نوحه طبل و دهل
استفاده از طبل و سنج در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟
اگر به نحو متعارف و غیر لهوی نواخته شود اشکال ندارد (مشهور)[1] استفاده از آن اشکال دارد (آیات عظام صافی و بهجت)[2] [1] رهبری أجوبة الاستفتائات س 1448: استفاده از آلات موسيقى مانند ارگ (از آلات موسيقى و شبيه پيانو است) و سنج و غير آنها در مراسم عزادارى چه حكمى دارد؟ استفاده از آلات موسيقى، مناسب با عزادارى سالار شهيدان نيست و شايسته است مراسم عزادارى به همان صورت متعارفى كه از قديم متداول بوده برگزار شود. آيت الله نورى استفتائات س 604. نظر مبارک در مورد اشکال و يا عدم اشکال شرعي استفاده از وسائلي مانند طبل و دهل و چنگ و علامتهايي که مزّين به انواع زينت ها مي شود و در پيشاپيش دسته هاي عزاداري حرکت مي دهند چيست؟ جواب: استفاده از ابزار فوق در عزاداري در حدّي که معمول است اشکال ندارد. استفتائات جديد (آيت الله مكارم)، ج1، ص: 152. سؤال 516، استفاده از طبل و سنج در مراسم عزادارى و غير آن چه حكمى دارد؟ جواب: استفاده از طبل و سنج در اين مراسم آن چنان كه معمول است و آهنگ لهوى در آن نيست اشكالى ندارد. جامع المسائل (فارسى؛ آيت الله فاضل)، ج1، ص: 583. سؤال 2175: آيا در عزادارى سيد الشهدا استفاده از طبل و دهل جايز است؟ جواب: استفاده از آلات لهو و لعب حرام است. ولى طبل و دهل و امثال آنها جزء اين آلات نيست. سؤال 2176: چند سالى است كه استفاده از ابزار موسيقى به شيوه ی رقابت در برخى هيأتهاى عزادارى مرسوم شده، حكمش چيست؟ جواب: استفاده از ابزار و آلات موسيقى كه مختص به مجالس لهو و لعب است در هر شرايط كه باشد جايز نيست. تبریزی استفتائات سئوال 2021 ـ اسـتفاده از الات غير موسيقى در عزادارى ائمه اطهار عليهم السلام خصوصا حضرت اباعبداللّه الحسين عليه السلام چه حكمى دارد؟ جواب: بسمه تعالى؛ اگر در عرف آلات موسيقى حساب نشود، مثل طبل جنگى مانعى ندارد، واللّه العالم. [2] استفتائات (آيت الله بهجت)، ج4، ص: 527 6341. استفاده از طبل، سنج و شيپور در مراسم عزادارى چه حكمى دارد؟ جواب: خلاف احتياط است. استفتائات (آيت الله بهجت)، ج4، ص: 546 استفاده از طبل و سنج در عزادارى: 6414. استعمال طبل و سنج و نى در عزادارى چه حكمى دارد؟ جواب: اشكال دارد. جامع الأحكام (صافى)، ج2، ص: 130. س 1586: در مراسم تولد يا رحلت ائمه اطهار آيا زدن نى اشكال دارد يا نه؟ جواب:در موارد مذكوره و غير آن مطلقاً حرام است.منبع : اداره پاسخ گویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی ................................................................................................................................. نظر تعدادي از مراجع درباره استفاده از سنج ...
