مراسم ختم اموات
ساماندهی مراسم ختم اموات
الیگودرز – خبرنگار جام جم: جلسه ای با هدف آسیب شناسی چگونگی برگزاری مراسم ختم اموات و ساماندهی آنها برگزار شد. در این جلسه مهندس رضوی نژاد فرماندار الیگودرز با اشاره به نارضایتی مردم از چگونگی برگزاری مراسم ختم اموات و ایجاد آلودگی های صوتی گفت: کانون مداحان باید با هماهنگی تبلیغات اسلامی و هیئت امنای مساجد نسبت به ساماندهی وضعیت موجود اقدام نمایند. وی افزود: همچنین کانون مداحان لازم است یک نظام صنفی منسجم تشکیل داده و با هماهنگی سازمان تبلیغات اسلامی نسبت به برگزاری کلاسهای آموزشی و ایجاد ارتباط بین مداحان و مبلغین اقدام نماید. در این مراسم حجت الاسلام جعفرپور رییس تبلیغات اسلامی الیگودرز نیز از چگونگی برگزاری مراسم ختم ، ایجاد آلودگی های صوتی و صرف هزینه های سنگین جهت برگزاری مراسم ختم اموات انتقاد کرد و خواستار تعاملی مناسب و تدوین برنامه ای برای رفع این مشکلات شد. همچنین سرهنگ جبارپور فرمانده انتظامی الیگودرزگفت: نیروی انتظامی همواره با هنجار شکنان و تضییع کنندگان حقوق شهروندان برخورد می کند اما در رابطه با ایجاد آلودگی های صوتی توسط بلندگوهای ویژه مراسم ختم بهترین راه فرهنگ سازی می باشد. به گزارش خبرنگار ما : مهندس لطفی میانجایی شهردار الیگودرز نیز یکی از طرحهای شهرداری را احداث آرامستان بزرگ شهر با یک پکیج کامل عنوان کرد و خواستار حمایت فرمانداری جهت تحقق این خواسته شد. وی با اشاره به اینکه آرامستان اکبرعلی در چندسال آینده پاسخگوی دفن اموات نخواهد بود افزود: با احداث آرامستان بزرگ شهر بخش اعظمی از مشکلات ناشی از مراسم ختم رفع خواهد شد و در حال حاضر نیز سازمان متوفیات شهرداری برای ساماندهی وضعیت موجود آماده هرنوع همکاری می باشد. در این نشست سه ساعته مداحان و مسولین نظرات خود را در رابطه با رفع این مشکلات عنوان داشتند.
بررسي يك حديث رايج در منبرها و مجالس ترحيم و مراسم ختم اموات
گاهي احاديثي بر منبرها نقل مي شود كه شنوندگان زيرك را به تأمل و ترديد وا مي دارد. به عنوان مثال برخي از اهل منبر در مجلس ترحيم و مراسم ختم روايتي به اين مضمون نقل مي كنند : «حضرت ابراهيم (ع) از خدا خواست كه دختري به او عطا فرمايد كه پس از مرگش بر او بگريد». در اين موضوع چند نكته گفتني است: نخست اينكه بايد ديد آيا نقل چنين رواياتي در شرايط امروز جامعه اولويت دارد يا خير؟ براستي در شرايطي كه ناهنجاري هاي اجتماعي و فردي و خرافات سراسر زندگي ما را احاطه كرده است رسالت اهل منبر چيست؟! كساني كه به نام دين بلندگو به دست مي گيرند در حقيقت مسؤوليتي بر عهده مي گيرند كه وقت مخاطبان را با سودمندترين و معتبرترين سخنان پر كنند. آيا براستي مهمترين مشكل جامعه اينست كه برخي از اموات دختر ندارند كه برايشان گريه كند؟! انتظار از آقايان روحانيون اينست كه آنچه مورد نياز جامعه است بيان كنند نه آنچه موجب دلخوشي بستگان ميت است. دوم اينكه هر حديثي كه قرار است در محافل عمومي و به عنوان معارف اصيل ديني بيان شود نخست بايد از نظر متن و سند ارزيابي شود. طبيعي است در طول صدها سال تحريفات و دستكاري هايي در احاديث و متون روايي انجام شده است.