فضاهای شهری موفق
شهروگردشگری
گردشگری شهری Urban Tourism مینا انوری آریا مینا نساج بررسی و تبیین نقش صنعت گردشگری در توسعه فضاهای شهری همایش منطقه ای جغرافیا، گردشگری و توسعه پایدار، اسلامشهر، ۱۳۸۶ گردشگری شامل همه خدمات و ویژگیهایی است که در کنار هم قرار می گیرند تا آنچه مسافر می خواهد، فراهم آورند و انواع مختلفی دارد. اما صاحبنظران گردشگری در دنیا، 4 فضای کلی را برای آن مشخص کرده اند:۱-فضای روستایی یا جهانگردی سبز ۲-فضای کوهستانی برای ورزشهای کوهستانی۳-فضای ساحلی با ویژگیهای خاص خود۴- فضای شهریسرآمد انواع این گردشگریها و پر مشتری ترین آنها گردشگری شهری است؛ بطوریکه با توجه به جایگاه ویژه شهر، در بسیاری از کشورهای موفق در این صنعت، شهر پایه و اساس توسعه گردشگری است. ایجاد و توسعه فضاهای شهری مناسب، بازسازی فضاهای ظاهراً متروک و مرده به قصد زنده کردن جنبه های کهن جامعه از جمله آثار توسعه گردشگری شهری است. بدین منظور بسیاری از شهرها درصددند تا از ویژگیها و امکانات خاص شهر خود سود برده و از مزایای جلب توریست شهری بهره گیرند. فضاهای شهری در شهرهای معاصر را می توان به دو دسته تقسیم نمود: الف- فضاهای مدرن یا جدید نظیر پارک ها، مراکز فروش مدرن، فرهنگسرا ها، میادین و پلازاها. ب- فضاهای سنتی نظیر بازارها، امام زاده ها، گورستان ها، باغ ها، مساجد و سایر اماکن تاریخی. از این منظر، تاثیر گردشگری بر کالبد فضاهای شهری نیز قابل تقسیم به صورت ذیل است:الف- گردشگری و ایجاد و توسعه فضاهای شهری مدرن و جذاب. ب- گردشگری و احیا و باز زنده سازی بافتهای تاریخی و فضاهای کهن شهری. گردشگری و ایجاد و توسعه فضاهای شهری مدرن و جذابایجاد فضاهای شهری قوی بر اساس فعالیت‌های جدید و تأكید بر توسعه فعالیت‌های گردشگری و ایجاد جاذبه های بیشتر برای ماندگاری همراه با توسعه هسته‌های كار و فعالیت با هدف توسعه موزون شهر و پیوند كار و سكونت در تمام منطقه شهری و ایجاد یك نظام چند هسته‌ای، انعكاس تجربه‌ها و درس‌های نظری و عملی است كه از كلان‌شهرها و شهرهای جهان می‌توان آموخت و به كار گرفت. ایجاد و توسعه انواع مراکز اقامتی مدرن، فضاهای تفریحی و سرگرمی، فضاهای خرید بزرگ شهری، موزه ها و مراکز فرهنگی و هنری بویژه فرهنگ و هنر بومی با هدف توسعه گردشگری موجب بهره مند شدن ساکنین شهر از این خدمات خواهد بود و رضایت عموم را به همراه خواهد داشت. گردشگری و احیا و بافتهای تاریخی و باز زنده سازی فضاهای کهن شهریبافت‌های تاریخی كانون و هسته شهرها هستند. حیات این بافت‌ها طی سده های گذشته پایه بسیاری از آداب و رسوم و حتی فرهنگ موجود و نیز رونق اقتصادی شهر و منطقه بوده است.فضاهای ...
