تکنیک تحلیل محتوای کیفی
تحلیل محتوای کمی و کیفی و بررسی تکنیک های خبری در بررسی پوشش مطالب انتخاباتی
دفاع از پایان نامه بررسی تکنیک های خبری در پوشش مطالب انتخاباتی روزنامه های سراسری روز سه شنبه ۱۰خرداد ساعت ۱۴ در دانشگاه ازاد واحد تهران مرکز برگزار می شود. استاد راهنما: دکترحسن رستمی استاد مشاور: دکتر مهدخت علوی بروجردی
تحلیل محتوا
مقدمهشناخت حاصل برخورد انسان با محیط است. محیط تعاریف متفاوتی دارد. محیط طبیعی و محیط اجتماعی و انسانی هرکدام در شکل گیری علوم نقش متفاوتی را بازی می کنند. زمانی برخورد انسان با محیط از روی تاثیر پذیری بوده و زمانی مبتنی بر تاثیر گذاری. از تاثیر محیط بر ارگانیسم اول احساس و سپس ادراک حاصل می شود اگر ادراکاتی که حاصل شده است سنجیده و و رده بندی شده سازمان یابد به شناخت علمی و منطقی بدل می گردد و روش علمی است که یک معرفت را از یک شناخت سطحی، عوام زده و حتی غیر منطقی به شناختی عمیق، سنجیده و منطقی تبدیل می کند و از این رو که مبتنی است بر شواهد قابل مشاهده، تکرار پذیر، منظم و آشکار روش علمی شناخته می شود. کسب معرفت درباره جنبه های اجتماعی انسان و به دست آوردن معرفت درباره کنش اجتماعی موضوع علوم اجتماعی است که چگونگی کسب اینم معرفت خود نیازمند تعرفی دقیق، جامع و کامل از روش و ابزارهای پژوهشی در این زمینه است. گفتنی است در علوم اجتماعی روش انتخابی برای تحقیق دال بر دیدگاه محقق به موضوع تحقیق و ساختارهای اجتماعی است. چرا که هر روش در پی نظریه ای به وجود آمده است که فلسفه انسان شناختی خاص خود را دارد. تحلیل محتوا به عنوان یک ابزار پژوهش شناخته شده است. در این روش پیام هایی که انتشار یافته مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و گفتنی است که پیام در بین عناصر ارتباط مهمترین نقش را ایفا می کندو در این روش محتوای آشکار و پیامها به‌طور نظام‌دار و کمّی توصیف میشود و در واقع تحلیل محتوا روشی شهودی است که در پی توصیف معنای نمادین پیام متن است. تحلیل محتوا به عنوان شیوه ای کمی برای سنجش متغیر های یک متن مورد استفاده قرار می گرفت که در اواسط قرن بیستم رویکر دهای کیفی هم در این شیوه و ابزار سنجش ورود پیدا کردند. از نظر ماهیت دارای وجهه ای کمی است که از طریق آن محتواى کیفى منابع مورد بررسى طى دستکارى هاى آمارى به داده هاى کمّى تبدیل مى شود. در روش های کمی از طریق ایجاد فاصله میان محقق و موضوع مورد مطالعه سعی می شود به واقعیت نزدیک شد. در تحلیل محتوا تحلیلگر قادر به دستکاری واقعیت نخواهد بود و تحلیلگر بازخورد تصحیح کننده ای با منبعی که برای کسب اطلاعات و تحلیل انتخاب کرده ندارد و از همین رو ناگزیر خواهد بود بدون دخالت در واقعیت به مطالعه و تحلیل آن بپردازد. واقعیتی که مورد مطالعه قرار می گیرد باید بر تبین، پیش بینی و آزمون به منزله معیارهای پارادایم اثبات گرایی، مبتنی بر متغیر های قابل اندازه گیری، استوار است. تحلیل محتواى مقوله اى است که در آن ابتدا متن (انواع پیام ها مثل فیلم، مجله و...) مورد نظر به اجزایى تجزیه مى گردد، ...
