قدیمیترین نسخه شاهنامه
فردوسی و کانون زنان ایران - بخش دوم
<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> در قسمت گذشته با نقل و نقد بخش نخست نوشته خانم سولماز ایگدر از فعالان حقوق زنان و نویسندهنشریه اینترنتی کانون زنان ایران کوشیدیم دانسته هایی از شاهنامه فردوسی هم ارائه کنیم.در این قسمت لازم است درباره نسخه شناسی شاهنامه،متون پهلوی،روشهای تصحیح شاهنامه،ابیات الحاقی و .....بحث کنیم.در این راه شکیبایی دوستانم کمک کننده خواهد بود.در تایپ آوانویسی پهلوی متون وقت زیادی صرف کردم که متاسفانه در انتها مجبور شدم همه را حذف کنم..برای نقد نوشته خانم ایگدر بیان مطالبی که در پی می آید لازم است گرچه بسیاری از نکات و توضیحات را کوتاه یا حذف کرده ام.مجبور هستم ادامه نوشته ایشان را در قسمت سوم که هفته آینده منتشر میکنم بنویسم و نقد را ادامه بدهم. شاهنامه و متون پهلوی پیشتر گفتیم که اساس کار فردوسی در نظم شاهنامه منابع مکتوب بازمانده از ایران پیش از اسلام به ویژه خدای نامه و ترجمه های آن و همینطور متون پهلوی بوده است(البته فردوسی در شاهنامه از منابع شفاهی نیز سود برده است).در اینجا سئوالی پیش می آید:آیا می توان با مقایسه متون پهلوی و شاهنامه فردوسی درجه امانتداری فردوسی را محک زد؟؟به عبارتی دیگر فردوسی به میل خود در داستان تغییر ایجاد کرده است؟شخصیت پردازی کرده است؟یا نقل کننده متعهد منابع خویش بوده است؟ بخش بزرگی از ادبیات ایران باستان و متون پهلوی در گذر زمانه و در سیر حوادث و جنگها و بی مهری ها از میان رفته است.اما همین بخشی که باقی مانده است از تنوع زیادی برخوردار است و خوشبختانه میتواند به ما در شاهنامه پژوهی یاری برساند.سیر تاریخ اساطیری ایران و شخصیتهایش در ترجمه های عربی از خدای نامه و همینطور در متون اوستایی و پهلوی را اشاره ای کردیم. در این قسمت از داستانها و قطعه هایی صحبت میکنیم که هم متن پهلوی آن و هم سروده فردوسی از آنها در دست است. این داستانها و قطعه ها عبارتند از:1-کارنامه اردشیر بابکان 2- اندرز یادگار بزرگمهر 3- یادگار زریران 4- داستان شطرنج 5-قطعه آفرین ایزدان ما نظیر این داستانها را به نظم در شاهنامه می بینیم.در اینجا به دلیل اجتناب از طولانی شدن نوشته ها از دو متن کارنامه اردشیر بابکان و اندرز یادگار بزرگمهر نمونه هایی مقایسه ای نقل می کنیم. اردشیر بابکان بنیانگذار سلسله ساسانی است که بر اردوان آخرین پادشاه اشکانی پیروز شد و شاه ایران شد.درباره زندگی او داستانها و افسانه های بسیاری میان ایرانیان رایج شد که بیشتر این داستانها در متن پهلوی کارنامه اردشیر بابکان گردآوری شده است.در اینجا از کتاب شاهنامه و زبان پهلوی دکتر داریوش اکبر زاده کمک ...
