گولان سقز
لباس کُردی، نمادی از فرهنگ تاریخی و کهن مردمان کُردزبان
در چهار قسمت کردستان که شامل کردستان ایران،عراق، ترکیه و سوریه می‌باشد شاهد پوشش‌های گوناگونی از لباس کردی می باشیم به گونه‌ای که با کمی تغییر نسبت به یکدیگر شکل و ریخت زیبای خود را دارا می‌باشد. سقزکورد: پوشاک مردان و زنان کرد شامل تن‌پوش، سرپوش و پای‌افزار است. ساخت و کاربرد هریک از این اجزا، بسته به فصل، نوع کار و معیشت و مراسم و جشن‌ها با یکدیگر تفاوت دارد. هرچند پوشاک نواحی مختلف کردستان مانند اورامان، سقز، بانه، گروس، سنندج، مریوان و... متفاوت است، اما از نظر پوشش کامل بدن، همه با هم یکسان هستند.پیش از ورود پارچه، کفش‌های خارجی و سایر محصولات داخلی به کردستان، بیشتر پارچه‌ها و نیز پای‌افزار مورد نیاز توسط بافندگان و دوزندگان محلی بافته و ساخته می‌شد.از نظر بافت پارچه، منطقه سقز و از نظر ساخت پای‌افزار «گیوه» یا «کلاش» و «کالی» اورامانات و آبادی‌های پیرامون کوهستان شاهو مانند هجیج، نودشه و آبادی‌های نوسود شهرستان پاوه چون میریه، خانه‌دره، مژگان، مزوی و وزلی از عمده‌ترین نواحی بافت و صدور پارچه و پای‌افزار در استان به شمار می‌رفتند.جولایی و بافت پارچه و انواع منسوجات مانند بوزو، برمال، جاجم، بره، پوشمین، موج، جوراب، دستکش، زنگال و کلاء به عنوان حرفه یا کار جنبی بخشی از آبادی نشینان مناطق مختلف کردستان محسوب می‌شد.در چهار قسمت کردستان که شامل کردستان ایران،عراق، ترکیه و سوریه می‌باشد شاهد پوشش‌های گوناگونی از لباس کردی می باشیم به گونه‌ای که با کمی تغییر نسبت به یکدیگر شکل و ریخت زیبای خود را دارا می‌باشد که شکل و ریخت و قیافه ان برگرفته از نیاکانشان و با توجه به شرایط اب و هوایی و اقلیمی سازگار و درست شده است که ان را در جایگاه مهمی قرار داده است. لباس مردان کرد عبارت است از:چوخه: نیم‌تنه‌ای پنبه‌ای یا پشمی است که در ناحیه سقز، بانه و مریوان به آن «که وا» می‌گویند و درسنندج آن را «چوخه» می‌نامند.پانتول: شلواری گشاد با دم‌پای تنگ است که «رانک» نیز نامیده می‌شود.ملکی: نیم‌تنه‌ای بدون یقه است که از پایین نیم‌تنه تا بالا به وسیله دکمه بسته می‌شود.لفکه سورانی: پیراهنی با آستین فراخ و بلند و زبانه‌ای مثلث شکل در انتهای آستین است که آن در حال عادی دور مچ یا بازو می‌پیچند.شال: که به آن «پشتون» و «پشتینه» نیز می‌گویند، پارچه‌ای است تقریباً به طول 3 تا 10 متر که بر روی لباس در ناحیه کمر بسته می‌شود.دستار: یا «کلاغه» که به آن «دشلمه»، «مندلی»، «رشتی»، و «سروین» (سربند) نیز یم گویند و مردان به جای کلاه از آن استفاده می‌کنند.فرنجی: یا «فره‌جی» ...
