دكتر دينى
تحليل دكتر حسن عباسي از تقابل سينماي ديني و ليبرال؛
تحليل دكتر حسن عباسي از تقابل سينماي ديني و ليبرال؛ ملك‌سليمان تصويركامل‌فتنه، مكتب‌سينماي‌ديني در حال‌شكل‌گيري دكتر حسن عباسي با اشاره به اين كه «ملك سليمان» تصوير كامل فتنه است و با تعبير قرآني سازندگان فيلم از حضرت سليمان صهيونيسم امكان مصادره آن را نخواهد داشت، گفت: مكتب سينماي ديني كه بتواند وحي را در زبان فطرت به حس تبديل كند، آرام آرام در حال شكل گيري است. به گزارش رجانيوز، وي در گفت‌وگوي ويژه با ماهنامه «سينمارسانه» اظهار داشت: سينماي عصر وزارت صفارهرندي، سه پرده شاخص داشت: «اخراجي‌ها»، «درباره الي...» و «ملك سليمان(ع)». البته سينماي صفار هرندي، برآيند تكاپوي سه دهه سينماي پس از انقلاب اسلامي بود كه هر چند دير، اما در عصر وزارت وي امكان بروز يافت. اكنون به بهانه اكران عمومي سومين فيلم اين فهرست، يعني ملك سليمان(ع)، به بررسي پارادايم سينماي ايران امروز، در گفت وگو با حسن عباسي نشستيم. آن چه يافتيم به اجمال اين است كه مكاتب پارادايمي سينماي ايران شكل گرفته‌اند و در واقع اكنون يك سينما و دو پارادايم داريم. متن اين گفت‌وگو به شرح زير است: *ملك سليمان به عنوان يك فيلم قابل اعتنا، در هفته‌هاي اخير در سينماهاي كشور به نمايش درآمد. درباره اين فيلم، بسيار گفته مي‌شود كه آغازي است بر ورود سينماي ايران به عرصه‌ي پروژه‌هاي سينمايي عظيم و گسترده. اين گفته‌ها، حكايت از يك رويكرد به آينده دارد، كه آغاز آن با فيلم ملك سليمان رقم مي‌خورد. جايگاه فيلم ملك سليمان در پهنه سينماي ايرانِ امروز و آينده كجاست؟ - بسم الله الرحمن الرحيم. پهنه سينماي ايران، متاثر از پهنه فرهنگ ايران امروز، پهنه يك محيط دو قطبي است، كه يك قطب آن را شِق ليبرال فرهنگ مدرن تشكيل مي‌دهد، و قطب ديگر را شِق اسلامي فرهنگ ديني. اين دو قطب در همه اركان و شؤون ايران سي سال اخير در حال شكل‌گيري و بلوك بندي بوده‌اند، اما در سينماي ايران بالاخره در سالهاي اخير كامل شده و عينيت يافته است. فيلم ملك سليمان را در اين محيط دو قطبي مي‌توان ارزيابي نمود. * طبيعتاً فيلم ملك سليمان در قطب سينماي ديني قرار دارد. اما پرسش اينجاست كه ضرورت دو قطبي ديدن محيط سينماي ايران، براي ارزيابي فيلم ملك سليمان چيست؟ - نه تنها ملك سليمان، بلكه هر فيلم شاخص ديگري نيز از اين پس بايد در اين محيط دو قطبي ارزيابي شود، در غير اين صورت، نتايج بررسي‌ها و داوري‌ها گمراه كننده خواهد بود. * اين محيط دو قطبي در سينماي ايران از چه موقع پديد آمده است؟ از همان سالهاي پس از انقلاب؟! نه! محيط دو قطبي سينماي ايران، محيطي نو ظهور است، اما شكل‌گيري آن حاصل فعل ...