معرفی نسخ خطی در کتابخانه آمریکا
قدمه ایالت متحده آمریکا کشوری در آمریکای شمالی ،به پایتختی شهر واشنکتن دی سی است.آمریکا سومین کشور پر جمعیت وچهار مین کشور پهناور جهان است واز لحاظ نژادی وگوناگونی مردم ،متنوع ترین کشور جهان شناخته می شود. نظام حکومتی در چار چوب قانون اساسی و بر اساس سیستم جمهوری فدرال بنیان نهاده شده است.این کشور در سال 1776 میلادی در پی استقلال و اتحاد 13 مستعمره سابق بریتانیا شکل گرفت.«www.usa.ir» کشور آمریکا از شرق با اقیانوس اطلس ،از غرب با اقیانوس آرام ،از شمال با کشور کاناداواز جنوب با مکزیک همسایه است .این کشور از طریق پایگاه دریایی گوانتانامو نیز مرز مشترکی با کوبا داردوهمچنین از طریق آلاسکا با روسیه مرز آبی دارد . آمریکا دارای زبان رسمی خاصی نیست و در عمل انگلیسی –آمریکایی نقش زبان رسمی این کشور را دارد.مساحت کل آمریکا 98260630کیلومتر مربع و جمعیت آن 3070660000(سال 2009)است.واحد پول آمریکا دلار است. در حال حاضر از 50 ایالت تشکیل شده است که آلاسکا بزرکترین و رودایلند کوچکترین ایالت آنست مهمترین شهرهای آمریکا بر اساس جمعیت نیویورک؛لس آنجلس و شیکاگو است.«www.ataland.com» اقتصاد آمریکا ،اقتصادی کاپیتالیستی و از نوع سرمایه داری انحصاری است .تولید ناخالص ملی آمریکا بیش از 13 تریلیون دلار یعنی حدود 30 در صد تولید ناخالص جهان ،نخستین اقتصاد جهان است. با وجود جدایی دین از سیاست در آمریکا دین نقش مهمی در این کشور دارد که نماد آن جمله توکل ما به خداست که شعار کشور آمریکا ست و بروی اسکناس دلار نقش بسته است . کتابخانه های آمریکا در امریکا در مجموع 122347 کتابخانه وجود دارد که بزرکترین آنهاکنگره آمریکا با بیش از 119 میلیون کتاب و اثار فرهنگی در 859 کیلومتر قفسه در سه ساختمان بزرگ است.کتابخانه های آمریکا را در چهار دسته 1)کتابخانه های عمومی2)کتابخانه های دانشگاهی 3)کتابخانه های مدارس 4)کتابخانه های مدارس تقسیم کرد. در 50 ایالت در مجموع 9046کتابخانه عمومی،3658کتابخانه دانشگاهی 98161کتابخانه مدارس و11474 کتابخانه مدارس وجود دارد (آمار سال 1998)البته این آمار بغیر از کتابخانه الکترونی است که کتابها را از طریق اینتر نت عرضه می کند .هزینه سالیانه اداره فقط کتابخانه های عمومی 6 میلیارد و600میلیون دلار است.«بهمن آ بادی،WWW.KETAB.ROSHD.IR» در کتابخانه های عمومی 747 میلیون جلد کتاب وجود دارد.کتابخانه های دانشگاهی 9میلیون و800هزار جلد کتاب دارد .میانگین هزینه کتابخانه های دانشگاهی برای هر دانشجو 110 دلار می باشد.«بهمن آبادی ،1390،اینترنت» کتابخانه کنگره آمریکا کتابخانه ملی کنگره آمریکا (library of congress)بازوی تحقیقاتی کنگره ایالت متحده ،قدیمیترین انسیتو فرهنگی دولت آمریکا ...
مکتب سلجوقی
اولین مکتب نگارگری ایرانی سلجوقیان که طایفه‌ای ترک‌تبار بودند و در زمان سامانیان ماوایشان در اطراف بحر خزر بود، در روزگار غزنویان در حدود سال 416 ه‌ق در ماوراءالنهر طغیان کرده، با وجود سرکوب شدن توسط حکومت وقت، علم عصیان خود را بر زمین نگذاردند و پس از مرگ سلطان‌محمود غزنوی، با پسرش مسعود جنگیدند و بالاخره او را در نواحی مرو و سرخس شکست دادند و در سال 429 ه‌ق سلسله سلجوقی را در نیشابور تاسیس کردند. آنها که قدرت زیادی داشتند، تا سرزمین های نزدیک بغداد را به متصرفات خود ضمیمه کردند. در این دوران، تصویرسازی کتب، ایرانی بودن خود را بیشتر هویدا ساخت و خصوصیات نقاشیهای مسیحیت، از جمله لباس و شمایل، کنار گذاشته شدند. از مهمترین تاثیرات هنر ایرانی بر تصویرگری سلجوقی، وجود هاله گرداگرد