ايمونو هماتولوژي
عضويت 711 نفر در بانك خون هاي نادر ايران
رئيس آزمايشگاه ايمونو هماتولوژي سازمان انتقال خون ايران از عضويت 711 نفر از افراد داراي گروه هاي خوني نادر در بانک اطلاعاتي خون هاي نادر اين سازمان خبر داد. به گزارش روابط عمومي سازمان انتقال خون ايران، فردي داراي خون نادر است که مشابه خون آن فرد در بين 5 تا 10 هزار نفر موجود نباشد. بنابراين گزارش در حال حاضر 711 نفر از بين 25 هزار نفر که سال گذشته مورد آزمايش قرار گرفته اند داراي 9 گروه خوني نادر هستند و اطلاعات آنها در بانک اطلاعاتي خونهاي نادر کشور ثبت شده است. کشور ما همچنين عضو انجمن بين المللي خونهاي نادر جهان است که در کشورهاي اسلامي مي توان گفت فقط کشور ما عضو اين انجمن است و اين انجمن هر 2 سال يکبار سميناري را تشکيل مي دهد و انتقال خون ايران هم در آن شرکت مي کند و گزارش فعاليت هاي خود را ارائه مي کند. گفتني است در حال حاضر آزمايشگاه هاي اختصاصي شناسايي خون هاي نادر را در 31 استان کشور تاسيس کرده ايم که اقدامات اوليه را به بيماران نيازمند به اين گروه هاي خوني ارائه دهند.
نمونه گیری وریدی
نمونه گیری وریدی مراحل نمونه گیری خون گیری صحیح نیاز به دانش و مهارت توأم دارد . جهت جمع آوری نمونه خون وریدی نمونه گیر کار آزموده باید مراحل زیر را پی گیری نماید . 1-انطباق مشخصات برگه درخواست آزمایش با مشخصات بیمار -بیمار سرپایی : این امر باید با سوال و جواب از بیمار صورت گیرد . - بیماربستری : نمونه گیر نباید فقط به برچسب بالای تخت یا یادداشت کنار تخت وی اکتفا کند در صورت هوشیاری این انطباق با کمک او و در صورت عدم هوشیاری بیمار این امر با کمک همراه بیمار یا پرستار باید صورت پذیرد . 2- اطمینان از رعایت رژیم غذایی پیش از نمونه گیری. بعضی از آزمایش ها نیاز به ناشتا بودن و حذف بعضی مواد از رژیم غذایی قبل از خون گیری دارند . محدودیت غذایی و زمانی براساس نوع آزمایش متفاوت می باشد و این محدودیت ها جهت حصول نتایج صحیح آزمایش ضروری می باشد . 3- انتخاب وسایل مورد نیاز براساس نوع آزمایش ، سرنگ و سرسوزن مناسب یا لوله خلاء انتخاب شود . در صورت استفاده از سرنگ باید براساس نوع ورید انتخابی ، محل ورید و حجم خون مورد نیاز سرسوزن مناسب انتخاب شود و نوک آن در ابتدا از نظر باز بودن سوراخ ورود خون بازبینی شود . هم چنین پیستون سرنگ نیز از جهت سهولت حرکت کنترل گردد . نمونه گیر باید براساس نوع آزمایش ، لوله مناسب از نظر اندازه و نوع ماده ضد انعقاد انتخاب نماید بطور کلی توصیه می گردد بدلیل رعایت اصول ایمنی از سرنگ و سرسوزن استفاده نشود و لوله های خلاء جایگزین آن گردد . 4-استفاده از دستکش : نمونه گیر باید از دستکش استفاده نماید . 5- وضعیت بیمار هنگام نمونه گیری بیمار بر روی صندلی نمونه گیری نشسته و با مشت کردن ( به منظور برجسته شدن وریدها ) دست خود را بصورت کشیده روی دسته صندلی نمونه برداری قرار می دهد به گونه ای که بازو تا مچ دست دریک خط مستقیم قرار گیرند . باید توجه داشت که بیمار نباید مشت خود را باز و بسته نماید زیرا باعث تغییر بعضی مواد در خون می شود . در صورت استفاده از تخت ، بیمار باید به پشت خوابیده و در صورت نیاز بالشتی زیر بازوئی که نمونه از آن گرفته خواهد شد قرار می گیرد . بیمار دست خود را کشیده بطوری که از شانه تا مچ دریک خط مستقیم قرار گیرد . *درهنگام نمونه گیری بیمار نباید غذا ، مایعات ، آدامس یا ترمومتر ( دماسنج ) در دهان خود داشته باشد . 6- بستن تورنیکه به منظور افزایش پرشدن ورید از خون و برجسته شدن رگ مورد نظر، جهت تسهیل ورود خون بداخل سرنگ یا لوله های خلاء از بازوبند یا تورنیکه استفاده می شود ( قابل ذکر است که در موادی نظیر اندازه گیری لاکتات خون نباید تورنیکه بسته شود . ) بازوبند باید 10 – 5/7 سانتی متر بالای ناحیه نمونه ...
