شعر در مورد ادب
چند روایت و شعر در مورد ادب
روايت: هيچ ارثي ارزشمند تر از ادب نيست . امام علي (ع) بزرگواري و شرافت هر انساني به ميزان عقل و ادب اوست ، نه به مقدار ثروت و موقعيت خانوادگي اش . امام علي (ع) هما نا خداوند صداي آرام و آهسته را دوست دارد و از صداي بلند و ناهنجار بيزار است و دشمن دارد . رسول خدا (ص) از ما كسي كه به پيروان و بزرگان ما احترام نگذارد و آنان را بزرگ نشمارد و همين طور به كودكان و صغيران رحم نكند . امام صادق (ع) با مردم آن گونه رفتار كن كه دوست داري با تو رفتار كنند . امام حسن (ع) دوست داشتن مردم و برخورد خوب و دوستانه با آنان ، اصل و سر آمد عقل است . امام علي (ع) به احترام پدر و معلمت ، گرچه عنوان فرمانده و حاكم را داري ، از جاي خود بر خيز و آنها را مورد توجه و عنايت خود قرار ده . امام علي (ع) خدايا ، آنچه بر زبانم خواهد جاري شود از فحش و لغو و ريختن آبروي مردم ، و شهادت بر باطل و غيبت مؤمن ، و بد گويي حاضر و از اين گونه اعمال ، تو همه را بدل گردان به ذكر و حمد و ثناي خود و استغراق در ستايش و اقبال كامل بر مجد و عظمت و شكر و سپاس نعمتت و اعتراف به احسان و شماره احسان بي پايانت . امام سجاد شعر از ستمگر چه ممكن است ادب شعله را بجيب پا بهواست بيدل دهلوي حافظ به ادب باش كه واخواست نباشد ...
يادآوري يك نكته در مورد قافيه و رديف
قافيه حروف مشابهي است كه در انتهاي دو كلمه قافيه وجود دارد. مثل دو كلمه‌ي حضور و ظهور كه در اينجا حضور و ظهور كلمات قافيه و اور و اور حروف قافيه هستند. نكته 1 : از بين مصوت هاي بلند آ ــ اي ــ و او فقط مصوت آ و او مي تواند براي قافيه مورد استفاده قرار بگيرد ولي مصوت بلند اي نمي تواند قافيه شود. نكته 2 : اگر قبل از حروف قافيه مصوت هاي كوتاه َ ِ ُ جزء حروف قافيه باشد در صورتي مي تواند اين حروف در قافيه متفاوت باشد كه آن كلمه قافيه داراي حرف الحاقي ياء باشد. مثال : ما دو حرف قافيه داريم مثل خبر و ياسر، مي بينيد كه در كلمه خبر حروف قافيه َر است ولي در كلمه ياسر حروف قافيه ِر است در اين صورت اگر كلمات قافيه داراي حرف اضافه ياء باشند اين قافيه بي ايراد است.(خبري و ياسري) در مورد رديف اين نكته هميشه تكراري حائز اهميت است كه كلمات رديف بايد داراي معناي يكسان باشند براي مثال به اين دو بيت دقت فرمائيد. وقتي كه يار از دل و از در گذشته است(1) يعني كه جان عاشق من در گذشته است اين شور و حال باقي اكنون به سينه ام (2) زان يادگار عاشق ما در گذشته است(3) محسن فرخي در اين دو بيت در گذشته است اول به معني عبور كردن از يك در مثل در اتاق و مورد دوم يعني مردن و مورد سوم به معني زمان گذشته مي باشد. حالا شما كلمه و حروف قافيه و رديف را حدس بزنيد.