مدل تاسيسي علم ديني در ديدگاه دکتر خسرو باقري
اشاره:<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> هويت علم ديني، نگاهي معرفت شناختي به نسبت دين و علوم انساني (1) نام کتابي است از آقاي دکتر خسرو باقري (2) که ساختار نخست آن مقاله اي است با نام «هويت علم ديني» که در سال 1374 در فصلنامه حوزه و دانشگاه به چاپ رسيده است. آنچه در پي مي آيد، چکيده اي است از مباحث مطرح شده در اين کتاب. *** مقدمه: بحث درباره علم ديني و مصاديق آن، از سويي، چالش برانگيز است؛ زيرا فضاي نشو و نماي علوم تجربي و معاصر، به طور عمده غير ديني و گاه ضد ديني بوده و از اين رو سخن گفتن از ترکيب يک علم و يک دين شگفت انگيز و مناقشه آميز جلوه مي کند. به همين دليل برخي از انديشمندان عرصه هاي مختلف علمي و فلسفي، هر ترکيبي از علم و دين را بي درنگ محکوم به بي معنايي مي کنند و مطرود مي شمارند. بحث علم ديني از سويي ديگر غيرت برانگيز است و اين جنبه از مسئله در ميان دينداران آشکار مي شود. به سخن ديگر، پاره اي از دينداران، به انگيزه دفاع از حيثيت دين، در باب امکان وجود علوم تجربي ديني، به سهولت پاسخ مثبت مي دهند و اين را امري ضروري مي دانند که از علوم ديني مختلفي سخن به ميان آورند و چنين تصور مي کنند که اگر کسي وجود علم ديني را منکر شود، تزلزلي در بناي دين پديد آورده است اما نه آن ستيز عام و در نفي هر گونه علم ديني، نه اين غيرت تام در اثبات همه انواع علوم ديني، هيچ يک محققانه نيست، بلکه برخاسته از عصبيتي است که با روح علم بيگانه است. از اين رو قبل از هر نظر قطعي درباره معناداري يا امکان تحقق علم ديني، بايد به بررسي ماهيت و چيستي علم و دين و تامل در نسبت آنها پرداخت. بايد گفت در اين کتاب مقصود از «علم» در تعبير «علم ديني»، علم تجربي (با تاکيد بر علوم انساني) و منظور از «دين»، همه اديان (با تاکيد بر دين اسلام) است. ديدگاه هاي فلسفي موجود درباره علم: ارزيابي درباره نسبت و رابطه علم و دين مستلزم شناخت ماهيت علم است. در علم شناسي فلسفي، دو رويکرد عمده وجود دارد: رويکرد اثبات گرايي و رويکرد ما بعد اثبات گرايي. علم شناسي در نيمه اول قرن بيستم به طور غالب مبتني بر رويکرد اثبات گرايانه (پوزيتويستي) بود. برخي ويژگي هاي اين رويکرد، که با موضوع علم ديني ارتباط دارد، عبارت است از: انفکاک علم از متافيزيک، انفکاک مشاهده از نظريه (و تقدم مشاهده بر نظريه)، انفکاک امر واقع و ارزش و انفکاک حوزه هاي کشف و داوري. در مقابل روايت ما بعد اثبات گرا از علم، روايتي است که بر اثر انتقادهاي مهم فلاسفه علم در نيمه دوم قرن بيستم پديد آمد. برخي از مشخصه هاي اين رويکرد فلسفه ...
