تفسیر موضوعی قرآن
روش تفسیر موضوعی قرآن كريم
چکیده: روش تفسیر موضوعی یکی از روشهای کارآمد و نوین در عرصه قرآن پژوهی است. با کمک تفسیر موضوعی می‌توان معارف قرآن را به شیوه‌ای سامانمند و سازگار با نیازها و موضوعات بی‌شمار هر عصری ارائه نمود و پاسخ‌ها و راهکارهای عملی از قرآن دریافت نمود. توانمندی‌های ذاتی تفسیر موضوعی موجب شده تا محققان به رویکردهای جدیدی از تفسیر موضوعی بیندیشند. در این نوشتار افزون بر رویکرد رایج تفسیر موضوعی، به رویکردهای دیگر تفسیر موضوعی مانند تفسیر موضوعی به حسب نزول، تفسیر موضوعی به ترتیب مصحف، تفسیر موضوعی بر مبنای ساختار سوره، تفسیر موضوعی به سبک مصحفی ـ ساختاری و تفسیر موضوعی به سبک نزولی‌ـ‌ساختاری نیز پرداخته شده است و مبانی، قواعد و اصول هر یک با ارائه یک نمونه گزارش شده است. با توجه به اینکه سبک‌های مختلف تفسیر موضوعی هر یک از زوایه‌ای به مطالعه دیدگاه قرآن درباره یک موضوع می‌پردازند، اما هیچ یک نگاهی جامع و کامل از مدل قرآن در تحلیل و بررسی موضوع ارائه نمی‌دهد. در انتهای نوشتار پیشنهاد شده برای دستیابی به روشی جامع، با استفاده از قابلیت‌ها و توانمندی‌های سبک‌های مختلف، شبکه معنایی موضوعات قرآنی ترسیم گردد. پیشگفتار مفسران و اندیشمندان در هر عصری به تناسب نیازها و شرایط موجود زمانه خود با رویکردی متفاوت به قرآن نگریسته‌اند و با بازخوانی کلام الهی، برای یافتن پاسخ‌های مناسب به چالش‌ها گام برداشته‌اند. تحول تفسیر قرآن از روایی به اجتهادی در سده پنجم هجری توسط شیخ طوسی، نمونه‌ای از این تلاش مقدس است. در سده اخیر این حرکت مبارک ابعاد وسیع‌تری یافته است و مفسران، سبک‌ها و رویکردهای نوینی در تفسیر قرآن ابداع نموده‌اند، از جمله می‌توان به روش تفسیر موضوعی در کنار تفسیر ترتیبی اشاره نمود. اقبال به تفسیر موضوعی قرآن در سده اخیر ریشه در کاستی‌های تفسیر ترتیبی و کارآمدی و توانایی تفسیر موضوعی دارد (همان،/۲۷). با کمک تفسیر موضوعی می‌توان معارف قرآن را به شیوه‌ای سامانمند و سازگار با نیازها و موضوعات بی‌شمار هر عصری ارائه نمود و پاسخ‌ها و راهکارهای عملی از قرآن دریافت نمود. همان گونه که شهید صدر معتقد است این روش تنها راهی است که ما را قادر می‌سازد تا در مقابل موضوعات مختلف زندگی به نظریه‌های اساسی اسلام و قرآن دست یابیم. (صدر/۳۳) روش تفسیر موضوعی سالیانی چند تنها با یک رویکرد و سبک خاص ارائه می‌شد. در این رویکرد مفسر پس از تعیین یک موضوع یا سؤال، به بررسی و جمع‌آوری آیات قرآن پیرامون آن میپردازد و سپس با ساماندهی آنها بر اساس چینش منطقی، دیدگاه قرآن را گزارش میکند. ...
