شناسنامه ابادیهای کشور
درباره جايزان
معرفی جایزان جایزان, بخش و شهری در شهرستان امیدیه در استان خوزستان .1) بخش جایزان به مرکزیت شهر جایزان واقع در جنوب شرقی استان خوزستان . از شمال به بخش مرکزی شهرستان رامهرمز از مشرق به بخش بهمئی استان کهگیلویه و بویراحمد از جنوب شرقی به بخش مرکزی شهرستان بهبهان از جنوب به بخش آغاجاری شهرستان بهبهان از جنوب غربی به بخش مرکزی شهرستان امیدیه و از مغرب به بخش رامشیر شهرستان رامهرمز محدود می شود و مشتمل است بر دهستانهای جایزان (به مرکزیت جایزان ) و جولکی (به مرکزیت آبادی جولکی ) و مجموعا 57 آبادی (سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خوزستان ص 40). بخش جایزان بیشتر در دشت واقع شده و ارتفاع اکثر نقاط آن کمتر از 250 متر است ( رجوع کنید به فرهنگ جغرافیائی آبادیها ج 91 ص 12 26 84 ـ 85 179 249ـ250). رودهای مارون * و بابااحمد در این بخش جاری اند (افشین ج 1 ص 105 167 جعفری ج 2 ص 118). رود دائمی بابااحمد با نام تنگ نایب از ارتفاع هشتصد متری دامنة کوه مقر در 45 کیلومتری جنوب شرقی رامهرمز سرچشمه می گیرد و پس از پیوستن ریزابة دیگری به آن به رود بابااحمد تغییر نام می دهد. این رود ــ که مسیر کلی اش ابتدا جنوبی و سپس غربی است ــ 45 کیلومتر طول دارد و در ارتفاع 150 متری در کنار روستای کرفنج بالا به رود مارون می پیوندد (جعفری همانجا). سد انحرافی مارون واقع در این بخش هفت هزار هکتار از زمینهای بخش را آبیاری می کند (سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خوزستان ص 416).این بخش از گیا دارای درختان کنار گز بید زبان گنجشک سدر و اکالیپتوس و گیاهانی مانند گل گاوزبان گل زرد نعناع پونه و گیاهان علوفه ای است . از زیا شغال گرگ روباه خرگوش و کبک در این بخش زندگی می کنند. آب و هوای این بخش گرم و خشک است ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ج 91 ص 12 26 و جاهای دیگر).رزم آرا در حدود 1330 ش جایزان را دهستان و آبادی ای در بخش رامهرمز شهرستان اهواز از استان خوزستان (جزو استان ششم ) دارای ده آبادی و 100 1 تن سکنه ذکر کرده است ( رجوع کنید بهج 6 ص 98ـ99). در کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور (چاپ 1329 ش ) از دهستان جایزان با سیزده ده یاد شده است که تعدادی از آنها در دشت و تعدادی در دامنة کوه بودند (ایران . وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال ج 2 ص 207ـ 208 210). امام شوشتری در 1231 از آن به عنوان دهات رامهرمز نام برده است ( رجوع کنید به ص 205). جایزان در 1355 ش جزو دهستانهای تابعة بخش حومة شهرستان رامهرمز بود ( رجوع کنید بهایران . وزارت کشور ص 13). در 1365 ش بر اساس مصوبة شمارة 53/5/1/11521 مورخ 16 اسفند 1365 دهستان جایزان (به مرکزیت روستای جایزان ) مشتمل بر 26 روستا جزو شهرستان رامهرمز استان خوزستان شد (ایران . قوانین و احکام 1370 ش ص 697). با تبدیل بخش ...