معرفي برنامه مراقبت از خون (Hemovigilance)
تعريف مراقبت از خون ( هموويژلانس) : به فعاليت هايي اطلاق مي شود كه در كل زنجيره انتقال خون (از زمان جمع آوري خون تا زمان تزريق آن به گيرنده) به منظور جمع آوري و ارزيابي اطلاعات مربوط به وقوع عوارض ناخواسته احتمالي ناشي از تزريق خون و فرآورده هاي آن در افراد گيرنده انجام شده تا در صورت امكان مانع از بروز مجدد آنها شود. v سابقه وجود سيستم مراقبت از خون ( هموويژلانس) در ساير كشورها: مراقبت از خون ( هموويژلانس) قاطعانه به عنوان يكي از اجزاي سلامت و ايمني زنجيره انتقال خون در نظر گرفته مي شود. با اين حال رويكرد اجرايي آن در كشورهاي مختلف متفاوت است.سيستم مراقبت از خون ( هموويژلانس) تا سال 2006 در 23كشور شامل : اتريش، كبك كانادا، برزيل، چك، فنلاند، دانمارك، فرانسه، آلمان، ايرلند، ايتاليا، ژاپن، لوكزامبورگ، نروژ، روسيه، اسلواكي، آفريقاي جنوبي، اسپانيا، سوئيس، يونان، نيوزيلند، بريتانيا، و آمريكا به درجاتي اجرايي شده است. با مطالعاتي كه درباره سيستم هموويژلانسي كه در هريك از اين كشورها برقرار است 4مورد زير در هر كشور مورد بررسي قرار گرفت: 1- آيا يك سيستم هموويژلانس به طور كامل وجود دارد يا در آينده نزديك ايجاد مي شود؟ 2- آيا اجراي سيستم هموويژلانس اجباري است يا اختياري؟ 3- آيا فقط عوارض ناشي از تزريق خون گزارش مي شود يا ساير جنبه ها مانند مصرف نادرست خون يا تجويز بدون انديكاسيون خون را هم شامل مي شود؟ 4- كدام عوارض ناشي از تزريق خون و با چه درجه شدتي بايد گزارش شود؟ در آلمان فقط عوارض ناشي از تزريق خون گزارش مي شود. در جمهوري چك گزارش عوارض تنها به عوارض شديد محدود شده است. در اسپانيا و افرقاي جنوبي سيستم هموويژلانس تازه تاسيس و در حال گسترش است. آمريكا تنها كشور توسعه يافته اي است كه هنوز در آن يك روش ثابت براي پيگيري عوارض مرتبط با تزريق خون اجرا نمي شود. بر طبق گزارش ارائه شده در : National Hemovigilance Program Launches to Track Adverse Events Associated with Blood Transfusion برقراري سيستم هموويژلانس يه صورت اجراي يك پروژه مشترك بين مراكز : AABB (American Association of Blood Banks) و CDC (Center of Disease Control) و بيمارستان هايي كه به صورت اختياري در اين پروژه وارد مي شوند در حال پايه ريزي بوده و اجراي آن از بهار 2010آغاز شده است. در اغلب كشورهاي مورد بررسي تمامي عوارض تزريق خون بايد گزارش شوند و تنها در گروه اندكي از كشورها، گزارش عوارض، محدود به عوارض شديد است. مهمترين عامل در موفقيت مراقبت از خون ( هموويژلانس) به همكاري و هماهنگي بين بيمارستان ها و مراكز انتقال خون برمي گردد. امروزه ...