گزارش یک پایان نامه
طرح مسئله: ... در تحقیق حاضر برآنیم تا به منظور کسب آگاهی از ساختار کلی مقاله های مندرج در صفحهی اجتماعی روزنامه همشهری و همچنین اطلاع از چگونگی تاثیر گذاری بر مخاطبین از دید فرایند جامعه پذیری و یادگیر ی اجتماعی، به تحلیل موضوع خانواده، در دسته ای از شماره های این روزنامه به عنوان یکی از پر تیراز ترین روزنامه های کشور بپردازیم. ضرورت و اهمیت موضوع: ... مطبوعات به عنوان یکی از وسایل ارتباط جمعی، با نفوذترین وسیله انتقال خبر و نظرات وعقاید به شمار میروند. متوانند بر افکار عمومی تاثیر بگذارند... . شناخت واقعیت های اجتماعی، ارزیابی میزان توجه روزنامه نسبت به وظایف خبری، آموزشی و... ، ارزیابی کیفیت پیام ها، درک شیوهی اثرگذاری،بررسی میزان انطباق عملکردها و آثار اجتماعی- فرهنگی این رسانه ها با سیاست های کلی فرهنگی نظام حاضر، اصلاح عملکرد های منفی و اصلاح پیام هایی که دارای آثار و پیامدهای نامطلوب اجتماعی و فرهنگی باشند. هدف کلی: ارائه ساختار کلی صفحات اجتماعی روزنامه همشهری و تحلیل مقالههایی کع به موضوع خانواده اختصصاص دارند. اهداف جزئی: 1)ارزیابی مقالات از نظر کمی:تعداد مقاله، اهمیت بر اساس قرار گرفتن در صفحه، نوع، اندازه و رنگ تیتر هرمقاله و مساحتی که هر مقاله به خود اختصاص داده است. 2) ارزیابی مقالات از نظر کیفی: نوع مقاله(علمی، خبری، تحلیلی و ...)، نویسنده مقالات، راه حلهای ارائه شده و ... فرضیات: این طور بیان شده است که مثلا به نظر می رسد بین موضوع مقالهها و محل قرار گرفتن آنها در صفحهی اجتماعی روزنامه رابطه وجود دارد. یا به نظر میرسد بیشتر مشکلاتی که از دید نویسندگان مقالات در خانواده ها وجود دارد خشونت رفتاری مردان است. روش تحقیق: شیوهی اسنادی و تحلیل محتوای متون شیوهی انجام کار: انتخاب نمونه از جامعه آماری و نظام مقوله بندی براساس اصل مشابهت. متد: تحلیل محتوا ، تکنیک: تکنیک توصیفی تحلیل محتوا ( گرداوری اطلاعات با پرسشنامه معکوس) نمونه گیری: با روش انتخاب تصادفی ( از همهی فصول و ماه ها)، کلیهی صفحات اجتماعی از آذر 1372 تا پایان سال 1374. این فاصله زمانی معادل 28 ماه متوالی است. ایام هفته میبایست به طور مساوی در نمونه های انتخابی وجود داشته باشد تا هم مسئله روایی و هم پایایی تحقیق رعایت شود. بنابراین همهی هفتهها شماره گذاری شده و هفتهی چهارم به طور تصادفی انتخاب شده است و با فواصل 5 تایی هفتهها انتخاب شده اند. در نهیت از مجموع شماره ها 138 مقاله استخراج شده است. واحد های تحلیل شامل واحد ثبت (کلمات یا مضامین)، واحد شمارش (همان واحد ثبت) واحد متن (کل متن مقالههای انتخابی). در گام بعد به مقوله ...
