قباله ازدواج
مِـهرنامه یا قباله ازدواج
در ميان اسناد كهن، پس از فرامين حكومتي که به دلايل بسيار بيش از ديگر انواع سند مورد توجه محققان قرار گرفته است در حوزه اسناد غير ديواني، عقدنامه‌ها (مِهرنامه، نکاح نامه يا قباله ازدواج) به ويژه به دليل خط و گرافيك و صفحه‌آرايي و تزيينات چشم‌نوازشان مورد توجه بوده و مجموعه‌داران به گردآوري اين نوع سند علاقه بيشتري نشان داده‌اند. بي شك مِهرنامه‌ها نيز چون ديگر اسناد قضايي داراي اهميت بسيار براي مطالعات تاريخ اجتماعي و اقتصادي و به‌ويژه، مطالعات مربوط به زنان بوده و می تواند مورد استفاده و استناد قرار بگیرد. در این پُست، یک نمونه از این نوع عقدنامه‌ها که مربوط به اواخر دوره قاجاریه (جمادی‌الثانی ۱۳۳۲ ه. ق؛ برابر با آوریل ۱۹۱۴ م.) و متعلق به محمدرضاخان آصف الملک و حبیبه خانم - از خانواده های مُتموّل قزوین - می باشد را به منظور آشنایی با این نوع اسناد، منتشر می کنم. امیدوارم مورد توجه دوستان عزیز قرار گیرد.
بررسی شروط ضمن عقد مندرج در قباله ازدواج
بر اساس قانون مدنی ایران، ازدواج یک عقد لازم است که در پی آن، هر یک از زن و مرد شروط و تعهداتی را متقبل می‌شوند و در عین حال از حقوق هم برخوردار هستند. در این میان جایگاه شروط ضمن عقد نیز قابل اعتناست. از سال 1360 به بعد در سند ازدواج، شروطی به عنوان «شرط ضمن‌العقد» پیش‌بینی شد که سردفتر مكلف است قبل از اجرای صیغه عقد آنها را برای زوجین قرائت و در صورت ضرورت مفهومشان را برای آنها بیان کند تا طرفین با آگاهی كامل ذیل شروط مورد قبول خود را امضا کنند.البته زوجین می‌توانند طبق ماده 1119 قانون مدنی ایران علاوه بر شروط چاپ‌شده در قباله نكاحیه هر شرطی را كه مایلند به عقدنامه اضافه کرده و با امضای خود آن را الزام‌آور کنند. در قانون مدنی، شوهر در برابر زن دارای حقوق و اختیاراتی است كه زن فاقد آن است، از جمله طلاق دادن زن، ازدواج مجدد، تعیین محل سكونت و زندگی خانوادگی و ... اگر چه این حقوق همراه با تكالیفی است كه شوهر در برابر زن و خانواده خود دارد، اما ممكن است برخی مردان از این حقوق قانونی سوءاستفاده کنند، بنابراین طبق مجوز قانون مدنی زنان نیز می‌توانند با استفاده از شروط ضمن‌العقد تا حدودی محرومیت‌های قانونی خود را جبران كنند که این راه‌حل در ماده 1119 قانون مدنی بیان شده است: «طرفین عقد می‌توانند هر شرطی كه مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر مطرح کنند، مثل اینكه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غایب شود، یا ترک انفاق کند یا علیه حیات زن سوءقصد كند یا سوءرفتاری کند كه زندگی آنها با یكدیگر غیرقابل تحمل شود، زن وكیل و وكیل در توكیل باشد كه پس از اثبات تحقق شرط در محكمه نهایی خود را مطلقه سازد.» آنچه در ماده ذكر شده، جنبه تمثیلی دارد و زوجین می‌توانند “هر شرط” دیگری نیز برای حق طلاق زن تعیین كنند، از جمله اعتیاد یا محكوم شدن به حبس بیش از مدت معین. توضیح این نكته ضروری است كه شرط مخالف مقتضای عقد شرطی است كه با فلسفه عقد در تضاد است که البته در این مورد نظرات مختلفی وجود دارد. بعضی از فقها عقیده دارند فلسفه عقد ازدواج، تشكیل خانواده و تمتع جنسی زوجین از یكدیگر است، در حالی که اجماع فقها بر این است که زن می‌تواند شرط عدم رابطه جنسی بگذارد و منع شرعی ندارد. شرط موافق مقتضای عقد شرطی است كه با مقتضای عقد مخالف نبوده و در صورت توافق طرفین می‌توان آن را جایگزین قانون کرد. شروط ضمن عقد راه‌حلی است برای جبران مشكلاتی كه ممكن است در آینده در زندگی مشترك خانوادگی بروز كند. آشنایی با این راه‌حل به زنان اجازه می‌دهد تا زمانی كه قوانین اصلاح شود، از این شروط برای ...
یک قباله ازدواج تاریخی
برای دیدن این سند و خواندن شرح آن اینجا را کلیک کنید.
