در جهت گسترش فضا تکاملمی یابند. به طور خلاصه، اگر تکامل معماری را گشایش، شفافیت و سبکی فضاها بدانیم،معماری این دوره به عنوان مرحله تکامل معماری قدیم ایران مطرح می شود. اما وقتی به معماری از زوایای دیگری مانند اندازه ها، تناسبات،شکل ها و تزئینات نگاه کنیم، معماری دوره قاجار وضع نازل تری را نسبت به دوره هایگذشته خود و به خصوص دوره صفوی نشان می دهد. شکل ها استواری و صلابت قبلی را ندارندو شکل های جدیدی وارد معماری می شوند که سطحی و تفننی اند. اندازه ها دقت لازم را ندارند. تناسبات در مرتبه پایین تری نسبتبه تناسبات موزون و اندیشیده شده دوره های قبلی قرار می گیرند. تزئینات معماری گاهتا حد ابتذال سقوط می کند و بی بندوباری، غلو ناشیانه و هرج و مرج، جایگزین تزئیناتمحدود و با وسواس دوره های درخشان سلجوقی و صفوی می شود. برای تشریح مستقیم تر نکاتی که گفته شد، مدرسه شهید مطهری یامدرسه سپهسالار را تجزیه و تحلیل می کنیم: می توان ادعا کرد که این مدرسه، نقطهتکاملی از نظر فضا در الگوی مدرسه یا مسجدهای ایرانی است. برای اثبات این ادعا به ۲وجه اصلی فضای آن اشاره می کنیم. فضای حیاط: در مسجد و در مدرسه های قدیمی مانند مسجد جامعاصفهان، فضای حیاط را دیواره ای معمولاً ۲ طبقه محصور می کند و در ۴ نقطه اصلی آنیعنی در ۲ محور طولی و عرضی حیاط ۴ ایوان استقرار می یابد. در واقع گشادگی های فضایحیاط به این ۴ ایوان منحصر می شوند. در برخی از آثار دورة صفوی در حیاط مرکزینوآوری می شود و گشایش فضای حیاط ها بیشتر است. از نمونه های برجسته در این زمینه مدرسه چهارباغ و مدرسه صدراصفهان است، که در آنها ۴ حیاط کوچک در ۴ گوشه حیاط در ارتباط با فضای حیاط اصلیپدید می آیند. در نمونه دیگر، مسجد حکیم، با خالی کردن پشت دیواره های شرقی و غربیمسجد در ...