محاسبه حق الناس در قیامت
نحوه محاسبه حق الناس در قیامت چگونه است؟
سلامنحوه محاسبه حق الناس در قیامت چگونه است؟چگونه می توان از طلبکاران در قیامت حلالیت گرفت؟ به نام خدا و سلام بر شماوقت بخیرقبل از پاسخ به سوال اصلی شما (جبران حق الناس در قیامت) یک مقدمه و چند نکته کوتاه را عرض کنم.(ویرایش: پاسخ اصلی سوال شما در پست 6 و 7 آمده است.)- مقدمه:حق الناس یک اصطلاح فقهی خاص در ابواب قضا، شهادت و حدود است. در لغت به معنای «حق مردم» است در کنار حق الله، به این مفهوم حق الناس حق متعلق به مردم است.به عبارت دیگه: حق الناس حقوقی است که افراد در مقابل سایر افراد جامعه بر گردن دارند. مانند بازگرداندن قرض، عذرخواهی و جلب رضایت در قبال اشتباهات و زیانهایی که به آنها رسانده و همچنین حسن ظن به ایشان.- نکته 1:حق الناس مصادیق مختلفی دارد که میشه به دو دسته کلی: حق الناس مادی و حق الناس معنوی تقسیم کرد و در قرآن کریم، روایات و متون اسلامی، از جایگاه ویژه ای برخوردار است.بر مبنای اعتقادات اسلام حق الناس از حق الله مهم تر است. پاسخ دادن به حق الناس در روز قیامت دقیق تر از پاسخ دادن به حق الله است. چرا که خداوند حق خود را آسان تر می بخشد ولی حق مردم را باید صاحبان آن (مردم) ببخشند.زیرا حق الناس در حیطهء بخشش خداوند نیست و باید با خود صاحبان حق مسئله را حل کنیم و با گریه و زاری توبه و دعا، برطرف نمی شود.البته در برخی موارد مثل حق الناس های معنوی همچون: غیبت، داریم که بعد از توبه، با استغفار و طلب مغفرت برای صاحب حق، می شود آن را به نوعی جبران کرد.پیشنهاد می کنم در این خصوص این موضوع را نیز مطالعه بفرمایید:http://www.askquran.ir/thread24197.html
تأثیر عمیق حق الناس در عذاب برزخ و قیامت
تأثیر عمیق حق الناس در عذاب برزخ و قیامت حق الناس شامل تمام حقوقی می شود که انسان ها بر یکدیگر دارند و به دو قسم مالی و آبرویی منقسم می شود. یادآوری مرگ و قیامت از جمله عوامل کنترل کننده و مانع سقوط انسان، یاد مرگ و یاد معاد می باشد که طی چند جلسه گذشته، به اختصار پیرامون برخی از منازل آن سخن گفتیم. توجه به حالت احتضار و یادآوری وقایع درون قبر و نیز عالم برزخ، می تواند مانعی برای سقوط انسان در دره تباهی و غفلت باشد. یادآوری مسأله مرگ در طول شبانه روز، به مرور می تواند انسان را بیدار کرده، او را از انحراف نجات دهد. علمای علم اخلاق تأکید فراوانی بر یاد مرگ داشته اند و این نوع تفکر را برای نجات از غرق شدن در مادیات و امور دنیوی، بسیار مهم و با ارزش می شمرند. احتیاج اموات به خیرات بازماندگان یکی از وظایف سنگین انسان، بودن به یاد گذشتگان و رفتگان است. انسان ها تا وقتی در این دنیا زندگی می کنند، می توانند برای رفتگان خود، خیرات و مبرات بفرستند. کار