بنابراين همواره بايد احتياط كنيم كه مبادا در دام «احاديث ساختگي» يا «تحريف شده» گرفتار شويم. سوم اينكه نزد متخصصان شناخت حديث روشن است كه عمده ي آنچه به عنوان حديث نقل شده و مي شود در واقع به شيوه «نقل به معنا » به ما رسيده است و يقين نداريم كه معصومان(ع) ، حديث مورد نظر را دقيقا با همين واژه ها بيان فرموده باشند. مسلمانان در طول قرنها نسبت به انتقال قرآن به نسل آينده نهايت دقت و وسواس را رعايت كرده اند بگونه اي كه درباره آيات قرآن مي توان گفت حتي يك واو نيز دچار تغيير يا تحريف نشده است. اما احاديثي كه در اختيار ماست بر خلاف آيات قرآن دستخوش تغييرات غيرعمدي و عمدي شده اند زيرا راويان احاديث لزوما اصرار به نقل كلمات معصومان(ع) نداشتند بلكه سعي مي كردند مفهومي كه از بيانات معصوم(ع) برداشت كرده بودند به نسل بعدي منتقل كنند. شيوه حفظ و تلاوت قرآن با دقت فراوان ترويج و تعليم مي شد و در نسخه برداري قرآن وسواس بسياري به خرج داده مي شد. اما درباره احاديث به دلايل مختلف چنين اهتمام و دقتي وجود نداشته و ندارد. بنابراين در استناد به احاديث – بجز احاديثي كه متواتر لفظي هستند(مثل حديث غدير)- نبايد گمان كنيم آنچه به عنوان حديث نقل مي شود عينا كلمات معصوم(ع) است بلكه همواره بايد احتمال تحريف هاي عمدي و سهوي را در نظر داشته باشيم. چهارم اينكه احاديث از طريق « واسطه هاي متعدد » و « نسل به نسل » منتقل شده ...
مراسم ترحیم برای اموات یا برای افراد
گفتگو با برادر واجدی پیرامون مجالس ترحیم و افراط و تفریط هایی که در این مورد صورت می گیرد. ما را همراهی کنید. اولین سوال ما از استاد واجدی این بود که : خواستیم بدانیم اصلا سفارش به مجالس ترحیم در دین هست؟ و اگر هست چیزی که الان دست ماست چقدرش درست و چقدرش مورد لطمه‌ی ما قرار گرفته است؟ ببینید، همیشه وقتی بَدَل چیزی هست، به خاطر این است که اصلش بوده. از روی اصل، بدل درست میشود. خیلی از این رفتارهای اجتماعی مثل همین مجلس ترحیم و توجه به اموات که این توجه می‌تواند در قبرستان باشد یا در مقبره‌سازی باشد و می‌تواند در مجلس ترحیم باشد، لابد اصلی دارد و بدلی. ما اول روی اصلش صحبت می‌کنیم. اصل این بحث برمی‌گردد به عالم برزخ. در عالم برزخ تغییرات هم به وجود می‌آید. مثلا با طلب رحمت‌ها و مغفرت‌ها تغییراتی در روح مرده به وجود می‌آید. یعنی کسی که مُرد، ذخیره ی جاریه، فرزند صالح، کارهای خیری که خودش کرده، استغفارهایی که برایش میکنند، در روح او تاثیر می‌گذارند. خدا در سوره توبه آیه ۸۴ یا ۸۵ با منافقینی که جنگ نیامدند با شدت برخورد می‌کند و به پیامبرش می‌فرماید که برای اینها نماز نخوان. یعنی بر مرده‌های اینها نماز نخوان. سر قبر اینها هم نرو. معلوم میشود سر قبر اموات رفتن هم تاثیر دارد که خداوند به پیغمبر (ص) می‌فرماید سر قبر اینها نرو. می‌گویند حضرت زهرا (س) با اینکه راهش دور بود هر هفته یا هر شب جمعه می‌رفت قبرستان احد، سر قبر جناب حمزه سیدالشهدا. ما قاعدتاً وقتی اصلی داریم، باید این اصل و فلسفه‌ی این اصل را که تغییر و تحول در روح مرده است، حفظ کنیم. بعدش می‌آییم و یک سری مسائل را درست می‌کنیم. از نظر فقهی کسی که مُرد مکروه است خانه‌اش غذا بخورید. بلکه تا سه روز باید آشپزخانه‌اش تعطیل باشد. و برای معزّا باید غذا برد. ولی ما بی‌توجه، هزینه هنگفتی از پول او خرج می‌کنیم. چه صغیر داشته باشد، چه نداشته باشد. یعنی میلیونی شام و ناهار می‌دهیم. این جزء اصل نیست و هیچ تاثیری هم ندارد. چون چیزی نیست که بگوییم به فقرا می‌دهند؛ فامیل می‌آیند. اصل این است که ما برویم سر قبر، فاتحه بخوانیم. عبرت بگیریم اما اینکه ما برای اموات می‌رویم یا برای افراد می‌رویم؟ چه صورتی دارد، خُب برای افراد گاهی جهت تسلی خاطر خوب است. تسلیتی که می‌گوییم و روح آزرده‌ای را آرام می‌کنیم، خوب است. ما می‌خواهیم به این برسیم که یک سری زوائد حذف بشود تا به اصل برسیم. و در واقع یک سری پیشنهادات بدهیم. وقتی کسی پدر و مادرش از دنیا رفت فرزندانش می توانند کار خیری به کارهایشان اضافه کنند و بگو یند ثواب این کار خیر به روح پدر و مادرمان ...
آداب مراسم ختم و ترحیم
توجه به این نکته ضروری است که یکی از حکمت های شرکت در مراسم عزاداری آن است که انسان را به یاد خدا و قیامت انداخته و او را از دلبستگی به دنیا بازدارد، حال اگر مراسم ختم، مانند مهمانی باشکوهی برگزار شود که در آن غذاهای رنگارنگ تهیه شده و در اختیار مهمانانی قرار گیرد که خود را آن چنان آراسته اند که گویا به جشنی پا می گذارند، آیا می توان آن را یادآور آخرت دانست؟ و آیا اساساً سزاوار است که مراسم ختم، به همراه پذیرایی باشد؟! ”امام صادق (ع) در مجلس گروهی عزادار وارد شده و خطاب به آنان اظهار داشتند: پروردگار، مصیبت وارد شده بر شما را جبران فرموده، به جبران صبر و تحملتان پاداش خوبی به شما داده و شخص متوفی را نیز در سایه رحمت خویش قرار دهد. سپس از مجلس خارج شدند.] این روایت نشانگر آن است که باید مراسم را به سادگی برگزار کرده و آشنایان و دوستان به ابراز همدردی بسنده کرده و اگر به دلایلی چون برگرداندن آرامش روحی آنها، تصمیم به حضور بیشتر در کنار آنان دارند، نباید به خانواده مصیبت دیده این اجازه را بدهند که برای پذیرایی از آنها دچار تکلف و دردسر شوند، بلکه باید تلاش کنند که در این مدت، این خانواده ها حتی دغدغه خورد و خوراک خویش را نیز نداشته باشند! امام صادق (ع) می فرماید: ”غذا خوردن نزد مصیبت دیدگان از رفتار و کردار زمان جاهلیت است و سنت اسلامی آن است که غذای آنان از سوی دیگران فراهم شود، همان گونه که پیامبر(ص) در مورد جعفر بن ابی طالب، چنین رفتاری را در پیش گرفت] در بسیاری از موارد، در این رفتارهای تجملاتی بیش از آن که به تسلای خاطر صاحبان مصیبت اندیشیده شود، گویا موقعیتی به دست آمده که برخی افراد، ثروت، هنر، مقام و … خویش را در معرض تماشای آنها و دیگران گذاشته و از آن لذت ببرند. طبیعی است که چنین رفتاری مورد تأیید دین مقدس اسلام نیست اکنون باید قضاوت کنیم که رفتار امروز جامعه ما منطبق با سنت های اسلامی است و یا سنت های جاهلیت؟! ما متأسفانه در بیشتر موارد به این سنت اسلامی عمل نکرده و به جای آن که باری از دوش مصیبت دیدگان برداریم، سربار آنها شده و هزینه های سرسام آوری را بر دوششان تحمیل می کنیم و حتی اگر آنان مشکلی از لحاظ مالی نداشته باشند، دغدغه فکری چگونگی پذیرایی از مهمانان خوانده و ناخوانده، آنان را رنج خواهد داد. در مقابل، خود نیز متحمل هزینه هایی چون خریدن تاج گل های گران قیمت، اعلام تسلیت در قالب تابلوها، اوراق تبلیغاتی و …. می شویم که نه سودی به متوفی خواهد رساند و نه به خانواده آنها، بلکه موجب آزار و شرمندگی افرادی خواهد شد که توانایی مالی انجام چنین هزینه هایی را نداشته و با این وجود، قصد اعلام همدردی ...
