فریتین خون
بررسی کم خونی
علل کاهش سطح آهن خون: ۱-فقدان آهن کافی در رژیم غذایی.۲-جهش رشد در کودکان زیر ۳ سال و نوجوانان.۳-بارداری: زنان حامله و یا شیرده به آهن بیشتری نیاز دارند.۴-از دست رفتن خون در قاعدگی ماهانه.۵-از دست رفتن خون با اهدای خون.۶-از دست رفتن خون به علت خونریزی داخلی: زخم معده، سرطان و تومورهای کلیه و مثانه، مصرف زیاد داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن (باعث خونریزی از معده و روده ها میشوند)، هموروئید(بواسیر)، پولیپ روده بزرگ، فیبروئید رحم، فتق هیاتال و سرطان روده بزرگ میتواند باعث خونریزی داخلی و فقر آهن گردند. خونریزی داخلی خود را بصورت حضور خون در ادرار و مدفوع (مدفوع سیاه رنگ) نشان میدهد.۷-ناتوانی در جذب آهن: آهن از طریق روده کوچک جذب میگردد.در برخی اختلالات روده ای همچون بیماری کرون CROHN جذب مواد غذایی در روده ها دچار اختلال گشته و فقر آهن ایجاد می شود. همچنین برداشتن بخشی از روده توسط عمل جراحی نیز جذب آهن را کاهش میدهد.۸-تداخل در جذب آهن از روده ها: مصرف همزمان برخی مواد غذایی با منابع غذایی آهن جذب آهن را کاهش میدهند که درادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.نکته:علت کم خونی در مردان سالم و زنانی که دوره یائسگی را پشت سر نهاده اند به احتمال زیاد خونریزی داخلی میباشد. روشهای تشخیصی: ۱-آزمایش سطح آهن خون.۲-اندازه گیری سطح پروتئین ترنسفرین (TRANSFERRIN)(پروتئین حامل آهن از روده ها)۳-اندازه گیری سطح فریتین(FERRITIN)(پروتئین ذخیره کننده آهن)۴-اندازه گیری میزان هماتوکریت (HEMATOCRIT)(درصد حجم خون که توسط سلولهای قرمز و هموگلوبین اشغال شده است و یا حجم گلبولهای قرمز به کل خون )۵- آندوسکوپی و کولونسکوپی(دیدن درون روده بزرگ با دستگاه مخصوص)نکته: سطح فریتین میتواند گمراه کننده باشد، چراکه صدمه به کبد، التهاب، عفونت و سرطان سطح فریتین را بطور کاذب افزایش میدهند.نکته: کم خونی ناشی از فقر آهن به مرور زمان و به آهستگی بروز می یابد. چراکه ممکن است چندین ماه طول بکشد تا ذخایر آهن بدن بطور کامل استفاده گردند. همانطور که ذخایر آهن کاهش می یابد مغز استخوان به تدریج گلبولهای قرمز کمتری تولید میکند. هنگامی که ذخایر آهن بطور کامل مصرف میگردند و هموگلوبین کافی ساخته نمیشود، نه تنها سلولهای قرمز خون از لحاظ تعداد کاهش می یابند بلکه بطور غیر طبیعی کوچک و رنگ پریده شده و قادر نیستند اکسیژن کافی به بافتها حمل کنند. میزان شیوع کم خونی: بطور متوسط از هر ۵ زن یکی به کم خونی ناشی از فقر آهن مبتلا است-نیمی از زنان باردار نیز دچار کم خونی فقر آهن میباشند. فاکتورهای ریسک کم خونی: ۱-خانمهایی که خونریزی قاعدگی در آنها شدید است.۲-زنان باردار.۳-رژیم ...