تفسیر موضوعی قرآن
تفسیر موضوعی قرآن مجیدمدرس:حجت السلام والمسلمین قربانی1- تفسیر چیست؟ تفسیر به معنای برداشتن نقاب از چهره است و آشکار شدن ظاهر است .2- تاویل چیست؟ تاویل برگرداندن لفظ به اصل است و کسی جز معصومین نمیتواند آن را بفهمد چون آنها در علم رسوخ کرده اند.3- چرا از والدین استاد و..... تشکر میکنیم ؟ چون دستور خداوند است .4- در اسلام کتاب مقدس مسلمانان به چند اسم آمده است؟ هر کدام را به اختصار توضیح دهید. به چهار اسم الف) ذکر:از ذکر میاموزیم که فقط باید از اهل فکر و ذکر سوال کنیم. ب)فرقان : یعنی جدایی حق از باطل .ج) کتاب :یعنی نوشته شده یعنی مکتوب از این کلمه میاموزیم انسان هر چه را یاد میگیرد باید بنویسد.د) قرآن کریم : یعنی بخوان از طرف کسی آمده که با سخاوت است.5- چرا با وجود اینکه کتاب آسمانی مسلمانان چهار اسم دارد آنرا قرآن مینامیم ؟ چون اولین آیه که بر حضرت محمد(ص) نازل شد " اِقْرَا بِسمِ رَبِكَ الْخَلَقْ " است یعنی بخوان.6- خداوند تا کنون چند کتاب برای انسانها نازل کرده است؟ 104 کتاب نازل کرده است.7- تعریف و تحریف یعنی چه ؟ تعریف شناساندن است و تحریف تغییر دادن .8- دو ادعای قرآن را نام ببرید. الف) اگر همه شما (جن وانس) جمع شوید نمیتوانید یک سوره درست کنید واگر کسی توانست من خدائیم را کنار میگذارم .ب) اگر همه شما جمع شوید(جن وانس) نمتوانید یک مگس درست کنید. اگر توانستید من خدائیم را کنار میگذارم.9- کوثر یعنی چه؟ کوثر یعنی خیر زیاد .شرافت سیدها بخاطر کوثر بود نشان است و افتخارشان اینست که مادرشان حضرت فاطمه است.10- یک حدیث از امام صادق در باره مگس بگویید. امام صادق فرمودنی مگس یک بالش درد ویک بالش درمان است.11- محرمیت چند نوع است نام ببرید. محرمیت سه نوع است الف) سببی : بسبب ازدواج دو نفر که مثلا شخص با پدر ومادر همسرش محرم میشود. ب) نسبی : مثل محرمیت با فرزندان و عمه و عمو وخاله ودایی ج) رضائی : بسبب شیر دادن زنی به بچه غیر از خودش بشرط آنکه از آن شیردادن بچه گوشت بر بدن بگییرد مثل خواهر وبرادر رضائی . 12- چند نوع ازدواج دائم داریم نام ببرید. چهار نوع الف) هدیه که فقط مخصوص پیامبر است ب) کنیز و غلام ج) عقد دائم د) عقد موقت .13- پیام سوره کوثر چیست ؟ شخصی بنام عاصم ابن وائل (پدر عمر وعاص) دل پیامبر را شکست و چون پیامبر فرزند پسر نداشت به او ابتر (دم بریده. بدون نسل) گفت.و خداوند سوره کوثر را نازل کرد "انا اعطینا ک الکوثرفصله لربک ونهر" فصله :یعنی بخاطر فرزندش فاطمه که برترین زن عالم است دو رکعت نماز شکر بخواند . ونهر: شتر (گاو ...