غار باستانی کرفتو در لنز دوربین سقزکورد
عکس هایی جذاب از نمای بیرنی غار صخره ای وباستانی کرفتو عکاس: فریبرز مرادی
ازگذشته و امروز سقز
مهم ترین سرمایه ی معنوی و سنتی سقز، تاریخ و یا به تعبیری بهتر، تاریخی بودن این شهر و آثار تاریخی و تبعات و نتایجی است که این تاریخی بودن می تواند برای آن داشته باشد. به گزارش سقزکورد، « چاوه¬که م شاری سقز مدالبصر/ مه شغه لی نووره قه واره ی ده شت و ده ر / وه سفی ئه و هه مووه سروشت و جوانییه/ نایی بو من نافیعی مه زهه ر مه گه ر »مرحوم دکتر علی شریعتی در مقدمه ی کتاب کویر می نویسند که «کویر تاریخی است که در صورت جغرافیا نمایان شده است » و من تصور می کنم این جمله ی قصار زیبا وصف الحال سقز هم می تواند باشد به خاطر این شهر هم در دل سوخته ی جغرافیای خود ،تاریخی بزرگ و پرافتخاررا پوشیده دارد.از تاریخ وگذشته ی سقّز سخن ها گفته اند امّا هنوز سخن ها باید گفت تا هوّیت و ماهیّت واقعی یا نزدیک به واقعیت این شهر که مثل بسیاری از شهرهای تاریخی متاسفانه در زیر غبار گذشت قرون مستور و مستتر مانده است، آشکار گردد. این نوشتار سعی دارد که بی توجه به علقه ها و دلبستگی ها و یا عصبیت ها و عصبانیت ها و با رعایت جانب انصاف نگاهی مختصر وگذرا بر پیشینه ی فرهنگی و تاریخی این شهر در گذشته و امروز داشته باشد و در پایان نیز برای بهبود وضع موجود و رسیدن به وضعیت مطلوب، پیشنهادها و راهکارهایی ارائه نماید. هرچند انجام کاری شایسته و جامع در مورد این شهر که همه ی این مفاهیم و عناصر و شرایط را در بر بگیرد نه تنها درحوصله ی چند نوشتار و سخنرانی و همایش نمی گنجد بلکه باید در این مورد کتاب ها نوشته شود و سمینارها برگزار کرد.بدون شک سقز شهری تاریخی است وسابقه ای بس دیرینه دارد. امروزه به محض اینکه نامی از این شهر برده می شود فوراً صفت تاریخی بودن به شیوه ای برجسته در ذهن ها رهزنی می کند . این شهر تاریخی اما مع الاسف به اندازه ی نام و آوازه ی آن عناصر تاریخی و عناصر شهری و مدنیّت چندان در آن پیدا و هویدا نیست به صورتیکه اگر تلاش چند نویسنده ی محلی و برخی از مستشرقین و عکس ها و تصویرهایی از گذشته ی این شهر نمی بود شاید امروزکسی و یا کسانی حتی وجود کاروان سرای تاجوانچی را که قدمتی چندان دیرینه هم ندارد در این شهر نمی پذیرفتند و انکار می کردند، اثر ارزشمندی که فیلمساز مشهور مرکز نشین در سال گذشته با دیدن آن و با تأسف در مورد کاروانسرا نوشت که « امروز چه حیف که دیوارهایش قُلَنج می شکنند در سوز تن سوز تنهایی شهر»به هرحال همچنانکه می توان و ممکن است که تاریخ دیرینه و تاریخی بودن سقز و سابقه ی چندین هزار ساله ی این شهر را اثبات کرد ، اما از طرفی دیگر علی رغم کارهای خوبی هم که در این سال ها برای سقز شده است اما با این وضع کمبودهای را هم نمی توان نادیده گرفت و ...
منم انقلابی ام...