یر شخصیتها ست که نه به معنای تقدس بلکه برای جداسازی پیکره از زمینه بکار می رفته و کاملا تاثیرات هنر مانوی را نشان می دهد. در مکتب سلجوقی دیگر خبری از سرهای باریش و عمامه بزرگ که نشانگر تصویرسازی عربی بود ، نیست. با دیدن نگاره اهی سلجوقی حسی از نقاشی دیواری در چشم بیننده زنده می شود. موضوعات نیز به تبعیت از پیشینه ادبی ایران، بیشتر موضوعات ادبی است تا علمی. استفاده از موضوعات شکار و داستانهای ایرانی مانند بهرام و آزاده یکی دیگر از وجوه تاثیرات هنر ساسانی بر کتابت سلجوقی است. به همین دلایل، مکتب سلجوقی را اولین مکتب نگارگری ایران پس از اسلام می دانند. خصوصیات در مکتب سلجوقی ، نقشها و تزئینات بر روی متن رنگ آمیزی شده پدیدار گشته اند. این رنگ معمولا سرخ بوده است و زمینه را با آن می پوشاندند ، در صورتی تصاویر موجود در مکتب بغداد بدون رنگ آمیزی زمینه نقش می شده اند . در این دوران، تصویرسازی کتب، ایرانی بودن خود را بیشتر هویدا ساخت و خصوصیات نقاشیهای مسیحیت، از جمله لباس و شمایل، کنار گذاشته شدند. از مهمترین تاثیرات هنر ایرانی بر تصویرگری سلجوقی، وجود هاله گرداگرد یر شخصیتها ست که نه به معنای تقدس بلکه برای جداسازی پیکره از زمینه بکار می رفته و کاملا تاثیرات هنر مانوی را نشان می دهد. در نسخه های خطی دوران سلجوقی نقاشی بر روی صفحه کتاب مستقیماً انجام می گرفت و از چین و چروک لباس ها به شیوه مسیحی رایج در مکتب عباسی خبری نیست و لباسها را با گل و گیاه و نقوشی به سبک اسلیمی تزیین می کردند. الکساندر پاپادوپولو در مورد تزیین لباس در نگاره های ایرانی و سادگی آنها در شیوه های بعدی چنین می نویسد: زمانی که نقاشی ایرانی هنوز سنتهای مینیاتورهای عربی را ادامه می دهد، پیراهنهایی را مشاهده می کنیم که همان تزیینات نقاشیهای ...
مکتب سلجوقی
سلجوقیان كه طایفه‌ای ترك‌تبار بودند و در زمان سامانیان ماوایشان در اطراف بحر خزر بود، در روزگار غزنویان در حدود سال 416 ه‌ق در ماوراءالنهر طغیان كرده، با وجود سركوب شدن توسط حكومت وقت، علم عصیان خود را بر زمین نگذاردند و پس از مرگ سلطان‌محمود غزنوی، با پسرش مسعود جنگیدند و بالاخره او را در نواحی مرو و سرخس شكست دادند و در سال 429 ه‌ق سلسله سلجوقی را در نیشابور تاسیس كردند. آنها كه قدرت زیادی داشتند، تا سرزمین های نزدیک بغداد را به متصرفات خود ضمیمه كردند. در این دوران، تصویرسازی كتب، ایرانی بودن خود را بیشتر هویدا ساخت و خصوصیات نقاشیهای مسیحیت، از جمله لباس و شمایل، كنار گذاشته شدند. از مهمترین تاثیرات هنر ایرانی بر تصویرگری سلجوقی، وجود هاله گرداگرد یر شخصیتها ست که نه به معنای تقدس بلکه برای جداسازی پیکره از زمینه بکار می رفته و کاملا تاثیرات هنر مانوی را نشان می دهد. در مکتب سلجوقی دیگر خبری از سرهای باریش و عمامه بزرگ که نشانگر تصویرسازی عربی بود ، نیست. با دیدن نگاره اهی سلجوقی حسی از نقاشی دیواری در چشم بیننده زنده می شود. موضوعات نیز به تبعیت از پیشینه ادبی ایران، بیشتر موضوعات ادبی است تا علمی. استفاده از موضوعات شکار و داستانهای ایرانی مانند بهرام و آزاده یکی دیگر از وجوه تاثیرات هنر ساسانی بر کتابت سلجوقی است. به همین دلایل، مکتب سلجوقی را اولین مکتب نگارگری ایران پس از اسلام می دانند. خصوصیات در مکتب سلجوقی ، نقشها و تزئینات بر روی متن رنگ آمیزی شده پدیدار گشته اند. این رنگ معمولا سرخ بوده است و زمینه را با آن می پوشاندند ، در صورتی تصاویر موجود در مکتب بغداد بدون رنگ آمیزی زمینه نقش می شده اند . در این دوران، تصویرسازی كتب، ایرانی بودن خود