فضاهای شهری و اصول شهرسازی ایرانی
علیرضا فرسایی : برای دستیابی به یک مکان شهری جذاب، فضا باید به شكل مطلوبی محصور شود، در واقع می‌توان گفت نخستین اصل حاکم بر طراحی مکانهای شهری، محصوریت است. عناصر شهری، محله‌ای و یا واحدهای مسکونی به طور معمول، عناصر محصور کننده فضا هستند. براساس این اصل، انسان مهمترین رکن فضا محسوب می‌شود و فضا باید مقیاس انسانی داشته باشد فضاهای شهری از مهمترین و فعال‌ترین مكان‌های شهری در دوران‌های مختلف زندگی بشر به حساب می‌آیند. توجه به عناصر و كیفیت‌های موجود در اینگونه فضاها در دوران‌های مختلف تاریخی بر اساس اهداف و خواسته‌های ساكنین شهرها متفاوت بوده است اما آنچه كه در تمامی دوران‌ها مشترك بوده، حضور مردم و وجود روابط اجتماعی حاكم بر آنها است كه مهمترین اصل در پویایی فضاهای شهری به حساب می‌آید. فضای شهری به ترکیبی اطلاق می‌شود که از فعالیت‌ها، بناهای مختلف فرهنگی، اجتماعی، اداری، تجاری و مانند آن و عناصر و اجزای شهری به صورتی آراسته، هماهنگ و واجد نظم و بالطبع با ارزش‌های بصری سازمان یافته باشد. فضای شهری جزء جدایی‌ناپذیر از ساختار فضایی یك شهر در ادوار مختلف تاریخ شهر است و به همین دلیل مانند ساخت کلی شهر، تابع شرایط اجتماعی و اقتصادی متغیر است و در هر فرهنگی به صورت‌های گوناگون مانند میدان، خیابان، تکیه، بازار، گذر و ... جلوه كرده است. فضاهای شهری از مهمترین و فعال‌ترین مكان‌های شهری در دوران‌های گذشته به حساب می‌آمده‌اند. فضاهایی خارج از عرصه‌های خصوصی زندگی شهروندان كه قابلیت ظهور تعاملات اجتماعی در آنها بسیار بالا بوده است. بهترین راه درك فضای شهری، نگاه دقیق به تجربه طراحی فضا در طول تاریخ است. «ادموند بیکن» یکی از مهمترین طراحان شهری عقیده دارد جوهر مطالعه و بررسی آثار با ارزش معماری و شهرسازی همان خصوصیت فضایی است و تا زمانی که درك نشود سرگردانی در طراحی فضاهای شهری و معماری ادامه دارد؛ چرا که خصوصیت فضایی در واقع جوهر روابط فرهنگی، اجتماعی و فعالیت‌های شهروندان است. به بیانی روشن‌تر؛ فضا، مکانی است در همه ادوار، استوار بر گذشته‌ای وزین، حالی زنده و انعطاف‌‌پذیر برای آینده. بنابراین امروز هم باید از فضاهای گذشته استفاده کرد و اگر جوابگو نیست، باید بتوان با مهارت و استادی، فضاهایی نیز به آن افزود، همان‌طور که تاریخ تکوین فضا این امر را به خوبی نشان می‌دهد. در تعریف فضای شهری لازم است حوزه این تعریف مشخص باشد. به عنوان مثال تعریفی كه جامعه‌شناسان از فضای شهری دارند متفاوت از تعریفی است كه معماران و شهرسازان از این موضوع دارند. به طور كلی پس از بررسی و مطالعه ...
فضاهای گمشده شهری
فضاهای گمشده . Lost Spaces شناخت فضاهای گم شده ی درون شهری به همراه بررسی تطبیقی آن در شهر قم سال دوم، شماره نوزدهم، آبان 1389 /قم شناسی، مقالات تحلیلی نوشته شده توسط فاطمه آیت اللهی / دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری مقدمه آنچه که بیش از هر معیاری یک شهر را از سایر شهرها متمایز می کند، میزان سرزندگی و حضور شهروندان در فضاهای عمومی آن شهر است. اینکه یک شهر و فضاهای عمومی و در¬دسترس آن ،چگونه به نیازهای شهروندان خود پاسخ گفته و چه تصویری از خود بر ذهن شهروندان اش به یادگار گذاشته است. سیمای شهری مطلوب (تصویر ذهنی شهروندان از یک شهر) در یک رابطه ی دوسویه، میان میزان ادراک یک شهروند و منظرشهری مطلوب شکل می گیرد. توجه به این رابطه ی دوطرفه می تواند از طریق ایجاد یک منظر شهری مطلوب از یک سو و بالابردن میزان درک زیباشناسی یک شهروند از سوی دیگر صورت گیرد. کارشناسان طراحی شهری، منظر شهری و معماری، از طریق شناخت نیازهای شهر و شهروندش می توانند فضاهای عمومی رها شده و مرده ی یک شهر را به فضاهای شهری سرزنده ای تبدیل کنند ؛که با داشتن یک منظرشهری مطلوب، به پیروی از آن، سیمای شهری ماندگارتری به وجود آورند. کلان شهر قم، به عنوان یکی از کلان شهرهای در حال توسعه ی کشور، از نظر داشتن فضاهای شهری سرزنده از فقیرترین شهرهای کشور در این زمینه به شمار می