من انقلابی ام.... انقلابی را که با ده روز مقاومت و نبرد با ظلم به دست آورده ایم را گرامی می دارم و پرچم سه رنگی را که وسط آن اسم "الله" حک شده را بوسه می زنم و برای برافراشتنش در بلندای آسمان تلاش خواهم کرد. سقزکورد: من زاده ی ایران زمین هستم. ایرانی که در آن، به هر نحوی ظلم صورت می گرفت. ایرانی که جان هیچ کدام از مردمش برای ملت مهم نبود. و هزاران بی توجهی دیگر.... همه ی رسانه ها پر شده بود از خبر ایران و ایرانیان ایران در حال نابودی است. ایرانیان آرامش کشورشان را نتوانستند حفظ کنند. کشور ایران پر شده بود از جاسوس و افرادی ضد انقلاب. همه به طریقی به کشور نفوذ می کردنند و بیشتر، عامل کشت و کشتار را افزایش می دادند. مردم با ترس زندگی می کردند و با بی گناهی کشته می شدند. چندی نمانده که ایران، قربانی بی سیاستی شاه شود. بی توجهی شاه به امور مملکت، ایران را به لرزه در آورده بود. اما این ماجرا، جریان قبل از انقلاب بود. ما در کشور خود، ایامی داریم به اسم "دهه ی فجر" این دهه را به مناسبت از گرامی داشت روزهای پیروزی انقلاب گذاشته ایم. انقلاب در کشور من بدین شرح بود: مردی آزاده خواه، که در تبعیدی 15 ساله بر سر می برد. سرانجام در 12 بهمن به وطنش بازگشت. مردم ایران که بی نهایت ضد حکومت شاهنشاهی بودند. حال دیگر کسی را دارند که می توانند به رهبری از او ایران را پس بگیرند. و سر انجام خیل مردم به طرف فرودگاه دیده می شود. به استقبال امام در آمدند و یک صدایی مردم حکومت شاه را به لرزه در آورد. سر تیتر روزنامه ها شد.... امام آمد و شعار "مرگ بر شاه" "مرگ بر شاه" تمام ایران را فرا گرفت. امامی که هدفش بیرون کردن ظلم بود و خاستار عدالت؛ با سخنرانی های پی در پی و متحد کردن ایرانیان، روزبه روز گروه انقلابیون رو افزایش داده و پیروان شاهنشاهی را کاهش می داد. این مرد، یعنی سید روح الله خمینی، کسی بود که رژیم سلطنتی را پایان بخشید و ایران را دوباره ساخت. من انقلابی ام.... من به یاد می آورم تمام فجرآفرینان و کسانی که برای این سرزمین تلاش کردند. تلاش کردند تا شاه فراری شود و ایران آنچه شود که برازنده ی رهبر و مردمش باشد. من انقلابی ام.... انقلابی را که با ده روز مقاومت و نبرد با ظلم به دست آورده ایم را گرامی می دارم و پرچم سه رنگی را که وسط آن اسم "الله" حک شده را بوسه می زنم و برای برافراشتنش در بلندای آسمان تلاش خواهم کرد. من انقلابی ام.... انقلابی را که میلیون ها حنجره پیروزی اش را با شعار، زنده باد ایران سرودند بهترین خاطرهی زندگی من و هر ایرانی است. رهبر معظم ایران : طی بازگشتش به ایران، اسلام را زنده کرد. ایمان ایرانیان را زنده کرد. همه ی مردم، ساعت ها سرتاسر خیابان ...