را بیشتر هویدا ساخت و خصوصیات نقاشیهای مسیحیت، از جمله لباس و شمایل، كنار گذاشته شدند. از مهمترین تاثیرات هنر ایرانی بر تصویرگری سلجوقی، وجود هاله گرداگرد یر شخصیتها ست که نه به معنای تقدس بلکه برای جداسازی پیکره از زمینه بکار می رفته و کاملا تاثیرات هنر مانوی را نشان می دهد. در نسخه های خطی دوران سلجوقی نقاشی بر روی صفحه کتاب مستقیماً انجام می گرفت و از چین و چروک لباس ها به شیوه مسیحی رایج در مکتب عباسی خبری نیست و لباسها را با گل و گیاه و نقوشی به سبک اسلیمی تزیین می کردند. الکساندر پاپادوپولو در مورد تزیین لباس در نگاره های ایرانی و سادگی آنها در شیوه های بعدی چنین می نویسد: زمانی که نقاشی ایرانی هنوز سنتهای مینیاتورهای عربی را ادامه می دهد، پیراهنهایی را مشاهده می کنیم که همان تزیینات نقاشیهای عربی را دارد و نمونه آن را در شاهنامه ...
تاریخچه ی نقاشی
قدیمیترین نقاشی که در ایران پیدا شده است متعلق به دوران نوسنگیاست.(هزاره۷ ق م). نخستین نقاشیهایی که ساکنان فلات ایران کشیدند روی صخره ها بوده است.چرا در هزاره های ق م نقاشیها را روی دیوار میکشیدند ؟ زیرا وسایل و ابزار نقاشی همانند امروز وجود نداشت و ابزار آنها سنگ و گلهای رنگی بود.نکته : خاک نواحی مختلف میتواند رنگهای مختلف داشته باشد .نقاشیهای ق م موضوعی است که با جادو در ارتباط بوده اند انسانهای اولیه با نقش آفرینی روی صخره ها قصد تصرف جهان مادی را داشتند .+ ابزارهای دیگری که برای نقاشی کردن مورد استفاده بود چربی حیوانات بود .پس از کشف آهن آتش زغال نیز بکار گرفته میشد.+ دراغلب نقاشیهایی که روی صخره ها یا دیوارهای غارها نقش میبست از پر پرندگان استفاده میشد .قدیمیترین آن در دشت لرستان در محلی به نام غار دوشه میباشد. که موضوع آن صحنه رزم و شکار که در ان تیر و کمان هم دیده میشود . حیواناتی چون اسب ، بز کوهی و گوزن.نکته جالب این است که چهره حیوانات به صورت نیم رخ کشیده میشده است. و همکنون هم رنگهایی که استفاده کرده اند قابل رویت هستند. . نکته دیگر اینست که اندازه هیچکدام از این تصاویر بیشتر از ۲۵ سانتی متر نیست.+ پس از نقاشی روی صخره ها و غار ، روح تصویر سازی ایرانی روی سفال جلوه گر شد. (سفالهای تپه سیلک وتپه حصار دامغان)+ این سفالها به لحاظ تصویر سازی رویآنهاجزو بهترین و کم نظیر ترین هستند .نکته: نقاشی روی سفالها برای مرحله ای است که انسان وارد عصر کشاورزی شدند .+ چرا انسان ق م روی سفال نقاشی میکردند؟ نقاشی در دوران پیش از میلاد وسیله ای برای ابراز احساسات بوده است . بخشی به لحاظ تصرف جهان مادی است و بخش دیگر دغدغه های جامعه های انسانی است.+ قدیمیترین نقاشی روی سفال برای هزاره ۶ ق م است . از هزاره ۳ ق م نقاشی های روی سفال از حالت واقعگرایانه خارج میشود و حالت سمبلیک به خود میگیرد. هنگامی که حرف از سمبلیک زده میشود منظور آداب و رسومی است که اغلب مذهبی هستند . که به جادو گرایش دارند و یا روی آنها بخشی از زندگی روزمره را نقاشی کردند . و اندیشه ی خود را انتقال داده اند .+ بهترین نقاشی های روی سفالها متعلق به ۳۵۰۰ ق م است . که از شوش بدست آمده است . آنها بهترین هستند که خطوط و اشکال نقاشی روی سفال با هم روابط منطقی دارند. و سنجیده کشیده میشوند .+ درست از همین سال (۳۵۰۰ ق م) ، نقاشی وارد مرحله سوم میشود . بررسی نقاشیهای روی سفال از دید محققین ، ما را به این نکته رهنمون میسازد که برخی از نقوش نشانه گر بیم و امید انسانهای اولیه است. دوره ای که انسان بر طبیعت مسلط نیست و همین باعث وحشت از آن میشده است.+ رسم مکرر حیوانات ...
