تعریف تاسیسات شهری
تعریف شهرسازی
تعریف شهرسازی مجموعه روش‌ها وتدابیر ارزشمند و مفیدی که متخصصین امور شهری به وسیلهٔ آن شهرها را بهتر می‌سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد شهرسازی عبارت است از مطالعهٔ طرح ریزی و توسعهٔ شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ‌گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری تاریخچه و خاستگاه شهرسازی :1- لوکوربوزیه معتقد است : « آغاز شهرسازی معاصر به پایان قرن هفدهم، زیالی لوئی چهاردهم است و او را نخستین شهرساز دنیای غرب بعد از تمدن روم می داند »2- زیگفرید معتقد است : «آغاز شهرسازی معاصر به سالهای آخرین قرن شانزدهم بر می‌گردد. یعنی – دوره پاپی سیکستوس پنجم – که وی را اولین شهرساز مدرن می داند.3- زیرلو معتقد است : «نظام جدید خانه‌سازی در حومه‌ها که امکان جرایی یک نفر از همسایه‌اش را میسر می سازد، ترجمان تجملی خانه‌های بشر اولیه است.
تعریف شهر
بنا به نظر بسیاری از صاحبنظران و خاصه جغرافیدانان، نحوه زندگی بشر و سکونت او دارای دو تقسیم بزرگ کوچ نشینی و یکجا نشینی است که ده نشینی و شهر نشینی یکی از اقسام نحوه ی زندگی بشر بر سطح زمین و به عنوان استقرار ثابت بشر در محیط زیست است. شهر یکی از پدیده های بشری در محیط زیست به منظور اسکان، تامین معیشت، داشتن روابط اجتماعی و اقتصادی و مانند آنهاست. احساس لزوم تثبیت در یک نقطه و احتیاج به زندگی در کنار یکدیگر و لازم و ملزومات آنها، انسان را بر آن داشته است که هماهنگ با محیط طبیعی و داده های ساختمانی محیط اطراف خود به ایجاد مسکن دست بزند. جذب و جلب جمعیت روستایی به طرف شهر به دلیل وجود امکانات رفاهی در شهرها و کمبود آن در روستاها صورت گرفته است. مهاجرت از سوی روستاها به طرف شهرها( مخصوصا شهرهای بزرگ ) باعث پایین رفتن سطح تولیدات کشاورزی و دامپروری، مشکلات افزایش جمعیت و تراکم در آن شهرها، مشکلات مربوط به مسکن، توسعه ی ناموزون شهرها، عدم تکافوی (کافی بودن) تاسیسات شهری، مشکلات ترافیک و رفت و آمد و عدم آشنایی روستایی با زندگی شهری و مانند آنها شده است. بنابراین شهرها بایستی بر مبنای نقش و وظیفه و امکان و استعدادی که در سطح منطقه خود دارند، انجام وظیفه کرده و به نحوی توسعه یابند که اثرات منفی خود را بر روال زندگی روستاها به حداقل برسانند. چنانچه برای شهر و روستاها هماهنگ با یکدیگر برنامه ریزی شود و شهرها همه گونه امکانات و اعتبارات و احتیاجات نواحی روستایی را در اختیار خود نگیرند، ضمن آنکه از شدت مشکلات و مسائل شهری کاسته خواهد شد، روستاها نیز خالی از سکنه نخواهند گردید. به طور کلی جمعیت نسبتا متراکم، وجود خیابانها و مراکز کار و تجارت، ساختمانهای مرتفع که نسبت به دهات و روستاها متفاوت است، امکانات آموزشی و رفاهی و وجود گسترده ی وسائط نقلیه همه علائمی است که در شهرها وجود دارد. در تمدن های خیلی قدیمی مراکز جمعیتی وجود داشته که به آن نقاط شهر اطلاق می شده و قطعا به مناسبت نوع شغل و وظایفی که به عهده داشته اند با مناطق روستایی متفاوت بوده اند . به عنوان مثال رومیان لغتی را به نام urbs استفاده کرده اند که درست در مقابل روستا استفاده می شده و زمانی این لغت را به کار می برده اند که مثلا به محلی می رفتند که فرم زندگی و مشاغل آن، با زندگی روستایی متفاوت بوده است. امروزه معمولا در یک منطقه به نقاطی اسم شهر می دهند که دارای جمعیتی بوده و از نظر فعالیت متنوع تر از مناطق روستایی باشند ولی این حکم قطعی نیز نمی تواند باشد، زیرا چه بسیار مناطق و نقاطی وجود دارند که در یک فصل از سال دارای جمعیت هستند و در غیر ...