فریتین
فریتینمیزان نرمالعلل افزایشعلل کاهشمترجمرضا پوردستگردان فوق لیسانس میکروبیولوژی R. Pourdastgardan Microbiologyفریتین یک سلول پروتدینی خون است که دارای آهن می باشدتست فریتین نشانه ذخیره آهن در بدن استمیزان نرمال فریتین در مردان21 تا 172 نانوگرم در میلی لیترمیزان نرمال فریتین در زنان21 تا 262 نانگرم در میلی لیتردر نوزادان12 تا 122 نانوگرم در میلی لیترکودک 2تا 2 ساله22 تا 122 نانوگرم در میلی لیترکودکان 6 تا 22 ساله7تا 242 نانوگرم در میلی لیترعلل افزایش فریتین خونهموکروماتوزیسالکلیسمآنمیتالاسمیلوسمیهوچکینسیروزلوپوسعلل کاهش فریتین خونحاملگیسرطان کولونپولیپ کولونهموروئیداولسرمنبع این جزوهWWW.WEBMED.COM
فریتین خون چیست؟
فریتین یک سلول پروتئینی خون است که دارای آهن می باشد فریتین کمک می کند تا بفهمید بدن شما چه مقدارآهن ذخیره می کند اگرکه میزان فریتین خون شما کمتراز حد معمول است نشان دهنده آن است که ذخایرآهن بدن شما پایین است و شما کمبود آهن دارید. اگر میزان فریتین بیشترازحد معمول است نشان دهنده آن است که ذخایر آهن بدن شما بالاست.همچنین می تواند نشانه ای ازبیماری های کبدی، آرتریت روما تویید,سایربیماریهای التهابی و یا پرکاری غده تیرویید باشد. بعضی از انواع سرطان نیزممکن است سبب افزایش میزان فریتین شوند.
تفسير مقادير بالاي فريتين سرم
افزايش فريتين سرم يا در نتيجه بيش باري آهن(iron overload) ميباشد و يا در غياب آن رخ مي دهد. در حالت اول تشخيصهاي ذيل بايد مدنظر قرار گيرند: 1-بيش باري اوليه آهن: هموكروماتوز ارثي و بيماري ويلسون(آسرولوپلاسمين ارثي) 2-بيش باري ثانويه آهن:بدنبال ترنسفيوژن و يا دريافت اضافي آهن بصورت خوراكي، خونسازي غيرموثر مثل تالاسمي و آنمي سيدروبلاستيك و پورفيري كوتانا تاردا بهترين راه ارزيابي بيش باري آهن محاسبه درصد اشباع ترنسفرين(transferring saturation) ميباشد كه از تقسيم مقدارآهن سرم بر TIBC بدست مي آيد كه مقادير بالاتر از 50% در زنان و بالاتر از 60% در مردان در بيش از 90% موارد مويد بيش باري آهن است.اگر در 2 بار اندازه گيري مقادير فوق بدست آمد لازمست بيمار از نظر هموكروماتوز ارثي مورد ارزيابي ژنتيكي قرار گيرد. نيز ارزيابي فريتين و درصد اشباع ترنسفرين در بيمار بدحال و توكسيك بايد با احتياط صورت گيرد چون فريتين نوعي پروتئين واكنشي فاز حاد است و بهمراه ساير راكتنتهاي فاز حاد مانند ESR،CRPو Fibrinogen افزايش مي يابد. از طرفي TIBC نيز در شرايط فوق زياد مي شود و درصد اشباع ترنسفرين را بطور كاذب كم نشان ميدهد. اگر درصد اشباع ترنسفرين طبيعي بود ميتوان نتيجه گرفت افزايش فريتين بدون بيش باري آهن اتفاق افتاده و علل زير بايد مد نظر قرار گيرند: 1-بيماريهاي كبدي مانند استئاتوز غير الكلي(NASH) و هپاتيتهاي ويرال بخصوص B و C 2-الكليسم 3-بيماريهاي التهابي مزمن مانند IBD ، آرتريت روماتوئيد و يا عفونتهاي مزمن باكتريال 4- بدخيمي ها بخصوص انواع هماتولوژيك 5-هايپرفريتنمياي خانوادگي همراه با كاتاراكت بنابراين در صورت مشاهده مقدار بالاي فريتين سرم در برگه آزمايش بيمار 2 اقدام را بايد در همان ابتدا در نظر گرفت: 1-بررسي بيمار از نظر بيش باري آهن ضمن محاسبه درصد اشباع ترنسفرين 2-اندازه گيري راكتنتهاي فاز حاد:كه اگر بالا بودند لازم است فريتين و درصد اشباع ترنسفرين در شرايط مناسب و غيرتوكسيك اندازه گيري شود تا قابل قضاوت باشد. اگر بيش باري آهن وجود داشت بهتر است بعد از رد علل ساده تر و شايعتر مانند تزريق خون و دريافت آهن خوراكي به میزان زیاد و ... بدنبال تشخيص هاي كمياب تر مانند هموكروماتوز و ...