مکتب سلجوقی
مصور ساختن کتاب در دوره سلجوقی به شیوه خاص و با خصوصیاتی بیشتر ایرانی و کنار گذاشتن خصلتهایی که در شیوه عباسی رواج داشت همچون خصوصیات نژادی و لباسها به سبک مسیحی ، ادامه یافت در مکتب سلجوقی ، نقشها و تزئینات بر روی متن رنگ آمیزی شده پدیدار گشته اند. این رنگ معمولا سرخ بوده است و زمینه را با آن می پوشاندند ، در صورتی تصاویر موجود در مکتب بغداد بدون رنگ آمیزی زمینه نقش می شده اند .نگارگری دوره سلجوقی که به دلیل ویران گری های بعدی مغولان فقط معدودی از آن باقی است ، نظیر غوالب دیگر هنری این د.وره شدیدا آرایشی و دارای ویژگیهایی شبیه مشخصه های نقاشی روی سفالینه ها است.از نگارگران مربوط به این دوره می توان از «ابوتراب» و «فخرالدین حسین بدیع نقاش» که معاصر خواجه نصیرالدین طوسی بوده اند نام برد.از سفالینه های مشهور دوره سلجوقی کاسه سفالینه مینایی فریر گالری (freer Gallery) است که نقاشی کار شده بر روی این کاشی مینایی تنها جنبه تزئینی ندارد بلکه منظور آن ایجاد یک صحنه مستقل و یک نقاشی از هر جهت کاملی بوده است که به جای اجرا بر کاغذ و یا بر روی پرده روی سفال انجام گرفته است.● مکتب سلجوقی(سلجوقیان که نسب ایشان به «سلجوق بن دقاق» می رسد طایفه ای بودند از ترکمانان غز و خزر که در روزگار سامانیان در دشتهای خوارزم و سواحل دریای خزر در آن سوی رود جیحون سکونت داشتند. ترکمانان سلجوقی در حدود سال ۴۱۶ هجری قمری در ماوراءالنهر سر به شورش برداشتند؛ ریاست ایشان در آن زمان با «ارسلان بن سلجوقی» بود. سلطان محمود بر ارسلان دست یافت و او را در دژ «کالنجر» از قلاع هندوستان به زندان افکند و بسیاری از ایشان را بکشت. تا محمود زنده بود سلجوقیان به سبب قدرت او یارای شورش و عصیان نداشتند. چون وی درگذشت و پسرش مسعود به سلطنت نشست، در سال ۴۲۶ هجری قمری قریب ده هزار تن از جنگاوران سلجوقی به سرکردگی «طغرل بیک و چغری بیک وینجو» پسران «میکاییل» از ماوراءالنهر به حدود خراسان آمدند و از مسعود خواستند که به داخل ایران مهاجرت کند. چون مسعود از این کار مانع شد، بین سلجوقیان و دولت او اختلاف افتاد و پس از چند جنگ، مسعود را بین مرو و سرخس شکست دادند و طغرل پسر میکاییل در سال ۴۲۹ هجری قمری به نیشابور درآمد و بر تخت نشست و به نام خویش خطبه خواند؛وی موسس سلسله سلجوقی است. بدین ترتیب دولت سلجوقی تشکیل شد و به متصرفات خود افزود و تا بغداد پیش رفت و در این شهر به نام او خطبه خواند. پس از وی الب ارسلان به دستیاری بوعلی حسن بن علی طوسی معروف به خواجه نظام الملک خود را شاه خواند و اصفهان را به پایتختی خود برگزید. حکومت سلجوقیان تا سال ۵۹۰ هجری قمری ادامه یافت.)۱● ...
