پلان کاروانسرای زین الدین
کاروانسرای زین الدین
کاروانسرای زینالدین تنها کاروانسرای مدور باقی مانده از دوره صفوی که به همت برادران امامی کار مرمتش در تابستان سال ۱۳۸۰ آغاز شد و از زمستان ۱۳۸۲ شروع به فعالیت کرد. الیت سیر:تاریخچه:کاروانسرای زینالدین تنها کاروانسرای مدور باقی مانده از دوره صفوی که به همت برادران امامی کار مرمتش در تابستان سال ۱۳۸۰ آغاز شد و از زمستان ۱۳۸۲ شروع به فعالیت کرد.این کاروانسرا تنها دارنده ی ایرانی جایزه ی بهترین مرمت ابنیه‌ی تاریخی با بیش از ۵۰ سال عمر، اعطا شده توسط سازمان جهانی یونسکو با حفظ کاربری و توسط مصالح اولیه، در سال ۲۰۰۶ است.کاروانسرای زینالدین همچنین معرفی شده توسط موسسه معروف گردشگری استرالیایی لانلی پلانت (lonely planet) بعنوان یکی از ۵ سایت تاریخی و گردشگری برتر مرکز ایران در کنار مجموعه ی تخت جمشید فارس، میدان نقش جهان اصفهان، بافت زنده و تاریخی یزد و روستای گرمه است. این کاروانسرا تنها هتل و مرکز اقامتی ایران است که از سوی انتشارات تاتلر انگلستان به عنوان یکی از ۱۰۱ هتل برتر جهان در سال ۲۰۰۹ انتخاب گردیده و یکی از هتلهای برگزیده در بین ۱۰۱ هتل برتر جهان است.کامران امامی در واقع مدیر تنها کاروانسرای ایران است که امکان اقامت در آن وجود دارد. او د رحال حاضر مشغول ادامه تحصیل در رشته کارشناسی ارشد گردشگری است. به گفته ی امامی این کاروانسرا در ابتدا با این هدف مرمت شده که تنها پذیرای گردشگران خارجی باشد. شاید باید گفت هدف از مرمت کاروانسرای زین الدین محقق کردن ای کاش توریستهای خارجی برای یک شب اقامت در کاروانسرا بود.اگر ۶۰ کیلومتری از یزد به سمت کرمان حرکت کنید، در فاصله ۵۰۰ متری جاده تنها کاروانسرای گرد ایران به نام کاروانسرای زینالدین را که ساخته قرن ۱۰ هجری قمری است می بینید. تاریخچه کاروانسرا به دوره شاه عباس صفوی برمی‌گردد، زمانی که شاه عباس دستور ساخت ۹۹۹ کاروانسرا را داده است.این کاروانسرا به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ حکمران کرمان و به امر شاه عباس ساخته شده و محل استقرار تفنگچیان و مستحفظان بوده است. این کاروانسرا پس از مرمت با حفظ اصالت محلی برای اقامت گردشگران مخصوصا از نوع خارجی در نظر گرفته شد.کاروانسرای دوره شاه عباسی به یک لحاظ خاص میشود، آن هم گرد بودنش است. اگر دقت کنید ۵ برج نیم دایره از کاروانسرای زینالدین بیرون زده و پلان بنا گرد است.این مجموعه تقریبا ده سال پیش مرمت شده استامامی می گوید: اگر ۱۲– ۱۳ سال پیش به اینجا می‌آمدید، یک آغل گوسفند می دیدید. حدود ۱۵۰ – ۱۰۰ سال پیش زینالدین، کاروانسرایی بود برای کسانی که می‌خواستند از یزد به کرمان بروند و یک شب یا بیشتر ...