نوای گوش نواز دایه در کنج گهواره ی کودکیمان
به گزارش سقزکورد، لالایی در لغت به معنای آوازی است که مادران برای خواباندن کودکان میخوانند. در زبان کردی نیز «لالایی، دهلالی، لایهلایه، لایلایی کردن همه به معنای همان لالایی است و در این زبان لالایی اینگونه ترجمه شده است: «گۆرانی بۆ خه و کردنی مناڵ» یعنی آهنگی برای خواباندن بچه.لالاییها حاوی عمیقترین احساسات مادرانه هستند به همین دلیل میتوانند به خوبی بیانگر آرمانها، آرزوها، عقاید، اندیشهها و عواطف یک زن باشندروڵه لای لایه، کۆرپه‌م لای لایه ؛ نزانم بوچی ده‌نگت ده‌رنایه؛ دلنشین، زیبا و آرامش بخش بود . لحن صدایش سوزناك بود و غمی نهفته در خود داشت . بعدها كه با موسیقی آشنا شدیم فهمیدیم كه چه زیبا در گوشه میخواند، بی مكتب و استاد!نوای لالایی مادرانمان هنگامی كه با صدای جیر جیر گهواره قدیمی در هم می آمیخت برایمان دلنشین ترین موسیقی دنیا بود. تاریخ و سرگذشت ملت کرد تاریخی بس شگفت آور و پر فراز نشیب برای این ملت بزرگ و خستگی ناپذیر و ماندنی در طی روزگاران گذشته بوده است .در این جستار سعی می شود تا گذری بر تاریخ این ملت داشته باشیم و به جستجوی نکاتی که در این تاریخ مبهم می باشند برویم شاید بتوانیم در حد توان این رشته را روشن کنیم و به تاریخ و سرگذشت این ملت بزرگ نزدیک شویم .در این راه مسلما با ملتی اشنا می شویم که محققانی بزرگ هم وقت خود را صرف تحقیق و تفحص در خصوص سرگذشت و تاریخ آنها و منابع مهمی را برایمان به ارمغان گذاشته اند در این میان محققان و نویسندگان داخلی و خارجی هر کدام برای خود نظرات خاصی راجع به سرگذشت این ملت دارند .لالاییها بخشی از ترانه های عامیانه و از نخستین سرودههای انسانی هستند که عموماً سینه به سینه نقل میشده اند و شاید از زمان ثبت و نگارش آنها به صورت مکتوب زمان چندانی نگذشته باشد چراکه در گذشته لالاییها بیشتر به صورت شفاهی بودند. لالاییها میتوانند آینه ای تمام نما از مسائل سیاسی «اجتماعی، اقتصادی، محیط زندگی، مذهب و حتی برخی اشارات تاریخی باشند.لالايي‌ها نغمه‌هاي دل‌انگيز مادران‌اند كه بر جان و دل كودكان خود مي‌نشانند تا آنها را از بي‌خوابي و بي‌تابي به دور كنند. اين سروده‌هاي فولكلوريك از سويي آينة باورها و شيوة زيستن مردمان زمان خودبود و از سویی هم زمزمة لالايي مادران كرد اولين عهد و رابطهاى است كه بين مادر و كودك بسته مىشود ،لالایی رشتهاى است ناديدنى كه از لبان مادر تا گوشهاى كودك مىپرد و اثر جادويى آن خواب عميق و آرامشبخشى است كه بر كودك چيره مىگردد. رشتههايى كه نمايانگر آرمانها و آرزوهاى راستين مادر است و جنبش پياپى گهواره، رنگى از توازن و تكرار ...
کوچ لباس های محلی با یورش مدل های ماهواره ای
لباس‌های محلی و فرهنگ کردی با یورش مدل های ماهواره ای در میان مردم کرد روز به روز در حال کمرنگ شدن است و این امر مخاطراتی جدی را برای از بین رفتن فرهنگ و سنتهای اصیل کردی بوجود آورده است که نیاز به ایجاد آگاهی های لازم و چاره اندیشی دارد. امروزه که زیبایی و خوش لباسی مهم ترین شاخص برای حضور در اجتماع به شمار می رود و شرط اصلی در یافتن اعتماد به نفس به ویژه در میان قشر جوان و نوجوان است ( ناشی از غفلت فرهنگی در جامعه) بازار لباس های غربی داغ شده است و از پس تنوع طلبی که به واسطه تبلیغات گسترده از مدل های جدید ارائه می شود متأسفانه لباس های کردی در میان مردم کرد کمرنگ شده است. یکی از مواردی