رود. بنابراین شناخت فضاهای عمومی رهاشده که پیاده روها ، پیش فضاها، فضاهای زیرین روگذرها ، زمین های به جا مانده در توسعه های تک عملکردی و... را در برگیرد, می تواند پتانسیل های طراحی مناسبی را در اختیار کارشناسان و طراحان مرتبط قرار دهد. مبانی راجر ترانزیک به عنوان نظریه پرداز شهری در دوره کم رنگ شدن رویکردهای مدرن و شکل گیری نظریه های پست مدرن با کتاب Finding Lost Space در سال 1986 توجه طراحان را به سوی فضاهایی از شهر سوق می دهد که در جریان رویکرد مدرنیستی؛ میان ساختمان ها ، بزرگراه ها و برج های بلند مرتبه رها شده و چهره ی شهر را مرده و نازیبا کرده اند. ترانزیک در طرح مسئله و تعریف فضاهای گم شده چنین می نویسد : The Problem Of Urban Desing & What is lost space ? مسئله ی طراحی شهری چیست ؟ در شهرهای امروزی ، طراحان با چالش خلق محیط های بیرونی به عنوان فضاهایی روبه رو هستند که چارچوب توسعه های جدید را به صورت یکپارچه و متحد فراهم می سازند. نقش عمده ی طراحان ، طراحی آرایشی یا سطحی فضاهای بی شکل و بی برنامه ای است که برای اولین بار برای استفاده ی عموم طراحی شده اند. فرایند معمول توسعه های شهری، با ساختمان ها به صورت اشیای مجرد در منظرشهری برخورد می کند و نه به عنوان جزئی از یک کل بزرگ تر مانند خیابان، میدان و ...
اصول وضوابط طراحی پارک های شهری
اصولاً پارکها مجموعه ای از فضاهای سخت و فضاهای سبز می باشند که هر یک بعنوان مکمل دیگری عمل می کند. بطورکلی فضاهای سخت شامل مبلمان ، عناصر معماری، کف سازیها و غیره بوده و تابعی از ویژگیهای و اصول معماری پارک می باشد که بایستی دقیقاً در مراحل طراحی پارک به آنها توجه شده و براساس نوع عملکرد آنها مقادیر مناسب آن برآورد گردد. لازم به ذکر است که کلیه ی فضاهای سخت طراحی شده، بایستی از لحاظ فرم عملکرد متناسب با کارکرد و گروه سنی استفاده کنندگان از پارکها بوده و هر کدام از اصول مخصوص به خود تبعیت کند. بعنوان مثال طراحی انواع مبلمان و حتی معماری یک پارک ویژه ی کودکان با یک پارک شهری که مورد استفاده ی طیفهای سنی زیادی قرارداد متفاوت می باشد.با این مقدمه در این قسمت از گزارش به بررسی ضوابط و معیارهای اجرای فضاهای سبز و سخت پارکها و فضاهای سبز غیر قابل ( معابر و دسترسیها، جرائم و رفیوژها) پرداخته شده است. 1- فضاهای سبز فعال ( پارکها و گردشگاه ها) اصولاً طبیعت پارکهای عمومی بگونه ایست که تمام طبقات مردم می توانند از آن استفاده کنند، بعبارت دیگر این پارکها به منظور گردشگاه و محل استراحت عموم می باشد، علاوه بر نکات فوق یکی از خصوصیات مهم و معینه پارکهای عمومی تاثیری است که در آب و هوای شهرها می گذارد و خود کمک زیادی به حفظ بهداشت محیط و سلامتی افراد می نماید. در پارکهای عمومی سعی بر آن است که تمام وسائل سرگرمی و رفاهی تقریباً برای همه گونه سلیقه ها وجود داشته باشد. 1-1- تاسیسات رفاهی، تجهیزات خدماتی و اداری، وسایل بازی، زمینهای بازی و سایر امکانات مورد نیاز در احداث پارکها بطور کلی انواع تاسیسات رفاهی ، تجهیزات خدماتی ، وسایل بازی ، زمینهای بازی و سایر امکاناتی که بنحوی موجب کیفی استفاده ازپارکهای شهری را فراهم می آورند می توان بشرح زیر طبقه بندی نمود: - مبلمان شامل : - نیمکت - زباله دان - تابلوهای راهنما، اطلاعات - ثبت تقویم و تاریخ، ساعت ، تابلوی تبلیغات، تابلوهای توقف و غیره - پایه های مخصوص روشنایی - دروازه های ورودی و خروجی - حصار - مکان پیک نیک - فضاهای خصوصی و خلوت - سایبان - گلدان و گلجای - صندوق پست - ابنیه شامل: - کتابخانه - نمایشگاه - گالری و فرهنگسرا - آمفی تئاتر - آبنما - انواع کیوسکهای فروش مجلات و غیره - شبکه حصار و موانع - تاسیسات رفاهی شامل : - توالت و دستشویی - کافه تریا و رستوران - آبخوری - تاسیسات خدماتی شامل - موتورخانه ( تاسیسات آب و برق) - انبار نگهداری وسایل - گلخانه، نهالستان و محل تهیه کود و کمپوست - مکان استراحت مستخدمین پارک - وسایل و زمینهای بازی: این نوع وسایل تنوع زیادی داشت و متناسب با طبقات سنی ( خردسالان، ...