الگویی مناسب... چون کاروانسرای زین الدین مهریز
مدتی پیش به اتفاق یکی از دوستان ،حجه الاسلام حسینی پور که ریاست وقت شورای شهر نیز به عهده داشتند و شهردارمروتی رابا هماهنگی قبلی با مهندس امامی تهرانی مدیر کارونسرای زین الدین به بازدید این رباط زیبا دعوت نمودم ، البته هدف من از این دعوت ایجاد انگیزه و ارائه الگوی بسیار جالب از حفظ ،مرمت ،تغییر کاربری و مدیریت برای جذب گردشگر بود که امید وارم این سفر بر همسفران تاثیر مثبتی گذارده باشد .عصر نزدیک غروب به کاروانسرا رسیدیم .محل دقیق آن :از مهریز بطرف کرمان که میروید کمی بعد از پاسگاه ایست وبازرسی مهریز درفاصله 35 کیلومتری مهریز باید حدودا دویست متری به حاشیه جاده بروید این کاروانسرا توسط برادران امامی که بزرگتری در آژانس مسافرتی وتور گردانی در اسپانیا مشغول وکوچکتری که فاغ التحصیل طراحی صنعتی دانشگاه آزاد تهران است مرمت ،به سازی وبهره برداری میشود .در بدو ورود ما یک اتوبوس گردشگران اروپایی نیز وارد شده بودند ودر حال آماده شدن برای صرف شام بودند. اول توضیحی کوتاه در مورد کاروانسرا :ساخت كاروانسراي زین الدین توسط سلطان محمد معمار يزدي، معمار مجموعه گنجعلي خان كرمان و به دستور شاه عباس صفوي بوده است. کاروانسرا با پلان كاملا قرينه و حياط مرکزيی داراي 12 ضلع است که اطراف آن را شاه نشين، اتاقها و اصطبل ها فراگرفته است که فی الحال بصورت فضاهاي اقامتي، خدماتي، ارتباطي و .. در آمده است.شكل و فرم فضاهاي داخلي به واسطه كليات مدور پلان در نوع خود خاص مي باشد. در ضلع خارجي كاروانسرا 5 برج به فاصله هاي 20 متر از يكديگر كه ارتفاع آن با ديوار كاروانسرا همسان مي باشد (8 متر) در نظر گرفته شده است.مساحت كل كاروانسرا 1500 متر مربع مي باشد و در ساخت آن عموما از آجرهاي آب انباري به ضخامت 5/5 سانتي متر و ملات گل، گچ، آهك استفاده شده و تزئينات زيبايي را به شكل آجركاري هاي نفيس شكل داده است؛ همچنين در بندكشي درز بين آجرها از ريگ - آهك و گچ كوهي بهره گرفته شده است.اين کاروانسرا به شيوه‌اي کاملا متفاوت و به سبک و سياق سنتي خود درآمده و اکنون قابليت پذيرش يکصد ميهمان و گردشگر را دارد. برخلاف بسياري از ابنيه قديمي که در آميزش با تکنولوژي، معلق ميان سنت و مدرن هستند، اين ساختمان همچنان اصيل است چرا كه در انتقال تاسيسات و تكنولوژي نوين در اين هتل سنتي برادران امامی نهايت دقت به عمل آورده اند و علي‌رغم تجهيز به امكانات روز اثري از ادوات و وسايل امروزي به چشم نمي‌آيد.در دو سوي حياط رباط زين الدين پله‌هايي است که مسافر کنجکاو ...