تعریف برخی اصطلاحات در برنامه ریزی شهری
تعریف برخی اصطلاحات در برنامه ریزی شهری توسعه شهری: عبارتست از گسترش هماهنگ و تعادل سطح اختصاص داده شده به ساختمان های مسکونی در یک شهر با سطوح مورد نیاز سایر کاربریها و همچنین تجهیزات این سطوح به تاسیسات و تجهیزات و امکانات مورد نیاز و در سطحی استاندارد و قابل قبول. بعبارت دیگر در توسعه شهری باید به برابری و تعادل بین کیفیت و کمیت آن چه احداث می شود از یک سو و از سوی دیگر به تعداد و اندازه جمعیت شهر نشینی که در این مناطق جای می گیرد اهمیت داد.(مشهدی زاده دهاقانی سال 1374،ص 423) رشد شهری:<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> گسترش خودرو ویی شهرک ها و مناطق مسکونی و افزایش بی اصول و نابرابر سطوح مختلف شهری است.این مساله را می توان از یک سو انبوهی جمعیت و از سوی دیگر ساختمان سازی صرف بدون توجه به احتیاجات مورد نیاز در حال و آینده و به عبارتی افزایش کار بردی مسکونی و تخصیص حداقل سرانه ها و فضاها به سایر کاربریها دانست و به آن پیشی گرفتن رشد بر توسعه یا تقدیم مقیاس بر عملکرد و برتری کمیت بر کیفیت نام داد.(مشهدی زاده دهاقانی سال 1374،ص 424) شهرنشینی: فرآیندی است که در آن تغییراتی در سازمان اجتماعی سکونتگاه های انسانی به دلیل افزایش تمرکز و تراکم جمعیت بوجود می آید.در واقع شهر نشینی فرآیند ی است که در آن تغییرات اجتماعی و تجدد طلبی و تمرکز جمعیت صورت می گیرد.(شکویی،سال 1373،ص،76) جریان شهر نشینی فزونی تعداد نقاط شهری اندازه شهرها و گسترش فضایی یا کالبدی شهرها و به طور کلی افزایش و انباشتگی جمعیت شهرها چه به طور مطلق وچه از نظر نسبت جمعیت شهر نشین به غیر شهر نشین است.(مومنی،سال 1377،ص،12) شهر گرایی: شهر گرایی در مفهوم وسیع آن به همه ویژگی های سیاسی،اقتصادی،اجتماعی شیوه زندگی شهری اطلاق می شود و بر خلاف شهر نشینی یک فرآیند رشد شهری نیست بلکه مرحله نهایی و نتیجه شهر نشینی محسوب می شود شهر گرایی با تغییراتی در ارزشها،رسوم اخلاقی،آداب و رسوم و رفتار های جمعیتی همراه است.(شکویی،سال،1373،ص،77) شهر گرایی،گسترش،تشدید و تعمیق شیوه های زندگی اقتصادی و رفتاری شهری- مذهبیت شهری- را دربر می گیرد(مصطفی،1377،ص 12) کالبد شهر: همه شهرهای واقع در ناحیه ای جغرافیایی که در میان خود مناطق روستایی پیرامون،پیوندهای چند جانبه دارند و با مجتمع های بیرون از این ناحیه در ارتباط هستند.(سیف الدینی،سال 1378،ص 477)مورفولوژی و ریخت شناسی شهری: به طور سنتی مورفولوژی شهری مطالعه نظام یافته(سیستماتیک) از فرم شکل طرح حوزه های شهری است که در بعضی موارد به این تعریف رشد و کارکرد شهر نیز افزوده می شود اساس مهم مورفولوژی شهری را کیفیت کاربردی زمین تشکیل ...
لزوم بازنگری در معیارها و مفاهیم بافت فرسوده
بافت های فرسوده شهری همواره از مشکلات و معضلات اساسی مدیریت شهری به شمار رفته و مفهومی است که در سالهای اخیر و خصوصاً در نیمه اول دهه هشتاد پس از زلزله بم تمرکز توجه مسوولان شهری را به خود اختصاص داده است. تا کنون آمارهای متفاوتی درباره میزان بافت فرسوده موجود در کشور ارائه شده است. کارشناس سیاستگذاری مسکن مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه علم و صنعت از وجود 36 هزار هکتار بافت فرسوده در سراسر ایران خبر می دهد. چنین آماری با مقداری تغییرات از سوی معاون برنامه ریزی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری 49 هزار هکتار و از سوی وزیر مسکن و شهرسازی 50 هزار هکتار معرفی می شود. به هر روی آنچه حائز اهمیت است بالا بودن میزان این بافت در کشور و توجه به این نکته است که به سبب ارزان بودن مسکن در چنین بافتهایی درصد بالایی از جمعیت در این بافتها زندگی می کنند. علاوه بر آن، با گذشت زمان، هر روز بر آمار بافت های فرسوده افزوده می شود و محله های جدید تری به بافت فرسوده تبدیل می شوند. گسترش حاشیه های شهری بدون برنامه ریزی و مهندسی نشده نیز این معضل را دو چندان می سازد. توجه به همین نکته لازم است تا به ضرورت بررسی این مفهوم، تعاریف موجود درباره آن و اصلاح، جرح و تعدیل این تعاریف بپردازیم. در حال حاضر سازمانهای اجرایی مختلفی درگیر حل معضل بافت های فرسوده می باشند. این سازمانها هریک برنامه ریزی های جداگانه، مفاهیم مختلف و روش های اجرایی متعددی را در این زمینه برگزیده اند. مهمترین مساله ای که در این میان به چشم می خورد نبود تعریف مشترک از مفهوم بافت فرسوده و تقلیل شاخص های تشخیص فرسودگی بافت به مسائل کالبدی و درنتیجه ناکار آمد بودن تعاریف موجود می باشد. هرچند بررسی تجارب جهانی نیز نشان می دهد که تعریف مشترک و واحدی از بافت فرسوده وجود نداشته و پویایی این بافت و بروز مسائل گوناگون در آن سبب می شود تا ارائه یک تعریف واحد به تقلیل گرایی در موضوع بیانجامد و به کاستی های فراوانی دامن زند. با این وجود باید توجه داشت، نبود تعریف مشترک به معنای فقدان رویکرد نیست. هرچند چنانچه گفته شد در بررسی تجارب جهانی نیز تعریف دقیق و مشخصی از بافت فرسوده وجود ندارد اما همواره شاخص هایی برای تشخیص بافت های فرسوده شهری وجود دارد که گزینش این شاخص ها خود نشان دهنده رویکرد موجود به مساله بافت فرسوده می باشد.با این وجود در اینجا لازم است تا ابتدا نگاهی تاریخی به مفهوم " بافت فرسوده " در طرح های جامع شهری داشته و سپس معیارهای موجود درباره تشخیص بافت فرسوده را بررسی کنیم.در طرح جامع فرمانفرمائیان که در سال 49-1345 تهیه شده، از مطلبی با عنوان بافت فرسوده ...