روش شناسي مطالعات ديني
مروري بر كتاب روش‌شناسي مطالعات ديني، اثر دكتر احد فرامرز قراملكي تعريف پژوهش:پژوهش، پردازش اطلاعات برخوردار از انتظام، متعلق به گسترة خاصي از علوم و داراي هويت جمعي است كه به نوآوري مي‌انجامد. اركان پژوهش: 1. اطلاعات:ـ ويژگيهاي اطلاعات شايسته براي پژوهش الف: برخورداري از اطلاعات تحليل شده ب: برخورداري از اطلاعات مرتبط ج: برخورداري از اطلاعات كافي و كامل د: برخورداري از اطلاعات صادق هـ: برخورداري از اطلاعات دقيق و: برخورداري از اطلاعات واضح و متمايز ز: برخورداري از اطلاعات نو ح: برخورداري از اطلاعات مستند ط: عدم اطلاعات، خود، اطلاعات است (در يك پژوهش آنچه نيست نيز مهم است و پژوهشگر را به خلاها و كاستيها رهنمون مي‌سازد.) 2. پردازش: (مسير عبور از اطلاعات به يافته‌هاي جديد، پردازش و تحليل روشمند است) 3. داراي انتظام: (پژوهش بايد داراي انضباط، چارچوب، ضابطه و قواعد معين باشد) 4. تعلق به گسترة خاص: (پژوهش به يك گستردة معين از علوم تعلق دارد. پژوهش چيزي جز حل روشمند يك مسئله نيست و مسئله به يكي از حوزه‌هاي معرفتي تعلق دارد. تعيين دقيق گسترة پژوهش در پيشبرد صحيح پژوهش نقش به سزايي دارد.) 5. هويت جمعي: (هر برنامه پژوهشي، به دليل تعلق به گستره‌اي خاص، عضوي از هويت جمعي علم است و در خانواده علم، جايگاه خاصي پيدا مي‌كند و به عنوان عنصري از سيستم معين و شبكه‌اي خاص، نقش ايفا مي‌كند) 6. نوآوري: (در برنامه پژوهشي هدف، توليد يافته‌هاي «جديد» علمي است. پژوهشگر در مقام دستيابي به امري است كه تاكنون به دست نيامده است. نوآوري ابعاد مختلفي دارد: دستيابي به پرسش و مسئله جديد، ارائه نظريه‌اي جديد، وصول به روش جديد، مفهوم‌سازي تازه ـ اساساً تفاوت پژوهش با تعليم، همان تفاوت ميان توليد و انتقال است ـ) مديريت برنامه پژوهشي: اثربخشي يك برنامه پژوهشي، بيش از هر امري محتاج مديريت است. عمليات پژوهش، يك فرايند است كه در قالب پروژه و به وسيله يا همراه با گروه انجام مي‌شود. (فرايند، پروژه و گروه كار) يك پروژة پژوهشي محتاج دو نوع مديريت است: 1. مديريت اجرايي: وظايف مديريت اجرايي: ـ برنامه‌ريزي ـ سازمان دهي ـ تيم سازي ـ مديريت زمان ـ خدمات پژوهشي ـ شيوه‌هاي فيش‌برداري (تمركز آفريني و صرفه‌جويي در زمان) 2. مديريت علمي: وظايف عمده مديريت علمي: ـ هدف گذاري (مشخص، قابل دسترس، قابل سنجش، مفيد، داراي اولويت) (عوامل موثر در هدف گذاري: ذهن انباشته از نظريه‌ها و آگاهي‌هاي به روز، چشم مسئله ياب، روح خلاق، برخورداري از دغدغة اثربخشي) ـ صورت‌بندي مسئله ـ ارائه فرضيه پژوهش ـ تعيين روي‌آوردهاي مقرب (از چه طريقي ...
دكتر مهدي گلشني در گفتگو با قدس : علم،نيازمند دين است
منبع - روزنامه قدس 8 دی ماه 1387 دانشمندان به اين نتيجه مشترك رسيده اند كه علم براي بشر پيام آور خوشبختي نيست. انگار كه اين فرستاده از عالم ذهن بشريت، از هر دياري پيامي را ناقص و حتي اشتباه آورده است. حالا پيام آور خوشبختي كه مي بايد در شب تاريك و سرد زمستاني روشني بخش خانه يتيمي مي بود، بچه هايي را محكوم به يتيمي نمود و فاجعه هيروشيما را بر پيشاني سياه تاريخ ثبت كرد. اين شواليه خوشبختي علم بر مركب سياه كج فهمي ها و خود خواهي هاي بشري سوار شد و راه را بيراهه رفت... شواليه علم در تاريكي راه قرن بيست و يكم سوسوي نوري را ديد كه با عالمان بزرگ علم مشرق زمين فانوس به دست، راه سعادت بشري را روشن مي كنند. جاي جاي اين جاده فانوسهاي خاك خورده اي در شانه راه افتاده كه هر كدامشان نشانه اي از فيلسوفان گذشته سرزمين ايران است. به گفته سيد جمال الدين اسدآبادي، علم جديد دنباله علم ماست. هرچند اين راه دچار نوسانهايي شده است، اما همچنان منجيان علم در پي رام كردن مركب لجام گسيخته شواليه خوشبختي بشريت هستند. دكتر مهدي گلشني، رئيس پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، بنيانگذار هسته تحقيقاتي فيزيك بنيادي و عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي، به سؤالات خبرنگار قدس در خصوص بررسي علم ديني و علم سكولار و ضرورت بازبيني و بازنويسي كتابهاي درسي دانشگاه ها پاسخ داده است كه در ادامه مي آيد: * آقاي دكتر گلشني! شما به تفكيك علم غربي و علم سكولار قائل هستيد؟ ** خير؛ علم غربي همان علم سكولار است، اما بسيارند كساني در غرب كه اين مباني را قبول ندارند. من سكولار را به اين معنا مي گيرم كه دغدغه ديني ندارد. ممكن است نتيجه اش ضد ديني باشد و ممكن است نباشد. براي تشريح بحث، مقدمه اي را بيان مي كنم. اواخر قرن نوزدهم نخست وزير هند اعلام كرد با علم، همه مسائل بشر را حل مي كند. البته، برخي كه بينش عميق تري داشتند، اين امر را رد كردند. راسل در اين مورد مي گويد: من از آنچه بشريت با محصولي كه علم آورده است، احساس خوف مي كنم. او هشدار داده كه تمدن بشري درخطر است، زيرا علم لجام گسيخته شده است. در نيمه دوم قرن بيستم، مكاتب مختلف علمي به وجود آمد كه وجه مشترك همه اين مكاتب دشواري علم است، بدين معنا كه علم تجربي خالي از مفروضات نيست. هنر فيلسوفان علمي اين بود كه محدوديتهايي را براي علم مطرح كردند. در سالهاي اخير قرن بيست و يكم، دانشمندان به اين نتيجه رسيده اند كه علم براي بشريت خوشبختي نمي آورد، بلكه در مواردي موجب تباهي و زياد شدن فاصله و ملعبه اغنيا بوده است. برخي هم اظهار اميدواري كرده اند، علم در آينده بشر به طبقه ضعيف و متوسط جامعه مي پردازد. آنچه ...
ارزیابی مدل تأسيسي علم ديني دكتر خسرو باقري
12.00مقاله ای است که برای نشر در فصلنامه دانشگاه اسلامی ارسال کرده امچکیدههدف تحقیق: معرفی مختصر رویکرد تاسیسی علم دینی دکتر خسرو باقری و نقد و ارزیابی برخی از مبانی و نتایج آن. روش تحقیق: برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و برای نقد دیدگاه از روش تحلیل فلسفی استفاده شده است. نتایج تحقیق: 1. مبانی علم شناسی و دین شناسی رویکرد تاسیسی علم دینی نیازمند تدقیق بیشتر هستند. 2. برخلاف دیدگاه دکتر باقری و البته بر اساس مبانی مختار ایشان می توان قرائت قابل قبولی از رویکرد تهذیبی در تولید علم دینی ارائه کرد. 3. علی رغم تلاش انجام شده توسط دکتر باقری این نظریه نتوانسته است از نسبیت گرایی معرفت شناختی نجات یابد. 4. ناکامی علم دینی در عرصه نظر و عمل هر چند از لحاظ منطقی تاثیری در اعتبار دین نداشته باشد، اما نمی توان تبعات روان شناختی و جامعه شناختی آن را نادیده گرفت، بر این اساس باید مراقب تلاشهایی که در این خصوص صورت می گیرد، بود. واژهگان کلیدی: علم دینی، رویکرد تاسیسی، رویکرد تهذیبی، خسرو باقری
اثري از دکتر عبدالعظیم کریمی با موضوع تربيت ديني
رويكردي نمادين به تربيت ديني با تأكيد بر روشهاي اكتشافي (انتشارات قدياني, چاپ اول, 1374, چاپ دوم، 1381, 191 ص) در اين اثر تلاش شده است مجموعه‌اي از نكته‌ها، ديدگاهها و روشهاي تازه‌اي در فلمرو "تربيت ديني"، آن هم با رويكردي "نمادين" و برگرفته از فرهنگ اسطوره‌اي و ادبيات عرفاني تدوين گردد؛ فرهنگي كه زبان ويژه‌اي را مي‌طلبد تا مخاطب با آن همدلي كند؛ زباني كه متأسفانه بشر كنوني از آن غافل شده است و به تعبير "اريك فروم" در حكم ِ "زبان از ياد رفته" تلقّي مي‌شود. اما در سالهاي اخير تغييري عميق در افكار بشري نسبت به اساطير و زبان سمبوليك پيدا شده است كه حكايت از بازگشت به فرهنگ ديرينه و متون عرفاني شرق دارد. با اين همه، بايد دانست كه فراگيري اين زبان هنوز دوران صباوت و شيرخوارگي را مي‌گذراند و با محدوديتها، كج فهمي‌ها و تحريفهاي متعددي روبروست. از يك سو با ادعاهاي بعضي از مكاتب روانكاوي مواجهيم كه هر يك اصرار دارند تنها آنها معناي حقيقي زبان سمبوليك را دريافته‌اند، و از سوي ديگر پاره‌اي از اسطوره دانان و شرق شناسان غربي تلاش كرده‌اند زبان نمادين عرفان شرق را تا حدّ رؤياها و تخيّلات بشر بدوي تقليل دهند. اما در اينجا، صرف نظر از مباحث نظري، سعي شده است كاربست زبان نمادين در تربيت ديني معرفي شود.