عدالت
سلام دوستان ، حالتون چطوره ؟ آقا ما از بس که آپمون دیر شده دیگه رومون نمیشه تو روتون نیگا کنیم ! شرمنده ، از خدا که پنهون نیست از شما چه پنهون ما هنوز ادامه ی تقسیم سن رو نگفتیم ! یعنی حسش نبود و هر چی نشستیم حسش نیومد ، البته از اون به بعد شعرای زیادی گفتیم اما ادامه ی اونو نه ! هرچی هم طولش دادیم که ادامه ی اونو کار کنیم نشد ! دیدیم وقت تلف کردنه ! گفتیم چه کاریه ؟ ، حالا یه شعر دیگه می ذاریم ادامه ی این شعر طلبشون ! پس خواهش می کنم در مورد ادامه ی شعر قبلی سؤال نفرمائید تا بیش از این شرمنده نشم ، با عرض معذرت البته :) عدالتسه تا طفل نوباوه ی ساده دلبرفتند در نزد ملّا خجل یکی گفت زآنها : " که ای هوشیار فتاده ست ما را گره توی کار بیا و بزرگی کن و حل نماو این دَه عدد گردو را بین ماز روی عدالت تو تقسیم کن نه بشکن نه بردار و نه نیم کنفقط با عدالت قضاوت نماشما داوری ، خوب دقت نما " !به آن بچه ها گفت ملّا چنین :" تو ای جان ، تو ای گل ، تو ای مه جبین یکی عدل دارم زمینی بُوَدیکی آسمانی نی نی نی بُوَد !!!کنون آسمانی عدالت کنم ؟و یا نه ، زمینی قضاوت کنم " ؟!پس از اندکی مشورت کودکان بگفتند : " بهتر بُوَد آسمان !یقین گر عدالت زمینی بُوَد نباشد همی اصل و چینی بُوَد !چو عدل آسمانی ست هر آینه !ز عدل زمینیّ تو هست به " !سخن چون بدینجا رسید عاقبت بکرد آن سه را زود ملّا به خطبه آن بچه ی اوّلی هشت عددبه آن دوّمی هم دو تا داد و زد _به آن سوّمین بچه ی مُردنیشرقّسی ایشان سه پس گردنی !!و گفتا : " که در آسمانها چنین عدالت رعایت شود نازنین " !بخاراند ملّا سپس ریش را بگفتا : " خدا نعمت خویش را _همین گونه قسمت کند ای پسریکی را دهد روزی از حد به در !یکی را فقط قدر خوردن دهدبه قدری که از بند مُردن رهد یکی را در این روزگار دَنینباشد عطا غیرِ پس گردنی " !کتک خورده از گریه باز ایستادبگفتا : " که بوده تو را اوستاد ؟تو که این قیاس کذایی کنی تو را چه که کار خدایی کنی ؟کجا می توانی بفهمی خدا چه اندازه رحم آیدش بنده را ؟اگر داد بر داده اش دلخوشیم اگر هم که نه منّتش می کشیم" خدا گر ز حکمت ببندد دریز رحمت گشاید در دیگری "" تو کز محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی "" خدا را بر آن بنده بخشایش است که خَلق از وجودش در آسایش است "" نیارزد عسل جان من زخم نیشقناعت نکوتر به دوشاب خویش "" خداوند از آن بنده خُرسند نیست که راضی به قِسم خداوند نیست "چنین گفت ملّا به او : " ای کچلز خود مایه بِل نی ز شیخ اجل !کتک خورده ای شعر قی می کنی ؟!همه ش شعر سعدی ok میکنی ؟! نکو گفته سعدی بر او آفرین بر او و چنین سعدی یی آفرینولی راست می گویی ای هوشیاربرو دوستان خودت را بیاربه هر یک سه گردو دهم ...
شعری از وحشی بافقی در مورد تقسیم ارث(میراث بابا)
زیباتر آنچه مانده ز بابا از آن تو بد ای برادر از من و اعلا از آن تو این تاس خالی از من و آن کوزه‌ای که بود پارینه پر ز شهد مصفا از آن تو یابوی ریسمان گسل میخ کن ز من مهمیز کله تیز مطلا از آن تو آن دیگ لب شکسته‌ی صابون پزی ز من آن چمچه‌ی هریسه و حلوا از آن تو این غوچ شاخ کج که زند شاخ، از آن من غوغای جنگ غوچ و تماشا از آن تو این استر چموش لگد زن ازآن من آن گربه‌ی مصاحب بابا از آن تو از صحن خانه تا به لب بام از آن من از بام خانه تا به ثریا از آن تو
ایهام
آوردن واژه ای با حداقل دو معنی که یکی نزدیک به ذهن و دیگری دور از ذهن باشد. نمونه : خانه زندان است و تنهایی ضلال هرکه چون سعدی، گلستانیش نیست سعدی دراین بین گلستانیش دارای دو معنی می باشد . اول به معنی کتاب گلستان سعدی و دوم به معنی باغ و بوستان نمونه : ما در پیاله عکس رخ یار دیده ایم ای بی خبر ز لذت شرب مدام ما حافظ در این بیت یار از یک سو به معنی خداوند و از سوی دیگر به معنی یار زمینی است. نمونه : بی مهر رخت، روز مرا نور نمانده است وز عمر مرا جز شب دیجور نمانده است. حافظ در این بیت مهر از یک سو به معنی خورشید و از سوی دیگر به معنی محبت است.
حافظ....