در گفتگو با همشهری:در طول دفاع مقدس هیچ نغمه و ترانه‌ای،تاثیرگذارتر از نوحه‌ها نبود
این فصل را با من بخوانهنوز هم در کوچه پس‌کوچه‌های خرمشهر ردپای جنگ را می‌شود دید و بزرگمردانی که از همه‌چیز خود گذشتند تا خاک ایران را حفاظت کنند. کافی است به مسجدجامع بروید یا از این سوی پل به آن سو بنگرید؛ چشمانتان را ببندید و به نوای ماندگاری دل بسپارید که بسیاری را با خود همراه کرد و به جبهه‌ها کشاند. هنوز با شنیدن آنچه «موسیقی جنگ» نامیده می‌شود به خاطر می‌آوریم آنچه بر این مرز و بوم و مردمانش گذشته است. «خجسته باد این پیروزی» که به آزادسازی خرمشهر می‌پردازد از ساخته‌های احمدعلی‌راغب است. او موسیقی جنگ را نوعی موسیقی مارش و برگرفته از میزان‌بندی‌های هر ملت می‌داند و می‌گوید:«موسیقی جنگ در ایران از موسیقی مقامی بهره‌گرفته، با میزان بندی‌های مساوی، قرینه و بدون پیچیدگی. موسیقی جنگ، گونه‌ای از موسیقی است که پیام روز جامعه را منتقل می‌کند و می‌کوشد تا مردم را به همدلی و همبستگی با یکدیگر دعوت کند. جذاب است و احساس شنونده را برمی‌انگیزد. این نوع موسیقی با انتخاب شعرهای درست و پرمعنی، شعور او را نشانه می‌گیرد.» این آهنگساز در ادامه می‌گوید: «موسیقی انقلاب، بی‌تاثیر بر موسیقی جنگ است؛ سرودهای انقلابی برای تهییج مردم و امیدوار کردن آنها به تغییرات بنیادین و سرنگونی رژیم‌پهلوی خوانده و سروده می‌شد؛ برای مثال «بهاران خجسته باد» در زندان سروده شد گرچه همزمان با انقلاب اجرا و شنیده شد. اینگونه سرودها جنبه ملی- میهنی داشت اما در جنگ تحمیلی ایران و عراق، موارد دیگری جز خاک وطن هم مطرح بود.» محسن شریفیان، نوازنده، آهنگساز و پژوهشگر، پیشینه این نوع موسیقی را به ایران‌باستان و رجزخوانی‌ها بازمی‌گرداند و می‌گوید:«من تفاوت آشکاری میان موسیقی جنگ و حماسه نمی‌بینم.موسیقی حماسی، گونه‌ای از موسیقی است که سابقه‌ای بسیار طولانی در ایران دارد و به روزگار ایران باستان برمی‌گردد. با خواندن شاهنامه می‌توان به رجزخوانی‌هایی برخورد که از یک سو روحیه جنگاوری را بیدار و تقویت می‌کند و از سوی دیگر، موجب تضعیف روحیه حریفان می‌شود.»شریفیان ادامه می‌دهد:«علاوه بر رجزخوانی‌ها به جنگ‌‌خوانی‌ها می‌توان اشاره کرد. در موسیقی محلی ایران به جنگ میان خوانین برمی‌خوریم یا با مبارزه مردم بوشهر با استعمار انگلیس روبه‌رو می‌شویم، از این‌رو نمی‌توان موسیقی جنگ را به دوره مشروطه و ترانه‌های ملی- میهنی نسبت داد. هرچند آنچه ثبت و ضبط شده و برای ما به یادگار باقی‌مانده است به این دوران برمی‌گردد.» نیاز به بازخوانی موسیقی جنگ سال‌ها از آن روز گذشته؛ دیگر صدای مسلسل و خمپاره به ...
شب تاسوعا(حسينيه حاجي يوسف يزد)
سلام بازهم حسينيه حاجي يوسفتو شب تاسوعاخيلي چسبيدساعت هفت و نيم شب رسيدم اونجاكيپ در كيپ آدم نِشِسته بود،به قول معروف جا سوزن اِنداختن نبودهيئت ها با هَزار مكافات از ميون مَردم رد مِشُدن و مِرَفتن جلوي مجلسخيلي جالب بود،مَردم هم خودشون را بيشتر جمع و جور مِكِردن تا جا برا عزاداري سينه زنها بازبشه و در عين حال از كفش و لباسهاي سينه زنها هم نگهداري مِكِردنهيئت هاي زيادي اومدن و عزاداري كِردنهيئت كوي صفائيه،هيئت سرجمع،هيئت خلف باغ هيئت خلف باغ كه اومداول طبل و دهل و شيپور زنها وارد شدناز بچگي اين قضيه طبل و شيپور برام سوال شده بود!نَمي دونستم اين كار ها يعني چه؟