گذر واژه جاپلق و چگونگی پیدایش
دشت جاپلق در شهرستان ازنا در دامنه‌های سرسبز اشترانکوه قرار دارد. جاپـِلَق منطقه‌ای بسیار کهن است که قدمت آن به دوران پیش از اسلام بر می‌گردد. واژه جاپلق در اصل عربی شده کلمه گاپله می‌‌باشد. از لحاظ باستان‌شناسی حائز اهمیت فراوان است. این منطقه در زمانهای پیش از اسلام جزء منطقه ماد و پس از تشکیل هخامنشی جزء سرزمین ری می‌گردد. آرامگاه امامزاده زید و قاسم با ۱۰۰۰ سال قدمت در منطقه جاپلق ازنا قرار دارد. بنای این مقبره مربوط به دوران سلجوقی می‌‌باشد که گنبدی مخروطی شکل با نمای آجری و دارای ارتفاع ۴۰ متری است. مردم جاپلق از زمانهای کهن کشاورزپیشه بوده و به واسطه همین حرفه مردمی آرام و صبور و منضبط می‌‌باشند. فرزیان از قدیمی‌ترین روستاهای ایران در این منطقه قرار دارد. ارامنه در منطقه جاپلق زیاد هستند و این بخش همراه با فراهان و کزاز یکی از بخشهای تشکیل دهنده اراک می‌‌باشند. طازران و کرتیلان و فین هم از روستاهی قدیمی چاپلق است. ترکان جاپلق این منطقه را چاپلق می‌گویند. شهر آشورآباد هم با قلعه‌ای قدیمی در این بخش واقع شده است. جاپلق, بخش و ناحیه ای قدیمی در شمال شرقی استان لرستان .بخش جاپلق در نیمة شمالی شهرستان ازنا قرار دارد و مشتمل است بر دو دهستان (جاپلق غربی به مرکزیت آشورآباد و دهستان جاپلق شرقی به مرکزیت مؤمن آباد) و یک شهر به نام مؤمن آباد که مرکز بخش به شمار می رود. این بخش از شمال و شمال شرق به شهرستانهای سربند و خمین (در استان مرکزی ) از مشرق و جنوب به شهرستان الیگودرز و از مغرب به شهرستان دورود/درود محدود است . رشته کوه اشترانکوه از رشته کوه زاگرس در آن امتداد دارد. رودهای کمندان ازنا و آشورآباد در آن جریان دارند. چشمة «دره دراز» در آن واقع است . این بخش از گیا بادام کوهی سیب کوهی گیلاس انگور انجیر زرشک بنه آویشن گل گاوزبان گل خطمی ریواس کنگر گون موسیر و رستنیهایی برای چرای دام دارد و از زیا دارای روباه خرگوش گرگ خرس گراز شغال بز قوچ میش کوهی کبک دری تیهو و فاخته است ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ج 58 ص 137).محصولات عمدة جاپلق گندم جو حبوبات و فرآورده های باغی است . دامداری آن اهمیت دارد. قالی بافی با طرح الیگودرزی و نقشهای محلی از صنایع دستی آنجاست . جاپلق دارای معادنی چون سنگ لاشة موزاییکی سیلیس و سنگ تالک است (همان ج 58 ص 137ـ 138).در 1316 ش بخش جاپلق و بربرود به مرکزیت الیگودرز در شهرستان بروجرد تشکیل شد. در 1329 ش جاپلق دهستانی با 153 آبادی ذکر شده است ( رجوع کنید به ایران . وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال ج 2 ص 138). در تقسیمات کشوری 1355 ش بخش جاپلق مشتمل بر دهستانهای جاپلق غربی و سیلاخور و ...
روستا شناسی
موقعیت جغرافیای روستا و تقسیمات سیاسی : روستای گدللو یکی از سکونتگاههای روستایی استان آذربایجان غربی است که در شهرستان شاهین دژ محدوده تقسیمات سیاسی بخش مرکزی و دهستان هولاسو واقع شده است . فاصله این روستا با مرکز شهرستان یعنی شهر شاهین دژ 8 کیلومتر است . و این روستا از طرف جنوب غربی با دهستان هولاسو و از طرف شمال غربی با روستای هاچه سو ، از طرف شمال شرقی با روستای کردکندی و از طرف جنوب شرقی با روستای باغلوجه همسایه است . و در سمت جنوب شرقی شهر شاهین دژ قرار گرفته است . نام روستا دهستان بخش شهرستان راه دسترسی فاصله به کیلومتر گدللو هولاسو مرکزی شاهین دژ آسفالت شوسه خاکی مرکز دهستان مرکز بخش مرکز شهرستان * - - Km 3 Km 8 Km 8موقعیت روستا بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی ویژگی های جغرافیای و اقلیمی منطقه : موقعیت استقرار روستا شکل استقرار نوع اقلیم جهت باد غالب جهت شیب عمومی مخاطرات طبیعی منابع تامین آب کوهستانی ، ده رای پراکنده معتدل و کوهستانی جنوب غربی شرق به غرب سیل شرب کشاوزی چشمه و لوله کشی چشمه و قنات به طور کلی آب آشامیدنی روستای گدللو از طریق چشمه موجود در مرکز بافت روستا و آب انبار موجود در شرق روستا تامین می گردد و آب مصرفی در بخش کشاورزی از طریق کانالهای سنتی بدون پوشش مناسب صورت می گیرد و به طور کلی