نمازنافله گزاردن، کار پیر زنان است روزه تطوع، صرفه نان است حج گزاردن ، گشت جهان است دلی به دست آر ،که کار آن است ( مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری) حافظ قهر مان مبارزه با ریا ریا به صورتهای مختلف ظاهر می شود. گاهی از جهت شکل ظاهری است ، مثلا شخص با قیافه آشفته و سر ووضع بهم ریخته طوری وانمود کند که به جهت فعالیت و تلاش بیش از حد در راه خدا فرصت ووقت رسیدگی بخود را ندارد. و یا مثلا لحن گفتار خود را چنان کند که معلوم شود در اثر کثرت عبادت ضعف مزاج بر او مستولی شده است . گاهی ریا در گفتار است . مثلا انسان اگر از روی ریا و خود نمایی هر جا برسد مشغول وعظ و نصیحت و یاد آوری خدا شود و یا مخصوصا جملات جالب و احادیث و آیاتی را عنوان کند تا در خطابه و سخنرانی شهرتی بهم بزند. و بالا خره ریا در عبادت آن است که شخص علاقمند باشد که مردم از عبادت او با خبر شوند و از او تقدیر کنند. مثلا اگر روزه می گیرد ، بنحوی بخواهد دیگران آن را بفهمند. و یا در حضور جمع در اول وقت مردم را دعوت به اقامه نماز کند و چنین بر داشت شود که وی همیشه اول وقت نماز می خواند . و اما در میان شعرا و صاحبنظران ایرانی در دوران بعد از اسلام، بیشتر از همه، حافظ بود که پرده از روی اوضاع اجتماعی عصر خود بر می داشت و طرز عمل و رفتار طبقات مختلف را توصیف و در مواردی روشن ، آنان را مورد انتقاد شدید قرار می داد. حافظ شیرازی- غزلسرای سده هشتم هجری بیان کننده مظالم عمال ستمگر و منعکس کننده اعمال سوء شیخ دنیا دار وواعظ غیر متعظ و زاهد ریاکار و خودبین و صوفی نا صا فی و قاضی و فقیه و مفتی بی ایمان قرن هشتم هجری است . از دیدگاه حافظ و در شعر او ، هیچ فسق و گناهی بزرگتر از ریا نیست. او قهرمان مبارزه با ریاست . او خشک دماغی فقیهان و لقمه شبهه خوردن صوفیان و خامی زاهدان و بی عملی عالمان ...
مبحثي در مورد شعر نو و درک اشعار در قالب نیمائی
گاهی اوقات از بعضی افراد انتقاداتی در مورد شعر نو می شنویم که آن را سبک شمرده و معمولا شعر نو را شعری بی مفهوم و غیر قابل درک می دانند. اولا باید بدانیم که این افراد شعر نو را چگونه تعریف می کنند و دوم اینکه از شعر و شاعری و بالطبع از شعر نو چه می دانند. اصولا درون مایه شعر نو احساسات، تجربیات فردی شاعر، عشق و سیاست می باشد. یک شاعری مثل نیما در شعر نو خود از درون مایه سیاست بیشتر استفاده کرده و شاعری مثل سهراب سپهری از احساسات و تجربیات شخصی خود بیشتر استفاده کرده است. باید توجه داشته باشیم که شاعر نسبت به نوع شعری که در دست دارد می تواند اختیارات آن قالب را استفاده کرده و در هر موضوع و محتوایی محدود به نوع قالب شعر بگوید. و اصولا برای درک و فهم شعری مثل سهراب چون شعر او برگرفته از تجربیات شخصی اوست و از احساسات دم می زند باید مثل خود او فکر کنیم و از دید شاعر به شعر بنگریم و شعر او را تفسیر کنیم. مثلا : پدرم پشت دو خوابیدن در مهتابی پدرم پشت زمان ها مرده است پدرم وقتی مرد آسمان آبی بود مادرم بی خبر از خواب پرید خواهرم زیبا شد. توضیح : چه ارتباطی هست بین زیبا شدن خواهر و مردن پدر و خواب مادر؟ تا زمانی که دید شاعر را نتوانیم داشته باشیم این نوشته ها برای ما بی مفهوم است ولی اگر با دید شاعر به آن نگاه کنیم و بدانیم که در کاشان رسم بر این بوده است که اگر زن حامله در خواب باشد و به هر دلیل بترسد و جنین دختر باشد آن نوزاد، دختر زیبایی خواهد شد. حال با این تفسیر شعر را با دید بازتر و بهتر خوانده و وجود این تفکر قدیمی و بیان آن در این شعر زیباتر جلوه می کند. و اما سراب : باید توجه داشته باشیم که سهراب یک شاعر منزوی و گوشه گیر است، بیشتر افراد شعر او را شعر فردی و زنانه می دانند، شعر سهراب شعر اجتماعی نیست و فقط عده خاصی از مردم به آن روی می آورند و به دلیل لحن شاعر در اشعار او شعر او گل کرده است. شاعر دارای اسکی پیسم بوده و در تنهایی و عزلت شعر می سروده است و این امر در شعر خود او نمایان است. نمونه : ـ به سراغ من اگر می آیید ـ نرم و آهسته بیایید، مبادا که ترک بردارد ـ چینی نازک تنهایی من واحه ای در لحظه ــ سهراب نمونه های دیگر اشعار سهراب که در آن از تنهایی صحبت کرده است عبارتند از به باغ همسفران، پیغام ماهی ها، واحه ای در لحظه، آفتابی و غیره آثار سهراب سپهری : آلبوم مرگ رنگ 1 ـ مرغ معما 2 ـ سپیده 3 ـ رو به غروب 4 ـ مرگ رنگ 5 ـ جان گرفته 6 ـ دره خاموش 7 ـ دریا و مرد 8 ـ نقش 9 ـ سرگذشت 10 ـ با مرغ پنهان آلبوم زندگی خواب ها 1 ـ یاد بود 2 ـ گل کاشی 3 ـ لولوی شیشه ای 4 ـ لحظه گمشده 5 ـ باغی در صدا 6 ـ نیلوفر 7 ـ سفر آلبوم آوار آفتاب 1 ـ روزنه ...