فردوسی و کانون زنان ایران-بخش پایانی
<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />مقدمه در نوشته های پیشین که در چهار بخشآغازین-دوم-سوم-چهارماز نظرتان گذشت پاسخی نسبتا بسنده به مقاله خانم سولماز ایگدر از نویسندگان نشریه اینترنتی کانون زنان ایران داده شد و با بررسی خاستگاه فکری چنین نظراتی تلاش کردیم انگیزه هایی که مستقیم و غیر مستقیم چنین اظهارات ایران ستیزانه ای را موجب می شوند روشن کنیم.همانطور که وعده کردم یک قسمت دیگر در مورد فردوسی بزرگ تقدیم دوستان می کنم که پایان بخش سلسله مباحث ما باشد. از آنجا که ممکن است خوانندگان با نوشته های ضد فردوسی و ایران ستیزانه دیگری برخورد کنند که در نوشته های پیشین مطرح نکردیم به آنها خواهیم پرداخت. آیا فردوسی به دستور سلطان محمود غزنوی و در قبال دریافت پاداش شاهنامه را سرود؟ می گویند فردوسی با انگیزه دریافت پاداش مالی سلطان محمود غزنوی به سرایش شاهنامه پرداخت و به دنبال آن نسبتها و طعنه های خود را نثار فردوسی می کنند.ما این ادعا را بررسی کرده و پاسخ می دهیم. تذکره نویسان زمانهای بعد نقل می کنند که فردوسی به تشویق سلطان محمود به نظم شاهنامه پرداخت.اما حقیقت این است که محمود غزنوی در سال 389 به سلطنت رسید و تا آن زمان فردوسی هفده و به قولی بیست سال بود که سرودن شاهنامه را شروع کرده بود.روزگار نخست پرداختن فردوسی به نظم شاهنامه در میانه سال 346 تا 351 تخمین زده می شود و این روزگاری است که سامانیان بر سریر قدرت بودند و اگر فردوسی از ابتدا قصد پیشکش اثر خود را داشت به شاهان سامانی روی می آورد نه سلطان محمودی که هنوز بر سر کار نیامده بود. در اینجا پرسشی پیش می آید: پس ابیاتی که در شاهنامه فردوسی سلطان محمود را ستوده از کجا آمده؟آیا این ابیات سروده خود فردوسی هستند؟بله این ابیات سروده خود فردوسی هستند و مربوط به زمانی هستند که شاعر ملی ما اثر خود را به پایان رسانده و بعدا تجدید نظرهایی در آن به عمل آورده و اشعاری در ستایش محمود غزنوی به آن افزوده است و قصد داشته اثر خود را به او تقدیم کند و این تصمیم بیست سال پس از شروع به سرایش شاهنامه از ذهن او گذشته است.سخن خود فردوسی گویا و روشن است. سخن را نگه داشتم سال بیست بدان تا سزاوار این رنج کیست اما چرا فردوسی تصمیم گرفت شاهنامه ای را که به انگیزه زنده کردن تاریخ و فرهنگ و ملیت ایرانی به نظم کشیده به سلطان محمود تقدیم کند؟ در قدیم مرسوم بوده همه مصنفین و گویندگان اثر خود را به نام یکی از امرا یا شاهان می کرده اند و به همین جهت فردوسی نیز در جستجوی شخصی بود که اثر خویش را به نام وی کند و سلطان محمود غزنوی مقتدرترین پادشاه زمان فردوسی ...