که تاثیری شگرف و قابل توجه بر حفظ یا نابودی یک فرهنگ دارد قطعاً لباس‌های محلی است و فرهنگ کردی نیز از این قاعده مستثنی نیست. یکی از اصلی‌ترین دلایل گسترش تغییرات پوششی در کردستان را باید در تلاش شبانه‌روزی شبکه‌های ماهواره‌ای جست‌وجو کنیم که به شدت در پی ترویج سبک زندگی غربی هستند که در آن تلاش برای القای فرهنگ خود بر سایر جوامع است. در سالهای اخیر با کاهش تمایل خیلی از جوانان در مورد استفاده از لباس‌های کردی مواجه شده ایم و این امر مخاطراتی جدی را برای از بین رفتن فرهنگ و سنتهای اصیل کردی بوجود آورده است که نیاز به ایجاد آگاهی های لازم و چاره اندیشی دارد. لباس کردی از زیباترین نوع پوشاک ایرانی است و این زیبایی در پوشاک زنان این منطقه از تجلی بیش تری برخوردار است .دامن های بلند و بعضاً پرچین پیراهن های و رنگا رنگی آن ها به همراه بخش های دیگر این پوشش چشم هر بیننده ای را متقاعد می کند که به این زیبایی اعتراف نماید و همین امر باعث شده چند بار در جشنواره های محلی جهان به عنوان لباس زیبای برتر انتخاب شود. اما هم اکنون لباس های کردی زنانه و مردانه شهرهای کردستان به جای خودنمایی برتن آدم های شهر به ویترین تعداد محدودی از مغازه ها کوچ کرده و جای آن ها را لباس هایی پر کرده است که هیچ تناسبی با فرهنگ و سابقه تاریخی کردستان ندارد و متأسفانه امروزه کمتر خبری از تنوع رنگ لباس زنان و دختران کرد در معابر شهرها وجود دارد هر چند در گذشته مناطق کرد نشین را به نوع پوشش و لباس های محلی می شناختند و همواره یکی از دلایل حضور مردم سایر استان های کشور در این مناطق ایران نوع پوشش خاص و محلی آن بود. الگوبرداری پاره ای دختران و زنان سطحی نگر از مدلهای آرایش سر و صورت و غیره در ماهواره نیز امروز یکی دیگر از معضلاتی است که در سطح خیابان ها و پیاده روها ظاهر می شوند. با گذری ساده در سطح شهر می توان دید که فرهنگ و سنن مردم در حال تغییر است و مسائل ...
شخصیت امام(ره) برای جهانیان شناخته شده است
توریست و عکاس ژاپنی: شخصیت امام خمینی(ره) برای تمامی جهانیان و کشور ژاپن شناخته شده است و این امر بر کسی پوشیده نیست. سقزکورد: "سونوو یوسف تاکیشی" به تازگی به دین مبین اسلام پیوسته است که خود را عکاس و توریست شهر توکیوو معرفی می کند و می گوید به مدت 3 روز است که برای آشنایی قوم کرد به این دیار آمده است. حضور وی در جمع راهپیمایان یوم الله 22بهمن، نه تنها برای من بلکه برای تمامی همشهریانم جای تعجب داشت در حال عکاسی بود به گفتگویی کوتاه با وی پرداختم. سونوو یوسف می گوید: من برای اولین بار است که به ایران آمده ام و با دیدن راهپیمایی مردم در شهر شگفت زده شدم. تاکیشی در پاسخ به اینکه از امام خمینی(ره) شناخت دارد، گفت: بله، همه جهانیان و کشور من ژاپن با شخصیت این مرد بزرگ آشنایی دارند و این امر بر کسی پوشیده نیست. این توریست اضافه کرد: من 8 ساله بودم که وقایع و عکس های انقلاب در روزنامه های ژاپن چاپ می شد و پس از بازگشت امام خمینی(ره) از پاریس، انقلاب اسلامی ایران پیروز شد. وی با بیان اینکه ما در کشور خود فقط مراسمات و تاریخ های باستانی را جشن می گیریم، گفت: جشن گرفتن مردم در این روز در هوای سرد و بارانی برای من و قطعا مردم کشورم جالب است. وی در پایان از آشنایی با مردم کرد زبان شهرستان سقز اظهار خوشحالی کرد و گفت: واقعاً مردم این مرز و بوم مهربان و مهمان نواز هستند. عکس: فریبرز مرادی