طرح فرشهای قالی سلیمان
قالی بافی
قالی بافی از پیشینه بافت قالی گره و پرزدار ایران در فصل هنر عصر هخامنشی یاد شد. بدیهی است كه پیدایش و رواج قالی ، سده‌ها پیش از آن آغاز شده بوده است. این امر را یافته‌های باستان شناسی از جمله ابزارهای فلزی بر این در كاوشهای «شهر سوخته» سیستان در۱۳۴۰ش/۱۹۶۱م دو پاره فرش گره و پرزدار كشف شد كه به هزاره ۲ق م تعلق داشت. گزارشهای مورخان یونانی و رومی از صدور قالی و قالیچه‌های بافت ایران در دوره حكومت دراز مدت اشكانی به دیگر كشورها، به ویژه روم و چین خبر می‌دهد. در عصر ساسانیان این هنر گستردگی بسیار یافت. افزون بر گزارشهای تاریخی درباره فرش ابریشمین گوهرنشان مشهور «بهارستان » یا « بهار كسری» كه در گشایش تیسفون به دست اعراب پاره پاره شد و فرشهای بزرگ و كوچك روزگار ساسانیان موجود در خزانه‌های خلفای عباسی و اموی، كاوشهای باستان شناسی در ایران و مصر نمونه‌هایی از قالیهای این دوره به دست داده است. از بافته‌های چند سده نخست هجری آثار بسیار كمی باقی مانده است، همانند قالی كشف شده در فسطاط كه به احتمال زیاد در شمال شرقی ایران بافته شده است و آزمایش كربن ۱۴ تعلق آن را به سده ۲ یا ۳ ق/۸یا ۹ م ثابت می‌كند و نقش شیر روی آن با دست بافته‌های همزمان آن در پارچه‌های بافت شرق ایران همسانی دارد. افزون بر نمونه‌های متعددی كه در موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی جهان از قطعه فرشهای قرون نخستین می‌شناسیم، گزارشهایی بسیاری در متون فارسی و عربی از قرنهای یاد شده از گونه‌های مختلف فرش در دست است. پاره فرشهای به دست آمده در نواحی شرقی ایران از جمله شماری پاره فرش كه از معابد تبت به آمریكا و اروپا برده شده است، فاصله زمانی پاره فرش فسطاطا را- كه هم اكنون در موزه هنرهای زیبای سان فرانسیسكو نگاهداری می‌شود- پر می‌كند. پاره فرشهای تبت را بین سده‌های ۵ تا ۸ق/۱۱تا ۱۴م تاریخ گذاری كرده‌اند. محل بافت شماری از آنها را آذربایجان غربی و برخی راآسیای صغیر می‌دانند. كه در دوره‌های یاد شده از دیدگاه جغرافیای سیاسی و مكتب‌های هنری پیرو سیكهای جاری ایران عصر سلجوقیان تا ایلخانان و جانشینان آنان بوده است. عصر صفویه دوران شكوفایی هنر قالی بافی ایران به شمار می‌آید. دگرگونی مهم در این دوره تكامل چشمگیر طراحی در قالیهای ایرانی است. تبدیل طرحهای شكسته هندسی به طرحهای تكامل یافته اسلیمی، گل وگیاه ، درخت، پرندگان، انسان ، جانوران و جز آن نیز تحولی مهم به شمار می‌آید.راه یافتن قالیهای ایرانی به ویژه قالیهای بافته شده در كارگاههای سلطنتی به دربارهای اروپایی نیز سبب شهرت جهانی قالی ایرانی شد. از فرشهای ایرانی این عصر چند صد قطعه قالی و قالیچه ...