تکنیک خاص تحقیق
تکنیک تحلیل محتوا:ماهيت تکنيک تحليل محتوا:استفاده از تکنيک نحليل محتوا بر اين فرض بنا شده است که انسانها به منظور روابط اجتماعي با يکديگر تبادل نظر و تبادل افکار دارندو اين تبادل نظر عموما از طريق زبان انجام مي گيرد.ارتباط وسيله = زباندر صحبتهاي انسانها همواره دو خصوصيت نهفته است:1- خصوصيات فردي2- خصوصيات اجتماعيn خصوصيات فردي و اجتماعي شخص شنوده يا خصوصيات در يافت کننده يا گيرنده پيام بر روي ادراک او از آن گفته يا نوشته يا هر نوع پيام يا محتواي تبادل نظرات تاثير مي گذارد. و در انجا تعريف تکنيک تحليل محتوا را مي توان بدست داد که : n تعريف تکنيک تحليل محتوا: منظور اين روش آن است که بتوان، خصوصيات زباني يک متن گفته يا نوشته شده را بطور واقع بينانه يا عيني و بطور سيستماتيک شناخت و از آنها استنتاج هايي در باره مسايل غير زباني يعني در باره خصوصيات فردي و اجتماعي گوينده يا نويسنده و نظرات و گرابيش هاي وي نمود.اهميت تحليل محتوا:اين تحليل مي تواند بي رابطه با زمان و مکان در مورد محتواها و منابع که در زمانهاي گذشته و يا در فرهنگهاي ديگر توليد شده اند، به کار گرفته شود و از آن طريق اطلاعات پر ارزشي حتي درباره جوامع و فرهنگهاي ديگر که مطالعه مستقيم آنها ميسر نيست بدست آورد. اهمیت تکنیک" مزایا : 2. بدون هزینه زیاد مادی و زمانی می توان خصوصیات روانی و اجتماعی یا شخصی افراد پی برد( سیاستمداران ). که در دسترس نیستند. پيدايش و گسترش تحليل محتوا:ریشه آن برمی گردد به یونان باستان که سه دوره برای گسترش تحلیل محتوا می توان نام برد. 1. دوره تاریخی 2. پیدایش روزنامه 3. دوره علوم اجتماعیمرتن و رورمن معتقدند اين تکنيک در يونان باستان و بعدها در قرن هفتم در فلسطين براي تفسير تورات بکار برده شده استدر علوم اجتماعي اين تکنيک در هنگام جنگ جهاني دوم بکار برده شده و انگيزه آن نحوه تبليغات آلمان در هنگام جنگ جهاني دوم بوده است.انگيزه اصلي کاوش در اين تکنيک نحوه تبليغات آلمان در هنگام جنگ جهاني دوم بود که با تکنيکهاي گونگون ابداع شده توسط شخصي به نام گوبل بطور بسيار موثر مردم کشورهاي رقيب و همچنين جامعه آمريکا را تحت تاتير قرار داده بود. انواع تحلیل محتوا : الف ) کیفی ب ) کمی : تا زمان پیدایش یارانه کیفی بود اما بعد از آن کمی نیز پیدا شد.در تحلیل محتوای کیفی هدف آن است که تأثیر متن های مورد نظر بر روی گیرنده پیام ( خواننده، شنونده، بیننده ) سنجیده شود. و این از آن طریق انجام می گیرد . که محقق با ارزش مفاهیم و عبارت های به کار برده شده را بررسی و شمارش می کند به عبارتی دیگر مفاهیم و پیام هایی که فرستنده پیام ابراز داشته ...
