سلامت سازماني
سلامت سازمانی
سلامت سازماني<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> حسينعلی جاهد: كارشناسي ارشد مديريت آموزشي چكيده مفهوم سلامت سازماني مفهوم بي نظيري است كه به ما اجازه مي دهد تصوير بزرگي از سلامت سازمان داشته باشيم. در سازمانهاي سالم، كارمندان متعهد و وظيفه شناس و سودمند هستند و از روحيه و عملكرد بالايي برخوردارند. سازمان سالم جايي است كه افراد با علاقه به محل كارشان مي آيند و به كاركردن در اين محل افتخار مي كنند. درحقيقت سلامتي سازمان از لحاظ فيزيكي، رواني، امنيت، تعلق، شـــــايسته سالاري و ارزشگذاري به دانايي، تخصص، و شخصيت ذي نفعان، و رشد دادن به قابليتهاي آنها و انجام وظايف محول شده از سوي فراسيستم هاي خود در اثربخشي رفتار هر سيستمي تاثير بسزايي دارد. در اين مقاله سعي شده است مفهوم سلامت سازماني، ويژگيهاي سازمان سالم، مولفه هاي سلامت سازماني، كاركردهاي سيستم براي حفظ سلامت خود، و تحقيقات انجام شده در اين زمينه به بحث و بررسي گذاشته شود و نتايج و پيشنهادات عملي در اين زمينه بيان گردد. مقدمهآموزش و پرورش به عنــــوان اساس و زيربناي توسعه فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي هر جامعه است، امروزه در اغلب كشورها آموزش و پرورش صنعت رشد قلمداد مي شود و پس از امور دفاعي بيشترين بودجه دولتي را به خود اختصاص مي دهد. از آنجايي كه بخش قابل توجهي از آموزش و پرورش در مدارس صورت مي گيرد مدارس به عنوان يك نظام اجتماعي حساس و مهم، از جايگاه خاصي برخوردارند. مدارس در صورتي خواهند توانست وظيفه خطيري را كه به دوش آنهاست به نحواحسن انجام دهند كه سازمانهاي سالم و پويايي باشند.به نظرمايلز سلامت سازماني عبارت است از دوام و بقاي سازمان در محيط خود و سازگاري با آن و ارتقا و گسترش توانايي خود براي سازگاري بيشتر. ازنظر لايدن و كلينگل سلامت سازماني يك مفهوم تقريباً تازه اي است و شامل توانايي سازمان براي انجام وظايف خود به طور موثر و رشد و بهبود سازمان مي گردد. يك سازمان سالم جايي است كه افراد مي خواهند در آنجا بمانند و كار كنند و خود افرادي سودمند و موثر باشند.بنابراين، مدارس سالم موجبات انگيزش و علاقه مندي به كار را در معلمان به وجود آورده و از اين طريق اثربخشي خود را بالا مي برند. ازطرفي ديگر، جو سازماني سالم و حمايتگر باعث اعتماد بيشتر افراد و روحيه بالاي آنان و بالطبع باعث افزايش كارايي معلمان مي شود كه افزايش كارايي معلمان به نوبه خود عامل مهمي در افزايش اثربخشي مدرسه محسوب مي شود.مطلب ديگري كه در كنار مفهوم سلامت سازماني توجه به آن حائزاهميت است نقش مديريت به عنوان عامل اصلي ايجاد و ارتقاي سطح سلامت در سازمان ...