حیات اقتصادی و اجتماعی روستا بستگی تام به آب چشمه ها دارد . پیشینه و قدمت تاریخی آن : در زمینه قدمت روستای گدللو به مانند بسیاری از روستاهای کشور اطلاعات چندانی دقیقی موجود نمی باشد . بنابراین نمی توان تاریخ و نحوه ایجاد آن را به طور دقیق تشخیص داد ، اما بنابر بررسی های محلی و پرس و جو از اهالی مشخص گردیده وجود زمین های کشاورزی و مراتع خوب برای چرای دامها و امکان حفر چاه در منطقه از عوامل اصلی اسکان بوده است . و ساکنان اولیه روستا بیش از 300 سال پیش در محل این روستا ساکن شده اند و علت نام گذاری این روستا به دو دلیل بوده است : 1 – به دلیل فراوانی پرورش گل و گیاه نام روستا از آن متاثر شده است . 2 – در آن زمان در این محل گل می کاشتند که در زبان ترکی به آن گل( ئه گلی ) گاهی گوله کلی به معانی گل کاشتن به مرور زمان در زبان تغییر پیدا کرده و به گدللو امروزی در آمده است . این روستا در بین دره در طرف جنوب شرقی شاهین دژ قرار گرفته و شیب کلی آن بالای 10 درصد بوده و جهت عمومی شیب نیز شرقی – غربی می باشد . البته ناگفته نماند در اصل اول روستا در فاصله 600 متری فعلی روستا در مکانی به نام کانی شه مه ( چشمه شمس اله ) قرار گرفته بود و قبرستان آنها در محل فعلی روستای گدللو بوده که هم اکنون به خانه های مسکونی تبدیل شده ...
ثَلاث باباجانی
ثَثلاث باباجانی ، شهرستانی در استان کرمانشاه . این شهرستان از شمال به شهرستان پاوه ، از مشرق به شهرستان جوانرود، از جنوب به شهرستانهای اسلام آبادغرب و سرپل ذهاب و از مغرب به خاک عراق محدود و شامل دو بخش مرکزی و اَزْگَله است و شش دهستان به نامهای خانه شور، دشتِ حُر (هور)، زِمکان / زیمَکان ، ازگله ، جیگِران و سرقلعه دارد. مرکز آن شهر تازه آباد است . شمال و مشرق شهرستان ثلاث باباجانی کوهستانی است و رشته کوه هَسیر/ حَصیر/ هسیرو و سرابند/ صحرابند در آن امتداد دارد. کوههای مهم آن عبارت اند از: شَفیله (بلندترین قله : 135 ، 2 متر) در 38 کیلومتری جنوب غربی پاوه ؛ بَندِگاز (بلندترین قله : 242 ، 2 متر) در 48 کیلومتری جنوب پاوه ؛ کانی کَن (بلندترین قله : 086 ، 2 متر) در شانزده کیلومتری جنوب غربی جوانرود، و گاورا/ گَوُورا (بلندترین قله : 120 ، 2 متر) در سی کیلومتری جنوب غربی پاوه . در مغرب شهرستان ، دشت گرمسیری واقع است . رودهای دائمی زِمکان ، دشتِ حر، آب زِرِشک / زریشکه با جهت جنوب شرقی ـ شمال غربی و آب لیما با جهت شرقی ـ غربی اراضی شهرستان را آبیاری می کنند. آب آشامیدنی این شهرستان از چشمه ها و چاهها تأمین می شود. از گیا دارای درختان بلوط ، ون ، گلابی وحشی ، انجیر کوهی و گیاهانِ دارویی مانند آویشن ، شیرین بیان و گل گاوزبان و نیز مراتعی برای چرای دام است و از زیا گرگ ، گراز، روباه ، شغال ، خرگوش ، کبک و تیهو در آن یافت می شود ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، ج 45، ص 67). محصولات مهم زراعی و باغی شهرستان گندم ، جو، بنشن ، ذرت ، برنج ، گردو، انگور و زردآلو است . پرورش گاو، گوسفند و بز در آن رونق دارد و دام و فرآورده های دامی از صادرات آنجا به شمار می رود (همان ، ج 45، ص 68، 132ـ133، 218، 293ـ 294). گلیم بافی ، جاجیم بافی و تولید انواع شال از صنایع دستی آن است . راههای اصلی آبادی شیخ سله (شیخ صالح ) ـ قُلقُله ـ جوانرود، و جادة پاوه ـ تازه آباد ـ سرپل ذهاب ، این شهرستان را با شهرهای اطراف پیوند می دهد. از آثار باستانی ثلاث باباجانی ، ویرانه های قلعه ای قدیمی نزدیک آبادی سرقلعه (در حدود سی کیلومتری شمال غربی شهر سرپل ذهاب ) است (رزم آرا، ج 5، ص 237). در تقسیمات کشوری 1311 ش ، نام «باباجانی کردستان » به عنوان بلوک ذکر شده است (کیهان ، ج 2، ص 457). در 1331 ش ، «بخش ثلاث » مشتمل بر دهستانهای باباجانی ، قبادی و ولدبیگی / سرقلعة ولدبیگی و 108 آبادی ، یکی از بخشهای شهرستان کرمانشاهان در استان پنجم بود (رزم آرا، ج 5، ص 359). در 1355 ش ، بخش باباجانی به مرکزیت آبادیِ اَزْگَله در شهرستان پاوه تشکیل شد و مشتمل بر دهستانهای خانه شور، ازگله ، جیگران و سرقلعه بود (ایران . وزارت کشور، ص 25). در خرداد 1381، به موجب ...