نیک زنده ها، موجب نجات مردگان است و در نتیجه، دعای خیر آنها را برای انسان به همراه دارد. این یادآوری و به فکر بودن، برای همه فرزندان نسبت به والدین و خویشان، لازم و ضروری است. مثلاً اگر کسی از دنیا برود که نعوذ بالله حق الناس یا ظلمی بر گردن داشته باشد، فرزندان و بازماندان او موظفند که آن حق را ادا کنند. مردگان از زندگان توقع دارند و باید به یاد آنها بود. مرحوم محدث قمی در آخر کتاب شریف مفاتیح الجنان می فرماید: خواب شخصیت بزرگی را دیدم، او گفت: شما را به خدا، لاأقل این استخوان هایی که پیش گربه و سگ ها می اندازید، به یاد ما و برای ما بیندازید. تأثیر حق الناس در عذاب برزخ و قیامت از جمله عواملی که حسابرسی انسان را با شدت و سختی مواجه می کند، حق الناس است. از این جهت در آموزه های دینی، ضایع کردن حقوق دیگران، بسیار مذمت شده است.[1] حق الناس در عالم برزخ قابل گذشت نیست و حتی افراد نیکوکار را هم معذب خواهد کرد. خداوند متعال، از حق الناس، ولو کم باشد،نمی گذرد. در روایات می خوانیم که خداوند متعال ممکن است از حق الله بگذرد، اما به عزت و جلال خود سوگند خورده است که از حق الناس نخواهد گذشت: «إن الله تبارک و تعالى إذا برز لخلْقه أقْسم قسماً على نفْسه فقال و عزتی و جلالی لا یجوزنی ظلْم ظالمٍ و لوْ کفٌ بکفٍ و لوْ مسْحهٌ بکفٍ و لوْ نطْحهٌ ما بیْن الْقرْناء إلى الْجماء فیقْتص للْعباد بعْضهمْ منْ بعْضٍ حتى لا تبْقى لأحدٍ على أحدٍ مظْلمهٌ ثم یبْعثهمْ للْحساب»[2] حق الناس شامل تمام حقوقی می شود که انسان ها بر یکدیگر دارند و به دو قسم مالی و آبرویی تقسیم می شود. حق الناس مالی به معنای از ...
حق‌الناس
حق‌الناس یک اصطلاح فقهی خاص در ابواب قضا، شهادت و حدود است. در لغت به معنای «حق مردم» می‌باشد و در کنار حق‌الله، اساس حقوق اسلامی را تشکیل می‌دهد. ترکیب اضافی حق‌الناس، از نوع اضافه ملکی بوده و اضافه حق به ذی‌حق است. به این مفهوم حق متعلق به مردم است. برخلاف حق‌الله که در آن حق، حکم جعل شده توسط خدا است. در حق‌الله، حق اضافه به جاعل است. حق‌الناس نیز مانند حق‌الله، توسط خداوند جعل شده و فقط امر آن به مردم سپرده شده‌است.[۱] حق الناس حقوقی است که افراد در مقابل سایر افراد جامعه بر گردن دارند. مانند بازگرداندن قرض، عذرخواهی و جلب رضایت در قبال اشتباهات و زیانهایی که به آنها رسانده و همچنین حسن ظن به ایشان.بر مبنای اعتقادات اسلام حق الناس از حق الله مهم تر است. و پاسخ دادن حق الناس در روز قیامت دقیق تر از پاسخ دادن به حق الله‌است. چرا که خداوند حق خود را می‌بخشد ولی حق مردم را باید صاحبان آن (مردم) ببخشند. منابع ↑ محسن کدیور. «امام سجاد و حقوق مردم». حق‌الناس. چاپ اول. تهران: تهران کویر، ۱۳۸۷. ۷۵ تا ۷۷. شابک ۹۶۴-۸۱۶۱-۸۲-۸.