تا اينكه فهميدم اين مراسم نماديه از به اسيري بردن خاندان عصمتفهميدم اين يعني هلهله و شادي مردم كوفه و شام از به بند كشيدن اسراي كربلااز اون به بعد با شنيدن صداي طبل و دهل و شيپور ناخودآگاه بغض مُكُنم و تو دلُم مِگم: "اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له علي ذلك"..بعد هم سينه زنهاي هيئت وارد شدنهم سينه زنهاشون سينه زن بود هم نوحه خون هاشون نوحه خوندستشون درد نكنهآخر وقت هم هيئتي از بنادك سادات اومد.اصلا بهش نَميومد مال بنادك سادات باشهنظم خوبي داشتن اينم چندتا عكس از مراسم ديشب يا كاشف الكرب عن وجه الحسين اكشف كربي بحق اخيك الحسين التماس دعا
پیشینه عزاداری و بدعت های معاصر
از زمانی که عزاداری ایام محرم الحرام با به روی کار آمدن آل بویه در ایران رونق گرفت و عزاداران حسینی بی واهمه و دغدغه بر مولای خویش آزادانه گریسته و سوگوارانه بر سر و سینه خود زدند، فرهنگ عاشورا نیز رفته رفته در میان شیعیان ایران تجلی یافت و زیبایی خود را روز به روز افزایش داد.عشق به مولایمان، حضرت اباعبدالله، حسین بن علی(ع) قرنهاست که در دل شیعیان زبانه می کشد و چون گذشته عاشقان خود را واله و شیدا نموده و پیر و جوان، زن و مرد، بزرگ و کوچک را همچون کهربا به سوی خود جذب می کند، همه ساله در ایام محرم نیز، این دلدادگی به اوج خود رسیده و عاشقانش با راه اندازی دسته های عزاداری، ارادت خود را بر سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران باوفایش عرضه و تقدیم می دارند، ولی چندی است که ترس از بدعت در دین، اذهان را آشفته و مشوش می کند!از زمانی که عزاداری ایام محرم الحرام با به روی کار آمدن آل بویه در ایران رونق گرفت و عزاداران حسینی بی واهمه و دغدغه بر مولای خویش آزادانه گریسته و سوگوارانه بر سر و سینه خود زدند، فرهنگ عاشورا نیز رفته رفته در میان شیعیان ایران تجلی یافت و زیبایی خود را روز به روز افزایش داد. در ابتدا نوحه سرایی بر واقعه عاشورا چنان حزن و اندوهی را در میان شیعیان ایجاد می کرد که دل هر سینه سوخته ای را می سوزاند، ولی هر چه بر سالهای عزاداری افزون گردید رنگ بدعت فزونی یافت .نمی خواهیم به سیر تاریخی عزاداری ها ورود نماییم، چرا که از حوصله بحث خارج است، اما به نکاتی اشاره می کنیم که به طور یقین در سالهای اخیر با آن مواجه شده و می طلبد که همگان چاره ای برای برطرف کردن آنها بیندیشند.در سالهای دور، عزاداری ما ایرانیان خلاصه می شد در ذکر نوحه و مرثیه سرایی و سینه زنی در تکایا، سپس راه اندازی دسته های عزاداری رونق یافت و عزاداران حسینی با سینه زنی در معابر عمومی و خیابان ها، دهه اول محرم را گرامی می داشتند. با ورود طبل و دهل، شیوه عزاداری شکل جدیدی به خود گرفت و دسته های عزاداری با حمل پرچم و کتل که نمادهای لشکرکشی در صدر اسلام بود، با استفاده از طبل و دهل شیوه عزاداری خود را آهنگین نموده و نظمی را در نحوه عزاداری از خود بر جای نهادند و مداحان و نوحه سرایان نیز ضمن هماهنگی با ادوات موسیقی، شور خاصی را در عزاداران ایجاد می کردند. رفته رفته چلچراغ و علم (علامت) نیز جزء لاینفک دستجات عزاداری شد و رسوم خاصی نیز برای حمل آنها عرف گردید.متأسفانه در سالهای اخیر، بدعت هایی در عزاداری شکل گرفته که باعث می شود عزاداریها از محتوای اصیل خود خارج شده و با چالشهایی روبه رو شود. از جمله اینکه:-برخی از مداحان صرفا در آوردن ...