سیمای مختصر و آماری از شهرستان باشت
1-4ویژگیهای جغرافیایی - طبیعی باشت يكي از شهرستان هاي استان كهگيلويه و بويراحمد است كه در نيمه اول سال 1370 با 5665 نفرجمعیت به عنوان منطقه شهري زير نظر فرمانداري شهرستان گچساران اداره می شده است. سرزمين باشت وبابويي با مساحتي بالغ بر 1055 کیلومتر مربع بخش کوچکی از جنوب شرقی استان را به خود اختصاص داده است. اراضى 3 ايل چَرام در شمال، بوير احمد گرمسيري در شمال غربى و غرب، رستم مَمَسَنى در شمال شرق و شرق، و سرانجام رودخانة زهره در جنوب منطقة باويها را احاطه كرده است. سرزمين باويها را كوه خامى به دو منطقة پشتكوه و زيركوه تقسيم مى‌كند كه پشتكوه شامل باشت و كوهمره و زيركوه شامل پشت بند و زيربند است. این شهرستان از نظر موقعيت آب و هوايي به سه منطقه سردسيري ، معتدل و گرمسيري تقسيم مي شود که پشتكوه از مناطق سردسير و معتدل و زير كوه از مناطق گرمسيري منطقه به حساب می ایند.[4] به لحاظ جغرافیایی نیز شهرستان باشت در 30 درجه و 21 دقيقه عرض جغرافيايي و 50 درجه و 9 دقيقه طول جغرافيايي و 792 متر ارتفاع از سطح دريا قرار دارد. مجموع این شرایط و ویژگیهای طبیعی- جغرافیایی منطقه مذکور را از نظر میزان بارش و نزولات اسمانی به یکی از مستعدترین نقاط استان و حتی کشور بدل ساخته است که در حال حاضر نیزاز قطب های مهم گردشگری و کشاورزی استان محسوب می شود. 1-5 تقسيمات و پراكندگى ایل باوی در گزارشهاي دوبد (1257ق)، فتاح خان گرمرودي (1261ق) و ميرزا حسن فسايى (1313ق) به تقسيمات ایل باوی اشاره ای نشده است و طبقه بندی بندی براساس تحقيقاتى كه در طول نيم قرن گذشته صورت گرفته مشخص شده است. بنابر تقسيمات سنتى، ايل باوي از 6 تيرة بزرگ: شيخ جليل، گشين، دولياري، عاليشى، سادات و مستقل و 15 تيرة كوچك تشكيل شده است. تيره‌هاي بزرگ هر يك داراي چند طايفه، و تيره‌هاي كوچك فاقد طايفه هستند. تيرة شيخ جليل در كوهمرة پشتكوه، دولياري در كوهمره و باشت پشتكوه و شماري هم در زيركوه، عاليشاهى در زيركوه، و گشين در باشت و كوهمره زندگى مى‌كنند. تيره‌هاي كوچك در دو منطقة پشتكوه و زير كوه پراكنده‌اند. تيره ها و طوايف مستقل ايل بابوئي به شرح زير است : 1– تيره عاليشاهي :اين تيره ازشش طايفه زير تشكيل ميشود : يوسفي ، عبدالملكي ، قايد گيوي ، بساقي ، نارك ، گناوه . 2– تيره شيخ جليل : شامل طايفه هاي : شاه بهرام ، گورو(شادگان) ، كوهسرك ، لار ، تل چگاه 3– تيره گشين : طايفه هاي اين تيره عبارتند از : شياس ، باميشيخي ...