مسائل حق الناس
مسائل حق الناس http://portal.anhar.ir/node/186/?ref=sbttl آرشیو سوالات احکام «حق الناس» سؤال: من در چند سال قبل به اداره برق شهر خود ضرر واررد کردم وحالا قصد جبران آن بدون اینکه شناخته شوم را دارم واز چه راهی میشود مبلغ خسارت راجبران کرد. در ضمن شماره حسابی برای کسانی وجود دارد که قصد خرید انشعاب جدید در اداره برق را دارند آیا میشود به این شماره حساب پول را واریز کنم. مرجع:آیت الله بهجت) پاسخ: مبلغی را که ضرر رسانده اید به حساب همان اداره واریز نمایید. ***** سوال: اینجانب کادر بیمارستان هستم( پرستار هستم ) در اینصورت آیا میتوانم وقتی خانواده ام بیمار می شوند پزشک آنها را بدون نوبت ویزیت کند ( از نظر حق الناس مشکلی نداره طوری که در کلینیک حداقل 50 نفر برای ویزیت در نوبت هستند ) البته از نظر همه چون ما در آنجا کار می کنیم و واقعا زحمت می کشیم این حق را داریم که حداقل بیمارمان زودتر ویزیت شود خواهش می کنم منو در این زمینه راهنمایی بفرمایید چون واقعا در این زمینه مشکل دارم. پاسخ: از نظر شرع مقدس اسلام حق الناس مهمترین گناهی است که مانع قبولی اعمال و قرب انسان به درگاه ایزد منان می باشد. خدای علی اعلی به عزت خود سوگند یاد کرده که از حق الناس نگذرد. بنابر این شما موظف به رعایت حق الناس هستید و خدمات و زحمات شما در آنجا ایجاد این حق را برای شما نمی کند که برخلاف وظیفه شرعی خود خلاف شرع مرتکب شوید. عدل که یکی از خصوصیات مؤمن است اقتضا می کند که برای شما خودی و بیگانه مساوی باشند لذا همه را به یک چشم نگاه کنید. اینکه فرموده اید: « از نظر همه چون ما در آنجا کار می کنیم و واقعاً زحمت می کشیم این حق را داریم...» صحیح نیست و این عمل نه قانونی است ونه شرعی. موقعیت شما برایتان آزمایش الهی است انشاءالله در این آزمایش سربلند شوید. ***** سؤال: استاد دانشگاه هستم که مدتی است دچار عذاب وجدان شدم لطفا کمکم کنید! زیرا برای رسیدن به جایگاه هیات علمی کارهای پژوهشی دروغین انجام دادم ولی از لحاظ علمی شاگرد اول بودم و در موقع مصاحبه هیأت علمی از این پژوهشها استفاده کردم و هنوز هم کسی نمی تواند دروغ بودن آنها را اثبات کند ولی الان مدتی است که از کار خود پشیمان شدم! سوال اول: آیا جایگاه من غصبی است و درآمد من از این راه حلال است؟ سوال دوم: برای جبران گناهم چه باید بکنم؟ سوال سوم: آیا به خاطر این گناه باید شغلم را رها کنم؟ مرجع: آیت الله خامنه ای (مدظله) پاسخ: تقلب حرام است، ولی اگر تخصص و مهارت لازم را برای کاری که برای آن استخدام شده اید را دارید و مقررات استخدام را رعایت نموده اید، استخدام و دریافت حقوق اشکال ندارد. ولی برای کارتان حتما توبه کنید. ***** سؤال: کپی کتاب ...
حق الناس
حق الناس راستی چقدر تا به حال حق دیگران را رعایت کرده ایم.آیا تا به حال حق دیگران را ضایع کرده اید.اگر حق دیگران را ضایع کرده ایم چکار کنیم.چطور جبران کنیم.حق الناس در منابع و متون اسلامی، چه در قرآن و چه در روایات معصومین ـ علیهم السّلام ـ و کتب فقهی جایگاه خاصی دارد. اقامه قسط و عدل و برقراری عدالت اجتماعی و ادای حقوق الناس یکی از عمده‌ترین اهداف بعثت پیامبران است. «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ»[1]؛ ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب آسمانی و میزان شناسایی حق از باطل نازل کردم تا مردم قیام به عدالت کنند و احقاق حقوق و بسط عدل و داد به طور خود جوش از درون جامعه بشری آشکار شود.این نشان که احترام به حقوق دیگران و ادای آن یکی از اساسی‌ترین اهداف ادیان آسمانی است. قرآن کریم در آیات بسیاری مؤمنان را چه در باب مسائل اقتصادی و چه در باب حقوق اجتماعی و... دعوت به احترام به حقوق مردم نموده است. در اینجا تنها به دو نمونه از این آیات اشاره می‌نماییم. «یا أیّها الّذین آمنوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ»؛ای کسانی که ایمان آورده‌اید اموال یکدیگر را از طرق نامشروع و غلط و باطل نخورید»؛ [2] یعنی، هرگونه تصرف در مال دیگری که بدون حق و بدون مجوز منطقی و عقلانی بوده باشد ممنوع شناخته شده است. قرآن کریم، به هنگام نکوهش از قوم یهود و ذکر اعمال زشت آنان می‌فرماید: «...وَ أَکْلِهِمْ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ...»؛[3]آنان در اموال مردم بدون مجوز و به ناحق تصرف می‌کردند. (ناگفته پیداست که مراد از اکل و خوردن، در این آیه کنایه از هرگونه تصرف است خواه به صورت خوردن معمولی باشد یا پوشیدن و یا سکونت و یا غیر آن و چنین تعبیری در زبان فارسی نیز رایج است). بنابراین، هرگونه تجاوز، تقلب، غش، معاملات ربوی، رشوه، خرید و فروش اجناسی که فایده منطقی و عقلانی در آنها نباشد، خرید و فروش وسایل فساد و گناه، در تحت این قانون کلی قرار دارند. در کتب روایی نیز توجه فراوانی به حق الناس شده است. به طوری که اگر تمام روایات مربوطه جمع بندی شود، چندین جلد کتاب خواهد شد. امّا در اینجا به چند نمونه از روایات اشاره میشود. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «اَمّا الظّلم الّذی لا یُترکُ، فَظلمُ العباد بَعضُهُم بعضاً؛ امّا ظلمی که بخشوده نمی‌شود ظلمی است که بعضی از بندگان خدا بر بعض دیگر می‌کنند.»[4] و در روایت دیگری آن حضرت حتی ادای حق الناس را از حق الله مهم‌تر دانسته و می‌فرماید: «جَعلَالله سُبحانه حُقوقُ ...