روش تحلیل محتوای کیفی
امروزه تحليل محتوا كاربردهاي زيادي در حوزهها و علوم گوناگون از جمله مطالعههاي رسانهاي در علوم اجتماعي و ارتباطات، ادبيات، قوم نگاري، روانشناسي، مسائل جنسيتي و جنسي، جامعهشناسي و علوم سياسي يافته است. عموما كاربرد تحليل محتوا را در سه مقوله اساسي گروهبندي ميكنند: - استنباط دربارهي پيشايندهاي يك ارتباط - توصيف و استنباط دربارهي ويژگيهاي يك ارتباط - استنباط دربارهي اثرهاي يك ارتباط (ميرزايي؛ 1388؛ 418) مزاياي تحليل محتواي كيفي اگر ما بگوييم كه تحليلهاي محتواي كيفي درصدد حفظ مزيتهاي حاصل از تحليلهاي محتواي كمي در مورد تفسيرهاي متون كيفي هستند، پس اين پرسش پيش ميآيد كه اين مزيتها چه هستند؟ در اينجا به چهار نكته اشاره ميكنيم: - قرار دادن مطالب يك متن در قالب مدل ارتباطي: بايد مشخص شود كه كدام بخش از استنتاجات ارتباطي را بايد براي جنبههاي مربوط به شخص برقرار كننده ارتباط (تجربيات او و احساسات و عقايد او)، براي موقعيتهاي كه در آنها متون شكل ميگيرند، براي زمينههاي اجتماعي – فرهنگي، براي خود متن توليد شده و براي كارآمد بودن و تاثير گذاري پيام حاصل از اين متون مورد استفاده قرار داد. - قوانين مربوط به تحليلها: مطالب موجود در يك متن را بايد به شكل مرحله مرحله مورد تحليل قرار داد و همچنين بايد در اين تحليل از فرآيندهاي قانوني پيروي كرده و بتوانيم مطالب را در قالب واحدهاي تحليلي مفهومي تقسيم بندي كنيم. - دسته بنديهاي موجود در كانون مركزي تحليلها: جنبههاي موجود در تفسير يك متن و همچنين سوالات مطرح شده در مورد آنها در قالب دستهبنديهايي قرار ميگيرند كه بايد آنها را با دقت فراوان در چارچوب فرآيند آناليز اصلاح و ويرايش كرد (حلقههاي بازخورد) تاريخچه تحليل محتوا تحليل محتواي كيفي متشكل از مجموعهاي از تكنيكهاست كه براي تحليلهاي سيستماتيك و برنامهريزي شده متوني به كار ميروند كه در مطالعات و بررسيهاي طولي 20 سال گذشته با موضوع پيامدهاي روانشناختي – اجتماعي پديده بيكاري به كار گرفته شدند. با مصاحبههاي آزادي كه انجام شد و در نتيجه آن بيش از 20000 صفحه از گفتههاي مصاحبه شوندگان بدست آمد، ترجيح داده شد كه از روش كيفي براي تحليل آنها استفاده شود. ميتوانيم مراحل مختلف موجود در تاريخچه تحليل محتوا را به روشني مشخص كنيم: - شكل ابتدايي: ما روشهاي مختلفي براي تحليل و مقايسه متون تفسيري را (مثل تفسيرهاي انجيل) در قالب تحليلهاي انجام شده قديمي در روزنامه، فرآيندهاي خط شناسي تا تحليلهاي انجام شده توسط زيگموند فرويد در حوزه خواب و رويا، مشاهده كردهايم. - بيان نظري ارتباطات: پايه و اساس ...
جزوه کامل تحلیل محتوا
تحلیل محتوا به گونه ای جدید و نسبتا" دقیق بکار برده شد . انگیزه اصلی کاوش در این تکنیک ، نحوه تبلیغات آلمان در هنگام جنگ دوم جهانی بود که با تکنیکهای گوناگون ابداع شده توسط شخصی به نام گوبل Gobel بطور بسیار موثر مردم کشورهای رقیب و همچنین جامعه آمریکا را تحت تاثیر قرار داده بود.تحلیل محتوا روشی است که می توان آن رادرباره انوع گوناگون پیامها مندرج در آثار ادبی ، مقاله های روزنامه ، اسناد رسمی ، خطابه ها ، اعلامیه سیاسی ، گزارشهای اجتماعات ، برنامه های شنیداری و دیداری وگزارش مصاحبه های نیمه رهنمودی به کار بست ( ریمون کیوی 3220 ). *کلید واژه های بحث: تحلیل محتوا ، عینیت، کیفیت، عمومیت، کمیت، انتظام، اعتبار 1- سابقه تاریخی تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل محتواهای متون مختلف به زمانی نسبتا" دور برمی گردد ، مرتن و رورمن معتقدند که این تکنیک در یونان باستان و بعدها