بررسي رابطه‌ي بين سلامت سازماني و استفاده مدير از الگوهاي رفتار سازماني مدارس متوسطه نظري شهرستان خر
متغيير ملاك اين پايان‌نامه سلامت سازماني است و متغييرهاي پيش بيني كننده‌ي اين پايان‌نامه عبارتنداز: الگوهاي رفتار سازماني خودكامه، نگهبان، پشتيبان و انجمني. روش تحقيق اين پژوهش توصيفي و از نوع همبستگي است. جامعه آماري مورد مطالعه‌ي اين پژوهش كليه دبيران زن و مرد مدارس متوسطه نظري شهرستان خرم‌آباد است كه در سال تحصيلي 86-85 مشغول به كار بوده‌اند. حجم اين جامعه 1189 نفر است. حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران290 نفر تعيين شد. با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي نسبي 152 نفر زن و 138 نفر مرد به طور تصادفي انتخاب شد. ابزار اندازه‌گيري در اين پژوهش عبارتند از: الف) پرسشنامه سلامت سازماني مدارس متوسطه ب) پرسشنامه الگوهاي رفتار سازماني . يافته‌هاي اين پژوهش عبارتند از: 1) بين سلامت سازماني مدرسه و استفاده مدير از الگوي خودكامه رابطه معكوس وجود دارد. 2) بين سلامت سازماني مدرسه و استفاده مدير از الگوي نگهبان رابطه معكوس وجود دارد. 3) بين سلامت سازماني مدرسه و استفاده مدير از الگوي پشتيبان رابطه مستقيم وجود دارد. 4) بين سلامت سازماني مدرسه و استفاده مدير از الگوي انجمني رابطه مستقيم وجود دارد. مقدمه : آموزش و پرورش از دير باز نقش اساسي در تداوم و بقاي جوامع بشري ايفا كرده است .آداب ورسوم، اعتقادات،ارزش‌ها، نگرشها ورفتارها، دانش‌ها ومهارت‌هاي جامعه از طريق آموزش وپرورش قابل انتقال ودوام مي‌باشند.در جوامع ابتدايي، عوامل اصلي آموزش وپرورش عبارت بودند از:زندگي خانوادگي، كار گروهي ومراسم ديني. در جوامع امروز،جريان پرورش كودكان در خانواده آغاز مي‌شود، ولي به زودي،سازماني اختصاصي، يعني مدرسه، مسئوليت ايفاي اين وظيفه را رسماًَََ بر عهده مي‌گيرد.(علاقه‌بند ،1382،ص7). آموزش وپرورش يكي از اركان مهم توسعه به شمار مي‌رود وموفقيت آن به برخورداري از مديريت اثربخش وابسته است. به تعبير هارولد كونتز[1] مديريت طراحي يا پديدآوردن محيطي است كه درآن افرادي كه در گروهها باهم كار مي‌كنند بتوانند به هدف‌هاي خود برسند. كيفيت مديريت بيش از هر عامل ديگري در شكست يا موفقيت يك سازمان عاملي تعيين كننده است. ترقي وپيشرفت هر جامعه‌اي در گرو چگونگي فعاليتي است كه در مدارس مي‌پذيرد خصوصاَدر مقطع متوسطه كه نيروهاي جوان در آستانه حضور فعال در جامعه قرار دارند. يكي از عوامل مهم فعاليت‌هايي كه در مدارس صورت مي‌پذيرد،مدير است.مدير موفق كسي است كه با توجه به فرهنگ جامعه وجو اجتماعي وسازمان‌هاي تربيتي وشناخت تمامي راه‌ها وعوامل موجود وبا استفاده از روش واصول ...
تعریف سلامت سازمانی