محاسبه نفس
1- مفهوم‌شناسی محاسبه نفس ازمحاسبه در فارسی به "رسیدگی"تعبیر میشود. گویاانسان باخداوندپیمانی بسته است که درانجام واجبات وترک محرمات تبعیت نماید حضرت امام خمینی : « محاسبه: عبارت است از اينكه حساب نفس را بكشي در اين شرطي كه با خداي خود كردي كه آيا به جا آوردي و با ولي نعمت خود در اين معامله جزئي خيانت نكردي؟ 2-ضرورت حسابرسی رسول خدا فرمود:«حاسِبُوا اَنْفُسَکُم قَبْلَ اَنْ تُحاسَبُوا وَ زِنُوها قَبْلَ اَنْ تُوزَنُوا وَ تَجَهَّزُوا لِلْعَرْضِ الاَکْبَرِ» پیش از آنکه به حسابتان برسند، خود را ارزیابی کنید و در میزان قرار دهید و برای حسابرسی بزرگ‌تری آماده شوید امام صادق(ع) به عبدالله پسر جندب فرمود: «یَا ابْنَ جُنْدَبٍ حَقٌّ عَلیََ کُلِّ مُسْلِمٍ یَعْرِفُنََا اَنْ یُعْرِضَ عَمَلَهُ فیِِ کُلِّ یَوْمٍ وَ َلیْلَهْْ عَلیََ نَفْسِهِ فَیَکُونَ مُحََاسِبَ نَفْسِهِ فَاِنْ رَأی حَسَنَهًْْ اِسْتزََادَ مِنْهََا وَ اِنْ رَأی سَیِّئَهًْْ اِسْتَغْفَرَ مِنْهََا لِئَلّا یُخْزیََ یَوْمَ الْقِیََامَهِْْ.» ای پسر جندب! بر هر مسلمانی که ما را می‌شناسد لازم است که در هر شب و روز، عملش را بر خود عرضه کند و حسابگر خویش باشد؛ پس اگر عمل خوبی یافت بر آن بیفزاید و اگر عمل بدی یافت از آن استغفار نماید تا در رستاخیر خوار نگردد. خود ارزیابی از ویژگی‌های خواص شیعه و نزدیکان به اهل بیت است؛ چنان‌که امام موسی بن جعفر( به هشام بن حکم فرمود «لَیْسَ مِنََّا مَنْ لَمْ یُحََاسِبْ نَفْسَهُ فیِِ کُلِّ یَوْمٍ.» از [خاصان] ما نیست کسی که روزانه به حساب خود رسیدگی نکند. علّامه طباطبايي (ره) خطاب بهجوانی که از ایشان دستور اخلاقی خواسته بودند مرقوم داشتند«السلام علیکم ؛ براي موفق شدن لازم است همتي برآورده و توبه نموده، بهمراقبهومحاسبهبپردازید. بهاين نحو كه:هر روز طرف صبح كه از خواب بيدار میشويد، قصد جدّي كنيد كه هر عملي پيش آيد، رضاي خدا عزّاسمه را مراعات خواهمكرد.آن وقت در هر كاري كه مي‌خواهيد انجام دهيد، نفع آخرت را منظور خواهيدداشت، به‌طوري كه اگر نفع اُخروي نداشته باشد، انجام نخواهيد داد، هر چه باشد. وهمين حال را تا شب وقت خواب ادامه خواهيد داد. وقت خواب، چهار- پنج دقيقه‌اي دركارهايي كه روز انجام داده‌ايد، فكر كرده و يكي يكي از نظر خواهيد گذرانيد، هركدام مطابق رضاي خدا انجام يافته، شكر كنيد و هر كدام، تخلف شده استغفار كنيد و اينرويه را هر روز ادامه دهيد.اين روش اگر چه در بادي (اوّل) حال، سخت و در ذائقه نفس تلخ مي‌باشد،ولي كليد نجات و رستگاري است .(برنامه سلوك در نامه‌هايسالكان، ص ...