در قرن هفتم میلادی در فلسطین برای استخراج تورات بکار برده شده است . خصوصا" در ایران تجزیه و تحلیل متون یعنی جزء به جزء کردن و یافتـن ارتبـاط بیـن متـون قرآنی ( = تفاسیر ) در نظم و نثر فارسی از گذشته های دور رواج داشته و در این راه شیوه های ضوابط نسبتا" قابل اعتمادی بکار گرفته می شده است . با پیدایش روزنامه ، فصل جدیدی در تکامل این تکنیک گشوده شد و تحلیل و ارزیابی متن روزنامه آغاز گشت . برخی از محافل آمریکایی بر سر آنکه تعدادی از روزنامه ها مطالبی به نفع آلمان و بر ضد آمریکا می نویسند به جدال برخواسته بودند و عده ای معتقد بودند که مثلا" روزنامه The True America مطالبش در جهت منافع آلمان است و عده ای دیگر این مسئله را نفی می کردند تا آنکه کار به دادگاه کشید در آنجا نیاز به ضوابط عینی و ملموس و قابل سنجش نمایان شد . بدین منظور آقای لاسول در پی یافتن روش برآمد که دارای چنان ضوابط نسبی عینی باشد . او از این طریق نشان داد که در بین ماه های مارس تا دسامبر 1943، روزنامه فوق الذکر چند بار جملات و اصطلاحاتی بکار برده است که له یا علیه آمریکا بوده ست . مرتن و رورمن نشان داده اند که قبل از لاسول دانشمندان دیگری نظیر ویل ککس در سال 1900 ، استک لوسا در سال 1910 و غیره با پیدایش و گسترش روزنامه های یومیه به چنین کارهای دست زده بودند . و ما باید به آن بیافزائیم که بسیار قبل از دانشمندان غربی ، مولوی به مسئله اصلی تحلیل محتوا توجه داشته و در ادبیاتی زیبا به مسئله چنین اشاره کرده است . نکته ها می گفت او آمیخته در جـلـاب قـنـد زهـری ریـخـتـه ظاهر رقعه اگر چه مدح بود بوی خشم از مدح اگر ما می نمود اما کار آقای لاسول نقطه عطفی در راه کاربرد این تکنیک بود که به تصریح در کشور های دیگر و در زمینه های ...
روش تحقیق ششم تحلیل محتوا (قسمت دوم)
* طرز کار : - در مرحله اول باید جملاتی که دارای چند محتوا هستند ، به جملات یک محتوایی تجزیه شوند . -از آنجا که ممکن است ، گرایش های تحلیل گر و کدگذار بر روی ارزشیابی وقضاوت او درباره موضوع مورد داوری تأثیر بگذارد ، باید موضوع داوری باعلائم یا حروف الفبا جایگزین شوند . حالا نوبت آن می رسد که جهت و شدّت بار ارزشی هر یک از مفهوم های عامیانه و همچنین فعل های بکار برده شده را مشخص کنیم . بدین منظور . - جهت بار ارزشی با علائم + یا – تعیین و - شدت بار ارزشی از ۰ تا ۳ ارزیابی می شود . -سوالی که اکنون مطرح است ، آنست که در چه مواقعی ما برای بار ارزشی فعل وبا یک مفهوم عامیانه نمره ۳ یا کمتر می دهیم . بدین منظور این قاعده در نظرگرفته شده است که فعل ها زبان حال عموما” نمره ۳ ، فعل های کمکی نمره ۲ ،فعل های که رابطۀ فرضی بین موضوع و مفهوم عامیانه برقرار می کنند ، نمره ۱می گیرند . ( رفیع پور ۱۲۹۰ ) معمول ترین شیوه شاخص سازی در تکنیک تحلیل محتوا بر اساس فرمول زیر انجام می گیرد .* رک: فرمول اول(آخر متن) 11-2-2-تحلیل احتمال وقوع: هدف از تحلیل احتمال وقوع ، سنجش کمّی گرایش بیان شدهدر یک متن است . بدین معنـی که می خواهیم ببینیم آیا بین مفاهیم بکار بردهشده ، ارتباط تداعی کننده وجود دارد یا نه مثلا” چند لغت آمریکا با کلماتینظیر جهانخوار ، دشمن کینه توز که بار ارزشی منفی دارند و تداعی کننده یکمفهوم منفی هستند ، بطور متقارن بکار برده شده است . *- طرز کار : بدینمنظور باید در ابتدا مانند تحلیل کیفی ، طبقات و رده های تحلیل را متناسببا موضوع مورد مطالعه تهیه نمود ، مانند : دشمنی ، پیشرفت علمی ، قدرتنظامی ، نابرابری ، تجاوز ، بعد لغاتی که دارای مفهوم مشابه هستند در طبقاتمذکور طبقه بندی شوند . (. رفیع پور ص ۱۳۴ ) ۱۲- پایایی اعتبار شرطعینیت پژوهشی پایایی مقیاسها و روشها است یعنی ، رسیدن به نتایجی مشابه بابه کارگیر معیارهای تکراری با ابزار یکسان در نمونه مفروض از اطلاعاتپایایی ، کارکرد مهارت ، بصیرت و تجربه رمزگذاری ، صراحت مقوله ها و قواعدرمزگذاری ، که کاربرد آنها را هدایت می کند ، و درجه عدم ابهام اطلاعات است. چون ماهیت اطلاعات معمولا” خارج از کنترل پژوهشگر است ، فرصتهای افزایشپایایی معمولا” به مهارت رمزگذاران ، مقوله ها ، یا هر دوی آنها محدود میشود .تا هنگامی که در رمزگذاری از ابزاری عینی نظیر کامپیوتر استفاده نشود ،تحلیل گر نباید قضاوتهای مشترک رمزگذاران اتکا کند . پایایی فردی حدودتوافق رمزگذاران را منعکس می کند .( هولستی ، ۲۱۰ ) تاآنجا که ممکن است در جریان تحقیق از محققان کمتری استفاده شود تا همگنیبعد انسانی تحقیق حاصل آید و در صورت تعدد ...
مروری بر تعریف تحلیل محتوا
800x600تحلیل محتوا از تکنیکهای مربوط به روش اسنادی در پژوهش علوم اجتماعی می‌باشد. روش اسنادی به کلیه متدهایی گفته می شود که در آن ها هدف پژوهش با مطالعه، تحلیل و بررسی اسناد و متون برآورده میشود. چنانچه از نام تحلیل محتوا پیداست، این تکنیک به تحلیل و آنالیز محتوا می پردازد و می کوشد با استفاده از تحلیل داده‌هایی را در مورد متن استخراج کند. با این حال آنچه تحت نام تحلیل محتوا نامیده شده است، گونه خاصی از تحلیل است که با شیوه های دیگری که می کوشند یافته‌هایی را از متن استخراج کنند، تفاوت دارد. هیژمن 8 نوع تحلیل محتوا را شناسایی کرده و توضیح داده است، که عبارتند از: تحلیل معانی بیان، تحلیل اسطوره و روایت، تحلیل گفتمان، تحلیل ساختاری یا نشانه شناختی، تحلیل تفسیری، تحلیل محاوره، تحلیل انتقادی و تحلیل نرماتیو. گاهی اوقات این گونه های تحلیل محتوا تحت عنوان تحلیل محتوای کیفی به کار میروند، ولی نقطه آغاز بحث ما در مورد تحلیل محتوا تکنیکی است که به گونه ای خاص و با هدفی ویژه به تحلیل داده می پردازد. تعریف تحلیل محتوا از تحلیل محتوا تعاریف گوناگونی به عمل آمده که بخشی از اختلاف به تاریخچه این تکنیک و روند تکاملی آن بر می گردد و بخشی دیگر از آن مربوط به تفاوت در حوزه گسترده این تکنیک است. کریپندورف تحلیل محتوا را تکنیکی پژوهشی معرفی می کند که به منظور استنباط تکرارپذیر و معتبر از داده ها در مورد متن آنها بکار می رود (کریپندروف، 1378: 25). او هدف این تحلیل را همانند سایر تکنیک های پژوهشی فراهم آوردن شناخت، بینشی نو، تصویر واقعیت و راهنمای عمل می داند(همان). برلسون- از پیشگامان تحلیل محتوا- این تکنیک را «پژوهشی برای توصیف عینی، سیستماتیک و کمی محتوای آشکار پیام» معرفی می کند (1959، 18، به نقل از کریپندورف، 1378، 26). در تعریفی دیگر تحلیل محتوا تکنیکی پژوهشی دانسته شده که برای استنباط‌هایی برحسب شناسایی نظام روز و عینی ویژگیهای خاصی در یک متن بکار می رود(همان، 28). لورنس باردن نیز به نقل از لانذری می نویسد: «تحلیل محتوا فنی است که توصیف های ذهنی و تخمینی را تلطیف و تصفیه می کند و ماهیت و قدرت نسبی محرک هایی را که به شخص داده می شود، به صورت عینی آشکار می سازد (باردن، 1374، 35). دانیل رایف تحلیل محتوا را بطور خلاصه چنین تعریف می کند: «قراردادن قاعده و محتوای ارتباطات در طبقات (مقوله های) خاص براساس قواعد، و تحلیل روابط بین آن مقوله ها با استفاه از آزمون های آماری» (رایف، 1381، 4). کاپلان در این زمینه اظهار داشته که «روش تحلیل محتوا، معناشناسی آماری مباحث سیاسی است» (کاپلان، 1943، 230، به نقل از: هولستی، ...
