قلاب دوزی رشتی

  • قلابدوزی رشت ( رشتی دوزی )

    يكی از قديمی ترين انواع رودوزی های ايرانی كه سابقة قدمت آن حتی به سالهای 550 تا 330 پيش از ميلاد می رسد ْ قلاب دوزی ْ است كه طی ان زمينة پارچه به وسيلة نخ های ابريشمين رنگين به گونه يی بسيار زيبا تزئين می شود . دربارة سابقة توليد اين ْ هنر ـ صنعت ْ در ايران ، گفتنی است كه : طی حفريات باستان شناسی در منطقة لولان در منتهی اليه شرق ايران قطعاتی از مليله دوزی و قلاب دوزی پيدا شده كه احتمالاً تعلق به دوره هخامنشيان دارد . همچنين اسنادی در دست است كه نشان می دهد در سال های نخستين بعد از ظهور اسلام به موازات بافت پارچه های پشمی و پرده های ابريشمـی فاخـر در شهر فسا ، فرش های عالی در جهرم و جامه های حرير و پرند در اصفهان نوعی قلابدوزی بسيار خوب نيز درطبرستان ( مازندران فعلی ) رواج داشته است .قلابدوزی كه درگذشته در شهرستان رشت كاملاً رايج بود و تعداد زيادی از افراد بومی منطقه به آن اشتغال داشته اند در حال حاضر از گستردگی پيشين برخوردار نيست ولی با اينهمه تنها مركز توليد مصنوعات قلابدوزی محسوب ميشود و گو اينكه هم اينك نوعی قلابدوزی شبيه آنچه در رشت جريان دارد در مهاباد نيز رايج است ولی هيچگونه شباهتی بين توليدات اين دو شهر به چشم نمی خورد چرا كه قلابدوزی رشت و مهاباد اگر چه هر دو به يك شيوه انجام می شود و ابزار كار و نقوش آنها نيز تقريباً همسان است ولی توليدات مهاباد عمدتاً در برداندة رنگ های سياه و سفيد بوده و فاقد تنوع رنگ محصولات رشت می باشد .ابزار كار قلابدوزان بسيار ساده كم حجم و ارزان قيمت است و مهمترين آن وسيله يی است فلزی و تا حدودی شبيه به قلاب های معمولی با اين تفاوت كه قسمت نوك آن بر خلاف ساير قلاب ها تيز و فاقد انحنای قلاب های عادی می باشد و در عوض دارای يك بريدگی مورب در فاصلة پنج ميلی متری نوك قلاب است .اين وسيله كه متشكل از ميله يی هفت سانتی متری است در انتها به سطحی قاشق مانند با ضخامت تقريبی پنج ميلی متر ختم ميشود و دارای دسته يی خراطی شده می باشد .ْ جريده ْ يكی ديگر از وسايل كار قلابدوزان است كه مشتمل بر دو قطعه چوب بطول 100 سانتيمتر ، عرض 10 سانتی متر و ضخامت 5 سانتی متر می باشد كه از يك سو به وسيله ميخ بيكديگر متصل و در سوی ديگر به وسيله مانعی كه در فاصلة 40 سانتيمتری از انتهای وسيله گذاشته شده از يكديگر جدا و حالتی تقريباً گيره مانند دارد و براحتی می توان آنرا از طريق سفارش دادن به نجار يا با كمك دو قطعه تختة صاف تهيه كرد . پارچة مورد نياز در قلابدوزی ماهوت مرغوب برنگهای تيره مانند سياه ، آبی سير ، زرشكی ، قرمز تند ، قهوه ای و نيز نخ ابريشم طبيعی تابيده ( چپ تاب ) د ررنگهای متنوع و دلخواه است طرحی را كه بايد روی ...