محرم در وزوان از «عباس رسولی»
محرم در وزوان ۱۳۸۶/۱۰/۲۲ شهر «وزوان» در 80 کیلومتری شمال غرب اصفهان قرار دارد. از شمال به «میمه»٬ از جنوب به «ونداده» و «خسرآباد»، از شرق به جاده تهران ــ اصفهان، از غرب به «ازان»، از شمال غربی هم به «زیاد آباد»، می رسد. این منطقه را «بلوک جوشقان قالی» هم می نامند. عزاداری سید الشهدا(ع) - همان گونه که در همه جا مرسوم بوده و است - در وزوان نیز به شیوه خاص خود برگزار می شود. آنچه در قدیم مرسوم بود سینه زنی٬ زنجیر زنی٬ قمه زنی٬ بلند کردن نخل٬ بلند کردن طوق و علم٬ زدن سنج و دهل، و از همه پر طرفدارتر و پر هیاهوتر «تعزیه خوانی» یا «شبیه خوانی» بود. پیش از فرا رسیدن دهه عاشورا، مساجد و حسینه ها را سیاهپوش می کردند و وسایل عزاداری (مانند سنج و دهل و علم و طوق و بیرق) را - که برای سینه زنی و زنجیرزنی بود - آماده می کردند و علم و بیرق و طوق را با پارچه های خوش رنگ آبي يا سبز یا رنگهای روشن می پوشاندند. «نخل» هم یکی دیگر از وسایلي بود که با چوب درست می شد؛ شبیه طاقهای شیروانی و مزین به پارچه های اهدایی نذری٬ البته بلند کردن نخل و علم و طوق کار جوانان و نوجوانان بود؛ اما افراد مسنتر سنج و دهل می نواختند. در قدیم، سینه زنی و زنجیرزنی سنتی حزن آور بود؛ بر خلاف امروز که حالت غنایی به خود گرفته و نمایشی شده است. وسایل تعزیه عبارت بود از: طبل و شیپور و خنجر و علم و دستهای درست شده از پارچه مخصوص تعزیه حضرت «ابوالفضل العباس»(ع) و مشک آب خشک شده و لباس برای شبیه خوانان موافق و مخالف خوان؛ در گذشته، زره و کلاهخودی در وزوان نبود و مخالف خوان با پارچه نمدی کلاهی شبیه کلاهخود درست می کرد و پاهای خود را از مچ تا زانو با پارچه می پیچید و خنجری به پر شالش فرو می کرد٬ ولی امام عبا و عمامه سبز و قبای بلند می پوشید و افراد دیگر نیز - به تناسب حال - لباس می پوشیدند. از آغاز دهه محرم، همه روزه بعد از ظهرها، مراسم تعزیه خوانی در حسینه یا بعضی اوقات در مکانی گسترده تر (که گنجایش جمعیت بیشتر و میدانی برای اسبدوانی داشت) برگزار می شد؛ اما بیشتر در حسینه برگزار می شد. تختگاهی هم در میان حسینه وجود داشت که جای شبیه خوانان بود و وسط آن علم بسیار بلندی برافراشته بود. ساختمان حسینه مدور و حجره بود و در روز عاشورا - از آنجا که تمام جمعیت از زن و مرد و پیر و بچه و جوان برای برگزاری مراسم بسیج می شدند - از اول صبح با صدای سنج و دهل فضای حزن انگیزی ایجاد می شد. دسته سینه زنی از سويي و دسته زنجیر زنی از سوی دیگر راه می افتادند و جمعی از جوانها برای آماده کردن دو نخل یکی به نام «امام حسن»(ع) و دیگری به نام «امام حسین»(ع) پارچه می بستند (افرادی که نخل را بلند می کردند ...
ساز شناسی در تعزیه ایران
ساز شناسی در تعزیه ایران در گذشته آلات موسیقی در تعزیه، به سازهای بادی و كوبی منحصر می شد. سازهای رشته دار یا زهی و حتی بعضی از سازهای كوبی، همچون دف، دایره و دایره زنگی هم به علت ممنوعیت شرعی در تعزیه خوانی ها كاربرد نداشتند. هر چند در پاره ای از شهرها و روستاهای ایران، به اقتضای وضع ویژه فرهنگی و مذهبی، احتمالاً از سازهای رشته دار و آلاتی همانند دف و دایره، آن هم گاهی، در برخی از تعزیه ها، سود می جستند، ولی به هر تقدیر، استفاده از سازهای یاد شده، جنبه تصادفی و استثنایی داشته است. در شمار زیادی از شهرها و روستاهای ایران، عمده ترین و متداول ترین سازهای تعزیه، شیپور و طبل معمولی بود. در تعدادی از نواحی ایران، از