کاروانسرا
مقدمه ۩ کاروانسرا ها، مهمان خانه های بین راهی کشور ایران در طی قرون متمادی گذشته بوده و سابقه آن به دوره هخامنشی یعنی بیش از دو هزار و پانصد سال قبل می رسد. در مسیر راه های مهم بین شهری، کاروانسرا ها به فاصله مسافتی که کاروان در یک روز می توانسته طی کند، ساخته می شده است. به دلیل خشکی نسبی آب و هوا در بخش عمده ای از کشور ایران و دور بودن شهر ها و آبادی ها از یکدیگر، وجود نقاطی جهت استراحت و تهیه آذوقه در بین راه، امری حیاتی و ضروری بوده و بدون وجود این ایستگاه ها، طی طریق و ارتباط بین مناطق مختلف کشور غیر ممکن بوده است. از آنجایی که در دوره پیش از اسلام، خصوصاً در زمان پادشاهی هخامنشی، وسعت مملکت ایران بسیار زیاد بوده و کنترل این امپراطوری وسیع احتیاج به خطوط ارتباطی منظم و مطمین داشته، مورخین یونان باستان مانند هرودت و گزنفون از وجود راه های امن و کاروانسرا های خوب در ایران خبر می دهند. هرودت در مورد راه های امپراطوری هخامنشی می نویسد: «واحد مقیاس راه ها پرسنگ است و به مسافت هر چهار پرسنگ منزلی تهیه شده موسوم به ایستگاه؛ در این منازل مهمان خانه های خوب بر پا گردیده.» (1) ۞ شکل 1: پلان کاروانسرای دروازه گچ مربوط به دوره ساسانی. این نوع پلان با حیاط مرکزی، الگوی سایر کاروانسرا های ایران در دوره های بعدی بوده است. در دوره حکومت اشکانی و ساسانی نیز وجود راه های امن و کاروانسرا های مناسب امری ضروری برای اداره کشور پهناور ایران در این دوره تاریخی بوده است. خصوصاً از آنجایی که ایران در مسیر تجارت بین المللی بین خاور دور از یک سو و سواحل مدیترانه و اروپا از طرف دیگر قرار داشته و بخش عمده ای از مسیر تجاری جاده ابریشم از سرحدات شمالی ایران می گذشته، تامین امنیت و رفاه بازرگانان در این مسیر طولانی که منبع درآمد مهمی برای دولت بوده، امری لازم و ضروری بوده است. از دوره پادشاهی هخامنشی و اشکانی کاروانسرای شناخته شده ای در ایران باقی نمانده است، ولی از زمان ساسانیان تعداد معدودی کاروانسرا باقی مانده که الگوی کاروانسرا های بعدی در دوره اسلامی قرار گرفته است. از قدیمی ترین کاروانسرا های ایران می توان از کاروانسرای دروازه گچ ( شکل 1) (2) ۞ نام برد. پایه ها و بخشی از دیوار های این کاروانسرا که با سنگ و آهک ساخته شده هنوز باقی است. این بنا دارای یک حیاط مرکزی و تعدادی دالان در اطراف حیاط است. ماکسیم سیرو (3) ۞ در کتاب خود به نام «کاروانسرا های ایران و ساختمان های کوچک میان راه» می نویسد: «در اواخر دوران ساسانی دو نوع کاروانسرا در سرزمین ایران شناخته می شد. یکی از آنها شامل حیاطی بوده که در اطرافش یک نوع دالان عریضی برای چهارپایان ...
سبك های معماری ایران
1) سبک خراسانی:با طلوع اسلام ساخت بناهای مذهبی به خصوص مساجد آغاز گردید. سبک خراسانی اولین سبک معماری اسلامی بوده، چون اولین بناها در خراسان ایجاد شده، لذا به سبک خراسانی معروف است. این سبک در قرون اولین (1 تا 4 هجری) رایج بوده و تحت تأثیر پلان و نقشه مساجد عربی با ساختمانی ایرانی (پارتی) با فضای ساده (فاقد تزئینات) بنا احداث شده‌اند.در سبک خراسانی پلان و نقشه مساجد عربی و ساختمان بنا ایرانی است.ویژگی های سبک خراسانی:1. پلان مستطیل شکل2. فضای شبستانی یا چهل ستونی3. ساده و بی پیرایه (فاقد تزئینات)4. مصالح اولیه خشت خام و آجر5. فاقد پوشش و تزئینات یا گاهاً پوشش کاهگل6. استفاده از تک منار منفک با مقطع دایره‌ای در شمال بنا7. قوس‌های بیضی، تخم‌مرغی، ناریبناهای سبک خراسانی:1. مسجد جامع فهرج2. مسجد تاریخانه‌ی دامغان3. مسجد جامع نیریز4. مسجد جامع ابرقو5. مسجد جامع میید6. مسجد جامع اردستان7. مسجد جامع اصفهان8. ارگ بم در کرمان9. رباط ماهی یا چاهه در سرخس10. پل – سد امیر در شیراز11. مسجد جامع اردبیل 2) سبک رازی:تغییرات اسلوب معماری روندی تدریجی و آرام دارد، آغاز تغییرات در اسلوب خراسانی و نزدیک شدن آن به سبک رازی از دوره‌ی آل زیار و سامانیان صورت پذیرفته است. سبک رازی دومین سبک معماری پس از اسلام در ایران می‌باشد. که اوج آن در دوره‌ی سلجوقی بوده است.