  • بانوی هنرمند اهل انزلی، نشان مرغوبیت صنایع دستی یونسکو را کسب کرد

    بانوی هنرمند اهل انزلی، نشان مرغوبیت صنایع دستی یونسکو را کسب کردˈعالیه صادقی ˈ افزود : سال 1381 پس از این که فرزند دومم وارد دبستان شد؛ با 22 سال سابقه تقاضای بازنشستگی کرده و در زمان فراغت به کارهای هنری روی آوردم .وی یاداور شد : طی این سال‌ها انواع مختلف رودوزی ها را تجربه کردم تا سرانجام با رشته قلاب دوزی ( رشتی دوزی ) در شهر رشت آشنا شدم و بعد از فراگیری آن، زیر نظر هنرمندان بنام این رشته ، نمونه های متعددی از طرح‌های سنتی را اجرا کردم.این هنرمند خاطرنشان کرد: پس از 9 سال فعالیت در این رشته، به این نتیجه رسیدم که باید تحولی در طرح و روش اجرای قلاب دوزی ( رشتی دوزی ) ایجاد شود تا با حفظ اصالت این هنر، از یکنواختی و تکرار کارهای پیشینیان جلوگیری شده و زمینه برای جذب هنر آموزان جوان به این رشته و زنده ماندن این هنر نزد مردم این دیار فراهم شود.وی ادامه داد: علاقه ام به این رشته موجب شد که اقدام به تحقیق و یادگیری از استادان دانشگاه در زمینه رنگرزی و استفاده از فناوری نوین اینترنت در این زمینه کنم و کوشیدم کاری بالاتر از معمول با استفاده از مواد کاملا طبیعی ارائه دهم.چنین بود که این بانوی هنرمند به رنگرزی نخ‌های ابریشم با مواد طبیعی مانند روناس ، زرشک ، مورت ، قرمز دانه و غیره در آشپزخانه خانه اش روی آورد و با امتحان کردن پارچه های مختلف، سرانجام پارچه عبایی دست بافی از پشم شتر را برای خلق اثرش انتخاب کرد.صادقی سپس با همراهی پسرش که دانشجوی رشته معماری است؛ طرحی جدید بر مبنای هنر تذهیب ایرانی را روی این پارچه رسم و با نخ‌های رنگین ابریشمی چنان طرح بدیع و هنرمندانه ای آفرید که یونسکو نشان مرغوبیت صنایع دستی اش را بر آن نهاد.این اثر سال گذشته در گیلان مهر اصالت را از سازمان صنایع دستی و میراث فرهنگی گیلان دریافت کرده و سپس به سازمان جهانی یونسکو معرفی شده بود.به گفته صادقی؛ 10 اثر به یونسکو معرفی شد که پنج اثر از جمله هنر رشتی دوزی وی نشان مرغوبیت صنایع دستی را دریافت کرد.این بانوی هنرمند با اشاره به قیمت بالای پارچه عبایی دست باف از پشم شتر ( متری 45 هزار تومان ) و نخ ابریشم کیلویی 215 هزار تومان و رنگ‌های گیاهی ( قرمز دانه 100 گرم 30 هزار تومان ) گفت : اینها فقط هزینه های مواد مورد نیاز است ضمن این که چهار ماه روی این اثر کار کردم .وی به مسوولان سازمان صنایع دستی توصیه کرد در نمایشگاه‌های صنایع دستی، کارهای خوب که نشانگر هنر هر کشور یا منطقه است را پس از تائید کارشناسان ارائه نمایند.*رشتی دوزیرشتی دوزی (قلاب دوزی رشت) یکی از رودوزی‌های سنتی ایران و از صنایع دستی استان گیلان است که در فهرست آثار ...