باشيم. در صورت پائين بودن درصد اشباع ترنسفرين و پروتئينهاي فاز حاد اولين كار بررسی عملكرد كبد و رد هپاتيتهاي ويرال مي باشد. بنابراين بطور خلاصه رهيافت به هايپرفريتينميا مستلزم درخواست پروفايلهاي آزمايشگاهي ذيل ميباشد: Serum Iron- TIBC- ESR- CRP- Fibrinogen- AST- ALT-Serum Albumin- PT-HBSAg-HCVAb-TSH-T3-T4
راهنماي تفسير نتايج آزمايش خون
راهنماي تفسير نتايج آزمايش خون (1) براي اغلب ما اين اتفاق افتاده است که نسبت به تفسير نتايج آزمايش خون خود يا نزديکانمان حساس شده باشيم، البته اغلب نتايج آزمايشات خون همراه با مقادير مرجع و رفرانس هستند که کار را بسيار راحت نموده است. با وجود اين، در بعضي موارد، علامت هاي اختصاري و يا در برخي موارد اطلاعات مختصر ما در مورد نقش بعضي مواد شيميايي در بدن، ممکن است ما را گيج کنند که البته همين اتفاق ما را به دانستن سريع تر نتيجه آزمايش حساس تر مي کند.در اغلب موارد، به دنبال بروز مشکل يا بيماري مکلف به انجام تست خون مي شويم، اما در موارد بسياري هم تغييراتي در اجزاء خوني ما رخ مي دهد که بدون انجام آزمايش هيچ موقع متوجه آن نمي شويم و اين تغييرات در دراز مدت بر روي سلامتي ما اثر سوء خود را نشان مي دهند.امروزه، نتايج آزمايشات خون در قسمت هاي هماتولوژي، بيوشيمي، ايمونولوژي و ارزيابي هورمونها به تفکيک ارائه مي شوند. مي توان گفت بيشترين تأثير تغذيه در قسمت بيوشيمي خون قابل مشاهده است، چون مواردي نظير قند خون، چربي خون، اوره و ... در اين بخش اندازه گيري مي شوند.در اين مقاله سعي شده است اطلاعات مختصري راجع به اجزاء تفکيک شده در قسمت بيوشيمي خون آورده شود. اين توضيحات فقط به عنوان يک راهنماي اوليه ارائه مي شوند تا شما با مکانيسم عمل مواد شيميايي حمل شده در خون بيشترآشنا شويد. هر گونه تفسير دقيق نياز به تداخل و دقت پزشک مورد نظر دارد و خارج از حوصله اين بحث است. گلوکز يا قند خون (fasting blood sugar=FBS):اين ماده، منبع اصلي تأمين انرژي در تمام موجودات زنده است. براي اندازه گيري قند خون فرد حتما بايد ناشتا باشد، به همين دليل واژه fasting به کار مي رود، يعني بعد از مدت کوتاهي گرسنگي قند خون اندازه گيري شده است. اين مدت حدود 10 تا 12 ساعت مي باشد. اگر سطح قند خون فردي بعد از 12 ساعت ناشتا بيشتر از 105 ميلي گرم در دسي ليتر باشد، نشان دهنده استعداد ابتلاء وي به ديابت و طي ده سال آينده است. ميزان نرمال قند خون بين حداقل 70-65 و حداکثر 110-100 در محدوده بالا مي باشد، البته افزايش خفيف قند خون ممکن است در اثر دريافت اخير فرد باشد، اما اگر در آزمايشات مکرر ميزان آن تغييري نکرد، فرد نياز به توصيه هاي رژيمي براي پيشگيري از ابتلا به ديابت در آينده دارد. کلسترول (chol): ماده چرب و زرد رنگي است که در خون جريان دارد و افزايش سطح آن با افزايش ريسک بيماري هاي قلبي رابطه مستقيم دارد. وجود کلسترول براي بدن حياتي است، زيرا اعمال مهمي در بدن انجام مي دهد، مثلا براي عملکرد فيبرهاي عصبي، تشکيل نمک هاي صفراوي، حفظ ساختمان غشاء سلول ها و به عنوان پيش ساز هورمون هاي ...