دستورالعمل جمع‌آوري نمونه خون وريدي و مويرگی
مقدمه متغيرهای مختلفی نتايج آزمايش‌ها را تحت تأثير قرار مي‌دهند، که اين امرحتی در صورت انجام صحيح و دقيق آزمايش در مرحله آناليتيک (analytic) امکان پذير می باشد . لذا شناسايي اين متغيرها و بدنبال آن استاندارد نمودن روش‌هاي آزمايشگاهي جهت تفسير صحيح و استفاده بهينه از داده‌هاي آزمايشگاهي ضروري مي‌باشد . گروهی از متغيرهاکه در مرحله قبل ازآزمايش(pre analytic) می توانند برروی نتايج آزمايش موثر باشند عبارتنداز: جمع‌آوري ، جابجايي و نقل و انتقال نمونه ، عوامل غيربيولوژيك( نظير خطا درشناسايي بيمار) ، عوامل بيولوژيك( نظير وضعيت بيمار در طي نمونه‌گيري و زمان نمونه‌گيري) ، عوامل فيزيولوژيك نظير سن ، فعاليت ، در بستر بودن ، نوع غذاي مصرفي ، مصرف الكل ، سيكل ماهيانه ، چاقي ، داروهاي ضدبارداري خوراكي ، وضعيت قرارگرفتن بيمار ، حاملگي ، نژاد ، جنس ، سيگاركشيدن ، زمان نمونه‌گيري و تغييرات دوره ای (ريتم سيرکادين) که موجب تغيير غلظت مواد طی 24 ساعت در خون می گردد. از ميان متغيرهای ذکر شده نحوه نمونه گيری ، از عواملی است که مستقيما بر روی نتايج آزمايش اثر داشته که با آموزش کارکنان مرتبط مي توان بسياري از خطا های اين مرحله را كاهش داد . بدين منظوراين دستورالعمل شامل روش استاندارد نمونه گيری وريدی و مويرگی جهت بيماران سرپائی و بستری با استفاده از منابع معتبر بين المللی و به منظور آموزش رده های مختلف ارائه کنندگان خدمات تشخيصی-درمانی مانند کارکنان آزمايشگاه وپرستاران گردآوری و تهيه شده است. تجهيزات لازم جهت اتاق نمونه‌برداري نمونه‌گيري بايد در يك محل مجزا ، تميز و ساكت صورت گيرد . اين اتاق بهتر است داراي دستشويی مجزا بوده، ولي در صورت عدم دسترسي به آب ، بايد محلول‌هاي تميزكننده دست‌درمحل موجود باشد . 1- صندلي نمونه‌برداري : بايد داراي دسته قابل تنظيم باشد بطوري كه بيمار بتواند در راحت‌ترين وضعيت جهت نمونه‌گيري روي صندلي بنشيند . همچنين بايد داراي حفاظ ايمني جهت جلوگيري از افتادن بيمار باشد. 2- تخت معاينه 3- سيني جمع‌آوري ويالهای نمونه 4- دستكش :ميتواند از نوع لاتكس ، وينيل يا نيتريل باشد . در صورت حساسيت نسبت به دستكش لاتكس ، مي‌توان از نوع نيتريل ، پولي اتيلن يا انواع ديگر و آنهايي كه فاقد پودر هستند استفاده نمود . همچنين مي‌توان از دستكش نخي در زير دستكش لاتكس يا پلاستيكي استفاده نمود. *دستکش در صورت آلود گی و يا در فواصل نمونه گيری ها بايد تعويض گردد. 5- سوزن (19 – 23G) 6- سرنگ يا نگه‌دارنده مخصوص (holder) جهت استفاده از لوله‌هاي خلاء (evacuated tube) 7- لانست يكبار مصرف 8- انواع لوله‌هاي و ظروف در پيچ‌دار يا لوله‌هاي خلاء 9- ...