  • رشتی دوزی بازتاب زیبایی های هزاررنگ گیلان

    رشتی دوزی بازتاب زیبایی های هزاررنگ گیلان     دشت های سرسبز ورنگارنگ خطه ی گیلان روح مردمانش را چنان همسوبا خود آراسته که تراوشات آن خواسته و ناخواسته از طریق ظرافت انگشتانشان بر کاغذ وپارچه وهر چه پیش رو باشد جاری شده  وبه قلیان در می آید.رشتی دوزی یا قلاب دوزی یکی از این جوشش های هنری است که قدمت آن به عمر دشت های زیبای گیلان یعنی سال  های پیش از میلاد میرسد.قلاب دوزی که نوعی رودوزی است،هنر صنعتی رایج در استان گیلان بویژه در شهر رشت بوده که در زبان گیلکی به آن رشتی دوزی می گویند.این نوع دوخت از زمان های بسیار  دور در گیلان بویژه رشت از رونق خاصی برخوردار بوده وهنوز از درخشان ترین جلوه های هنر تزیینی این سرزمین است.در دوخت رشتی دوزی ذوق استادان با نخ های ابریشمین رنگارنگ در زمینه ی پارچه ای از جنس ماهوت،نقوشی زیبا به نام های بازوبندی،بند رومی،انواع بته جغه،گل ومرغ،لچک وترنج خلق میکند.در توصیف ارج ومنزلت این هنر میگویند بانویی به نام سمیعی در سال 42 نمایشگاهی از آثار رشتی دوزی در سبزه  میدان رشت دایر کرده ودر  آن اثری به نمایش گذاشته بود به وسعت 3در5 که از پدر بزرگ پدربزگش به ارث رسیده بود وجد او در قبال آن 10 هزار هکتار در فومن پاداش گرفته بود. رشتی دوزی در حال حاضر برای تزیین سجاده،جاقرآنی،لبه پرده،زیر لیوانی،رویه میز،رویه کوسن،رویه دمپایی زنانه،کفش زنانه،بقچه سوزنی و...مورد استفاده قرار میگیرد.   صنعتگران برای پدیدآوردن هر قطعه قلاب دوزی گام به گام پیش میروند.ابتدا طرح مورد نظر را انتخاب کرده وآن را به روی پارچه انتقال میدهند. سپس به نحوه ی رنگ بندی ودر نهایت به دوخت آن میپردازند. رشتی دوزی در خرداد امسال همراه شال بافی که آن هم رشته ای دیگر از صنایع دستی استان گیلان است ،به عنوان اثر میراث  فرهنگی ناملموس(معنوی)به ثبت آثار ملی رسید.   در تولید شال بافی،شال پارچه ای غالبا تک رنگ وبه صورت شبکه ای  بافته میشودوپس از لگد مال نمودن با آب صابون به صورت پارچه ای  ضخیم وکرک دار به حالت نمدی در می آید که در این صورت امکان  نفوذ برف وبوران در آن بسیار کم است.اغلب اوقات رنگ آن بسته به نوع پشم،رنگ طبیعی است ودر برخی نواحی به وسیله ی رنگ های گیاهیرنگرزی می شوند. از پارچه شال برای دوخت لباسهای مردانه چون کت وشلوار،جلیقه ولباس ویژه شبانان استفاده میشود و بافت آن در  ارتفاعات و مناطق کوهستانی از شرق تا غرب گیلان هنوز هم کم وبیش رواج دارد. پیش از این نیز دو رشته چادر شب بافی و چموش دوزی از گیلان به ثبت فهرست آثار ملی رسیده است.    کاری از:مهدی و مرضیه باقری