دانش امنیت در اسلام
نشست علمي نظريه دانش امنيتي اسلام در انجمن مطالعات سیاسی حوزه سخنران: حجت الاسلام دكتر محسن مهاجرنيادر ابتداي نشست حجت الاسلام نصرتي مدير گروه فقه سياسي به بيان اهميت موضوع امنيت اشاره كرد و آن را از مباحث اصلي و بنيادين دانست كه توجه به آن از منظر فقه مي‌تواند به ايجاد يك دانش جديد بنام فقه الامنيه بينجامد. پس از آن حجت الاسلام دكتر مهاجرنيا به ارائه بيان ديدگاه خود پرداخت.رئيس انجمن مطالعات سياسي جوهرة سياست را خصوصاً اسلامي و حياتي برشمرد و آنگاه نظريه دانش امنيتي اسلام را در اين چارچوب فكري تبيين نمود. بنظر ايشان دانش امنيتي يا فقه الامنيه در اسلام بخشي از دانش عملي (حكمت عملي) است كه آموزه‌هاي انشائي و اخباري آن بر اساس بنيادي نظري در اسلام مشخص شده و با روشهاي رايج در جهت اهداف مشخص و در قالب يك منظومه معرفتي قابل طرح است.حجت الاسلام دكتر مهاجرنيا ويژگيهاي دانش عملي ديني را اينگونه برشمرد:ادامه مطلب... آدرس :سایت انجمن
چگونگي مواجهه با آراءجديدنوانديش فرزانه دكتر عبدالكريم سروش؟
· پويش معرفت ديني نيازمند به آزادي بيان و عقيده،گفتگوي انتقادي در رابطه با ميراث ديني،فضاي امن و آرام،مواجهه خردمندانه و مبتني بر استلال منطقي،رواداري و دگر پذيري،پذيرش تكثر و تنوع فكري و معرفتي و گشاده نظري و نقد پذيري است.مستقل از اينكه ما موافق يا مخالف آراءدكتر سروش يا ديگر نو انديشان باشيم،وجود و ايجاد فضاي آزاد براي طرح ديدگاههاي گوناگون و پرهيز از اتهام و تكفير و حربه ارتداد و...ضرورتي حياتي دارد. مطمئنا مونولوگ(تك گويي) ،و ترس از ارائه نظرات و قرائتهاي جديد در حوزه معرفت شناسي ديني(به بهانه تزلزل اعتقادي و ترديد در باورهاي كهن مردم) و تحميل قرائت رسمي از دين به ملت نه تنها كمك به دين و دينداري مردم نكرده بلكه عامل مهمي در دين گريزي مردم بوده است .بنا براين به عنوان فردي كه خود را دوستدار نوانديشي ديني و متلعق به اين نحله و شجره مباركه مي دانم،بر اين باورم كه نظرات جديد دكتر سروش(فارغ از ارزش گذاري و داوري در مورد روايي و ناروايي آن)زمينه مناسب و مساعدي را در ميان روحانيان(براي تعمق و تدبر بيشتر در مواجهه با متون ديني)و در ميان روشنفكران و نوانديشان براي طرح شجاعانه و بي واهمه سوالات ،انتقادات و انديشيدن و گفتگوي انتقادي،دليرانه،خردمندانه و در همان حال عارفانه فراهم مي سازد . لذا به اين مباحث بپردازيم و به ورود آنها به حوزه انديشه ديني خوش آمد بگوييم و در صورت لزوم با گفتگوي انتقادي و در سايه گشاده نظري و مواجهه نيكو، به رشد و تعالي آن از يكسو و به كاستيها و ايراداتش از ديگر سو مدد رسانيم باشد كه از زمره خردمنداني باشيم كه در آيه 18 سوره زمر در وصف آنها آمده است:"به بندگانم بشارت بده آنانكه همه سخنان را گوش مي كنند و از بهترينشان پيروي مي نمايند،آنان هدايت يافتگان الهي و مسلما خردورزان واقعي اند".