فضاهای شهری و اصول شهرسازی ایرانی
فضاهای شهری و اصول شهرسازی ایرانیفضاهای شهری از مهمترین و فعال‌ترین مکانهای شهری در دوران‌های مختلف زندگی بشر به حساب می‌آیند. توجه به عناصر و کیفیت‌های موجود در اینگونه فضاها در دوران‌های مختلف تاریخی بر اساس اهداف و خواسته‌های ساکنین شهرها متفاوت بوده است اما آنچه که در تمامی دوران‌ها مشترک بوده، حضور مردم و وجود روابط اجتماعی حاکم بر آنها است که مهمترین اصل در پویایی فضاهای شهری به حساب می‌آید. فضای شهری به ترکیبی اطلاق می‌شود که از فعالیت‌ها، بناهای مختلف فرهنگی، اجتماعی، اداری، تجاری و مانند آن و عناصر و اجزای شهری به صورتی آراسته، هماهنگ و واجد نظم و بالطبع با ارزش‌های بصری سازمان یافته باشد. فضای شهری جزء جدایی‌ناپذیر از ساختار فضایی یک شهر در ادوار مختلف تاریخ شهر است و به همین دلیل مانند ساخت کلی شهر، تابع شرایط اجتماعی و اقتصادی متغیر است و در هر فرهنگی به صورت‌های گوناگون مانند میدان، خیابان، تکیه، بازار، گذر و ... جلوه کرده است. فضاهای شهری از مهمترین و فعال‌ترین مکانهای شهری در دوران‌های گذشته به حساب می‌آمده‌اند. فضاهایی خارج از عرصه‌های خصوصی زندگی شهروندان که قابلیت ظهور تعاملات اجتماعی در آنها بسیار بالا بوده است. بهترین راه درک فضای شهری، نگاه دقیق به تجربه طراحی فضا در طول تاریخ است. «ادموند بیکن» یکی از مهمترین طراحان شهری عقیده دارد جوهر مطالعه و بررسی آثار با ارزش معماری و شهرسازی همان خصوصیت فضایی است و تا زمانی که درک نشود سرگردانی در طراحی فضاهای شهری و معماری ادامه دارد؛ چرا که خصوصیت فضایی در واقع جوهر روابط فرهنگی، اجتماعی و فعالیت‌های شهروندان است. به بیانی روشن‌تر؛ فضا، مکانی است در همه ادوار، استوار بر گذشته‌ای وزین، حالی زنده و انعطاف‌‌پذیر برای آینده. بنابراین امروز هم باید از فضاهای گذشته استفاده کرد و اگر جوابگو نیست، باید بتوان با مهارت و استادی، فضاهایی نیز به آن افزود، همان‌طور که تاریخ تکوین فضا این امر را به خوبی نشان می‌دهد. در تعریف فضای شهری لازم است حوزه این تعریف مشخص باشد. به عنوان مثال تعریفی که جامعه‌شناسان از فضای شهری دارند متفاوت از تعریفی است که معماران و شهرسازان از این موضوع دارند. به طور کلی پس از بررسی و مطالعه پیرامون شهرها و فضاهای شهری در دوران‌های مختلف تاریخی می‌توان گفت که فضای شهری (شامل منظر شهری) فضایی است که حوزه عمومی را می‌سازد و فضای معماری، حوزه‌ای خصوصی‌تر محسوب می‌شود. هرگونه فضایی که در شهر قرار دارد را نمی‌توان فضای شهری دانست، بلکه ارتباطات ویژه بصری و حرکتی در فضایی با خصوصیاتی ...