  • رودوزی‌های سنتی

    شمسه دوزی: شمسه دوزی ، نقش و نگاری که با گلابتون بر جامه دوزند … شمسه به نقش و نگاری که با گلابتون روی لباس می دوزند و آنچه که از فلز به شکل خورشید درست کنندو بالایقبه یا جای دیگر نصب نمایند و به معنی بت و صنم نیز گفته شده است.شمسه دوزی به دوختی گفته می شود که طرح و نمایی از خورشید را با قمرهای اطراف آن یا نمای ترنجی را بصورت تنها یا همراه با سر ترنج ها و نیم ترنج ها تجسم بخشیده باشند.شمسه بصورت قرص خورشیدی یا ترنجی بشیوه مذهب یا مرصع بصورت ساده یا کاسه و نیم خودنمایی نموده و در داخل آن بصورت رنگین نویسی، نام کتاب و صاحب کتاب و گاهی نام خطاط و مذهب در آن درج می گردید .در صفحات بدرقه قرآنی نیز، داخل شمسه دعای قبل و بعد از تلاوت قرآنی بشیوه رنگین نویسی اجرا می گردید. علت نامگذاری این هنر، همانا شکل خاص شمسه و تلالو های اطراف ان می باشد که در اصطلاح بدان شرفه گویند . شمسه از نقوش بسیار دیرینه ایرانی است که ریشه عمیی در تاریخ نقش و طرح ایرانی دارد در هزاره های چهارم و سوم قبل از می لاد، این نقش را بنحوی در روی سفالها، فلزات و سایر فرآورده های هنری می بینیم که مظهر روشنایی، برکت و وفور نعمت محسوب می گردیده است . در آن دروان نقش شمسه درست بصورت قرص خورشیدی و شرفه های اطراف آن خلاصه تر بوده است.در دوره هخامنشی و اشکانی این نقش از رواج کامل برخوردار گردید . در دوره ساسانی اجرای شرفه به شکل خاصی در هنرهای ایرانی مطرح گردید بدین صورت که وسعت دایره مرکزی بیشتر شده و در اطراف آن خطوط موزای یا منحنی یا نقوش مختلف دیگر بکار می رفت. قسمت مرکزی شمسه با توجه به محتوای داخل آن به دو قسمت تقسیم می گردید:شمسه‌خطیشمسه نقشی  در نوع اول معمولا در داخل شمسه با استفاده از نخ گلابتون یا نخ ابریشم الوان نام صاحب اثر یا دوزنده یا بافنده آن را دوخته و نقوش اطراف آن را نیز با استفاده از نخ گلابتون،ده یک دوزی با دور دوزی و گاهی کنگره دوزی یا شرفه دوزی می نمودند . و در تذهیب، درون شمسه با مرکب یا رنگهای الوان یا طلا و نقره نوشته می شد و وسط سطور بیشتر بصورت مذهب و گاهی مذهب مرصع و اطراف و کناره ها با تزئینات مختلفی آرایش داده می شد و دور شمسه، شرفه اجرا می گردید.در نوع دوم، قسمت میانی شمسه ها معمولا با نقوش و طر حهای اصیل مثل انواع اسلیمی ها و ختایی ها و ستارگان و یا خطوط متقاطع، اشکال هندسی، گلهای اناری و شاه عباسی و ابرچینی و گل و بته وغیره تزئین می یافت. در دوره اسلامی بمثابه دوران قبلی، کلا شمسه دوزی برای تزئین البسه رسمی سران کشور و صاحب منصبان و نظامیان بکار گرفته می شد که در حد پیگیری نمود. در اوایل دوره صفوی، شمسه ها بیشتر بصورت مزدوج ...