چون اولین بناها در شهر ری (راز) احداث گردیده، به سبک رازی معروف است. از مهمترین تغییرات این سبک حذف فضای شبستانی و ستون‌های آن و احداث ایوان، گنبد با پلان چهار ایوانی می‌باشد.اصلی ترین متنوع ترین سبک معماری ایرانی، سبک رازی است.سبک رازی تحت تأثیر سبک پارسی و پارتی قرار دارد.روند تغییر مساجد شبستانی به ایوانی.مساجد شبستانی: مانند مسجد جامع فهرج یزد، مسجد تاریخانه‌ی دامغان. مساجد چهار طاقی: مانند مسجد یزد خواست، مسجد جامع اردبیل. مساجد تک ایوانی: مانند مسجد جامع نیریز، مسجد جامع رجبعلی (درخونگاه تهران) مسجد جامع یزد، مسجد جامع سمنان. مساجد دو ایوانی: مسجد جامع زوزن (فریومد خراسان)، مسجد جامع ساوه. مساجد چهار ایوانی: مسجد جامع اصفهان – مسجد امام اصفهانویژگی‌های سبک رازی:1. پلان مستطیل شکل2. فضای ایوانی3. مصالح اولیه آجر4. ساخت ایوان 0پلان ایوان مربع شکل می‌باشد)5. استفاده از طا ق های جناقی (تیزه دار)6. ساخت گنبد و متعلقات آن (گوشواره و فیلپوش)، گنبدها بر پشت ایوان جنوبی ساخته می‌شده است.7. ساخت زوج مناره بر ایوان جنوبی8. استفاده از تزئینات (گچ‌بری، آجرکاری، گره‌سازی، کاشی خشتی)بناهای سبک رازی:1. مقبره ی امیر اسماعیل سامانی در بخارا2. گنبد سرخ مراغه3. مقبره‌ی امیر ارسلان جاذب ...
معماری کاروانسرا و چاپارخانه
معماری کاروانسرا و چاپارخانه کاروانسرا کاروانسرا ترکیبی است از کاروان (کاربان) به معنی گروهی مسافر که گـروهـی سفر مـی کنند. و سرای، به معنـی خـانـه ومکان. هـردو واژه برگرفته از زبان پهلوی است. کاروانسرا ها، مهمان خانه های بین راهی کشور ایران در طی قرون متمادی گذشته بوده و سابقه آن به دوره هخامنشی یعنی بیش از دو هزار و پانصد سال قبل می رسد. در مسیر راه های مهم بین شهری، کاروانسرا ها به فاصله مسافتی که کاروان در یک روز می توانسته طی کند، ساخته می شده است. به دلیل خشکی نسبی آب و هوا در بخش عمده ای از کشور ایران و دور بودن شهر ها و آبادی ها از یکدیگر، وجود نقاطی جهت استراحت و تهیه آذوقه در بین راه، امری حیاتی و ضروری بوده و بدون وجود این ایستگاه ها، طی طریق و ارتباط بین مناطق مختلف کشور غیر ممکن بوده است. از آنجایی که در دوره پیش از اسلام، خصوصاً در زمان پادشاهی هخامنشی، وسعت مملکت ایران بسیار زیاد بوده و کنترل این امپراطوری وسیع احتیاج به خطوط ارتباطی منظم و مطمین داشته، مورخین یونان باستان مانند هرودت و گزنفون از وجود راه های امن و کاروانسرا های خوب در ایران خبر می دهند. هرودت در مورد راه های امپراطوری هخامنشی می نویسد: «واحد مقیاس راه ها پرسنگ است و به مسافت هر چهار پرسنگ منزلی تهیه شده موسوم به ایستگاه؛ در این منازل مهمان خانه های خوب بر پا گردیده» در دوره حکومت اشکانی و ساسانی نیز وجود راه های امن و کاروانسرا های مناسب امری ضروری برای اداره کشور پهناور ایران در این دوره تاریخی بوده است. خصوصاً از آنجایی که ایران در مسیر تجارت بین المللی بین خاور دور از یک سو و سواحل مدیترانه و اروپا از طرف دیگر قرار داشته و بخش عمده ای از مسیر تجاری جاده ابریشم از سرحدات شمالی ایران می گذشته، تامین امنیت و رفاه بازرگانان در این مسیر طولانی که منبع درآمد مهمی برای دولت بوده، امری لازم و ضروری بوده است. از دوره پادشاهی هخامنشی و اشکانی کاروانسرای شناخته شده ای در ایران باقی نمانده است، ولی از زمان ساسانیان تعداد معدودی کاروانسرا باقی مانده که الگوی کاروانسرا های بعدی در دوره اسلامی قرار گرفته است. از قدیمی ترین کاروانسرا های ایران می توان از کاروانسرای دروازه گچ نام برد. پایه ها و بخشی از دیوار های این کاروانسرا که با سنگ و آهک ساخته شده هنوز باقی است. این بنا دارای یک حیاط مرکزی و تعدادی دالان در اطراف حیاط است. ماکسیم سیرو در کتاب خود به نام «کاروانسرا های ایران و ساختمان های کوچک میان راه» می نویسد: «در اواخر دوران ساسانی دو نوع کاروانسرا در سرزمین ایران شناخته می شد. یکی از آنها ...