ختم و سو گواری
هر روزه در سرتاسر کره خاکی تعداد زیادی مراسم به مناسبتهای مختلف برگزار میگردد؛که بعضی از آنها ضروری و بعضی غیر ضروریست ؛ بعضی آموزنده و بعضی دیگر منحرف کننده؛ بعضی در جایگاه خود برگزار نمیشود و در بعضی اسرافهای زیادی انجام میشود ؛ در بعضی هدفهای برگزاری را بیش از حد بالا برده و در بعضی دیگر هدفها بشدت سقوط میکنند.... . باید دانست هدف از برگزاری یک مراسم دراجتماع چیست؟و چه نتیجه ای باید گرفته شود؟ وچه گرفته می شود؟ ختم و سو گواری : در تمام کشورهای جهان مراسم تشیع جنازه ؛دفن ؛و سوگواری اموات بر اساس نوع نگرش آن جوامع به مذهب و آداب وسنن حاکم بر آن جامعه بر گزار می شود. ،در بعضی کشورهای آسیای جنوب شرقی و مر کزی بعد از تشیع جنازه متوفی را می سوزانند؛در بعضی کشورهای افریقای متاثر ازفرهنگ بی پایه واساس جاهلی اعضای خانواده ؛بعضی از قسمتهای بدن مرده را می خورند و در کشورهای اروپای و امریکای با توجه به نگرش مذهبی و اجتماعی وسنتی خود مراسمی را در هنگام تشیع جنازه و بعد از دفن برگزار می کنند. در کشورهای اسلامی نیز با توجه به اعتقادات مذهبی و با توجه به فرهنگ و سنت جوامع مراسم تشیع جنازه و دفن میت تقریبا بصورت مشابه انجام می گردد. در همه کشورهای اسلامی آنچه با ید بعد از مرگ متوفی صورت بگیرد و واجب است؛ ۱ـ غسل ۲ـ حنوط ۳ـ کفن کردن ۴ـ نماز بر میت ۵ـ دفن میت است.که برای همه اموات در هر جایگاه اجتماعی و علمی و سیاسی به یک صورت انجام میگیرد . آنچه در این نوع مراسم بصورتهای مختلف انجام می گیرد ؛عمدتا نوع برگزاری مراسم جانبی آنست؛ مانند نوع تشیع جنازه؛نوع مراسم ختم .... . در کشور ایران آنچه برگزار می شود ؛بعد از واجبات چیزی نیست مگر مکرو هات و محرمات. برگزاری مراسم سنگین سوگواری؛تهیه تعداد زیادی تاج گل ؛نسب تعداد زیادی حجله حتی برای افراد میان سال و کهنسال؛نسب تعداد زیادی پرچم سیاه؛دخالتهای زیاد افراد فامیل در تصمیم گیری ها؛ چشم و هم چشمی در برگزاری مراسم بین افراد فامیل و آشنا؛.....اینها همه بصورت خواسته یا نا خواسته به خانواده معزا تحمیل شده ؛یا آنها را بسختی و زحمت می اندازد؛ یا الگوی نادرست برای دیگران می شود. در هر صورت هیچ سودی برای میت ویا خانواده او ندارد. فقط بازارگرمیست برای گل فروشان ؛ ظروفچی ها یا مداحان بی سواد معاصر واز این قبیل.حال باید دید روش وسنت درست در برگزاری یک مراسم ختم و سوگواری برای عزیز از دست داده چیست؟وچگونه باید با یک خانواده سوگوار همدردی کرد وبار مصیبت وارده را از دوششان کاسته واز همه مهمتر چگونه می توان به فرد سفر کرده از این دنیا ...