مشبک کاری
تعریف و معنای لغوی مشبک در فرهنگ لغات
تعریف و معنای لغوی مشبک در فرهنگ لغات :مشبک : هر چیز در هم آمیخته شده و در هم آمده ، هر چیز شبکه شده و در هم داخل گشته ، شبکه دار ، به شکل شبکه خانه خانه ، جسمی که داری سوراخهای بسیار باشد . سوراخ سوراخ ، هر چیز در هم آمده و در هم آمیخته شده ، شبکه دار . ز غمزه تو مشبک چو خانه زنبور به سینه در دل من دائماٌ در افغان است رفیع الدین لبنانی چون مشبک خان زنبوران ز آه عاشقان پس دریچه کاندرین بام نه ایوان آمده این هفت تابخانه مشبک شد از دعا تا شاه در مقرنس ایوان تو نشست خاقانی
آموزش ساخت گيتار مشبک
آموزش ساخت گيتار مشبک که براي تزيين خانه مي توان از آن استفاده نمود به شرح ذيل است :ابتدا طرح را از روي کاغذ برش داده و روي چوب به ضخامت يک سانتي متر (معمولاً چوبهاي چنار يا اکاليپتوس) مي چسبانيم و پس از برش ، آن را سمباده کاري کرده و با استفاده از روغن جلا آن را جلا مي دهيم . از اين گيتار مي توان بعنوان جاکليدي استفاده نمود .براي تزيين گيتار مي توان از گلهاي چيني نيز استفاده کرد .
مشبک کاری
تاریخچه هنر مشبك هنر مشبك قدمتی دیرینه دارد. از زمانی كه انسانهای اولیه از غارنشینی به صحرا نشینی روی آوردند و از سنگ برای خود چهار دیواری ساختند، برای روشنایی داخل كلبه پنجره ای از پوست حیوان، چوب، برگ یا سنگی كه سوراخ سوراخ شده بود، تعبیه كردند. بدین ترتیب ضمن جلوگیری از ورود سرما تا حدی روشنایی كلبه را تامین كردند. كم كم این سوراخ ها به اشكال هنری تبدیل شد. امروزه آثار مشبك را بر درها،منابر،امام زاده ها، مساجد، ظروف فلزی و سفال، كه هنرمند به مهارت خاصی آن را مشبك كرده، فلز (آلومینیوم، مس، طلا، نقره)، چوب(انواع تخته سه لایی)، استخوان حیوانات (عاج، استخوان شتر،استخوان اسب)، چرم، سنگ پلاستیك، یونولیت، فرمیكا، نئوپان و... می توان مشاهده كرد. درگذشته در منازل را با شیشه های رنگی و با استفاده ازهنر مشبك می ساختند. این روش بخصوص از عهد صفویه متداول و تا پنجاه سال قبل معمول بود. متاسفانه اكنون كمتر از این هنر استفاده می شود و نمونه هایی از آن را فقط در موزه ها می توان یافت. تخته سه لایی تقریباً از صد سال بیش (كه ممكن است از لایه های بیشتری نیز تشكیل شده باشد) ساخته شد. تخته سه لایی را می توان در طول وعرض های نامحدود توسعه داد در حالی كه چوب و استخوان حیوان پهنای محدودی دارد و شكننده است، ولی تخته سه لایی، كه به ترتیب از راه چوب به طور افقی و عمودی استفاده می شود، استحكام خاصی دارد و می توان نقشه ای را روی آن مشخص كرد. مشبك كاری چوب, معرق كاری, منبت كار شناخت كلی مشبك كاری چوب: مراحل آشنایی با فنون و اصول منبت یا مشبك كاری عبارتند از : 1ـ طراحی و فراگیری طراحی برای پیاده كردن كار 2- آشنایی كامل با انواع چوب ها 3ـ آشنایی و طریقه كاربری از ابزار كار مشبك كاری و درود گری 4ـ فراگیری اصول فنی و اصلی سایر رشته های مرتبط با این هنر ضمن آموزش فن مشبك كاری. رشته های موزائیك كاری، معرق كاری ، رنگ كاری و رویه كوبی هر كدام جایگاه خاص خود را داشته و باید هنر جویی مشبك كار یا منبت كار با آن كاملا آشنا شود. مشبك كاری، كه یكی از شاخه های منبت است، در تزئین قاب ها و سایر وسایل تجملی كاربرد دارد و معمولا بر روی چوب های گوناگون، عاج و استخوان انجام می شود. درمشبك سازی از وسایلی چون كاغذ، چسب چوب، مته، اره مویی،كمانه مشبك، سمباده، چكش، گازانبر، چوب( تخته سه لایی)، آلومینیوم،مس وچرم استفاده می شود. ابتدا طرح یا خط مورد نظررا بر روی تخته، فلز یا چرم كه زمینه اصلی كاراست می چسباند و پس از بررسی و علامت گذاری روی طرح نقاطی كه می بایست بریده شود مشخص و سپس با مته سوراخ می شود. پس از آن با استفاده از اره مویی ...