سبک های معماری ایران
1- سبک خراسانی: با طلوع اسلام ساخت بناهای مذهبی به خصوص مساجد آغاز گردید. سبک خراسانی اولین سبک معماری اسلامی بوده، چون اولین بناها در خراسان ایجاد شده، لذا به سبک خراسانی معروف است. این سبک در قرون اولین (1 تا 4 هجری) رایج بوده و تحت تأثیر پلان و نقشه مساجد عربی با ساختمانی ایرانی (پارتی) با فضای ساده (فاقد تزئینات) بنا احداث شده‌اند. ویژگی‌های سبک خراسانی: پلان مستطیل شکل فضای شبستانی یا چهل ستونی ساده و بی‌پیرایه (فاقد تزئینات) مصالح اولیه خشت خام و آجر فاقد پوشش و تزئینات یا گاهاً پوشش کاهگل استفاده از تک منار منفک با مقطع دایره‌ای در شمال بنا قوس‌های بیضی، تخم‌مرغی، ناری در سبک خراسانی پلان و نقشه مساجد عربی و ساختمان بنا ایرانی است. بناهای سبک خراسانی: مسجد جامع فهرج مسجد تاریخانه‌ی دامغان مسجد جامع نیریز مسجد جامع ابرقو مسجد جامع میید مسجد جامع اردستان مسجد جامع اصفهان ارگ بم در کرمان رباط ماهی یا چاهه در سرخس پل – سد امیر در شیراز مسجد جامع اردبیل ....................................................... 2-سبک رازی: تغییرات اسلوب معماری روندی تدریجی و آرام دارد، آغاز تغییرات در اسلوب خراسانی و نزدیک شدن آن به سبک رازی از دوره‌ی آل زیار و سامانیان صورت پذیرفته است. سبک رازی دومین سبک معماری پس از اسلام در ایران می‌باشد. که اوج آن در دوره‌ی سلجوقی بوده است.چون اولین بناها در شهر ری (راز) احداث گردیده، به سبک رازی معروف است. از مهمترین تغییرات این سبک حذف فضای شبستانی و ستون‌های آن و احداث ایوان، گنبد با پلان چهار ایوانی می‌باشد. اصلی‌ترین متنوع‌ترین سبک معماری ایرانی، سبک رازی است. سبک رازی تحت تأثیر سبک پارسی و پارتی قرار دارد. روند تغییر مساجد شبستانی به ایوانی: مساجد شبستانی: مانند مسجد جامع فهرج یزد، مسجد تاریخانه‌ی دامغان. مساجد چهار طاقی: مانند مسجد یزد خواست، مسجد جامع اردبیل. مساجد تک ایوانی: مانند مسجد جامع نیریز، مسجد جامع رجبعلی (درخونگاه تهران) مسجد جامع یزد، مسجد جامع سمنان. مساجد دو ایوانی: مسجد جامع زوزن (فریومد خراسان)، مسجد جامع ساوه. مساجد چهار ایوانی: مسجد جامع اصفهان – مسجد امام اصفهان ویژگی‌های سبک رازی: پلان مستطیل شکل فضای ایوانی مصالح اولیه آجر ساخت ایوان پلان ،ایوان مربع شکل می‌باشد استفاده از طاق‌های جناقی (تیزه دار) ساخت گنبد و متعلقات آن (گوشواره و فیلپوش)، گنبدها بر پشت ایوان جنوبی ساخته می‌شده است. ساخت زوج مناره بر ایوان جنوبی استفاده از تزئینات (گچ‌بری، آجرکاری، گره‌سازی، کاشی خشتی) بناهای سبک رازی: مقبره‌ی امیر اسماعیل سامانی در بخارا گنبد سرخ مراغه مقبره‌ی امیر ارسلان ...