تاریخ فرش ایران ( دوره صفویه )
دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا عنوان پژوهش : تاریخ فرش ایران ( دوره صفویه ) نام دانشجو : علی اکبر شهیدانی عنوان مقطع : کارشناسی ارشد رشته تحصیلی : تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی نام استاد : دکتر شهرام پناهی خیاوی اسفند ماه 1390 فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده 1 واژه های کلیدی 1 مقدمه 2 دوره های فرشبافی عصر صفویه 3 صفویه که بود؟ از کجا آمد ؟ 4 چند نکته مهم درباره صفویه 5 معروفترین روایات دوران اسماعیل صفوی در امور فرش فرشبافی 5 مطرح ترین فرش های باقی مانده از زمان شاه اسماعیل صفویه 6 انواع طرح های دوره صفویه 7 دوره دوم فرش و فرشبافی در دوره شاه طهماسب صفوی 8 فرشهای دوره شاه طهماسب 8 معروف ترین شهرها های بافنده فرش دوره شاه طهماسب 10 قالی دوره شاه طهماسب صفوی 10 فرشهای سالتینگ 10 قالی ترنج دار آنهالت 11 قالی امپراطور 12 مراکز مهم فرشبافی در دوره شاه طهماسب 13 روایات فرشبافی دوره شاه عباس 14 قالی به نام موج دریا یا پرتغالی 16 نتیجه گیری 17 منابع و مأخذ 18 چکیده : ذوق و خلاقیت هنری هر جامعه ای از سنن زندگی و سوابق تاریخ و محیطی آن قوم ریشه و الهام می گیرد و غالباً این ذوق و استعداد در یک یا چند رشته خاص متبلور می شود از جمله هنر هایی که در این سرزمین به مرورر زمان به کمال رسیده است و ذوق هنرمند ایرانی در پهنه آن فرصت تجلی وافر یافته هنر قالیبافی است . دلیل این شکوفایی و تعالی را علاوه بر خصوصیات ذاتی ایرانیان مانند هنر دوستی و بردباری باید در وفور مواد مواد اولیه تولید فرش از قبیل پشمهای مرغوب و انواع گوناگون گیاهان رنگدار دانست . فرش به عنوان نمودی از تفکر و اندیشه بشری و متاثر از حس نوجوانی او در طول تاریخ خود با نشیب و فراز هایی روبرو بوده است با فراغت فکری هنرمندان و محیط مناسبی که برای رشد و شکوفایی هنر ایشان ایجاد گردیده به حد اعلای خود رسیده است و گاه صدماتی که بر اثر مصائب طبیعی و غیر طبیعی بر پیکر جامعه وارد شده است آن را به دوره نهضتی و خمودی سوق داده است . فرش هایی که انسان اولیه برای زیر انداز ، رو ندارز ، حمل بار ، پوشش مقبره ها ، پوشش حیوانات و غیره از آن استفاده کرده از پوست برگ درختان و پوست حیوانات بوده . این طبع نقاد و دست هنرمندان امروز از هر حیث اعجاب بیننده را در بر می انگیزد و چشمها را خیره می کند . بدون شک قدمت استفاده از زیر انداز به زمانی می رسد که انسان به فکر ساختن سر پناهی جهت تامین آسایش خود افتاد . بافت انواع زیرانداز نیز همزمان با پرورش دام و استفاده از پشم آن بدین منظور بوده است و انسان پس از بهره وری از پوست حیوانات به اهمیت الیاف پشمی پی ...
فرشبافی در روستاها:
فرشبافی در روستاها: همدان دارای 450 آبادی است که 62400 خانوار روستایی (حدود 354000 نفر) را در بر گرفته است. در غالب روستاهای این شهرستان فرش بافی رواج دارد. قالی بافان این مناطق را اکثراً زنان تشکیل می دهند . فرش این روستاها برحسب طرح و کیفیت با یکدیگر متفاوت است و بالا بودن سواد تا حد زیادی در انتخاب نقشه خوب و جنس مرغوب و حتی همکاری و تعاون بافندگان زن و مرد و نتیجتاً فرش تولید شده بهتر مؤثر است. سابق بر این قالی بافان هر منطقه از پشمهای مرغوب دستریس خود که عمدتاً از پشمهای منطقه همدان (مهربان) یا پشمهای آذربایجان و کرمانشاهان بود استفاده می کردند و با رنگرزی با رنگ های طبیعی کلافی مطلوب و مناسب به دست می آورند. این چنین بود که فرشهای درشت باف و پرز بلند روستایی مرغوبیتی خاص می یافت. به دلایلی که قبلاً ذکر شد، امکان دسترسی به بازارهای نزدیک، استفاده از کلافهای رنگ شده و آماده را وارد فرهنگ روستا کرد. با توجه به بافت فرش روستایی که فرشی بالنسبه درشت باف و معمولاً متکی بر امکانات محلی است می توان درجه مخرب بودن ورود این کلافهای رنگ شده را در بافت فرش دریافت، زیرا که الیاف به کار رفته در این کلافها در بسیاری از ضایعات کارخانه ها و کارگاه دباغی که به علت وجود دامداری در منطقه