حق الناس یعنی چه؟
حق الناس یعنی چه؟ حق‌الناس یعنی حساب و کتابی که در آن با مردم طرفیم. بدهی که به مردم داریم. حق‌الناس مصادیق مختلفی دارد. یکی از مصادیق حق‌الناس همسایگان می‌باشد که شاید از نظر ما خیلی پیش‌پاافتاده باشد. ما لازم نیست دنبال چیزهای عجیب و غریب در بحث حق‌الناس باشیم. اگر این سه شب احیا، مناجات کردیم و نماز خواندیم و اگر این روزهای ماه مبارک را روزه می‌گیریم، اثر این روزه و نماز باید در زندگی ما مشخص شود. جمله‌ای از امام موسی صدر ایشان می‌گویند:دین پیش از اینکه توشه‌ای برای آخرت ما باشد، والاترین وسیله برای زندگیست. اگر نماز و روزهء من زندگی امروزم را درست و اصلاح نکند و در رفتارم تأثیرگذار نباشد، معلوم نیست برای آخرتم هم خاصیتی داشته باشد. یک مثال عینی می‌زنم. اگر من نوعی در مجلس احیا دعا کردم، نماز خواندم و به درگاه خدا گریه کردم ولی در رانندگی مراعات مردم را نکنم، حتماً یک جای کار می‌لنگد. من از رانندگی مثال می‌زنم تا کسی فکر نکند می‌خواهیم راجع به حق‌الناس از چیزهای عجیب و غریب و آسمانی حرف بزنیم. نخیر. مسائل عجیب و غریب را رها کن و در زمین درست و صحیح زندگی کن. این زبان حال دین است. دین آمده است که ما را برای زندگی روزمره اصلاح کند. اگر می‌خواهید در آسمان اتفاقی بیافتد باید از زمین شروع کنید! در ارتباط با همسایه، پدر و مادر، در رانندگی، در خرید و فروش باید مسائلی را رعایت کنیم. اگر نماز، نماز باشد در رانندگی من خودش را نشان می‌دهد. در حرف زدن من تأثیر می‌گذارد و من دیگر نمی‌توانم حرف زشت به زبان بیاورم. نمی‌توانم با دیگران با بی‌احترامی صحبت کنم. نمی‌توانم راحت غیبت کنم و تهمت بزنم. نماز و روزهء من باید در همسرداری و برخورد با پدر و مادر و در برخورد با همکاران و در رفتار من در جامعه، خودش را نشان دهد. آدم دین‌دار باید فرقی با آدم بی‌دین داشته باشد. ظواهر دینی که خیلی هم اهمیت دارند و گاهی بحث حلال و حرام خدا برای آنها مطرح میشود، مقدمه‌اند برای اینکه من در دایرهء عمل درست رفتار کنم. دین پیش از اینکه توشه‌ای برای آخرت ما باشد، والاترین وسیله برای زندگیست. اگر نماز و روزهء من زندگی امروزم را درست و اصلاح نکند و در رفتارم تأثیرگذار نباشد، معلوم نیست برای آخرتم هم خاصیتی داشته باشد در روز قیامت حق‌الناس در حیطهء بخشش خداوند نیست. باید با خود شخص مسئله را حل کنیم. اگر ماشین کسی را خط انداختیم نمی‌توانیم از خدا بخواهیم که ببخشد. اگر کسی در خانهء وقفی نشسته است، باید پول آن را بپردازد. این شخص نمی‌تواند شب احیا گریه کند که خدایا ببخش. افرادی نزد پیامبر (صلوات‌الله‌علیه) آمدند و گفتند: ...