چرا انسان زنگ نمی‌زند؟
دیدکلیاین پرسش که چرا انسان زنگ نمی‌زند؟ پیش از توجه به آنکه هر روز بطور متوسط یک درصد گلبولهای قرمز در بدن انسان از بین می‌رود و با گلبولهای جدید جانشین می‌شود، بی‌معنی به نظر می‌رسد. هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز شامل 30 میلی‌‌گرم (Fe(III است که در آب نامحلول است. اگر بدن انسان ترتیب به‌خصوصی برای دفع این آهن نامحلول نداشته باشد، احتیاج به مقدار بسیار زیادی ، حدود 10 تریلیون لیتر ، آب در روز خواهد داشت، تا از مسدود شدنکلیه‌ها با زنگ آهن جلوگیری کند. فریتینبه خاطر فعالیت پروتئینی مرسوم به فریتین ، انسانها احتیاج به نوشیدن این حجم عظیم از آب در روز را ندارند. فریتین در گیاهان و جانوران وجود دارد و در بعضی از باکتریها نیز یافت می‌شود. احتمالا از نخستین روزهای حیات در زمین که موجودات زنده شروع به افزودن اکسیژن به اتمسفر کردند، وجود داشته است. نقش فریتینمحلول‌ترین شکل آهن ، (Fe(II است، اما این شکل با اکسیژن موجود در خون و سایر مایعات زیست شناختی به سرعت به (Fe(III اکسید می‌شود. بطور معمول یونهای (Fe(III توده‌های عظیمی شبیه به زنگار را در خون ایجاد خواهند کرد، ولی فریتین با ایجاد یک پوشش محافظ اطراف یونهای (Fe(III آنها را پایدار خواهد کرد. یونهای (Fe(II ابتدا در خون به قسمت خارجی ، که پوسته‌ای از پروتئین ، شامل 24 اسید آمینه است، متصل شده و در این قسمت به (Fe(III اکسید میشوند. وقتی یونهای (Fe(III با اکسیژن ترکیب میشوند که توده‌ها را بوجود آورند، به قسمت میانی پوشش پروتئینی و سپس به هسته پروتئینی انتقال می‌یابند. این هسته قادر است بیش از 4000 اتم آهن را در خود نگه دارد. بنابراین پروتئین شامل فریتین کمپلکس آهن به صورت محلول باقی می‌ماند. نحوه ورود آهن به پروتئیندر پژوهش‌های اولیه نشان داده شده است که پوسته خارجی پروتئین به شکل کره بزرگ توخالی است که کانال‌های زیادی به آن وارد شده است. تصور می‌رود که یونهای (Fe(II از طریق این کانال‌ها به هسته پروتئین می‌رسند. نتایج همچنین نشان داده است که مقدار فریتین تولید شده از طریق سلولهای بدنتوسط غلظت آهن در سلولها تعیین می‌شود. همچنین تصور بر این است که آهن بطور غیرمستقیم با بخشهای ژنتیکی سلول برخورد میکند و موجب می‌شود ژنهای تولیدکننده پروتئین ، فعال یا غیرفعال شوند. شکل فریتینسلولهای بخشهای مختلف بدن اشکال متنوعی از فریتین می‌سازند. مثلا ترکیب اسید آمینه فریتینی که در سلولهای جگر ساخته می‌شود، مقدار کمی با فریتین گلبولهای قرمز خون تفاوت دارد. علت این تفاوتها هنوز ناشناخته است ولی تصور می‌شود، مربوط به این باشد که سرعت وارد شدن آهن به فریتین ...