سبك های معماری ایرانی
سبک خراسانی:با طلوع اسلام ساخت بناهای مذهبی به خصوص مساجد آغاز گردید. سبک خراسانی اولین سبک معماری اسلامی بوده، چون اولین بناها در خراسان ایجاد شده، لذا به سبک خراسانی معروف است. این سبک در قرون اولین (1 تا 4 هجری) رایج بوده و تحت تأثیر پلان و نقشه مساجد عربی با ساختمانی ایرانی (پارتی) با فضای ساده (فاقد تزئینات) بنا احداث شده‌اند.ویژگی‌های سبک خراسانی: 1. پلان مستطیل شکل 2. فضای شبستانی یا چهل ستونی 3- (به ادامه مطلب رجوع كنید) . ساده و بی‌پیرایه (فاقد تزئینات) 4. مصالح اولیه خشت خام و آجر 5. فاقد پوشش و تزئینات یا گاهاً پوشش کاهگل 6. استفاده از تک منار منفک با مقطع دایره‌ای در شمال بنا 7. قوس‌های بیضی، تخم‌مرغی، ناریدر سبک خراسانی پلان و نقشه مساجد عربی و ساختمان بنا ایرانی است.بناهای سبک خراسانی:مسجد جامع فهرج . مسجد تاریخانه‌ی دامغان . مسجد جامع نیریز . مسجد جامع ابرقو . مسجد جامع میید . مسجد جامع اردستان . مسجد جامع اصفهان . ارگ بم در کرمان . رباط ماهی یا چاهه در سرخس . پل – سد امیر در شیراز . مسجد جامع اردبیل * سبک رازی:تغییرات اسلوب معماری روندی تدریجی و آرام دارد، آغاز تغییرات در اسلوب خراسانی و نزدیک شدن آن به سبک رازی از دوره‌ی آل زیار و سامانیان صورت پذیرفته است. سبک رازی دومین سبک معماری پس از اسلام در ایران می‌باشد. که اوج آن در دوره‌ی سلجوقی بوده است.چون اولین بناها در شهر ری (راز) احداث گردیده، به سبک رازی معروف است. از مهمترین تغییرات این سبک حذف فضای شبستانی و ستون‌های آن و احداث ایوان، گنبد با پلان چهار ایوانی می‌باشد.اصلی‌ترین متنوع‌ترین سبک معماری ایرانی، سبک رازی است.سبک رازی تحت تأثیر سبک پارسی و پارتی قرار دارد.روند تغییر مساجد شبستانی به ایوانی:مساجد شبستانی: مانند مسجد جامع فهرج یزد، مسجد تاریخانه‌ی دامغان. مساجد چهار طاقی: مانند مسجد یزد خواست، مسجد جامع اردبیل. مساجد تک ایوانی: مانند مسجد جامع نیریز، مسجد جامع رجبعلی (درخونگاه تهران) مسجد جامع یزد، مسجد جامع سمنان. مساجد دو ایوانی: مسجد جامع زوزن (فریومد خراسان)، مسجد جامع ساوه. مساجد چهار ایوانی: مسجد جامع اصفهان – مسجد امام اصفهانویژگی‌های سبک رازی: 1. پلان مستطیل شکل 2. فضای ایوانی 3. مصالح اولیه آجر 4. ساخت ایوان 0پلان ایوان مربع شکل می‌باشد) 5. استفاده از طاق‌های جناقی (تیزه دار) 6. ساخت گنبد و متعلقات آن (گوشواره و فیلپوش)، گنبدها بر پشت ایوان جنوبی ساخته می‌شده است. 7. ساخت زوج مناره بر ایوان جنوبی 8. استفاده از تزئینات (گچ‌بری، آجرکاری، گره‌سازی، کاشی خشتی)بناهای سبک رازی:مقبره‌ی امیر ...