فراوان است تهیه می شود. با وجود تنزل کیفیت عمومی فرش بافی در منطقه در بخشی ازروستاهای همدان نمونه هایی از یک قالی بافی مناسب را می توان مشاهده کرد. در دهستان مریانج (در لهجه محلی مرگانه) در غرب همدان که روستاهای مویی جین و وفرجین (برف جین، بارف جین برفین) از دهات آنست، ما شاهد قالی بافی زیبایی بودیم. در این روستا زن و مرد در کنار یکدیگر فرش می بافند و بیشتر آنها باسوادند. مسأله قابل توجه در این روستا آنست که بسیاری از زنان می گویند که قالی بافی را در خانه شوهر خویش یاد گرفته اند و ظاهراً علت این امر این است که مردان این روستا اکثراً همسر از نقاط دیگری که در آنجا قالی بافی رواج نداشته آورده اند. غالب این قالی بافان از کار کرد با تعاونی رضایت دارند و حتی آنان که مستقلاً و برای خود کار می کنند ترجیح می دهند که زیر پوشش تعاونی قرار گیرند. علت این امر ظاهراً پشم و مواد اولیه ای مرغوب و نقشه هایی مناسبی است که تعاونی در اختیار آنان می گذارد. روستای وفرجین که دارای 200 خانوار است و همچنین روستای مویی جین که 120 خانوار قالی باف دارد و همچنین بسیاری از قالی بافان سولان بر روی دستگاه هایی که از تعاونی گرفته اند کار می کنند. در این روستا دارها گردان است. فرشهای تحت نظارت تعاونی و اصولاً آنچه که فرش خوب نامید می شود، دو ...
فرش 2- انواع رنگ و دستگاه
در تولید فرش دستباف و ماشینی چند گونه رنگ به کار می رود، که نوع آن بستگی به تراکم و نوع فرش دارد. در فرش دستبافت نوع رنگ یا خامه پشم برای فرش هایی به کار می رود که، از نظر ظرافت ، تراکم ، تعداد رنگ کاربردی در فرش ورچ عرضی کمترین فشردگی و ظرافت را دارند.پس ازآن خامه یا رنگ کرک میباشد که از ظرافت ، فشردگی واغلب تعداد رنگ بیشتری برخوردارست.سرنجام خامه یا رنگ ابریشم که دارای بالاترین حد فشردگی و ظرافت وتعداد رنگ است . در فرش های کرک وابریشم هرچه فرش فشرده ترباشد، پود نازک تری برای بافت آن به کار می برند.از طرفی با توجه به ارزش فرش، تار یا همان چله های فرش هم از ابریشم می باشد.در فرشهای پشم هم اگر تراکم فرش بالا باشد، پود نازک تری به کار خواهند برد. ازطرفی ،پود به کار رفته در فرش12 متری ،نسبت به فرش های 9و6متری ضخیم تر می باشد. با توجه به ریز تربودن و فشردگی فرش کرک و ابریشم، بافندگان برای گرفتن تار قالی و زدن ریشه درون آن از غلاب استفاده می کنند. سرنجام اینکه، درگرانترین نوع فرش دست بافت- که فرش های زربافت می باشد -از نخ طلایی بهره می گیرند ،که بافت آن مهارت خاص خود را می طلبد. در صنعت فرش ماشینی نیز نوع رنگ و جوت تا حد بالایی در قیمت وزیبایی فرش اثر می گذارد.(جوت همان پود فرش است که از الیاف نوعی درخت تهیه می شود، و شبیه نخ کنف میباشد.جوت اغلب از کشوربنگلادش واردمیشود.) در دستگاه های 350و 440 شانه اغلب از رنگ BCF یا آکرلیک استفاده می نمایند. با توجه به ارزانتر بودن نخ BCF نسبت به آکرلیک ،برخی تولید کنندگان برای کسب سود بیشتر، یا به درخواست مشتری، یک رنگ اصلی فرش را -که رنگ بوم می باشد-آکرلیک می بافند، و بقیه را BCF؛که به اینگونه فرشها فرش یک نخ می گویند. ازمعایب اینگونه فرش هاست که :پس از چند سال رنگ آکرلیک آن دوام می آورد ؛ولی ،BCF آن می خوابد، و سخت می گردد ؛که در کل غیر قابل استفاده می باشد.از طرفی با توجه به آنکه رنگ BCFدر برابر گرما دوام ندارد، اگر ظرف داغ روی آن گذاشته شود، یا فرش خواهد سوخت، و ظرف به فرش خواهد چسبید ،یا رنگ آن بخش ازفرش آسیب خواهد دید. بیشترین مشتریان فرش یک نخ، بازار افغانستان و در کل فرشهای شرق کشورست -که به آنها فرش افغانی باف هم می گویند. درین گونه فرش ها هرچه رنگ روشن کمتر، باشد فروش بالاترست.ازطرفی برای کاهش سیاهی فرش از طرفی افزایش هرچه بیشتردرصد رنگBCF - که ارزانترست - تا آنجا که ممکن است، از انواع واگیره های شطرنجی بهره می گیرند. از نکته های دگر درباره فرش افغانی بافت ،طرح ترکمن است.هماره در طراحی این گونه طرح ها، اگر مشتری خواست تا از روی عکس طرح را بکشید، باید دقت نمایید که، تعداد قاب های طول ...