قند و چربی های خون
قند و چربی های خون برای اغلب ما این اتفاق افتاده است که نسبت به تفسیر نتایج آزمایش خون خود یا نزدیکان مان حساس شده باشیم، البته اغلب نتایج آزمایشات خون همراه با مقادیر مرجع و رفرانس هستند که کار را بسیار راحت نموده است. با وجود این، در بعضی موارد، علامت هایی اختصاری و یا در برخی موارد اطلاعات مختصر ما در مورد نقش بعضی مواد شیمیایی در بدن، ممکن است ما را گیج کنند که البته همین اتفاق، ما را به دانستن سریع تر نتیجه آزمایش حساس تر می کند. در اغلب موارد، به دنبال بروز مشکل یا بیماری مکلف به انجام تست خون می شویم، اما در موارد بسیاری هم تغییراتی در اجزاء خونی ما رخ می دهد که بدون انجام آزمایش هیچ موقع متوجه آن نمی شویم و این تغییرات در درازمدت بر روی سلامتی ما اثر سوء خود را نشان می دهند. امروزه، نتایج آزمایشات خون در قسمت های هماتولوژی، بیوشیمی، ایمونولوژی و ارزیابی هورمون ها به تفکیک ارائه می شوند. می توان گفت بیشترین تأثیر تغذیه در قسمت بیوشیمی خون قابل مشاهده است، چون مواردی نظیر قند خون، چربی خون، اوره و... در این بخش اندازه گیری می شوند. در این مقاله سعی شده است اطلاعات مختصری راجع به اجزاء تفکیک شده در قسمت بیوشیمی خون آورده شود. این توضیحات فقط به عنوان یک راهنمای اولیه ارائه می شوند تا شما با مکانیسم عمل مواد شیمیایی حمل شده در خون بیشتر آشنا شوید. هر گونه تفسیر دقیق نیاز به تداخل و دقت پزشک مورد نظر دارد و خارج از حوصله این بحث است. گلوکز یا قند خون (Fasting Blood Sugar = FBS): این ماده منبع اصلی تأمین انرژی در تمام موجودات زنده است. برای اندازه گیری قند خون فرد حتما باید ناشتا باشد، به همین دلیل واژه Fasting به کار می رود، یعنی بعد از مدت کوتاهی گرسنگی قند خون اندازه گیری شده است. این مدت حدود 10 تا 12 ساعت می باشد. اگر سطح قند خون فردی بعد از 12 ساعت ناشتا بیشتر از 105 میلی گرم در دسی لیتر باشد، نشان دهنده استعداد ابتلاء وی به دیابت در طی ده سال آینده است. میزان نرمال قند خون بین حداقل 65 تا 70 و حداکثر 100 تا 110 در محدوده بالا می باشد، البته افزایش خفیف قند خون ممکن است در اثر دریافت اخیر فرد باشد، اما اگر در آزمایشات مکرر میزان آن تغییری نکرد، فرد نیاز به توصیه های رژیمی برای پیش گیری از ابتلا به دیابت در آینده دارد. کلسترول (chol): ماده چرب زرد رنگی است که در خون جریان دارد و افزایش سطح آن با افزایش ریسک بیماری های قلبی رابطه مستقیم دارد. وجود کلسترول برای بدن حیاتی است، زیرا اعمال مهی در بدن انجام می دهد، مثلا برای عملکرد فیبرهای عصبی، تشکیل نمک های صفراوی، حفظ ساختمان غشاء سلول ها و به عنوان پیش ساز هورمون ...