اقتصاد ليبراليستي با احكام ديني قابل پيوند نيست
داخلی » مصاحبه » نگاه ويژه در گفتگو با دكتر "حسن سبحاني" عنوان شد ۲۳ مرداد 1389 ساعت 15:04 تعداد زيادي از اقتصاددانان علاقه مند به كاربرد مسائل ديني در اقتصاد در اين قضيه قلم زده اند و تحت الشعاع دانش اقتصاد با ريشه هاي ليبراليستي بوده اند، تلاش كرده اند كه تئوري ها و نظريه هاي اقتصاد نئوكلاسيك را با احكام ديني به گونه اي پيوند بزنند كه پايه هاي اقتصاد ليبراليستي حفظ شود و البته عوارض و نشانه هايي از احكام ديني هم در آن ديده شود. اشاره: مراد از اقتصاد اسلامي چيست و اساساً سخن گفتن از ترمي به نام اقتصاد اسلامي تا چه اندازه علمي است، در عين حال بنيان ها كجا است و اقتضائات چيست. مطالب فوق، موضوعاتی است که نشریه "صبح صادق" در گفتگو با دکتر "حسن سبحانی" در پی بدست آوردن آنها گشته است. حاصل این تلاش در ادامه می آید./ * * * * * جناب دكتر سبحاني، چه وجهي از آن چه اقتصاد اسلامي ناميده مي شود با اقتصاد غربي، چه ليبرالي و چه سوسياليستي در تنافر است؟سبحانی: براي پاسخ به اين سوال مي بايست بين نظام اقتصادي و علم اقتصاد تفاوت قائل شد. علم اقتصاد دربردارنده مجموعه تئوري هايي است كه مبتني بر واقعيات يك جامعه شكل مي گيرد و در صورتي كه شرايط مربوط به آن تئوري ها فراهم شود، آن ها به مرحله عمل در مي آيند. علم اقتصاد در اين نگاه بيان واقعيات يك جامعه است، اما نظام اقتصادي حاوي مولفه هايي است كه بيان مي كند انگيزه فعاليت هاي اقتصادي در يك جامعه و همچنين نظام مالكيت عوامل توليد چگونه است. با اين تفاوتي كه بيان كردم بايد بگويم كه تنافر بين اقتصاد اسلامي با اقتصاد سرمايه داري و اقتصاد سوسياليستي در نوع نظام آنها است، نه در علم اقتصادي كه واقعيت ها را بيان مي كند. ممكن است در مواقعي تئوري هاي برخاسته از يك نظام اقتصادي متفاوت از تئوري هايي باشد كه از يك نظام اقتصادي ديگري منبعث است. با اين حال ما اجمالاً تفاوت را در نوع نظام اقتصادي و نه در نوع علم اقتصاد جستجو مي كنيم.يكي از صاحبنظران اسلامي هم جمله اي دارد كه نقل به مضمون مي گويد اگر اقتصاد اسلامي بخواهد بر خلاف اصول اوليه اقتصاد نظري باشد، لاجرم راه به جايي نخواهد برد. آيا آن چه مراد شما است همين است؟سبحانی: اين گفته مي تواند تأييدكننده اين معنا باشد كه چون بسياري از مطالبي كه علم اقتصاد مي گويد مبتني بر رصد كردن عقلاني واقعيت ها است و نظام اقتصادي اسلام هم از اين قاعده بركنار نيست، لذا آن چه كه در نظام اقتصادي اسلام مي گذرد تا اندازه هاي بسيار زيادي نافي تئوري هايي كه در علم اقتصاد وجود دارد، نيست.آقاي دكتر سبحاني، گفته مي شود كه اقتصاد در اسلام ناظر بر دو بنيان حق و عدل است. حق ...