كاربردهاي باليني آنتي بادي هاي منوكلونال
در مدت زمان نسبتأ كوتاهي كه از كشف نحوه توليد آنتي باديهاي منوكلونال مي گذرد، اين آنتي باديها ارزش غير قابل انكاري در زمينه هاي تشخيصي و اندازه گيري مواد هم در بدن موجود زنده و نيز در زمينه هاي (in-vitro) و هم در آزمايشگاه (in-vivo) درماني يافته اند. قدرت آنتي باديهاي منوكلونال در شناسايي تنها يك آنتي ژن در محيط هاي حاوي آنتي ژنهاي متعدد مي باشد و بدين لحاظ به جرأت مي توان گفت كه اين آنتي باديهاي يكه تاز عرصه تشخيص هاي ايمونولژيك و ايمنوتراپي هستند. در اين مبحث و در شماره هاي پياپي سعي مي شود تا به استفاده هاي رايج تشخيصي و درماني آنتي باديهاي منوكلونال به اختصار پرداخته شود استفاده هاي تشخيصي: ايمنواسي ها (Immunoassays) به تستهايي كه در آنها ماده اي در مايع تحت آزمايش با استفاده از آنتي باديهاي نشا ندار شده رديابي و يا اندازه گيري شود ايمنواسي مي گويند. در ابتدا از آنتي باديهاي پلي كلونال در تستهاي ايمونو اسي استفاده مي شد و بنابراين قدمت اين تستها به قبل از پيدايش آنتي باديهاي منوكلونال برمي گردد. ولي در حال حاضر در اكثر ايمنواسي ها از آنت ي باديهاي منوكلونال استفاده مي شود. آنتي باديهاي منوكلونال به علت داشتن خصوصياتي چون قابليت توليد يك آنتي بادي كاملاً يكسان در مقادير نامحدود، اختصاصيت زياد، قابليت خالص سازي براي كاهش اتصال زمينه اي و توليد آن در پاسخ به آنتي ژن ناخالص بسيار مورد توجه قرار گرفت ه اند. ايمنو اسي ها بطور كلي و بنابر نوع ماده نشاندار كننده و نوع طراحي تست از جهت ،(RIA) شناسايي همزمان يك يا چند اپيتوپ به راديوايمونواسي (ELISA) Enzyme و الايزا (IRMA) ايمنوراديومتريك اسي تقسيم مي شوند. اگر چه Linked ImmunoSorbant Assay هنوز هم بسياري از ا يمنواسي ها با استفاده از آنتي باديهاي پلي كلونال صورت مي گيرند ولي در موارد خاص بدون وجود آنتي باديهاي منوكلونال امكان طراحي تستهاي تشخيصي و تحقيقاتي وجود نخواهد داشت. مي توان بطور عام گفت كه با استفاده از آنتي بادي منوكلونال تمايل كاهش مي يابد ولي (Affinity) براي اتصال به آنتي ژن اختصاصيت افزايش مي يابد. اگر چه در طراحي اكثر ايمنواسي ها تمايل براي اتصال به آنتي ژن مهم است ولي در بسياري از تستها از جمله تشخيص موادي كه ساختمان نزديك بهم دارند مانند يك دارو و متابوليت هاي آن و يا ايزوفرم هاي يك آنزيم، اختصاصيت آنتي بادي شناسايي كننده اهميت حياتي دارد و لذا استفاده از آنتي باديهاي منوكلونال در اين موارد ضروري است . ايجاد آنتي كه براي دو اپيتوپ بر روي يك آنتي ژن bispecific باديهاي اختصاصي هستند . باعث شده است كه با افزايش تمايل اتصال و نيز اختصاصيت بالا موارد استفاده گسترده ...