سازهای دیگری مانند دهل، سنج، سرنا، نی و بعضی از سازهای محلی نیز بهره می بردند. از زمان ناصرالدین شاه به بعد در تكیه دولت و تكایای اعیان و اشراف، پاره ای از سازهای بادی اروپایی نظیر برگل، ترومپت پیستون دار، قره نی و مانند آنها هم بر سایر سازها افزوده شد. تعزیه خوانان برخی از شهرها و روستاهای ایران، مخصوصاً مناطق اطراف تهران نیز تدریجاً سازهای فرنگی مثل بوگل، كه آن را به زبان عامیانه <بولگ> می نامیدند، به كار می گرفتند . ● سازهای بادی سنتی ▪ شیپور: سازی از جنس برنج یا مس و بدون پیستون و از خانواده سازهای بادی است. این ساز، یك صدایی و نوایش بسیار بلند و رسا می باشد. با شیپور ساده، آهنگ ویژه ای را نمی شود نواخت. تنها با دمیدن در آن و كشش یا تقطیع نفس، می توان پنج تا شش حالت كلی غم انگیز یا ضربی و آشوب و جنگ به صدای آن داد. در ایران، این ساز از روزگاران دیرین در جنگ ها و مراسم مذهبی كاربرد داشته و بیشتر از سایر سازها معمول بوده است. هیچ گونه ساز بادی ای به اندازه شیپور ساده در تعزیه خوانی ها متداول نبوده است. در هر شهر و روستایی كه تعزیه و شبیه خوانی برپا می شد، شیپور از مهم ترین و اساسی ترین سازهای تعزیه شمرده می شد. سازهای بادی دیگر، همچون كرنا، قره نی و امثال این ها، بیشتر جنبه تكمیلی و تشریفاتی داشتند. ▪ نی: سازی است بادی كه آن را اغلب از نی و به صورت استوانه می سازند. لوله این ساز از هفت بند و شش گره تشكیل یافته است. از همین روی، ساز مزبور به <نی هفت بند> هم شهرت دارد. قطرش از ۵/۱ تا ۳ سانتی متر و طولش حدوداً ۳۰ تا ۷۰ سانتی متر است. شش سوراخ دارد كه ۵ سوراخ آن در یك طرف و سوراخی در سمت دیگر آن قرار دارد. نی از انواع سازهای بی زبانه می باشد. نی نواز، هوا را از دهانه لوله به درون آن می دمد و با باز و بسته كردن سوراخ ها با انگشتان هر دو دست، طول هوای داخل لوله را كم و زیاد می كند و در نتیجه صورت های زیر ...
ماه محرم
حوادث و وقایع فراوانی در ماه محرم رخ داده است که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم: غزوه ذات الرقاع ، فتح خیبر ، ازدواج فاطمه و علی ، ورود علی به اسلام ، نبرد کربلا – تاسوعا و عاشورا و قتل امام حسین (ع) و اسارت خاندان امام حسین (ع) به کوفه و شام. همچنین نقل است که به خلافت رسیدن عثمان ، قتل محمد امین برادر مأمون عباسی ، قتل جعفر برمکی و انقراض خاندان برمکی و دولت برمکیان ، واقعه هولاکو و مستعصم و انقراض دولت بنی عباس در این ماه بوده است. عروج ادریس به آسمان ، استجابت دعای زکریا ، عبور موسی از دریا و غرق شدن فرعونیان در نیل و عذاب اصحاب فیل نیز در ماه محرم رخ داده است. مراسم عزاداری و سوگواری ماه محرم : سوگواری محرم عزاداریها و یادبودهایی است که به مناسبت کشته شدن حضرت حسین بن علی (ع) و یارانش که در واقعه کربلا روی داد، انجام می‌شود. این نبرد در سال ۶۱ هجری قمری در صحرای کربلا در عراق کنونی اتفاق افتاد . سوگواری برای حسین بن علی (ع) مختص ماه محرم نمی‌شود و در دیگر روزهای سال نیز با توجه به فرهنگ و رسم هر منطقه انجام می‌شود . سوگواری برای حسین بن علی (ع) و دیگر یارانش از روز نخست محرم آغاز می‌شود و در ظهر عاشورا به اوج می‌رسد . در غروب و شامگاه عاشورا ، این سوگواری تحت عنوان مراسم شام غریبان ادامه پیدا می‌کند. در روز ۱۲ محرم نیز مراسمی با نام «سوم امام حسین» انجام می‌شود. این نوع مراسم‌ها در روز ۱۶ محرم با نام «هفتم امام حسین» و ۲۰ صفر با نام «اربعین» ادامه