فقر آهن
سنتز هم سنتز هم واکنشی آنزیمی سریالی هست که با کوانزیم آ (coenzyme A) و گلیسین پیرودکسال فسفات (glycine pyridoxal phosphate) آغاز و به تولید هم منتهی می‌شود. جذب، حمل و ذخیره آهن همان طور که در نمودار چرخه هم مشاهده می‌کنیم (جدول كناري) آهن مهم‌ترین عنصر سازنده هم و هموگلوبین میباشد. آهن همچنین جز اصلی سازنده متهموگلوبین، میوگلوبین و برخی از آنزیم‌ها هم است. بدن در مسیر اکسیداتیو، آهن متصل به هموگلوبین را برای انتقال اکسیژن در بدن مورد استفاده قرار میدهد. آهن به چه صورتی در بدن جذب می‌شود؟ آهن به صورت فریک (۳+) وارد دستگاه گوارش می‌شود اما برای جذب باید به صورت فروس (۲+) تبدیل شود. این تغییر در معده انجام می‌گیرد جایی که HCl محیط اسیدی را برای کاهش اهن مهیا میکند. این روش جذب آهن روشی برای تنظیم و کنترل میزان اهن بدن است. آهن اضافی یا جذب نشده با مدفوع دفع خواهد شد. آهن چطور در بدن ذخیره می‌شود؟ تقریبا ۵ درصد آهن جذب شده در کبد، طحال و مغز استخوان به صورت فریتین (ferritin) و یا به صورت یون فریک ۳+ (ferric iron) - که به مولکول اپوپروتئین متصل است – ذخیره می‌شود. زمانی که بدن برای سنتز هم، هموگلوبین و سایر مولکول‌ها نیازمند اهن است آهن از فریتین جدا می‌شود و به یک بتا۱ پروتئینی به نام ترانسفرین (transferrin) متصل می‌شود. با متصل شدن آهن به ترانسفرین آهن در خون گردش میکند و در اولین مقصد خود به بافت‌های خون ساز (hematopoietic tissue) انتقال می‌یابد. آهن چگونه در بدن حمل می‌شود؟ بیشترین میزان آهن در بدن متصل به ترانسفرین است. جذب ان در سلولها به میزان گیرنده سطحی ترانسفرین یا cell-surface transferrin receptor (TfR) بستگی دارد. میزان بیان گیرنده‌های ترانسفرین بر سطح سلول با میزان نیاز ان به اهن متناسب میباشد. محصول پروتئولیکی تولیدی توسط گیرنده ترانسفرین (sTfR) در پلاسما گردش میکند و میزان غلظت ان متناسب با میزان کل TfR در سطح سلول است. در کمبود آپوترانسفرین، آهن اضافی به صورت گرانول‌های اکسید شده کوچک رسوب میکند که به ان‌ها هموسیدرین (hemosiderin) می‌گویند. تصویر زیر نحوه جذب، دفع و گردش اهن در بدن را نمایش میدهد. تشخیص مقدار و نوع آهن در بدن برای دانستن این نکته که کدام آزمایش برای تشخیص میزان اهن مناسب است باید به نحوه کنترل جذب، حمل و گردش آهن در بدن مسلط باشیم. آهن، ترانسفرین و فریتین توسط تکنیک‌های آزمایشگاهی به صورت مستقیم قابل اندازه گیری هستند. علاوه بر این اندازه گیری غیر مستقیم غلظت ترانسفرین و میزان اشباع ترانسفرین هم انجام می‌شود. TIBC که ظرفیت کل اهن متصل شده را نشان میدهد (total iron-binding capacity) شاخص غیر مستقیمی برای اندازه گیری ...
آزمایش آهن
آزمایش آهن، مقدار آهن را در خون اندازه مي گيرد تا مشخص شود كه چه مقداری از این ماده ی معدنی در بدن وجود دارد. آهن يك ماده معدني مورد نياز براي هموگلوبين است( هموگلوبين پروتييني است كه اكسيژن را در گلبول هاي قرمز خون حمل مي كند.)همچنين آهن براي تولید انرژي، ماهيچه هاي آماده و عملكرد اندام ها مورد نياز است. در حدود 70% از آهن بدن به هموگلوبين موجود در گلبول هاي قرمز متصل مي شود. بقيه ي آهن به ديگر پروتيين ها( ترانسفرين در خون يا فريتين در مغز استخوان ) متصل مي شود يا در بافت هاي ديگر بدن ذخيره مي شوند. زماني كه گلبول هاي قرمز مي ميرند، آهن آنها آزاد مي شود و توسط ترانسفرين به مغز استخوان و ديگر اندام ها مانند كبد و طحال حمل مي شود. در مغز استخوان، آهن براي توليد گلبول هاي قرمز جديد ذخيره واستفاده مي شوند. منبع تمامي آهن موجود در بدن غذاهايي مانند جگر، انواع ديگر گوشت، تخم مرغ، ماهي و سبزيجات مي باشد. بدن به آهن بيشتري در زمان رشد( مثلا" دوران بلوغ)، زمان حاملگي، دوران شير دهي و در مواقعي كه سطح آهن در بدن پايين است ( براي مثال در مواقع خونريزي) نياز دارد.