ترجمه مدخل کارنامه اردشیر پابگان از فرهنگ ایرانیکا
ترجمه مدخل " کارنامه اردشیر پابگان " نوشته کارلو جیوانی چرتی(C.G.Cereti) از فرهنگ ایرانیکا بنا به پیشنهاد جناب آقای دکتر حسین بادامچی به عنوان کار پایانی ترم برایمتون تخصصی زبان ارائه شده و از آنجا ئیکه از آن در تهیه متن گفتار پیشین استفاده موثری شده به عنوان مکملی برای مطالعات بیشتر در اینجا ارائه می شود . بدیهیست که کاستی های ترجمه به عهده اینجانب است . کارنامه اردشیر پابگان نوشته منثور کوتاهی به پارسی میانه است که داستان زندگی اردشیر اول(1)، پادشاه ساسانی، خیزش او به سمت تاج و تخت، نبرد بر ضد پادشاه اشکانی، اردوان و فتح امپراطوری را شرح می دهد. کارنامه اردشیر پابگان(2) نوشته منثور کوتاهی به پارسی میانه است که داستان زندگی اردشیر اول، پادشاه ساسانی، خیزش او به سمت تاج و تخت، نبرد بر ضد پادشاه اشکانی ، اردوان و فتح امپراطوری توسط خاندان تازه تأسیس ساسانی و همچنین قسمتهایی که مربوط به وارث او، شاپور(3) و نوه اش، اورمزد(4) است را شرح می دهد. تنها نسخه خطی که تاکنون از این متن شناسایی شده است نسخه قدیمی MK است که در سال 1322 در گجرات توسط « مهربان کیخسرو»(5) ، کاتب با استعدادی که به خانواده ای شناخته شده از کاتبان تعلق داشت، استنتاخ گردید. این نسخه خطی شامل تعدادی از مهمترین متون غیرمذهبی از قبیل ، ایاتکار زریران(6), شهرستانهای ایرانشهر(7) و « اندرزنامه» های فراوانی بود . همچنین چند اثر کوتاه که برای درک آداب و رسوم قضایی و حکومت شاهنشاهی در ایران اواخر دوره ساسانی بسیار مفید بودند از قبیل" ویزاریشن ای چترنگ"( گزارش شترنج)(8) و"ابر اوناگ ای نامگ نیبه سیشنه" (درباره آئین نامه نویسی )(9) جز آن بودند. ویرایشی از کارنامه که بدست ما رسیده بدون شک متأخر است و احتمالاً متکی بر نسخه ای قدیمی تر و طولانیتری است که در شاهنامه انعکاس یافته . زبان متن برخی از ویژگی های متأخر را نشان می دهد اگر چه دیگر قطعات شکل و ساختار قدیمی تر خود را حفظ کرده اند. کارنامه نمونه ایست از متونی که از موفقیت گسترده ای برخوردار بوده اند. این کثرت زبانی، سنتی کهن که محتملاً بخشی از آن شفاهی ست را نشان می دهد که منجر به تغییرات و نوآوریهایی در متن گردید. اگر با نظر ف . گرنت(10) جهت بازسازی عنوان "تگین"(11) برای پادشاه کابل در کارنامه موافق باشیم متن موجود باید به تاریخی متأخرتر از سال 706 (قدیمیترین تاریخ ممکن گواهی شده برای این عنوان ) برسد.(Grenet, 2003, pp. 26, 116-17, 125). در هر حال شکی وجود ندارد که محتوای متن بیشتر از افسانه های ایرانی باستانی بر گرفته شده است. چونانکه برخی از ویژگی های زندگی اردشیر که در این اثر شرح داده شده بازتابی از تم های شناخته شده از ...
نمونه سوالات درس منابع تاریخ ایران - دانشگاه پیام نوریزد