تحلیل محتوا(قسمت پنجم)
تحلیل محتوا( قسمت پنجم) فنون تحلیل محتوانویسنده: حسین مینایی(دانشجوی دکتری آینده پژوهی) اگر چه تحلیل محتوا از یک سری اصول عام پیروی می کند، اما دارای فنون و شیوه های خاصی نیز می باشد. در واقع در درون تکنیک عام تحلیل محتوا، می توان از روش ها و اسلوب ابتکاری خاصی استفاده نمود. 5-1. بررسی حضور و غیاب نمادهای مهم در این شیوه به جای محاسبه فراوانی نمادهای خاص، صرفاً حضور یا عدم حضور آن نمادها در واحدهای شما شخص سنجیده می شود. از این فن جزء تحلیل محتوای کیفی محسوب می شود(هولستی 1375: 19). 5-2. تحلیل احتمال وقوع: فن تحلیل احتمال وقوع(contingency analysis ) شیوه دیگری است که درآن رمزگذاری مطالب بیشتر مبتنی بر بودن یا نبودن صنعت خاصی در اسناد یا بخشی از اسناد یا بخشی از اسناد مورد مطالعه است تا بر فراوانی آن صفت(اوزگود، 1959: 63 ) در این شیوه استنتاج ها براساس مجاورت دو یا بیشتر از در صفت موافق انجام می گیرد(هولستی 1375: 19) بدین معنی که می خواهم ببینم آیا بین مفاهیم بکار برده شده، ارتباط تداعی کننده، وجود دارد یا نه(رفیع پور 1382: 133). 5-3. تحلیل ارزشیابی هدف از تحلیل ارزشیابی آن است که با تحلیل کمی متن مورد بررسی، بتوان به نوع گرایش و ارزش گذاریهای تولیدکننده متن پی برد. در این متن فن واحدهای محتوایی و علایم زبانی(لغات و جملات و.... ) که دارای بار ارزشی هستند شمرده می شوند و جهت و شدت با ارزش آنها تعیین می شود(همان :128) 2. موارد کاربرد تحلیل محتوا بطور کلی روش تحلیل محتوا بررسی سه دسته کلی از مسایل پژوهشی می تواند مناسب باشد. 1) هنگامی که دسترسی به اطلاعات دست اول مشکل است و پژوهشگر صرفاً به مدارک و اسناد بر جای مانده دسترسی دارد. 2) گاهی اوقات با وجودیکه پژوهشگر به موضوع های پژوهشی‌اش دسترسی مستقیمی دارد. ممکن است ترجیع دهید اطلاعاتش را از طریق بعضی از اشکال روش تحلیل محتوا جمع آوری کند؛ زیرا حتی بهترین آزمایش ها، پیمایش ها، با وجود اهمیت واقعی شان در پژوهش، موضوع مورد و پاسخ هایشان را در وضعی بسیار مصنوعی مطالعه می کنند. آگاهی شخص از اینکه موضوع بررسی است باعث می شود تا در بعضی مواقع جنبه های رفتاری مورد تحلیل را بطور کلی تغییر دهد. چنانچه شخص دلیلی بر تأثیر کنش متقابل مداوم تحلیل گردد و موضوع مورد بررسی بر ماهیت پاسخ ها داشته باشد. تصویر مهمی که اینگونه از روش تحلیل محتوا ارائه می شود این است که این روش، فن پژوهشی ‹‹بدون واکنش ›› یا ‹‹ بدون مزاحمت ››، است (وب و دیگران، 1966 ) 3) همچنین تحلیل محتوای اسناد می تواند منبعی برای تکمیل اطلاعات محسوب شود. این کاربرد روش تحلیل محتوا، حتی هنگامی که دسترسی مستقیم به موضوع ...