پیدا می‌کند. مراسم سوگواری سومین امام شیعیان از دیدگاه شیعه اهمیت بسیاری دارد و انجام آن عبادت است. سوگواری محرم در جاهای مختلف به صورت‌های گوناگون انجام می‌شود. علاوه بر شیعیان ، این مراسم در میان غیرمسلمانان در ترینیداد و توباگو ، جامائیکا ، هند و ارمنی‌های ایران برگزار می‌شود. سوگواری محرم علاوه بر ابعاد مذهبی ، ابعاد سیاسی و اجتماعی نیز دارد . روش های مرسوم در عزاداری : زنجیرزنی - سینه‌زنی - نوحه - مرثیه - روضه - طبل و دهل زدن - بلند کردن پرچم - آتش زدن خیمه‌ها - تعزیه - برداشتن علم یا علامت ( که قبلا ممنوع بوده ولی اکنون قانونی است ) کاش بودیم آن زمان کاری کنیم . . . * . . . از تو و طفلان تو یاری کنیم کاش ما هم کربلایی می شدیم . . . * . . . در رکاب تو فدایی می شدیم
موسیقی در تعزیه
پیدایش موسیقی در تعزیه همه ی نشانه ها گواه بر این است که از ابتدای شکل گیری هنر تعزیه در قالب نمایش موزیکال، چارچوب اصلی موسیقی آن، متکی به اصلی ترین الحان شناخته شده ی موسیقی ردیفی ایران یا موسیقی به اصطلاح دستگاهی بوده است. این که چرا و چگونه این نوع موسیقی یعنی موسیقی رسمی یکی از وجوه سه گانه ی ساختار موسیقایی این هنر را تشکیل داده، در حال حاضر برای همه ی پژوهشگران و صاحب نظران موضوعی روشن و پذیرفته است. گرد هم آیی شاخص ترین هنرمندان و خوانندگان در پایتخت به منظور سامان بخشی و کلاسه نمودن موسیقی ایران و هم زمانی این مهم با رشد، تکامل و عمومیت تعزیه، دلیل موجهی در سود جستن هنرمندان تعزیه از این نوع موسیقی ست. اندک منابع در دسترس گواهی می دهند، خوش آوازترین هنرمندان کشور، مجریان اولیه ی تعزیه بوده اند. باید گفت اساسا پیش از آن که تعزیه از ویژگی ها و شگردهای نمایشی سود ببرد، مضامین آن به صورت شعر و آواز بیان می شده است. نگاهی به آیین ها و مناسک شیعی، به خصوص آوازهای وذهبی ایرانیان در مراسم و مکان های مختلف براین مسئله دلالت دارد. روضه خوان ها، نوحه خوان ها، مرثیه خوان ها، دراویش دوره گرد و مولودی خوان ها اولین کسانی هستند که بدون کمک و ابزار و ادوات موسیقی برای مردم کوچه و بازار آوازهایی را در مدح اولیاء و انبیاء می خوانده اند. در همین رابطه بازبینی و مرور نسخه های قدیمی تعزیه آشکار می سازد که در ابتدای رواج این هنر، آوازخوانان برجسته در برابر هم قرار گرفته و تقریبا به گونه ای صامت، اشعار و دیالوگ های مربوط به تعزیه را به صورت آوازی ادا می نموده اند. این روش در آغاز ظهور تعزیه و قبل از یافتن فرم های پیچیده و دخالت حالات نمایشی امری منطقی است. دکتر عنایت الله شهیدی نیز بر ساختار مسلط آوازی ( و نه نمایشی ) تعزیه ها در بدو پیدایش آن تأکید ورزیده و می نویسد: « این پدیده در جریان تکامل خود از شبیه خوانی محض به نمایشی مفصل و پیچیده، پیرایه های قابل ملاحظه ای به خود گرفت. از کیفیت اپرا گونه ی آن کاسته شد و به جنبه های تئاتری و نمایشی آن افزوده گشت. » توجه ریشه ای در ساختمان اولین نمونه های داستانی نسخ موجود تعزیه در برخی منابع قدیمی تر مانند روضة الشهدا نشان دهنده ی این نکته است که اشعار سروده شده و سیر داستانی آن ها قبل از این که اهدافی نمایشی را دنبال نماید، عمدتا جهت مکالمات شعری و مشاعره ی آوازی مورد نظر بوده است. بررسی نسخه های قدیمی به آسانی معلوم می دارد که اساسا این حجم عظیم اشعار در یک نسخه در صورتی که بخواهد تمام و کمال با هنر نمایش همراه شود، از نظر زمان اجرا، نه تنها دشوار بلکه تقریبا ناممکن است. ...