بخش اول- فصل سوم : تفسير قرآن
نزول قرآن همزمان با مبعث پیامبر مانند آب حیات جهان پر از جهالت را بیدار کرد و دریچه ای از معنویت به روی آنها گشود. با رشد و بلوغ فکری و همچنین نزول قرآن برکات فراوانی نصیب جامعه اسلامی شد. بدون شک عشق ورزی به قرآن و بهره مندی از آن وابسته به فهم و درک آن است که این موضوع بجز در پرتو تفسیر روشمند میسر نیست. واژه تفسیر به معنای روشن نمودن ٫ پرده برداشتن و بیان کردن مطرح شده است. واژه تفسیر در قرآن تنها یک بار و در همین معنی واژگانی اش به کار رفته است. دانش تفسیر از دیدگاه دانشمندان دینی ، دانشی است که به کمک آن مفاهیم و معارف قرآن آشکار و دستورها و پندهای آن استخراج میگردد. بنابر این تفسیر نوعی تلاش فکری به منظور بیان معانی آیات قرآن و کشف مقاصد و مفاهیم آنهاست. دانش تفسیر با نزول اولین آیات آغاز شده و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافت . نخستین تفسیر مدون را مجاهدبن جبر یکی از شاگردان ابن عباس نوشت. شیوه های نگارش تفسر قرآن : 1. ترتیبی . در این روش مفسر مجموعه آیات را به ترتیب آیه مورد شرح قرار میدهد. از مهمترین تفاسیر ترتیبی : مجمع البیان – ابوعلی فضل بن طبرسی المیزان – علامه سید محمد حسین طباطبایی تفسیر نمونه – آیت ا... ناصر مکارم شیرازی 2. تفسیر موضوعی : در این روش مفسر ابتدا به جمع آوری مربوط به یک موضوع معین از بین تمامی آیات پرداخته و پس از دسته بندی به شرح و استخراج مقاصد میپردازد. مهمترین تفاسیر : تفسیر موضوعی قرآن کریم – آیت ا... عبدا... جوادی آملی منشور جاوید – استاد جعفر سبحانی پیام قرآن – آیت ا... ناصر مکارم شیرازی اصلی ترین روشهای تفسیر : 1 . روش تفسیر نقلی : در این روش مفسر در تفسیر هر آیه فقط به نقل آیات دیگر ، روایات ، اقوال و آرای صحابه پیامبر و تابعین میپردازد و از اجتهاد و اظهار نظر مگر به صورت محدود اجتناب میکند. 2 . روش تفسیر اجتهادی : در این روش مفسر بر پایه اندیشه ورزی و استدلال روشمند به کار میپردازد. برخی از مفسران صاحبنام مانند ، ابوعلی فضل بن حسن طبرسی –در تفسیر مجمع البیان ابوعبدا... بن احمد قرطبی - در تفسیر جامع الاحکام القرآن که با به کار گیری دو شیوه فوق آثار ارزشمند و ماندگاری از خود بر جای نهاده اند. دلایل نیازمندی قرآن به تفسیر: قرآن خود را کتاب روشنگر ، نور ،قرآن گویا و به زبان عربی معرفی میکند. و با این اوصاف قرآن کتاب روشنی بخش است و شناخت و تحلیل صحیح مفاهیم و محتوای بلند قرآن بدون برخورداری از ابزارهای لازم شناخت برای همه افراد ممکن نیست. تفسیر یکی از اصلی ترین ابزارهای شناخت قرآن است. تا جایی که خداوند به صراحت مسئولیت تبیین وحی را بخ عهده پیامبر فرار داده است. برخی ...
کتاب : تفسیر موضوعی قرآن ، جمعی از نویسندگان ، دفتر نشر معارف
جهت مشاهده مباحث مربوط به هر بخش به ادامه مطلب مراجعه نماييد يا بر روي سر فصل آن كليك كنيد.اطلاعيه: به اطلاع همكلاسيان محترم ميرساند امتحان ميان ترم تنها از سوالات سايت مي باشد.