1116-اناباسیس وازه ی یونانی به چه معناست؟ 1-بالارفتن 2-پایین رفتن 3-رفتن به سوی یونان 4-موارد1و2 17-کوروش نامه یا سیروپدیا اثر کیست؟ 1 -کتزیاس 2-گزنفون 3-پولی بیوس 4-دیودورسیسیلی 18-کتاب یازذهم تابیستم دیودورسیسیلی درباره ی تاریخ کدام کشور است؟ 1 -ایران 2-مصر 3-یونان 4-بین النهرین 19-قدیمیترین نسخه ی خطی ارمنی متعلق به چه قرنی است؟1-13میلادی 2-10میلادی 3-9میلادی 4-14میلادی 20-گایوس پلینی یکی ازمورخان بود . 1- رومی 2- ایرانی 3- بابلی 4- ارمنی 21-کنت کورتیوس کتاب مفصلی درباره ی زندگی ...... نوشته است؟1-اسکندر 2-کوروش 3-داریوش 4-خشایارشا 22-پلوتارک مورخ مشهور یونانی در دوران امپراطوری چه کسی به دنیا امد ؟1- کالیس تنس 2- کوروش 3- ترازان 4-تاسیتوس 23-کتاب ایندیکا از کیست وموضوع ان چیست؟ 1-پمپه حمله خشایارشا به یونان 2-اریان حمله اسکندر به هند 3-بروس حمله اشور به بابل 4- اریان حمله داریوش به هند 24-تاریخ کلده اثر کیست ؟ 1 -اریان نیکومری 2-زوستین 3-پلوتارک 4-بروس 25-مهمترین اخبار بروس درباره تاریخ ایران باستان راجع به کدام اقوام است ؟1-هیتی 2-ارمنی 3- گوتی 4-موارد یک ودو 26-روایات تورات از هخامنشیان در چه کتابی امده است ؟ 1-اخبارالزمان 2-الاوسط 3-انجیل 4-عزاراو نحیما 27-کدام گزینه اثار مربوط با شهر باستانی دورا اورپوس است؟1-دیوار نوشته ها 2-اسناد اورامان 3-گات ها 4- سنگ نوشته شوش ۲۸-متون اوستایی بر اساس ویزگی ها وقدمت زبانی به چند دسته تقسیم می شود ؟ 1-دو 2-چهار 3-سه 4- شش 29-قدیمیترین سند ادبی ایران باستان به شمار می رود؟ 1-تورات 2-گاهان 3-انجیل 4-اشعیا 30-گاهان مشتمل بر چند سروده است ؟ 1-16 2-20 3- 18 4- 17 31-نخستین و مهمترین بخش اوستا چیست؟ 1-ویتی 2-یشت ها 3- یسنا 4-وندیداد 32-کدام ویزه ی مراسم ایرانیان زردشتی است ؟ 1-یسنا 2-هیربدستان 3-وندیداد 4-یشتا 33-دریک از چه جنسی بوده است ؟ 1-طلا 2-نقره 3-برنز 4-تیتانیوم 34-خط ارامی در دوره هخامنشیان در چه مواردی استفاده می شد؟ 1-مکاتبات اجتماعی واداری 2-مکاتبات سیاسی واداری 3-مکاتبات رسمی واداری 4- مکاتبات سیاسی واجتماعی 35-سکه های ضرب اسیا به چه خطی است ؟ 1-یونانی یا اتنی 2- ارامی یا اشوری 3-یونانی یا ارامی 4-ساسانی یا ارامی 36-نخستین بار خط پهلوی اشکانی در سکه های کدام پادشاه به کار رفت ؟ 1-بلاش دوم 2-اردوان 3-اشک دوم 4-بلاش اول 37-کتیبه های اولیه ی ساسانی به چه خطی نوشته شد؟ 1-پهلوی اشکانی 2-پهلوی منفصل 3-پهلوی متصل 4-پهلوی پارسی میانه 38-قدیمیترین کتیبه ر سمی ساسانی متعلق به چه کسی است ؟ 1-اردشیر ساسانی 2-انوشیروان 3-بهرام 4- شاپور دوم 39-مهم ترین و مفصل ترین کتیبه ساسانی کدام است ؟ 1-کتیبه ...
آثار ثبت شده از ایران در برنامه حافظه جهانی
شاهنامه بایسنقریوقفنامه ربع رشیدیمجموعه اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویهالتفهیم ابوریحان بیرونیپنج گنج یا خمسه نظامیشاهنامه بایسنقری: در زمانی که فردوسی شاهنامه را نگاشت، عربی زبان اصلی ادبیات و علم سرزمین پارس بود و علاوه بر آن این شاهنامه نشان دهنده ی ارزش های زیباشناسی دوره تیموری نیز هست. به نوعی این اثر شاهکار ادبی و کتاب آرایی ایران است.وقفنامه ربع رشیدی: ویژگی های وقف(گستردگی و ارزش بالای آن) اثر را در بعد جهانی و اهمیت وقف در جامعه اسلامی این اثر را در آسیای مرکزی مطرح می کند.مجموعه اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه: اطلاعات اجتماعی، اقتصادی،اداری و... از خراسان بزرگ دوره صفوی را در بردارد.التفهیم ابوریحان بیرونی: قدیمیترین متنی است که درمورد ریاضیات و نجوم به فارسی نگاشته شده است و به نوعی بیرونی در این کتاب زبان فارسی را برای علم بکاربرد.پنج گنج یا خمسه نظامی: بازگو کننده مشهورترین عاشقانه زبان پارسی است.