شروط ضمن عقد در ازدواج
با شرایط دوازده گانه مندرج در قباله ازدواج آشنا شویم : اکثر اوقات برای مردم این سئوال پیش می آید که شرایط دوازده گانه مندرج در قباله ازدواج چیست و چه مفهومی دارد ؟ آیا این شرایط قابل اعمال است ؟ ضمانت اجرای آن چیست ؟ آیا محاکم به این شرایط توجه مینمایند ؟ آیا اگر آقایان حاضر به امضای این شرایط نگردند حقی از بانوان پایمال می گردد ؟ جهت روشن شدن هر چه بیشتر این موضوع شرایط مزبور را عینا عنوان نموده و هر یک از آنها توضیح داده میشود تا به هر شبهه ای در این خصوص پاسخ داده شود . تذکر : سر دفتر ازدواج وظیفه دارد که شرایط مندرج در قباله را مورد به مورد به دو طرف تفهیم نماید چرا که شرطی معتبر است که مورد توافق زن و مرد قرار گیرد و به امضای هر دوی آنها رسیده باشد . شرایط ضمن عقد یا عقد خارج لازم الف: ضمن ( عقد نکاح / خارج لازم ) زوج شرط نمود هر گاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبود ، زوج موظف است تا نصف دارائی موجود خود را که در ایام زناشوئی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلا عوض به زوجه منتقل نماید . توضیح : این بند بدین معنا است که مرد بعد از طلاق باید نصف دارائی خود بعد از شروع زندگی به دست آورده است به نام زن نماید ، مشروط به اینکه : 1- طلاق به درخواست مرد باشد . 2- زن مطیع همسر خود باشد و اخلاق و رفتار نا متناسب با وی نداشته باشد و همچنین از او تمکین نماید . ب: ضمن ( عقد نکاح / خارج لازم ) زوج به زوجه وکالت بلا عزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه زیر با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلا عزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول نماید . توضیح : این بند بیانگر این مطلب است که زن در صورت تحقق شرایط زیر از ناحیه مرد وکیل است خودش شخصا یا با انتخاب فرد دیگری به عنوان وکیل به دادگاه مراجعه نماید و پس از اثبات ادعا درخواست طلاق نماید . مواردیکه زن می تواند از دادگاه تقاضای صدور طلاق نماید به شرح زیر است : 1- استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تادیه نفقه و همچنین در موردی که اجبار شوهر هم ممکن نباشد . توضیح : عدم پرداخت خرجی زن و انجام سایر حقوق واجب زن به مدت شش ماه . 2- سو رفتار یا سو معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل نماید . توضیح : بد رفتاری غیر قابل تحمل مرد با زن و فرزندان . 3- ابتلا زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشوئی برای زوجه مخاطره آمیز باشد . توضیح ...
نحوه محاسبه مهریه بعد از فوت شوهر و تعهد پدر زوج در قبال پرداخت مهریه
اکثر اوقات برای مردم این سؤال پیشمی‌آید که شرایط دوازده‌گانه مندرج در قباله ازدواج چیست و چه مفهومی دارد؟ آیا اینشرایط قابل اعمال است؟ ضمانت اجرای آن چیست؟ آیا محاکم به این شرایط توجه می‌کنند؟آیا اگر آقایان حاضر به امضای این شرایط نشوند، حقی از بانوان پایمال میشود؟ جهتروشن شدن هرچه بیشتر این موضوع شرایط مزبور را عیناً عنوان کرده و هر یک از آنهاتوضیح داده میشود تا به هر شبهه‌ای در این خصوص پاسخ داده شود. تذکر: سردفترازدواج وظیفه دارد که شرایط مندرج در قباله را مورد به مورد به دو طرف تفهیم کندچرا که شرطی معتبر است که مورد توافق زن و مرد قرار گیرد و به امضای هر دوی آنهارسیده باشد. شرایط ضمن عقد یا عقد خارج لازم الف) ضمن (عقد نکاح/خارج لازم) زوج شرط کرد هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاقناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبود، زوج موظف است تا نصفدارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظردادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند.توضیح: این بند بدین معنا است که مرد بعد از طلاقباید نصف دارایی خود که بعد از شروع زندگی به دست آورده است به نام زن کند، مشروطبر اینکه: ۱) طلاق به درخواست مرد باشد. ۲ ) زن مطیع همسر خود باشد و اخلاقو رفتار نامتناسب با وی نداشته باشد و همچنین از او تمکین کند. ب) ضمن (عقدنکاح/خارج لازم) زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در مواردمشروحه زیر با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود رامطلقه کند و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرفاو قبول کند. ـ توضیح: این بند بیانگر این مطلب است که زن در صورت تحقق شرایطزیر از ناحیه مرد وکیل است خودش شخصاً یا با انتخاب فرد دیگری به عنوان وکیل، بهدادگاه مراجعه کند و پس از اثبات مدعا درخواست طلاق کند. سردفتر ازدواج وظیفهدارد که شرایط مندرج در قباله را مورد به مورد به دو طرف تفهیم کند چرا که شرطیمعتبر است که مورد توافق زن و مرد قرار گیرد و به امضای هر دوی آنها رسیدهباشد.مواردی که زن می‌تواند از دادگاه تقاضای صدور طلاق کند به شرح زیر است: -۱) استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم الزام او به تأدیهنفقه و همچنین در موردی که اجبار شوهر هم ممکن نباشد. توضیح: عدم پرداخت خرجی زن وانجام سایر حقوق واجب زن به مدت شش ماه. -۲) سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدیکه ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل کند. توضیح: بدرفتاری غیرقابل تحمل مردبا زن و فرزندان. -۳)ابتلای زوج به امراض صعب العلاج به ...