روش وسترن بلات يا ايمنو بلات
همان طوركه مي دانيم در تكنیک ELISA پروئين ها در سطح حفرات پليت پوشش داده مي شوند و در انتهاي آزمايش ELISA،از يك واكنش رنگ زا براي شناسايي انجام واكنش يا عدم انجام آن استفاده مي شود.اما در وسترن بلات ابتدا پروتئين توسط الكتروفورز روي ژل اكريل اميد جدا شده، سپس توسط جريان الكتريكي به غشاء نيترو سلولوز انتقال داده مي شوند. اين غشا شبيه به كاغذ معمولي است، اندازه حفرات آن كاملا مشخص است و توانايي زيادي در اتصال به پروتئين دارد پس از اينكه پروتئين به غشاء نيتروسلولوز انتقال داده شد بقيه مراحل شبيه به ELISA طي مي شود با اين تفاوت كه مسير حركت هر نمونه به شكل يك نوار بريده مي شود و درون ظزف خاصي كه شيار هايي به اندازه نوار بريده شده، قرار مي گيرد و بقيه مراحل در اين ظرف انجام ميگيرد . به اين ترتيب به طور مثال اگر نمونه كشت ويروس HIV در اختيار داشته باشيم، بايد ابتدا انرا الكتروفورز نماييم. پس از الكتروفورز باندهاي پروتئيني را به gp۴۱ و gp۱۲۰ هر يك بنا به اندازه مولكول آن ها ، روي ژل تفكيك مي شوند .اكنون باندهاي پروتئين را به غشاي نيترو سلولز انتقال داده تا مراحل بعدي به راحتي صورت گيرد .پس از اينكه پروتئين ها به غشاي نيترو سلولوز منتقل شدند، مرحله بعدي ميتواند به دو گونه طراحي شود :الف) بعضي از مواقع هدف شناسايي پروتئين خاص در پروتئين هاي الكتروفورز شده است. اين حالت بيشتر در تحقيقات كاربرد دارد .ب) در برخي موارد نيز مخلوط پروتيني ماهيت مشخصي دارد و حتي وزن مولكولي پروتئين هاي اين مخلوط و موقعيت آن ها پس از الكترو فورز مشخص مي باشند. در اين موارد مي توان حضور آنتي بادي عليه پروتئين هاي را در سرم مورد آزمايش بررسي نمود. در اكثر موارد تشخيص از اين روش استفاده مي شود. به طور مثال پروتئين هاي ويروس HIV الكتروفورز شده، سپس به غشاي نيتروسلولوز منتقل مي شود. اكنون پس از مجاورت با سرم انساني هدف آزمايش بررسي وجود آنتي بادي عليه پروتئين غشايي يا مركزي HIV است. در اين مواقع علاوه بر حضور يا عدم حضور آنتي بادي اختصاصي مي توانيم مشخص سازيم كه آنتي فرد عليه چه جزئي از عامل بيماري زا است .به اين ترتيب موارد مثبت كاذب مشاهده شده در آزمون ELISA در اينجا حذف مي شود و به طور اختصاصي واكنش دهي آنتي بادي ،مورد آزمون قرار مي گيرد. در بسياري مواقع كه چندين بار (۲ تا ۳ بار) تست ELISAيك عامل عفوني خطرناك براي يك بيمار مثبت مي گردد، جهت تاييد تست الايزا از تست وسترن بلات استفاده مي شود نظير عفونت هاي HIV، HTLVو HSV . البته امروزه براي بسياري از عفونت هاي ويروسي و باكتريايي تست تاييد وسترن بلات موجود است. به لحاظ تكنيكي در مواردي كه هدف ارزيابي حضور آنتي بادي ...