تعریف سلامت سازمانی سلامت سازمانی یکی از گویا ترین و بدیهی ترین شاخصهای اثر بخشی سازمانی تلقی می شود. سلامت سازماني مفهوم بي نظيري است كه به ما اجازه مي دهد تصوير بزرگي از سلامت سازمان داشته باشيم. در سازمانهاي سالم، كارمندان متعهد و وظيفه شناس و سودمند هستند و از روحيه و عملكرد بالايي برخوردارند. سازمان سالم جايي است كه افراد با علاقه به محل كارشان مي آيند و به كاركردن در اين محل افتخار مي كنند. درحقيقت سلامتي سازمان از لحاظ فيزيكي، رواني، امنيت، تعلق، شـــــايسته سالاري و ارزشگذاري به دانايي، تخصص، و شخصيت ذي نفعان، و رشد دادن به قابليتهاي آنها و انجام وظايف محول شده از سوي فراسيستم هاي خود در اثربخشي رفتار هر سيستمي تاثير بسزايي دارد ( جاهد،1384، 16). ماتیو مایلز1 روانشناس و صاحبنظر آموزش و پرورش اولین نظریه پرداز سلامت سازمانی مدرسه است. او در سال 1956 در مقاله مفصلی به تعریف و توضیح این مفهوم پرداخت. پس از او صاحبنظران دیگر به پیگیری و تکمیل این مفهوم پرداخته، چارچوب نظری و ابزاری برای سنجش و ارزیابی آن پدید آوردند. مفهوم سلامتی مثبت در یک سازمان توجه را به شرایطی جلب می کند که رشد و توسعه ی سازمان را تسهیل کرده و یا موجب پویایی های سازمانی می باشد. مفهوم سلامت سازمانی مدرسه، با دو دلیل قانع کننده است. اول اینکه ، مدرسه به عنوان یک سیستم اجتماعی، در هدایت مدیران، معلمان، و دانش آموزان نقش اساسی دارد. بنابراین، سلامت سازمانی منعکس کننده اثر متقابل اجتماعی میان آن ها و به عنوان واسطه عمل می کند. دوم، اینکه سلامت سازمانی و تاثیر آن بر عملکرد واقعی سازمان امری ضروری می باشد. مطابق گفته پارسونز، در یک مدرسه سالم سطوح فنی، مدیریتی و نهادی باهم هماهنگ هستند، و مدرسه در هماهنگ سازی نیاز های اساسی و در هدایت انرژی و رسالت آن توانا می باشد .(Korkmaz,2007,p.32) جهت آشنایی بیشتر با مفهوم سلامت سازمانی، به چند تعریف از صاحب نظران در این زمینه می پردازیم. مایلز در تعریف سلامت سازمانی می گوید:«سلامت سازمانی را به مجموعه ای از خصائص سازمانی نسبتا پر دوام تعریف کرده و اشاره می کند به اینکه یک سازمان سالم نه تنها فقط در محیط خود پایدار می ماند، بلکه در دراز مدت قادر است به اندازه کافی با محیط خود سازگار شده ،تواناییهای لازم را برای بقاء خود پیوسته ایجاد کند و گسترش دهد» (Hoy,Patrick,1990,p.156) ریچارد بکهارد1، سازمان سالم را سازمانی می داند که بر اساس مدیریت بر مبنای هدف اداره می شود. پارسونز در تعریف یک سازمان سالم می گوید:«همه ی سیستم های اجتماعی برای بقاء و توسعه ، باید ...
ارزیابی سلامت سازمانی
وضعیتناخوشییاپریشانیعبارتاستازمجموعشرایطفردیومحیطیوتنشیکهمنجرمیشودافراددریکسازمانعملکردیکمترازحدانتظاراتوپتانسیلخودونیزمتوسطصنعتمزبورداشتهباشند . وضعیتعادیشرایطیاست کهدرآنعملکردفردیوسازمانیدرسطوحموردانتظار،درمقایسهباحدمتوسطصنعتقراردارد . سلامت،آنوضعیتیدرافرادوسازمانمتبوعآنهااستکهامکانمیدهدعملکردیبالاترازحدمعمولانتظارویاحتیبالاترازهمهرقبایخودداشتهباشند. دراینجاسازمانبهبهتریندرطبقهخود،وموجودیتیمولد،چابکوانعطافپذیرتبدیلمیگردد. اگرانگیزهبخشیمداومدریکسیستمسالمصورتنگیرد،اینسیستمسالمتدریجاًبهوضعیتعادیواردشدهودرصورت تداوماینفقدانواردوضعیتناخوشیمیگردد. 