نگاهي به مقوله نوآوري در مطالعات ديني درگفت وگو با دكتر ابوالفضل شكوري؛
نگاهي به مقوله نوآوري در مطالعات ديني درگفت وگو با دكتر ابوالفضل شكوري؛موانع دين پژوهي؛ عوام زدگي و جهل به زمانه دين پژوهي و مطالعه پيرامون چگونگي پژوهش در حوزه معارف ديني و بررسي آسيبها و چالشهاي پيش روي اين عرصه از جمله مسايلي است كه پرداختن به آن لازمه دستيابي به پژوهشهاي كارآمد در حوزه دين است.عوام زدگي و جهل نسبت به زمانه از جمله موانع موجود بر سر راه مطالعات ديني عنوان شده اند.بي شك شناخت ساير موانع مي تواند كمك بيشتري به رفع مشكلات موجود در اين زمينه نمايد.حجة الاسلام والمسلمين دكتر ابوالفضل شكوري، عضو هيأت علمي دانشگاه تربيت مدرس در گفت وگوي پيش رو به بيان بايدها و موانع اين عرصه پرداخته است... **** نوآوري در مطالعات ديني چه تعريفي دارد و جايگاه آن در اين تحقيقات چيست؟** قبل از هرچيز بايد گفته شود كه نوآوري يا ابداع با بدعت متفاوت است. در شرع و دين اسلام بدعت ممنوع، ولي ابداع كه به نوآوري ترجمه مي شود، ممدوح است. زمينه هاي بدعت نيز در دين وجود ندارد و در واقع اين ايده اي خارج از دين، نص و متن ديني است كه به دين تحميل و دين قلمداد مي شود. اين تعريفِ بدعت است كه مانند بهايي گري ممنوع است. اصلاً بهايي گري هم از يك بدعت يعني بابي گري آغاز شد؛ ادعاي بابي گري يك بدعت بود و به كفر منجر شد. بدعت ممكن است به كفر و ارتداد منجر شود، بنابراين اسلام با بدعت مخالف، اما با نوآوري موافق است.نوآوري يعني پاسخ گفتن به مشكلات معيشتي، فكري و سياسي مردم براساس متون اسلامي و با استفاده از شيوه اجتهاد.فردي مقدمات و ابزارهايي را كه براي استنباط احكام و اجتهاد در دين لازم است فرا مي گيرد تا با مطالعه متون ديني پاسخ مسائل امروزي را از بطن آنها بيرون كشد. عصر ما، عصر اطلاعات و فناوري است، بنابراين مسائل جديدي در عبادات و معاملات به وجود آمده است كه به پاسخهاي جديد هم نياز دارند. اسلام زماني ظهور كرد كه پول رايج طلا، نقره و سكه بود، ولي اكنون كارتهاي اعتباري، سفته، چك، برات و تراول چك رواج پيدا كرده اند. اينها همه مسائل جديدي هستند كه در گذشته وجود نداشته اند تا اسلام يا فقهاي قديم به طور مستقيم پاسخ مسائل آن را داده باشند. اسلام شناسان و فقهاي امروزي مباني و اصول اوليه را مطالعه مي كنند تا بر مبناي اين اصول و مباني به مسائل جديد پاسخ گويند. اين دستاوردهاي نوين كه برمبناي اصول و سنن در پاسخ به مسائل مستحدثه و براساس اجتهاد صورت مي گيرند، نوانديشي، نوآوري و ابداع ديني ناميده مي شوند و از بدعت جدا هستند. در زمينه مسائل حكومتي هم اين امر رواج دارد. در قديم، زماني كه حاكم جديد انتخاب مي شد، مردم با او بيعت كرده و ...