•تعریف برخی اصطلاحات در برنامه ریزی شهری
توسعه شهری: عبارتست از گسترش هماهنگ و تعادل سطح اختصاص داده شده به ساختمان های مسکونی در یک شهر با سطوح مورد نیاز سایر کاربریها و همچنین تجهیزات این سطوح به تاسیسات و تجهیزات و امکانات مورد نیاز و در سطحی استاندارد و قابل قبول. بعبارت دیگر در توسعه شهری باید به برابری و تعادل بین کیفیت و کمیت آن چه احداث می شود از یک سو و از سوی دیگر به تعداد و اندازه جمعیت شهر نشینی کع در این مناطق جای می گیرد اهمیت داد.(مشهدی زاده دهاقانی سال 1374،ص 423رشد شهری:گسترش خودرو ویی شهرک ها و مناطق مسکونی و افزایش بی اصول و نابرابر سطوح مختلف شهری است.این مساله را می توان از یک سو انبوهی جمعیت و از سوی دیگر ساختمان سازی صرف بدون توجه به احتیاجات مورد نیاز در حال و آینده و به عبارتی افزایش کار بردی مسکونی و تخصیص حداقل سرانه ها و فضاها به سایر کاربریها دانست و به آن پیشی گرفتن رشد بر توسعه یا تقدیم مقیاس بر عملکرد و برتری کمیت بر کیفیت نام داد.(مشهدی زاده دهاقانی سال 1374،ص 424)شهرنشینی:فرآیندی است که در آن تغییراتی در سازمان اجتماعی سکونتگاه های انسانی به دلیل افزایش تمرکز و تراکم جمعیت بوجود می آید.در واقع شهر نشینی فرآیند ی است که در آن تغییرات اجتماعی و تجدد طلبی و تمرکز جمعیت صورت می گیرد.(شکویی،سال 1373،ص،76) جریان شهر نشینی فزونی تعداد نقاط شهری اندازه شهرها و گسترش فضایی یا کالبدی شهرها و به طور کلی افزایش و انباشتگی جمعیت شهرها چه به طور مطلق وچه از نظر نسبت جمعیت شهر نشین به غیر شهر نشین است.(مومنی،سال 1377،ص،12)شهر گرایی:شهر گرایی در مفهوم وسیع آن به همه ویژگی های سیاسی،اقتصادی،اجتماعی شیوه زندگی شهری اطلاق می شود و بر خلاف شهر نشینی یک فرآیند رشد شهری نیست بلکه مرحله نهایی و نتیجه شهر نشینی محسوب می شود شهر گرایی با تغییراتی در ارزشها،رسوم اخلاقی،آداب و رسوم و رفتار های جمعیتی همراه است.(شکویی،سال،1373،ص،77) شهر گرایی،گسترش،تشدید و تعمیق شیوه های زندگی اقتصادی و رفتاری شهری- مذهبیت شهری- را دربر می گیرد(مصطفی،1377،ص 12)کالبد شهر:همه شهرهای واقع در ناحیه ای جغرافیایی که در میان خود مناطق روستایی پیرامون،پیوندهای چند جانبه دارند و با مجتمع های بیرون از این ناحیه در ارتباط هستند.(سیف الدینی،سال 1378،ص 477)مورفولوژی و ریخت شناسی شهری:به طور سنتی مورفولوژی شهری مطالعه نظام یافته(سیستماتیک) از فرم شکل طرح حوزه های شهری است که در بعضی موارد به این تعریف رشد و کارکرد شهر نیز افزوده می شود اساس مهم مورفولوژی شهری را کیفیت کاربردی زمین تشکیل می دهد. در واقع مورفولوژی شهری مطالعه یافته (بسیستماتیک)از تکوین ...