يك مرد بالغ، تمامی آهن مورد نياز خود را از غذايي كه صرف مي كند، بدست مي آورد. مردها حتی اگر آهن جدیدی را دریافت نکنند، مخازن مناسبی را برای ذخیره ی آهن برای چندین سال دارند. مردها به دلیل رژیم غذایشان به ندرت کمبود آهن را بروز می دهند. اما زنان میزان زیادی از آهن را به دلیل خونریزی قاعدگی، در زمان بارداری و شیردهی از دست می دهند. بنابراین احتمال بروز کمبود های آهن در زنان بسیار بیشتر از مردها می باشند و احتمالا" نیاز به مصرف مکمل های آهن پیدا می کنند. کمبود آهن در مردها و همچنین در زن ها پس از یائسگی اغلب به دلیل خونریزی غیر نرمال، بیشتر در مجرای گوارشی، برای مثال از زخم معده یا سرطان روده می باشد. آزمایش آهن موارد زیر را کنترل می کند:- میزان آهن متصل به ترانسفرین در خون (سرم).- میزان آهن مورد نیاز برای اتصال به تمامی ترانسفرین موجود. این میزان ظرفیت کلی اتصال به آهن(TIBC ) خوانده می شود. - درصد ترانسفرین متصل شده به آهن. این میزان اشباع ترانسفرین(Transferrin saturation ) نامیده می شود. علت انجام:آزمایش آهن به دلایل زیر انجام می شود:- کنترل آنمی ناشی از کمبود آهن- کنترل بیماری خاصی به نام هموکروماتوزیز- کنترل وضعیت تغذیه ی فرد- پزشک می تواند متوجه کارایی رژیم درمانی و غذایی حاوی آهنی که تجویز شده شود. روش آمادگی :از مکمل های آهن برای 12 ساعت قبل از انجام آزمایش آهن استفاده نکنید.میزان آهن در طول روز تغییر می کند بنابراین بهتر ...
فریتین سرم
میزان فریتین سرم مشخصه مستقیمی از میزان آهن ذخیره ای در بدن است.در بین تمام تست های ارزیابی آهن،تعیین غلظت فریتین سرم بهترین تست در تشخیص فقر آهن است.به طور کلی سطح فریتین سرم کمتر از ۱۲ میکروگرم در لیتر معرف تهی شدن ذخایر آهن است،در صورتیکه میزان بیشتر از ۱۰۰۰ میکروگرم در لیتر معرف گرانباری آهن است.کاهش سطح فریتین سرم ممکن است اولین نشانه از گسترش آنمی فقر آهن باشد.سطح فریتین سرم قبل از تخلیه ذخایر آهن در حرکت (ترانسفرین) غیر نرمال می شود،در صورتی که غیر طبعی شدن TIBC و آهن سرم ممکن است فقط زمانی که ذخایر آهن خالی شدند قابل تعیین باشد.در تفسیر سطح فریتین سرم باید دقت شود فریتین جزء واکنش دهنده های فاز حاد است و به طور غیر اختصاصی ممکن است در بدخیمی ها،عفونت،بیماری های کبدی و در پاسخ التهابی حتی زمانی که ذخایر آهن بدن کاهش یافته باشند افزایش یافته به نظر آید بنابراین همراهی این حالات با آنمی فقر آهن اگر دیگر تست ها برای تعیین وضعیت آهن بررسی نشوند می تواند آن را بپوشاند.فرتین سرم تست مهمی در افتراق آنمی فقر آهن از دیگر آنمی های میکروسیتیک هایپوکرومیک است.سطوح آن در آنمی بیماری مزمن نرمال یا افزایش یافته است به جز در صورت همراهی آنمی فقر آهن با این وضعیت که ممکن است طبیعی باشد در آنمی سیدوبلاستیک و تالاسمی نیز افزایش می یابد.میزان فریتین سرم متناسب با سن تغییر می کند.با افزایش سن سطح فریتین سرم افزایش می یابد.سطح فریتین سرم تحت تغییرات روزانه قرار نمی گیرد در صورتیکه میزان فریتین سرم کمتر از 12 میکروگرم در لیتر نباشد هر یک میکروگرم در لیتر از فریتین سرم معادل 10-8 میلی گرم آهن ذخیره ای است.بیشترین میزان فریتین سرم در یک ماهگی(600-200 میکروگرم در لیتر) است و کمترین مقدار ان در 6 ماهگی تا 15 سالگی است.(142-7 میکروگرم در لیتر)ولی بعد از آن سطح فریتین سرم به تدریج افزایش می یابد.