  • توجه توجه

  • سیرتاریخی صنعت رشتی دوزی در گیلان

    سیرتاریخی صنعت رشتی دوزی در گیلان

    روفرشي زنانه حفريات باستان شناسي در نقاط مختلف گيلان مخصوصاً تالش گوياي پيشرفت صنايع دستي در گيلان و آشنايي عميق آنان با رمز و راز هنرهاي دستي دوران ماقبل تاريخ است. مي توان ادعا کرد که در دو يا سه هزار سال قبل از ميلاد مسيح گيلانيان نه تنها با صنايع دستي آشنايي داشتند، بلکه در اين رشته به مرحله ي کمال نيز دست يافته‌اند به عقيده ي برخي از محققان قدمت اين صنعت به سال هاي 550 تا 330 قبل از ميلاد مي رسد.کشف قطعاتي از مليله دوزي و قلاب دوزي در منطقه لولان طي حفريات باستان شناسي و انتساب اين قطعات به دوره ي هخامنشي صحت اين نظريه را تاييد مي کندبه احتمال زياد نخستين دست ساخته هاي گيلانيان نيز مانند ساير نقاط از سنگ و استخوان حيوانات بوده و شايد همزمان با آن ها وسايلي نيز از پوست و پشم حيوانات تهيه شده است.کمترين فاصله ها با آن دوران 12000 سال مي باشدکه مربوط به عصر حجر مياني استناصر خسرو جهانگرد معروف ايراني در سفرنامه ي خود اشاره به خياباني در اصفهان دارد که به نام قلاب دوزان يا مطرزکاران معروف شده است. مارکوپولو ونيزي نيز از مهارت و ظريف کاري زنان شهر کرمان و قلاب دوزي کردن پارچه هاي ابريشمين با اشکال پرندگان و حيوانات و... شرحي نوشته است. بعضي از جهانگردان اروپا در قرن نهم و 11هجري نمونه هايي از قلاب دوزي ايران ديده اند که بيان آن ها، کاملا گفته ي ناصر خسرو و مارکو پولو را تاييد مي کند.یاکوب ادوارد پولاک اتریشی در سفرنامه ی خودبه گیلان چنین نقل می کند:«قلاب دوزی در رشت واقع در ساحل دریای خزرقدری ابریشم فراهم می شود و هم چنین قلاب دوزی های تمیز و هنر مندانه ای روی پارچه تولید می کنند.مادام کارلا سرنا، جهانگرد ایتالیایی نیز در سفرنامه خود چنین می نویسد:«صنعت عمده ی شهررشت عبارتند از قلاب دوزیهایی روی ماهوت که توسط مردان دوخته می شود و هر متر مربع این کارزیبا، چهار تومان(چهل فرانک) قیمت دارد، بهایی که دو برابر قیمت یک فرش خوب است.از سده ي دهم هجري قمري، مقارن با سلنطت شاهان صفوي در ايران و الحاق گيلان به حکومت مرکزي، جسته و گريخته در تاريخ کشورمان از اين هنر ياد شده است. اين نوع پارچه هاي قلابدوزي شده به رسم تحفه و ارمغان از طرف واليان و حاکمان وقت به دربار فرستاده مي شد هم اکنون تعدادي از رشته هاي صنايع دستي و هنرهاي سنتي در استان گيلان رايج است که مهم ترين آنها شامل قلاب دوزي، صنايع دستي مستظرفه چوبي، چادر شب بافي، حصير بافي،گليم بافي، مرواريد بافي، پوشاک سنتي، نمد مالي، توليدات پشمي، سفالگري، سراميک سازي، چاروق و چموش دوزي و...است.با توجه به بلوغ هنر و صنايع دستي گيلان در دوره هاي باستان مخصوصا در صنعت توليد ...

  • مقاله هنر خاتم

    بسمه تعالي استان گیلان از توانایی های بیشماری در زمینه های کشاورزی ،صنعتی ومعدنی ،خدماتی برخوردار است که از ان جمله می توان صنایع دستی با تنوع متفاوت نام برد . آنچه ادمی در گذر از تاریخ زندگی خویش آفریده ،یادبودهایی است که در فاصله بین تولد و مرگ به مدد قدرت اندیشه خود که تجلی آفریدگاری خداوند است . در این فاصله انسان همواره در جستجوی زیبا و شور انگیز گاهی اوج گرفته ،زمانی پریشان و درمانده شده گاهی خاموشی گزیده است و در این حالات و احوال چه به هنگام حک کردن نقشی به سنگی یا فلزی و یا ترسیم خطوط نمادین بر بافته ای و یا تراشیدن پیکره ا ی ،به هر حال مقصودی را بیان داشته و رمز و رازی را آشکار نموده است . صنایع دستی تبلور عینی فرهنگی و هنر بومی مردمان این سرزمین بوده و به عنوان یک هویت همانند تاریخ ،اخلاق ،زبان ،نسبت های بومی و...باید حفظ شود . این هنر صنعت ملی قادر است به عنوان یک عامل مؤثر در ایجاد اشتغال مولد با توجه به نیاز محدود سرمایه گذاری به ویژه در سطح مناطق محروم و دور افتاده کشور و در نتیجه کند کردن روند مهاجرت و حتی معکوس نمودن مورد توجه قرار گیرد . می توان از امکانات بالقوه و قابلیت های فراوان صنایع دستی به عنوان بخش مکمل اقتصادی ،کشاورزی در روستاهای کشور جهت ارتقاءسطح زندگی وو بهبود شرایط زیست روستاییان سود و بهره جست . از دهها رشته رایج و متداولل صنایع دستی و هنر های سنتی در استان گیلان به ذکر تعدادی از ان با شرح مختصری بسنده می کنیم . قلاب دوزی : یکی از قدیمی ترین انواع رودوزی های سنتی ایران که احتمالاًسابقه آن به چندین قرن قبل از میلاد مسیح میرسد قلاب دوزی بوده که به رشتی دوزی و گلبند دوزی نیز مشهور می باشد . ماده اولیه تولید این هنر ،صنعت زیبا و جذاب پارچه ماهوت در رنگ های متنوع و نخ ابریشم بوده که با ابزار ساده قلاب و با دستان هنرمند و ظریف هنرمندان استان خلق میشود . مرکز اصلی تولید آن شهر رشت می باشد . صنایع مستظرفه چوبی گیلان به سبب شرایط خاص اقلیمی و وجود مناطق و سیع جلگه ای دارای تنوع مختلف درختی بوده و از زمانی که بشر زندگی را در این خطه سر سبز آغاز نموده به طرق مختلف از آن برای مصارف گوناگون از جمله ظروف مصرفی استفاده نموده است . به همین خاطر یکی از مناطقی بوده که تولید انواع صنایع دستی چوب در حجم بالا و متنوع در آن رایج می باشد. اگر چه در تمامی شهر های استان کم و بیش صنایع دستی چوبی تولید و به بازار عرضه  می شود ولی مرکز تولید آن شهر رشت و بندر انزلی می باشد . چادر شب بافی : شاید به جرأت بتوان گفت که اکثر تولیدات صنایع دستی چه در استان و یا سایر مناطق کشور در ایام قدیم بیشتر جنبه مصرفی داشته ...