اهمیت حق الناس
باید قبل از ماه رمضان یک تصفیه انجام بدهیم تا بتوانیم به درستی وارد ماه رمضان شویم، از جمله اینکه حق الله و حق الناس را بپردازیم.حق الناسابو الصلت هروی(مشهور به خواجه اباصلت) نقل می‌کند: در جمعه آخر شعبان به خدمت حضرت رضا علیه الصلوة والسلام رسیدم، آن حضرت فرمود: ای ابو الصلت اکثر ماه شعبان گذشته و اینک جمعه آخر آن است، باید در باقیمانده این ماه کوتاهی‌های گذشته‌ات را تلافی کنی. بنابرین دعا و استغفار و تلاوت قرآن زیاد بکن.بعد نکته مهم دوم را فرمود: «و توبه کن از گناهان خود به سوی خدا تا آن که چون ماه رمضان برسد خود را برای خدا خالص گردانیده باشی» و بعد برای این که توبه درست بشود فرمود: «و مگذار گناهی که می‌کردی مگر آن که ترک کنی آن را»در ادامه درباره سبک‌بار شدن به نکته سومی اشاره فرمود: «و مگذار در گردن خود امانت و حق کسی را مگر آن که ادا کنی» آنگاه به کارهای اخلاقی پرداخت که می‌تواند قدم مهمی در تصفیه آدمی برای ماه رمضان باشد: «و مگذار در دل خود کینه کسی را مگر آن که بیرون کنی.»ما باید قبل از ماه رمضان یک تصفیه انجام بدهیم تا بتوانیم به درستی وارد ماه رمضان شویم. از جمله شخص باید خمس مالش را سر وقت بپردازد. این پرداخت خمس یک تصفیه مالی خواهد بود. اموال آدمی پاک و طاهر میشود.قضای نمازهای از دست رفته هم یک نوع دیگر از تصفیه است. نوجوان در اوایل تکلیف ممکن است بسیاری از مسایل وضو و غسل و نمازش را درست نداند، و به این دلیل نماز او ناقص و نادرست انجام بگیرد، و قضای آن نمازها به گردن او باشد. اگر فکر می‌کنید نماز قضا دارید، از همین الان شروع کنید، و نماز قضاهایتان را بخوانید. اگر روزی یک شبانه‌روز نماز قضا بخوانید، وظیفه‌تان را انجام داده اید.اگر از لحاظ مالی با کسی خرده حسابی دارید، باید بپردازید. اگر دعوا و اختلافی پیدا کرده‌اید، اختلاف را حل کنید. این هم یک تصفیه مهم است. اگر به کسی در حضور یا پشت سرش چیزی گفته‌اید که درست نبوده، غیبت بوده یا تهمت، تمسخر یا توهین حساب می‌شده است، از او حلالیت بطلبید، و او را به هر نحو از خودتان راضی کنید!امام فرمود حق کسی در گردن نماند، نماز و زکات و خمس حق خدای متعال هستند. غیبت و تهمت و امثال آنها حق مردم است. این‌ها باید همه ادا شوند. اگر انسان خودش را این گونه به درستی تصفیه و پاکسازی کند، ماه رمضانش درست میشود.رسول خدا(صلی الله علیه وآله) وقتی برای كسی دعا می كرد می فرمود : خدایا به وی بركت عطا كن ولی دادن مال فراوان را مطرح نمی كرداهمیت حق الناسگاهی پرسیده می شود منظور از حق الناس چیست زیرا خیلی عام و فراگیر است. شاید بتوان حق الناس را به 3 شاخه تقسیم كرد:1) حق ...