میدان های شهری
درکی که اکنون از میدان وجود دارد همانی است که در ذهن همگان و به طور یکسان از تقاطع چند خیابان که فضایی در میانه آن برای تفکیک حرکت سواره پدید آمده و با ترکیبی از پوشش گیاهی، آب نما و فواره شکل می گیرد و هیچ ارتباط معقولی با انسان، حرکت انسانی و حضور معنی دار انسان برقرار نمی سازد. میدان بدون حضور موثر و امن انسان و به منظوری معین معنی خارجی ندارد و حضور انسان در این فضای میانی تقاطع ها نه دارای معنی است، نه موثر است و نه امن. میدان بر حسب ضرورت های مکانی و زمانی نقش و عملکرد های مختلفی به خود گرفته است. گاهی به صورت مکانی برای عرضه کالا بوده و زمانی فضایی حکومتی و دیوانی و یا مذهبی داشته است و در دوران معاصر بسیاری از عملکرد های کلاسیک آن به بنا ها منتقل شده است و به علت وضیعت و موقعیت فعلی، نمی توان عملکرد های گوناگون اجتماعی دوران گذشته را از آن انتظار داشت. آنچه امروزه در مورد میدان های شهری مطرح است چگونگی فرم، نوع استفاده و پیوند آنها با بافت شهری است؛ در حالی که اکثر میدان های نوساز شهری در ایران فاقد طراحی صحیح برای این ویژگی ها است و تنها از جنبه معماری قابل بررسی است و بیشتر، محوطه ای است که به آن میدان اطلاق می شود و در عمل به اشغال وسایل نقلیه درآمده و به کلی تغییر شکل یافته است. برای میدان ویژگی ها و تعاریف مختلفی را می توان مطرح کرد که در زیر به نمونه هایی از آنها اشاره می کنیم: - میدان فضایی است با سه بعد کاملا مشخص، دارای محدوده ای معین به داخل و خارج، که کف و بدنه آن از معماری تعریف شده ای برخوردار است. گرچه میدان های جدید و مهمی نیز وجود دارند که فضای شان جزء به جزء طراحی شده ولی دارای بدنه مشخصی نیستند. - میدان فضایی است عمومی و قابل استفاده برای همگان و این وجه تمایزی است بین یک میدان و فضای باز و اختصاصی یک بنای مسکونی. - میدان شهری مسقف نیست و همین مورد سالن های بزرگ و مسقف (پاساژ ها) را از آن متمایز کرده است. - غالبا میدان شهری فضایی است، با سوابق ویژه تاریخی، یادبودها و آثاری از رخدادهای دوران گذشته شهر که چون خاطره ای محترم و مشترک برای شهروندان محسوب می شود. - میدان، اگر کیفیت اقامت و گذراندن اوقات فراغت در آن مطلوب باشد، با اتبوه جمعیت، آمد و شد مداوم مواجه می شود، که دال بر جاذبه و کشش آن است؛ چنین میدانی از میدان های مورد علاقه مردم خواهد بود. از دیر باز تاکنون بین طرفداران دو دیدگاه متضاد درباره شهرسازی، بحثی در گرفته است که هنوز نیز ادامه دارد: گروهی از شهرسازان اولویت را به جنبه های هنری شهرسازی داده و بیشتر بر روی فضاهای شهری تاکید می کنند، دسته دیگری اولویت را به جنبه های ...