سبک های معماری
سبک های معماری 1- سبک خراسانی: با طلوع اسلام ساخت بناهای مذهبی به خصوص مساجد آغاز گردید. سبک خراسانی اولین سبک معماری اسلامی بوده، چون اولین بناها در خراسان ایجاد شده، لذا به سبک خراسانی معروف است. این سبک در قرون اولین (1 تا 4 هجری) رایج بوده و تحت تأثیر پلان و نقشه مساجد عربی با ساختمانی ایرانی (پارتی) با فضای ساده (فاقد تزئینات) بنا احداث شده‌اند. ویژگی‌های سبک خراسانی: پلان مستطیل شکل فضای شبستانی یا چهل ستونی ساده و بی‌پیرایه (فاقد تزئینات) مصالح اولیه خشت خام و آجر فاقد پوشش و تزئینات یا گاهاً پوشش کاهگل استفاده از تک منار منفک با مقطع دایره‌ای در شمال بنا قوس‌های بیضی، تخم‌مرغی، ناری در سبک خراسانی پلان و نقشه مساجد عربی و ساختمان بنا ایرانی است. بناهای سبک خراسانی: مسجد جامع فهرج مسجد تاریخانه‌ی دامغان مسجد جامع نیریز مسجد جامع ابرقو مسجد جامع ميید مسجد جامع اردستان مسجد جامع اصفهان ارگ بم در کرمان رباط ماهی یا چاهه در سرخس پل – سد امیر در شیراز مسجد جامع اردبیل 2- سبک رازی: تغییرات اسلوب معماری روندی تدریجی و آرام دارد، آغاز تغییرات در اسلوب خراسانی و نزدیک شدن آن به سبک رازی از دوره‌ی آل زیار و سامانیان صورت پذیرفته است. سبک رازی دومین سبک معماری پس از اسلام در ایران می‌باشد. که اوج آن در دوره‌ی سلجوقی بوده است.چون اولین بناها در شهر ری (راز) احداث گردیده، به سبک رازی معروف است. از مهمترین تغییرات این سبک حذف فضای شبستانی و ستون‌های آن و احداث ایوان، گنبد با پلان چهار ایوانی می‌باشد. اصلی‌ترین متنوع‌ترین سبک معماری ایرانی، سبک رازی است. سبک رازی تحت تأثیر سبک پارسی و پارتی قرار دارد. روند تغییر مساجد شبستانی به ایوانی مساجد شبستانی: مانند مسجد جامع فهرج یزد، مسجد تاریخانه‌ی دامغان. مساجد چهار طاقی: مانند مسجد یزد خواست، مسجد جامع اردبیل. مساجد تک ایوانی: مانند مسجد جامع نیریز، مسجد جامع رجبعلی (درخونگاه تهران) مسجد جامع یزد، مسجد جامع سمنان. مساجد دو ایوانی: مسجد جامع زوزن (فریومد خراسان)، مسجد جامع ساوه. مساجد چهار ایوانی: مسجد جامع اصفهان – مسجد امام اصفهان ویژگی‌های سبک رازی: پلان مستطیل شکل فضای ایوانی مصالح اولیه آجر ساخت ایوان 0پلان ایوان مربع شکل می‌باشد) استفاده از طاق‌های جناقی (تیزه دار) ساخت گنبد و متعلقات آن (گوشواره و فیلپوش)، گنبدها بر پشت ایوان جنوبی ساخته می‌شده است. ساخت زوج مناره بر ایوان جنوبی استفاده از تزئینات (گچ‌بری، آجرکاری، گره‌سازی، کاشی خشتی) بناهای سبک رازی: مقبره‌ی امیر اسماعیل سامانی در بخارا گنبد سرخ مراغه مقبره‌ی ...