  • استان گیلان

    استان گیلان

    کشاورزی: کشاورزی در استان گیلان از رونق فراوانی برخوردار است و از نظر زمین زیرکشت و محصولات کشاورزی، به دو منطقه جلگه‌ای و کوهستانی تقسیم می‌شود. در منطقه جلگه‌ای با بهره‌گیری از خاک حاصلخیز، شبکه آب‌رسانی وسیع، وجود هوای معتدل و مرطوب، محصولات همچون برنج، چای، توتون، بادام زمینی، حبوبات، صیفی‌جات و مرکبات کشت می‌شود و منطقه کوهستانی نیز به دلیل وجود خاک و شبکه آب‌رسانی مناسب به مرکز کشت گندم، جو، یونجه، زیتون و فندق تبدیل شده است. از مهم‌ترین فراورده‌های کشاورزی استان می‌توان به برنج، توتون، مرکبات، چای، فندق، بادام زمینی، گردو، فندق، دانه‌های روغنی، گل و گیاهان زینتی، سیب‌زمینی، کدو و زیتون اشاره کرد. استان گیلان به جهت کشت و تولید چای، زیتون، فندق و بادام زمینی در کشور رتبه اول و به جهت کشت و تولید برنج رتبه دوم را دارد. دامداری: پرورش دام در این استان به دلیل دارا بودن مراتع مناسب، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. فراورده‌های دامی این استان عبارتند از شیر، گوشت مرغ، ماهی، خاویار، عسل و پیله ابریشم صنایع کارخانه‌ای: به دلیل این که استان گیلان به عنوان قطب کشاورزی در برابر صنعت از حساسیت‌های خاص زیست محیطی برخوردار است، از این رو امکان ایجاد تأسیسات صنعتی در نقاط مختلف استان میسر نمی‌باشد بنابراین دست اندر کاران صنعت استان در جهت حمایت و توسعه صنعت به نحوی که بخش کشاورزی از مصونیت لازم برخوردار باشد با رعایت جمیع جهات، شهرک‌های صنعتی متعددی ایجاد نموده‌اند که عبارتند از شهرک صنعتی رشت، شهرک صنعتی لوشان، شهرک صنعتی انزلی، شهرک صنعتی تالش، شهرک صنعتی صومعه سرا، شهرک صنعتی سیاهکل، شهرک صنعتی آستانه، شهرک صنعتی شفت، شهرک صنعتی لنگرود، شهرک صنعتی خرشک، شهرک صنعتی جیرند و شهرک صنعتی رودسر. انواع صنایع موجود در استان عبارتند از صنایع سلولزی، لوازم خانگی، نساجی، فرش و موکت، رادیاتور، داروسازی، سیم و کابل، تجهیزات حمل و نقل، ابزار پزشکی و اپتیکی، تجهیزات ارتباطی و برق و الکترونیک، ماشین‌های دفتری و محاسباتی، ماشین‌سازی و ساخت تجهیزات، محصولات فلزی، لاستیکی و پلاستیکی، تولیدات مواد و محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و کک، محصولات کاغذی، دباغی و چرم و محصولات غذایی. صنایع دستی: صنایع دستی استان گیلان عبارتند از: سبدبافی و حصیربافی: این هنر از صنایع دستی و خانگی بسیار رایج در استان گیلان است و تولید انواع سبدها و حصیرها در اکثر نقاط این استان رواج دارد. مواد اولیه این رشته از نی و سوف است که به طور خودرو در باتلاق‌ها می‌رویند. تولیدکنندگان ...