بررسی شاخص های محیط در فضای ورودی شهرها
مقدمه: فضای ورودی شهرها مفصل اتصال دهنده فضای مصنوع داخل شهرها و فضای طبیعی خارج شهر می باشد که همچون دیگر فضاهای شهری توقعاتی بر آن مترتب می باشد. تحولات اجتماعی ،اقتصادی ، فرهنگی ، سیاسی ناشی از مدرنیزه شدن زندگی امروزی، فضاهای شهری را در هر منطقه و ناحیه تحت تاثیرخود قرار داده است .فضای ورودی شهرهای ما نیزاز این امر مصون نمانده اند، وامروزه حتی دارای حداقل ویژگی های فضای شهری مطلوب نیستند. ازآنرو با تبدیل فضای ورودی شهر قدیم (برج بارو،دروازه و ...) به کریدور ورودی با ساختمان های زشت و فرسوده،تعمیرکاریها، کاربرهای نظامی، انبار مصالح ، اسقاطی اتومبیل و فضاهای متروکه و... مواجه هستیم. پروژه های ساماندهی که تاکنون در خصوص مبادی ورودی شهرها صورت گرفته، بدون چارچوبی متناسب وساختاری هماهنگ با ناحیه و منطقه مورد مطالعه بوده و مشاوران و مهندسان با سلایق فردی خویش به تحلیل و تفسیر موضوع پرداخته اند که دلیل آن را می توان در نبود مبانی نظری مستحکم در این رابطه دانست. به طورمثال اقداماتی چون احداث فلکه و بولوار به دلیل عدم رویکرد چندسونگر، بر معظلات حوزه افزوده است. کیفیت ساخت و ساز حاشیه ورودی به صورت پراکنده، نشان از خودرو بودن جریان توسعه و نبود نظارت بر این فضاها می باشد. همچنین این فضاها ازبعد عملکردی با عدم توزیع متناسب کنش ها و فعالیت ها و کاربری ها مواجه اند که خود در کاهش کیفیت محیطی عملکرد حوزه بسیار موثر است. مبادی ورودی شهر ها در حال حاضر محدوده های آباد و سر زنده ای نیستند و جهت گیری و انتخاب مسیر در آنها بسیار دشوار و اشتباه انگیز است.(قریب 1382) امروزه تعریف حوزه ورودی در شهرهای ما با ایجاد دروازه جدید پشت تابلوی نام شهر یا نصب پارچه که روی آن به مسافرین خوش آمد گفته می شود صورت می گیرد، حال آنکه این راه حل پاسخگوی توقعات مورد انتظار از یک ورودی نیست. مضاف براینکه تنها نباید به جنبه های معمارانه طراحی ورودی پرداخت چون این امر مستلزم طراحی و برنامه ریزی عمده ای است که طراحی معماری بخشی از آن می باشد. از اینروست که در این پژوهش با امید بر حل یا کاهش مشکل ورودی های شهری در ایران به عناوین و موارد زیر اشاره می گردد: 1- تعاریف مرتبط با ورودی شهر 2- نگاهی به گذشته،حال و آینده ی ورودی های شهری 3- کیفیت فضاهای شهری و ورودی شهرها 4- عوامل مؤثر در طراحی فضای ورودی موفق 5- حرکت، سرعت و زمان در فضای ورودی شهرها 6- حوزه بندی فضای ورودی شهر 7- مولفه های کیفیت محیط (فرم،عملکرد و معنا) 8- ارزیابی مولفه های کیفیت محیطی در حوزه های ورودی شهر در نهایت با توجه به اینکه مؤلفه های فرمی،عملکردی ...
انواع فضاهای عمومی در شهر _ درس تحلیل فضای شهری
مطالب مهم و کلیدی درس تحلیل فضاهای شهری ویژه دانشجویان معماری و معماری شهر سازی فضا: فضای شهری، فضای خالی بین ساختمان ها نیست، بلکه مفهومی است دربرگیرنده ی محیط کالبدی، فعالیت ها، رویدادها و روابط میان آنها (مدنی پور، 1384 ). فضای شهری به باور اندیشمندان معماری و شهرسازی، فراتر از فضای کالبدی و مولفه های هندسی آن است. فضای شهری در یک تعریف عام، شامل فضای زندگی شهروندانی است که آگاهانه یا ناآگاهانه برای رسیدن به مقاصد مختلف طی می شود(پاکزاد، 1375). ماتین خیابان ها، بلوارها، میدان ها، پارک های شهر به انضمام نماهای ساختمانی که آن فضا را تعریف نمود ه اند جزء فضای شهری و در حیطه مطالعات طراحی شهری میداند (گلکار، 1378 ).