طرح های مشبک سری1(این قسمت کامل شد)
توضیح:برای ساخت طرح ها قبل از هرچیز به اموزش مشبک کاری درهمین وبلاگ مراجعه کنید. ولی برای ساخت این طرح ها بهتر است از چوب با ضخامت بین ۸تا۱۰میلی متر استفاده کرد واگر از تخته سه لا استفاده نشود بهتر است.هم چنین در قسمت هایی از طرح که step drill نوشته شده است وخط چین زده شده است باید با مته ی شماره 2یا3این قسمت هاراسوراخ کرد واز پیچ همین شماره استفاده کرد.تاضمن چرخش قاب شکل درجای خود ثابت بایستد. برای دیدن طرح ها درکیفیت واقعی بر روی ان ها کلیک کنید.(این پست کامل شد) برای گرفتن دستورالعمل کامل ساخت این طرح ها که اینه درکدام قسمت قرار می گیرد یا چگونه نصب می شود وگرفتن قاب مربوط به ان هاوتمام توضیحات روی شکل زیر کلیک کنید ودستور العمل ان راکه به صورت فایل های عکس فشرده می باشد دانلود کنید. هرگونه سوالی که در مورد نحوه ی ساخت طرح ها واجرای ان دارید درقسمت نظرات بگذارید.تا پاسخ داده شود.
شناخت کلی مشبک کاری
شناخت کلی مشبک کاریاین هنر برای تزیین قابها و سایر وسایل تجملی به کار برده می شود و معمولاٌ بر روی چوبهای گوناگون و عاج و استخوان انجام می گیرد . در دنیای امروز برای هنر منبت و مشتقات آن از جمله مشبک کاری ارزش و اهمیت خاصی قائلند ، به همین جهت آثاری در زمینه منبت کاری و سایر رشته های مشتق شده از آن مانند مشبک کاری و معرق کاری در نمایشگاههای بزرگ جهان عرضه شده و با حسن استقبال قابل توجهی رو به رو شده است ... قابل اشاره است که استادان هنرهای تزیینی نیز قسمت عمده ای از اشتهار و معروفیت هنر خود را مدیون دستهای هنر پرداز با ذوق مشبک و معرق و منبت کاران می دانند .
جلا بخشي به طرحها
براي جلا بخشي به طرحهاي مشبک معمولاً از روغن جلا استفاده مي کنند ولي نيم پلي استر براي اين کار خيلي بهتر مي باشد چون هم جلاي بيشتري نسبت به روغن جلا دارد و هم مقرون به صرفه تر از روغن جلا مي باشد . براي استفاده از نيم پلي استر بايد آن را با تينر مخلوط و استفاده کرد .
هنر مشبک
هنر مشبکهنر مشبک قدمتی دیرینه دارد . از زمانی که انسانهای اولیه از غار نشینی به صحرا نشینی روی آوردند و از سنگ برای خود چهار دیواری ساختند ، برای روشنایی داخل کلبه پنجره ای از پوست حیوان ، چوب ، برگ یا سنگی که سوراخ سوراخ شده بود ، تعبیه کردند .بدین ترتیب ضمن جلوگیری از ورود سرما تا حدی روشنایی کلبه را تأمین کردند . کم کم این سوراخها به اشکال هنری تبدیل شد .امروزه آثار مشبک را بر درها ، منابر ، امامزاده ها ، مساجد ، ظروف فلزی و سفال ، که هنرمند با مهارت خاصی آن را مشبک کرده ، فلز ( آلومینیم ، مس ، طلا ، نقره ) ، چوب ( انواع تخته سه لایی ) استخوان حیوانات ( عاج ، استخوان شتر ، استخوان اسب ) چرم ، سنگ ، پلاستیک ، یونولیت ، فرمیکا ، نئوپان و... می توان مشاهده کرد .در گذشته در منازل را با شیشه های رنگی و با استفاده از هنر مشبک می ساختند . این روش بخصوص از عهد صفویه متداول و تا 50 سال قبل معمول بود . متأسفانه اکنون کمتر از این هنر استفاده می شود و نمونه های از آن را فقط در موزه می توان یافت .تخته سه لایی تقریباٌ از 100 سال پیش ( که ممکن است از لایه های بیشتری نیز تشکیل شده باشد ) ساخته شد .تخته سه لایی را می توان در طول و عرضهای نامحدود توسعه داد در حالی که چوب و استخوان حیوان پهنای محدودی دارد و شکننده است ، ولی تخته سه لایی که به ترتیب از راه چوب به طور افقی و عمودی استفاده می شود ، استحکام خاصی دارد و میتوان هر نقشه ای را روی آن مشخص کرد .