تاریخچه فرش لری
استان لرستان در بخش غربی ایران با وسعت 28064 کیلومتر مربع معادل 7/1 درصد از کل مساحت کشور که به نام ساکنین آن یعنی طوایف مختلف لر نامیده شده است. این منطقه بواسطه مراتع فراوان از دیرباز مورد توجه دامداران بوده و شواهد تاریخی حاکی از گسترش و رونق شغل دامپروری در این منطقه دارد. بطوریکه امروزه نیز عشایر مختلفی در این منطقه از طریق دامپروری که شغل اصلی آنها محسوب می شود امرار معاش می کنند. پرورش دام برای عشایر منافع چند گانه ای دارد که علاوه بر تأمین هزینه های زندگی از گوشت، شیر، پشم، مو و ... آنها نیز استفاده می کنند برای مثال سیاه چادرهای آنها از موی بز تابیده شده بافته می شوند که در واقع نوعی بافت بدون گره است. از شواهد تاریخی چنین بر می آید که در این خطه پشم گوسفند، موی بز و پنبه مواد خام بافندگی بوده است. اما به نظر می رسد به دلیل آنکه به ندرت پنبه در این منطقه کشت می شده آن را از مناطق دیگری تهیه می کردند. با وجود آنکه به نظر می رسد سابقه بافت زیر اندازهای گوناگون از قرن ها پیش در میان عشایر رواج داشته ، اما اطلاعات ما در این زمینه بسیار اندک است. بطوریکه برخی منابع سابقه قالی بافی را در میان عشایر لر بیشتر از یکصد و پنجاه سال نمی دانند. برخی از اقلیت های لر به نواحی دیگر مهاجرت کرده اند، مثل حیات داوودی ها که در جنوب فارس و نزدیک خلیج فارس زندگی می کنند و بافندگان خوب قالی و گبه هستند. سنت های موجود در بین لرها، یادآور تاریخ بافته های ایشان است، مثلاً آنان ابزار کوچک چوبی (سک) را برای بافت فرش به کار می برند که در واقع مادر ابزاری فلزی در عهد مفرغ و متعلق به دوره ای است که همه ابزارها چوبی بود، یعنی پیش از کشف فلز. حتی اکنون در برخی از سرزمین های اصلی لرها، پیشاب گاو را به عنوان دندانه به کار می برند که معروفترین جای آن روستای زرامین نزدیک روستای مشهور اشوند در شمال نهاوند است. این ها شواهد کهنه گی بافته های لری است و می تواند به شناختن سنت های کهن و مستقل ایشان در زمینه فنون، مواد اولیه، ابزارها و حتی طرح ها کمک کند. از سوی دیگر بایستی در نظر داشت هنگامی که از بافته های لری سخن به میان می آید منظور تنها جغرافیای امروزی لرستان نیست چرا که بسیاری از تیره های گوناگون این قوم در مناطق مختلف از جمله چهارمحال و بختیاری، بخشی از استان فارس، بخشی از ایلام، بخشی از همدان و خوزستان و همچنین استان کهکیلویه و بویراحمد را در بر می گیرد. بدین ترتیب می توان چهار گروه لر در ایران را شناسایی کرد که همه آنها قالی عشایری می بافته اند: لرهائی که در بختیاری و چهار محال زندگی می کنند و در قالی بافی معروفند. آنها قالی، گلیم ...