دو نمونه تحلیل محتوا(قسمت هفتم)
نمونه تحلیل محتوا1-1-1. تحلیل محتوای پربیننده‌ترین تولیدات سینمایی در دو دهه اخیر از جهت ارائه ارزش‌های اجتماعی تحقیق مورد بحث توسط مژگان عظیمی‌هاشمی(1383) به اجرا درآمده است. عظیمی اهداف پژوهش خود را شناسایی ارزش‌های ارائه شده در فیلم‌های پرفروش سینمایی تولید داخل و نیز طبقات و سلسله مراتب این ارزش‌ها در فیلم‌های پرفروش دو دهه اخیر معرفی می‌نماید. جامعه آماری تحقیق شامل پربیننده‌ترین فیلم‌های سینمایی تولید داخل در اکران عمومی طی سال‌های 1359 تا 1379 بوده که با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات فیلم‌ها به عنوان واحدهای محتوا از طریق تحلیل محتوای مضمونی و تحلیل ارزیابی گردآوری شده است. در تحلیل محتوای مضمونی، با استفاده از طبقه بندی عناصر سازنده یک مجموعه از طریق تشخیص تفاوت آنها و گروه‌بندی مجددشان بر اساس معیارهای تعیین شده قبلی، مقوله‌بندی انجام میشود. در تحلیل ارزیابی نیز به شدت تفاوت‌ها و موضع‌گیری‌ها در ارائه پیام پرداخته شده و جهت طبقه‌بندی آن، هر موضع و ارزش ثبت شده از لحاظ شدت، طبقه‌بندی میشود. عظیمی واحد تحلیل خود را یک فیلم و واحد ثبت را شخصیت‌های اصلی داستان در سکانس‌ها و پلان‌های مختلف فیلم در نظر گرفته است که البته علاوه بر شخصیت‌ها، نمادهای فیلم و اجزای دیگر صحنه (از قبیل کالاها و...) نیز در نشانه‌شناسی و تحلیل کیفی رمزگان فیلم، ثبت و مقوله‌بندی گردیده است. واحد نمونه‌گیری در این بررسی وجود نداشته و واحدهای متن یا واحدهای زمینه‌ای، سکانس‌ها و پلان‌های فیلم در نظر گرفته شده که به منظور تبدیل صحیح محتوا به واحدهای ثبت بررسی شده‌اند. در تحلیل مضامین و ثبت آنها، ارزش‌ها محور اصلی بوده‌اند که در طبقه‌بندی ارزش‌های ارائه شده توسط شخصیت اصلی، از چارچوب پارسنزی استفاده شده است. بر این اساس ارزش‌ها مبتنی بر تعلق به هر یک از چهار خرده نظام فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی طبقه‌بندی می‌شوند. به لحاظ کمّی، زمان اختصاص داده شده به هر ارزش برحسب دقیقه ثبت میشود و شدت هر مضمون نیز بر حسب محتوای ارائه شده و تأکید در فیلم طبقه‌بندی گردیده است. علاوه بر آن در کدگذاری رمزگان فیلم، نشانه‌ها یا دال‌هایی(نظیر: شیوه تزیین خانه، معماری، روش غذاخوردن شخصیت‌ها و....) در تکمیل تحلیل ارزش‌های ارائه شده در فیلم مورد استفاده قرار گرفته است. محقق هر کنش شناسایی شده در فیلم را با استفاده از متغیرهای نوع شخصیت کنشگر (شخصیت اول یا دوم، مرد یا زن)، سمعی یا بصری بودن کنش، ابهام یا وضوح کنش، ارزش یا ضد ارزش ارائه شده، شدت پیام ...