  • تبيين جايگاه صنايع دستي در توسعه ي گردشگري استان گيلان مطالعه ي موردي: صنعت رشتي دوزي(قلاب دوزي)

    1- مقدمه     پديده گردشگري زاييده ي نياز هاي گوناگون رواني، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي انسان هاست که از دير باز با اشکال متفاوت در جوامع انساني وجود داشته و تدريجا مسير تکامل خود را تا عصر حاضر پيموده است. يکي از نتايج بسيارمهم تکامل پديده ي گردشگري، اقتصادي بودن آن در عصر حاضر مي باشد، تا جايي که از آن به عنوان يک صنعت بزرگ مادر ياد مي کنند؛ زيرا صنعت گردشگري به طور مستقيم و غير مستقيم مشاغل زيادي را ايجاد        مي کند. به طور مستقيم شغل هايي مانند حمل و نقل، هتل داري، رستوران ها، خدمات تفريحي و گردشگري و...اما مشاغل غير مستقيم، شغل هايي توليدي هستند که با ارائه هنر و خدمات، يک نياز معنوي و ديداري را براي گردشگران به ارمغان مي آورند. مانند: هنرمندان، معماران، نقاشان، صنعت گران، صنايع دستي و...     استان گيلان با دارا بودن شرايط طبيعي و اقليمي بسيار ويژه، جاذب توريسم فراواني است. اما از آن جايي که همواره دو قطب انسان و طبيعت باعث تغييرات و دگرگوني هاي دايمي محيط هاي طبيعي و چهره هاي فرهنگي‌    مي‌گردند، با بهره گيري از اين تغييرات مي توان از صنعت توريسم در جهت توسعه ي بيشتراستان گيلان گام برداشت.1-1- تعاريف عملياتيگردشگر :يک مسافر داوطلب که به  اميد لذت بردن از يک جاذبه ي متنوع و تازه طي يک سفر دوسره نسبتا طولاني و غير تکراري به مسافرت مي پردازد [10،ص326].گردشگري :گردشگري معادل فارسي و کاملا دقيق واژه ي TOURISMو زبان انگليسي فرانسه و آلماني است که به صورت مصطلح در زبان فارسي به شکل جهانگردي ترجمه شده است. ريشه ي اين واژه از اصطلاح TORNUSيوناني و لاتين گرفته شد،که يکي از معاني آن گردش کردن و يا گشتن است و با پسوند ISM يا گري به صورت اسم مصدر TOURISMيا گردشگري در آمده است [8،ص 7].صنايع دستي  :در دايره المعارف بريتانيکا:«به آن گروه از صنايعي گفته مي شود که مهارت ذوق و بينش انسان در آن نقش اساسي دارد.»از ديدگاه استاد دهخدا:«صنايع دستي عبارت است از آن چه با دست ساخته مي شود. از قالي قاليچه و ساخته هاي فلزي و غير فلزي.»دکتر معين:صنايع دستي شامل صنعت هايي است که دست در آن ها دخيل باشد مانند: پارچه بافي و قالي بافي.«صنايع دستي به آن گروه از صنايع اطلاق مي شود که تمام يا قسمت اعظم مراحل ساخت فراورده هاي آن با دست انجام گرفته و در چهارچوب فرهنگ و بينش هاي فلسفي و ذوق وهنر انسان هاي هر منطقه با توجه به ديد گاه هاي قومي آن ها ساخته و پرداخته مي شود.» [6،ص20].توسعه  :توسعه از لحاظ لغوي، داراي معاني مشابهي همچون تغيير اجتماعي، رشد اجتماعي، تکامل اجتماعي، مدرنيزه شدن و پيشرفت مي باشد. به طور کلي مي توان گفت توسعه عبارت است از تحولي مثبت ...