خطرناک‌ترین نقطه‌ی پل صراط
خطرناک‌ترین نقطه‌ی پل صراطدر قرآن کریم آمده است که در قیامت موقف‌های گوناگونی است که توقف برخی از گنه‌کاران در هر یک از آنها به مقدار هزار سال دنیوی خواهد بود، در این نوشتار می‌خواهیم ببینیم مقصود از آن چیست؟قبل از هر چیز یادآور می‌شویم که متکلمان اسلامی از مواقف قیامت گاهی به «قنطره»ها و «عقبه»ها تعبیرمی آورند ولی قبل از آنان دو واژه «قنطره» و «عقبه» در آیات قرآن و روایات اسلامی مطرح شده است و متکلمان نیز آنها را در مباحث کلامی خود بکار برده‌اند.کلمه‌ی «موقف» به معنی محل توقف(ایستگاه و کلمه‌ی «قنطره» به معنی «پل» و واژه‌ی «عقبه» به معنای «گردنه» است).امیر مۆمنان (علیه‌السلام) در وصایای معروف خود به فرزند گرامیش امام حسن مجتبی (علیه‌السلام)می‌فرماید:«وَاعْلَمْ أَنَّ أَمامَکَ عَقَبَةً کَۆُوداً، اَلْمُخِفُّ فِیها أَحْسَنُ حالاً مِنَ الْمُثْقِلِ وَالمُبْطِئُ عَلَیْها أَقْبَحُ حالاً مِنَ الْمُسْرِع وَانّ مَهْبِطَکَ بِها لا مَحالَةَ إِمّا عَلی جَنَّة أَوْ عَلی نار...».([1])«فرزندم بدان که (پس از مرگ) گردنه‌ی سختی در پیش رو داری، انسانهای سبک‌بار (از نظر گناه) از افراد سنگینبار، وضعیت بهتری دارند، هر کس با تأمل و درنگ از آن عبور کند از آن کسی که با سرعت از آن می‌گذرد، وضع بدتری خواهد داشت پایان گذر از آن (فرودگاه) یا بهشت است و یا دوزخ».شیخ مفید: عقبه های قیامت همان احکام دینی است که انسان‌ها باید در روز قیامت پاسخگوی آنها باشند ولی هرگز مقصود این نیست که حقیقتاً در سرای دیگر کوه‌ها و گردنه های صعب‌العبوری بر صراط قرار دارد و بندگان موظفند تا از آنها عبور نمایند و خود را به بهشت برسانند، بلکه مقصود از «عقبه»(گردنه) که در قرآن و روایات آمده است، همان دستورات الهی است که از آنجا که رعایت آنها تحمل مشکلات و دشواری‌هایی را همراه دارد از آنها به «عقبه» تعبیر شده استمواقف قیامت از نظر متکلمان اسلامیبرخی از متکلمان اسلامی در مورد این مسئله به اجمال گذشته‌اند و هیچ گونه توضیحی درباره‌ی آن نداده‌اند ولی دو متکلم نامدار شیعه:(شیخ صدوق/ م381) و (شیخ مفید/م413) به تفسیر آن پرداخته و هر یک نظر خاصی را ابراز نموده است و ما در اینجا برای آگاهی خوانندگان دیدگاه آنان را یادآور می‌شویم:عقبه های قیامت از نظر شیخ صدوقشیخ صدوق در این مسئله (بسان دیگر مسایل کلامی) بیشتر به ظواهر توجه نموده و حاصل آنچه را که از ظاهر روایات در این باره به دست می‌آید، به عنوان اندیشه کلامی خود ابراز نموده است. وی می‌گوید:«اعتقاد ما در مورد عقبه‌هایی که بر طریق و راه محشر قرار دارد، این است که هر یک از آنها ...
راه‌های جبران حق الناس
راه‌های جبران حق الناساگر حق الناسی كه از ديگران ضايع شده جنبه آبرويي داشته باشد مثلاً غيبت كسى و یا تهمت و بهتان به کسی باشد در صورت امكان بايد رضايت آن شخص را به دست آورد و اگر در صورت رضایت گرفتن موجب فساد مهمترى (مثل زد و خورد و اختلاف شديد و غیره می شود) لازم نيست به او بگويد بلكه بايد توبه واقعى كند و براى آن شخص طلب مغفرت نمايد.اگر حق الناس جنبه مالی دارد مثل اين كه پولى را از كسى سرقت نموده، يا غصب کرده، يا در معامله كم فروشى كرده، يا پول زيادترى گرفته است، در صورتى كه شخص متضرر را را می‌شناسد، رضايتش را حاصل كند. اگر صاحبش را نمی‌شناسد از طرف او به فقرا صدقه بدهد اگر صاحبش فوت كرده به ورثه او مراجعه می‌نمايد و از آنها در خواست رضايت کند.اگر بالفعل قدرت مالى ندارد هر وقت قدرت مالى پيدا كرد در اولين فرصت حق الناس را اداء کند در صورتى كه به هيچ وجه امكان نداشت توبه واقعى نمايد به امید خداوندی که بخشنده است.