فضاهای عمومی شهر بایستی امکان ایجاد ارتباطات اجتماعی و فرهنگی را نیز فراهم آورند (کارموناو همکاران، 1388: 195) زمانی که فضا به معنا بگیرد، مکان بوجود می آید و به گونه ای ما به دنبال تحلیل مکانهای عمومی هستیم. فضاها شامل ۳ دسته خصوصی، نیمه خصوصی و عمومی هستند. فضاهای شهری:آن دسته از فضاهاي باز عمومي كه در آن تعامل اجتماعي بين شهروندان با هم و با محيط رخ مي‌دهد.میدان ترافالگار لندن:پله شهری:خیابان شانزلیزه: ونیز ـ ایتالیا: انواع فضاهای عمومی در شهر:ورودی: ورودی شهرـ ورودی محلهمیدان: میدان تشریفاتی ـ میدان شهری ـ میدان محلیخیابان: بزرگراه ـ بلوارـ خیابان شهری ـ خیابان عبوری ـ خیابان محلی ـ کوچه و بن بست ـ پیاده راهکناره آب: کنار رود اصلی یا فصلی ـ کنار ساحل یا دریاچهپله: پله شهری ـ پله محلی
فرهنگ و طراحی فضاهای شهری
فرهنگ و طراحی فضاهای شهریدر طراحی محیط، علاوه بر دانش، توانایی و الهام درونی، عواملی نیز از بیرون بر ذهن طراح و هنرمند اثر می گذارند. در ایران، فرهنگ، تاریخ و عملکرد محیط از مهم ترین عوامل مؤثر بر اندیشه طراح و معمار در طراحی مناظر و چشم اندازهاست. محیط زندگی علاوه براینکه محلی برای تخلیه هیجانات روحی مردم به شمار می رود، نشان دهنده گذشته وحال مردم یک جامعه است. در برخی منابع نیمه قرن چهارم، ازایرانیان به عنوان بنیانگذاران طراحی محیط و منظر یاد شده است که نشان می دهد از همان ابتدا، برای ساخت و زینت بخشی پردیس،ازاصولی استفاده می شد. عواملی که امروزه بر ذهن و فکر طراح تأثیر می گذارند و موجب خلق طرحی زیبا و بدیع و ترکیبی منظم و تأثیرگذار می شوند ریشه در فرهنگ، تاریخ و نحوه استفاده از محیط دارند. در بررسی دقیق طرح های اجرا شده در کشور، مشخص شده این عوامل در بیشتر طرح ها جایگاهی ندارد و اکثر طراحان تنها به جنبه های زیباسازی طرح توجه می کنند، درحالی که در حرکت به سمت توسعه پایدار و در طراحی اکوسیستم ها درنظر گرفتن این عوامل ضروری است. از آنجا که نمای ساختمان ها و شکل چشم اندازها، از نشانه های فرهنگی هر جامعه و طرزتفکر مردم به شمار می آیند، نگاه یک تازه وارد به اطراف خود، در وهله اول با فرهنگ مردم آن جامعه گره می خورد. بنابراین ، عوامل فرهنگی اصلی ترین نقش را در طراحی محیط ایفا می کنند. تشابه بین ۲ محیط از ۲ جامعه جدا از هم، گویای نزدیکی فرهنگ ۲ملت و درنهایت، نشان دهنده پیوستگی و نحوه نگرش و اندیشه آنهاست. خلاف این مطلب نیز صادق است. در جوامع مختلف، به دلیل تفاوت های فرهنگی، استفاده از اجزا و نحوه چیدمان و ساخت یک پردیس متفاوت است. برای مثال، شکل فانوس هایی که یک طراح ژاپنی در طرح خود به کار می برد، نمای کوچکی از معماری ساختمان های آن جامعه است. در ایران تأثیر سایر فرهنگ ها بر طرح پردیس در استفاده از سبک های مختلف شرقی و غربی دوره قاجاریه و ارتباط با سایر مملکت ها، بیشتر دیده می شود. برای مثال می توان ازباغ «دوشان تپه» در تهران نام برد که در زمان ناصرالدین شاه احداث شده است. در دوره پهلوی به دلیل ارتباط بیشتر، تغییرات بیشتری در طراحی محیط دیده می شود. این تأثیرات در ویلاسازی های آن زمان کاملاً مشخص است. هرچند در همین طرح ها هم فرهنگ ایرانی همچنان رنگ و لعاب خود را حفظ کرده است. محصور کردن وسایل مختلف برای محفوظ ماندن از دید دیگران، یکی از نشانه های چنین فرهنگی است. بسیاری از ساختارهای یک جامعه از تاریخ، نشأت گرفته اند. شکل موجود جوامع، تاحدی تحت تأثیر تاریخ، اسطوره ها و نمادهای گذشته قرار گرفته است. عوامل ...