  • معرفی صنایع دستی استان گیلان

    معرفی صنایع دستی استان گیلان

     <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> ***********************************************از تنوع و زیبایی و کثرت کار در زمینه صنایع دستی حقیقتاً بهت زده و غافلگیر شدم              مقام معظم رهبری   استان گیلان از توانایی های بیشماری در زمینه های کشاورزی ،صنعتی فمعدنی ،خدماتی برخوردار است که از ان جمله می توان صنایع دستی با تنوع متفاوت نام برد . آنچه ادمی در گذر از تاریخ زندگی خویش آفریده ،یادبودهایی است که در فاصله بین تولد و مرگ به مدد قدرت اندیشه خود که تجلی آفریدگاری خداوند است . در این فاصله انسان همواره در جستجوی زیبا و شور انگیز گاهی اوج گرفته ،زمانی پریشان و درمانده شده گاهی خاموشی گزیده است و در این حالات و احوال چه به هنگام حک کردن نقشی به سنگی یا فلزی و یا ترسیم خطوط نمادین بر بافته ای و یا تراشیدن پیکره ا ی ،به هر حال مقصودی را بیان داشته و رمز و رازی را آشکار نموده است . صنایع دستی تبلور عینی فرهنگی و هنر بومی مردمان این سرزمین بوده و به عنوان یک هویت همانند تاریخ ،اخلاق ،زبان ،نسبت های بومی و...باید حفظ شود . این هنر صنعت ملی قادر است به عنوان یک عامل مؤثر در ایجاد اشتغال مولد با توجه به نیاز محدود سرمایه گذاری به ویژه در سطح مناطق محروم و دور افتاده کشور و در نتیجه کند کردن روند مهاجرت و حتی معکوس نمودن مورد توجه قرار گیرد . می توان از امکانات بالقوه و قابلیت های فراوان صنایع دستی به عنوان بخش مکمل اقتصادی ،کشاورزی در روستاهای کشور جهت ارتقاءسطح زندگی وو بهبود شرایط زیست روستاییان سود و بهره جست . از دهها رشته رایج و متداولل صنایع دستی و هنر های سنتی در استان گیلان به ذکر تعدادی از ان با شرح مختصری بسنده می کنیم . قلاب دوزی : یکی از قدیمی ترین انواع رودوزی های سنتی ایران که احتمالاًسابقه آن به چندین قرن قبل از میلاد مسیح میرسد قلاب دوزی بوده که به رشتی دوزی و گلبند دوزی نیز مشهور می باشد . ماده اولیه تولید این هنر ،صنعت زیبا و جذاب پارچه ماهوت در رنگ های متنوع و نخ ابریشم بوده که با ابزار ساده قلاب و با دستان هنرمند و ظریف هنرمندان استان خلق میشود . مرکز اصلی تولید آن شهر رشت می باشد . صنایع مستظرفه چوبی گیلان به سبب شرایط خاص اقلیمیو وجود مناطق و سیع جلگه ای دارای تنوع مختلف درختی بوده و از زمانی که بشر زندگی را در این خطه سر سبز آغاز نموده به طرق مختلف از آن برای نصارف گوناگون از جمله ظروف مصرفی استفاده نموده است . به همین خاطر یکی از مناطقی بوده که تولید انواع صنایع دستی چوب در حجم بالا و متنوع در آن رایج می باشد. اگر چه در تمامی شهر های استان کم و بیش صنایع دستی چوبی تولید و به بازار عرضه  می شود ولی مرکز ...