چرا انسان زنگ نمی‌زند؟
این پرسش که چرا انسان زنگ نمی‌زند؟ پیش از توجه به آنکه هر روز بطور متوسط یک درصد گلبولهای قرمز در بدن انسان از بین می‌رود و با گلبولهای جدید جانشین می‌شود، بی‌معنی به نظر می‌رسد. هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز شامل 30 میلی‌‌گرم (Fe(III است که در آب نامحلول است. اگر بدن انسان ترتیب به‌خصوصی برای دفع این آهن نامحلول نداشته باشد، احتیاج به مقدار بسیار زیادی ، حدود 10 تریلیون لیتر ، آب در روز خواهد داشت، تا از مسدود شدن کلیه‌ها با زنگ آهن جلوگیری کند. فریتین به خاطر فعالیت پروتئینی مرسوم به فریتین ، انسانها احتیاج به نوشیدن این حجم عظیم از آب در روز را ندارند. فریتین در گیاهان و جانوران وجود دارد و در بعضی از باکتریها نیز یافت می‌شود. احتمالا از نخستین روزهای حیات در زمین که موجودات زنده شروع به افزودن اکسیژن به اتمسفر کردند، وجود داشته است. نقش فریتین محلول‌ترین شکل آهن ، (Fe(II است، اما این شکل با اکسیژن موجود در خون و سایر مایعات زیست شناختی به سرعت به (Fe(III اکسید می‌شود. بطور معمول یونهای (Fe(III توده‌های عظیمی شبیه به زنگار را در خون ایجاد خواهند کرد، ولی فریتین با ایجاد یک پوشش محافظ اطراف یونهای (Fe(III آنها را پایدار خواهد کرد. یونهای (Fe(II ابتدا در خون به قسمت خارجی ، که پوسته‌ای از پروتئین ، شامل 24 اسید آمینه است، متصل شده و در این قسمت به (Fe(III اکسید میشوند. وقتی یونهای (Fe(III با اکسیژن ترکیب میشوند که توده‌ها را بوجود آورند، به قسمت میانی پوشش پروتئینی و سپس به هسته پروتئینی انتقال می‌یابند. این هسته قادر است بیش از 4000 اتم آهن را در خود نگه دارد. بنابراین پروتئین شامل فریتین کمپلکس آهن به صورت محلول باقی می‌ماند. نحوه ورود آهن به پروتئین در پژوهش‌های اولیه نشان داده شده است که پوسته خارجی پروتئین به شکل کره بزرگ توخالی است که کانال‌های زیادی به آن وارد شده است. تصور می‌رود که یونهای (Fe(II از طریق این کانال‌ها به هسته پروتئین می‌رسند. نتایج همچنین نشان داده است که مقدار فریتین تولید شده از طریق سلولهای بدن توسط غلظت آهن در سلولها تعیین می‌شود. همچنین تصور بر این است که آهن بطور غیرمستقیم با بخشهای ژنتیکی سلول برخورد میکند و موجب می‌شود ژنهای تولیدکننده پروتئین ، فعال یا غیرفعال شوند. شکل فریتین سلولهای بخشهای مختلف بدن اشکال متنوعی از فریتین می‌سازند. مثلا ترکیب اسید آمینه فریتینی که در سلولهای جگر ساخته می‌شود، مقدار کمی با فریتین گلبولهای قرمز خون تفاوت دارد. علت این تفاوتها هنوز ناشناخته است ولی تصور می‌شود، مربوط به این باشد که سرعت وارد شدن آهن به فریتین گلبولهای خون بیشتر از ...