ماهيت تفسير موضوعي
ماهيت تفسير موضوعي چكيده تفسير موضوعي در سنجش با تفسير ترتيبي شيوه تفسيري نوظهوري است كه در پي كشف نظريه قرآن كريم درباره يك موضوع يا مسئله است. اين مقاله تلاشي براي تبيين ماهيت اين شيوه تفسيري است و در آن، مفهوم و اركان تفسير موضوعي و تفاوت آن با تفسير ترتيبي و مقدار وابستگي تفسير موضوعي به تفسير ترتيبي بررسي مي شود. بدين منظور، نخست واژگان «تفسير» و «موضوعي» مفهوم شناسي و سپس تعريف هاي متعدد تفسير موضوعي بررسي شده است.تفسير موضوعي عبارت است از: استنباط نظريه قرآن كريم در باب يك موضوع يا مسئله، از طريق جمع آوري و دسته بندي تمام آيات مربوط و استنطاق روش مند آنها؛ خواه آن موضوع يا مسئله از بيرون قرآن كريم شناسايي شده يا برخاسته از مراجعه مستقيم به خود قرآن باشد. تفسير موضوعي در هدف، شروع، نقش مفسر و روش با تفسير ترتيبي متفاوت است. وليدر مسئله يابي، مطالعه اكتشافي آيات و كشف مدلول مجموع آيات وامدار تفسير ترتيبي است. كليد واژه ها: تفسير موضوعي، اركان تفسير موضوعي، ماهيت تفسير موضوعي، تفاوت تفسير ترتيبي و موضوعي. مقدمه روش تفسير قرآن كريم در يك نگاه كلى، به دو گونه «ترتيبى» و «موضوعى» تقسيم مي شود. در تفسير موضوعي برخلاف تفسير ترتيبي - كه در آن فهم معناي آيات به صورت انفرادي مد نظر مي باشد - هدف مفسر دستيابي به نظريه قرآن كريم درباره يك موضوع يا مسئله است. بازگشت دوباره به قرآن كريم، براي بهره مندي از هدايت آن در ابعاد مختلف زندگي، مطرح شدن پرسش هاي نوظهور فراروي قرآن پژوهان و نيز بروز افكار و گرايش هاي جديد در قرن اخير سبب رشد و گسترش اين شيوه تفسيري شده است. يكي از مباحث نظري مهم درباره اين شيوه تفسيري شناخت ماهيت آن است. در مقدمه غالب تفاسير موضوعي و نيز در نگاشته هايي كه در خصوص مباحث نظري مربوط به اين شيوه تفسيري به منصه ظهور رسيده است، از مفهوم آن سخن گفته شده است.1 با وجود استقبال شايسته از اين روش تفسيري و صورت گرفتن پژوهش هاي ارزنده درباره آن، ماهيت آن به خوبي تنقيح و تبيين نشده است و در نتيجه برخي نگارش هاي نابرخوردار از ويژگي هاي لازم، تفسير موضوعي نام گرفته2 يا مباحثي مانند اشباه و نظائر قرآن، مجازات قرآن و اعلام قرآن از سنخ تفسير موضوعي به شمار آمده اند.3 با روشن شدن ماهيت تفسير موضوعي، اين روش تفسيري شناخته مي شود و با توجه به آن مي توان تفاسير موضوعي را از غير آن بازشناخت. از اين رو، مفهوم شناسي دقيق و تبيين ماهيت تفسير موضوعي ضروري است. اين مقاله مي كوشد، با بررسي مفهوم تفسير موضوعي، بيان مؤلفه هاي آن و نيز تبيين نسبت آن با تفسير ترتيبي ماهيت تفسير موضوعي را شناسايي كند. مفهوم شناسي ...
تفسیر موضوعی قران
دانلود نمونه سوال تفسیر موضوعی قران + پاسخنامهنام درس نمونه سوالات بر حسب ترمتفسیر موضوعی قران ترم ۲ ۸۸-۸۹ دانلود سوال + پاسخنامه ی تستی (۱) ترم ۲ تابستان ۸۹ دانلود سوال + پاسخنامه ی تستی (۱) ترم ۱ ۸۹-۹۰ دانلود سوال + پاسخنامه ی تستی ترم ۲ ۸۹-۹۰ دانلود (1) ترم ۲ ۸۹-۹۰ دانلود (2) ترم ۱ 91-90 دانلود ترم ۱ 92 - 91 دانلود سوال + پاسخنامه
نمونه سوالات تفسیر موضوعی قران
بر شناخت قرآن 1. نشانه های حقانیت قرآن و آورنده های آن را نام ببرید. 2. یکی از مثال های جامعیت قرآن را نام ببرید. (ذکر آیه لازم نیست) 3. علم از دیدگاه قرآن به چند دسته تقسیم می شود. هریک را مختصرا تشریح کنید. (ذکر آیه لازم نیست) 4. منظور از مهجوریت قرآن چیست؟ 5. از دیدگاه های حضرت علی(ع) درباره قرآن، 3 مورد را بنویسید. 6. مراحل شناخت قرآن را مختصرا بنویسید.