طریقه انجام کار مشبک
طریقه انجام کار مشبک ابزار اصلی کار ، کمانه است . کمانه دو سر دارد . سری که متصل به دسته است که یک سر اره را در آن قرار می دهند . اره در قسمتهای بالا و پایین بدون دنده است که ایت قسمتها باید داخل کمانه قرار گیرند . طریقه قرار گرفتن اره باید طوری باشد که دنده ها به طرف جلو و از بالا به پایین باشد به این معنی که اگر دست از پایین به بالا روی اره کشیده شود دنده های اره احساس شود . سر دیگر اره در قسمت بالای کمانه قرار می گیرد و محکم می شود ، اما کسانی که برای بار اول مشغول به کار می شوند باید دقت کنند کمانه همیشه موازی با زمین و اره کاملاً عمود باشد و کمانه به بدن بچسبد . بنابراین اره در محل ثابت است و تخته با کمک دست چپ در حرکت می باشد مانند حالت پارچه و سوزن چرخ خیاطی . مرحله پایان کار سمباده زدن می باشد .
مراحل آشنایی با فنون و اصول کار
مراحل آشنایی با فنون و اصول منبت یا مشبک کاری عبارتند از :طراحی و فراگیری طراحی برای پیاده کردن کار آشنایی کامل با انواع چوبها آشنایی و طریقه کاربری از ابزار کار مشبک کاری و درودگری فراگیری اصول فنی و اصلی سایر رشته های مرتبط با این هنر ضمن آموزش فن مشبک کاری .رشته های موزاییک کاری ، معرق کاری ، رنگ کاری و رویه کوبی هرکدام جایگاه خاص خود را داشته و باید هنرجوی مشبک کار یا منبت کار با آن کاملاٌ آشنا شود .
مشبک کاری فلزی
هر اثر هنري بايد حاکي از ارزش خود باشد و جنس و اعتبار واقعي و اصلي آن اثر است که اهميت دارد . مادامي که تاريخچه آثار هنري را نشناسيم و قصد هنرمند خلاق را نيابيم چه بسا که در قضاوت راجع به آن اثر و خالق آن دچار اشتباه شويم .از آنجا که نوسازي و صنعتي شدن سريع ايران در چند دهه اخير ، اثري عميق بر همه صنايع دستي و سنتي بخصوص فلزکاري داشته ، اغلب آثاري در ايران دچار رکود شده است .<<شواهد و مدارک باستانشناسي اين نکته را تأييد مي کند که شمال و مرکز ايران جزء قديمي ترين مراکز صنايع فلزکاري جهان بوده است >>يکي از شهرهايي که در زمينه فلز و ساخت ادوات جنگي نظير نيزه در زمان هخامنشيان رونق فراواني داشته شهرستان ني ريز در استان فارس مي باشد که تاريخ نويسان يکي از دلايل نامگذاري اين شهرستان را به دليل همين امر يعني نيزه سازي بيان مي کنند .<< گفته شده که برخي از صنايع دستي بخصوص هنر فلزکاري از زمانهاي قديم توسط گروه يا نژاد معيني انجام شده است . >>هنر فلز سازي در ايران ، خاصه در دوره صفوي ، يکي از نفيس ترين انواع فلزکاري در سراسر جهان به شمار مي رفته ، تزيين اشياء ساخته شده فلزي به روشهاي گوناگوني انجام مي شده و مي شود که در بين مردم به قلم زني معروف است ؛ مثلاً در شيراز تزيينات روي فلز را منبت کاري فلز مي نامند که در کتابهاي هنرهاي باختري با نام Repousse آمده است . منبت کاري فلز يک نوع تغيير شکل نرم فلز است که با قلمهاي مخصوص نوک تيز و نوک گرد انجام مي شود و از زير و روي آن چکش کاري مي کنند و ...هر نوع طرح يک قلم منبت کاري مخصوص به خود دارد . نخستين اقدام در منبت کاري فلز تعقيب خطوط اصلي (کار قلم گيري با قلم نيم بر) نقشه است که با قلم پرداز به کار مي پردازند . مرحله بعدي سوراخ کردن يعني مشبک يا شبکه سازي فلز مورد نظر است . اين کار توسط هنرمند حکاک انجام مي شود ، اما اگر کار گسترده باشد توسط کارشناس و هنرمند مشبک کار (فلزکار) انجام مي گردد . امروزه در اصفهان و تهران اين نوع کارها روي اشيايي مانند عود سوز ، مشبک قلعه ، حباب چراغ ، فانوس ، آباژور و انواع گلدانها صورت مي گيرد .زيباترين و جالبترين نگاره هاي قلم زني بر روي ظرفهاي مسي و ... از دوره قاجار رونق يافته است . نقشهاي غير اسليمي ، گلهاي در هم پيچيده و طراحي حروف و غيره از مشخصه هاي بارز اينگونه ظروف تزييني است . رايجترين نوع مشبک فلز در دوره قاجار نوعي فانوس در اندازه ها و شکلهاي مختلف و جنسهاي گوناگون براي تاباندن نور بر سر راه افراد در خيابانها بوده است . امروزه نيز مشبک کاران فلز ، ظروف تزييني مانند انواع آباژورهاي پر نقش و نگار (مسي و برنجي) و بخوردان و گلدان و ... را به بازار ...