2. منابعناخوشیدرسازمانها بیشترمطالعاتیکهدربارهسلامتسازمانیانجامشدهاند،بیانگراینمطلببودهاندکهدومنبعوابستهایجادسلامتسازمانی وکامیابیدرمحلکاروجوددارد . مهمترینمنیعسلامتسازمانیعبارتازسبکرهبریورفتارمدیرانمستقیمافراداست . منبعدومعبارتاستازسرمشقهاسیسازمانیکهباعثایجادخلاقیتوهمکاریمیگردندونیزابتکاراتیکهباعثانجام کارهابهشیوهایمافوقعادیمیگردند. وفیدبکهایحاصلازاربابانرجوعاینشرکتفعالدرزمینهارزیابیسلامتEntec مطالعاتانجامشدهتوسطشرکت : سازمانینشانمیدهدکهنوعرفتاررهبریسازمانکهارتقادهندهسلامتسازمانیاستعبارتاستاز 1 •ارائهبینشوتعیینجهت،همراهبااعطایآزادیبهاشخاصدرجهتنوآوریوابتکاراتفردی •روشنکردندقیقانتظاراتونیازمندیها •درکوتمجیدمکررازکارخوبواخذفیدبکهایمناسبدرموردعملکرد •برطرفکردناختلافاتبطورمنصفانهومناسب •تشویقتوسعهویادگیری •حمایتازهمهافراد،اعتمادواحترامهمگانی همینمطالعهنشانمیدهدکهسرمشقهایسازمانیکهمکانجذابیبرایکارایجادمیکنند،عبارتنداز: •داشتناهدافروشنوتجلیلتمامموفقیتها •تشویقمشارکتدرتصمیمگیری 1 . Measuring Company Health, ناخوشییاپریشانی Distress or Dis-ease وضعیتعادی Normality سلامت Health 2 •داشتن__________ارزشهایمشترککهدرتمامسازمانموردتمرینقرارگیرند. •تدارکمواد،ابزارهاوتجهیزاتمناسببرایانجامکار •تشویقارتباطاتوانتقالدانش •پاداشهایروشنومنصفانه 3. مهمترینعواملدرایجادوحفظسلامتسازمانی مطالعاتنشانمیدهندکهموثرترینرفتارهایمدیریتیکهمنجربهایجادمحلکاریسالموخلاقمیشوند،عبارتنداز تواناییوتمایلمدیرانبه: •برطرفکردناختلافاتبطورمنصفانهومناسب •فراهمکردنآزادیبرایکارکناندرانجامکارخود،همراهباارائهمسیرها،ابزارهاواطلاعاتروشن. •فراهمکردنفیدبکجامعومستقیمدرموردعملکرد •حمایتواعتماد •احترامبههمهافراد همچنینغیبتازمحلکار،زمانیبهحداقلخودمیرسدکهشرایطزیردرسازمانوجودداشتهباشد: •دانشوادراکهدفهایسا� ...
اقداماتی در جهت سلامت سازمانی
این قضیه مشمولشركتهاي دولتي و خصوصي نيز شده است به نحویکه آنها تحت فشار افزايش بهره وري و اثربخشيبسر مي برند. به منظور افزایشاثربخشی و بهره وری, سازمانها مبادرت بهاتخاذ استراتژيهایی اعم ازباز مهندسي ساختار1،توليد ناب2، كوچك سازي3،دواير منعطف4و تاكيد بركارگروهي جهتافزايش كيفيت و كميت محصول همراه با كاهشهزينه ها نموده اند. همزمان باشروع اين استراتژيها تحقيقات ديگري بهاهميت مساله سلامتي كاركنان در نتيجه ايناقداماتسازمانيتوجه نشان دادند. درگذشتهتوجه تحقيقاتسلامتسازمانی به محيط فيزيكيكار معطوف بود اما تحقيقات جديد مولفه هايرواني محيط كار را بیشتر مورد تاکید قراردادند.. محققان دريافتندكه اينچنين اقداماتسازمانيبوجود آورندهمفاهیم: كنترل شغل، الزامات رواني كار،حمايت اجتماعي، امنيت شغلي كه به ترتيباثرگذار بر جسم و روان كاركنان مي باشند،هستند. بنابراینامروزه اين امكان وجود دارد كه استراتژيهايكاهش هزينه و افزايش بهره وري تاثيرات منفيبر سلامتي كاركنان در كشورهاي صنعتي بگذارد. اتخاذ تصميماتمرتبط با كاهش هزينه و افزايش بهره وريممكن است در كوتاه مدت منجر به افزايش هزينههاي مالي و انساني گردد. بنابراين میبایستمحققان عواقب ناشي از اين گونه تصميماترا به آگاهي گروهها و تصميم گيرندگان دركار برسانند, تا آنها ضرورت تعیینفعالیتهاو فرآیندهای دراز مدت مرتبط با موضوعسلامتو بهره وري هستند احساس كنند. اين مقالهدر صدد آناست كه پلي بين علاقه مندان بهموضوع افزايش بهره وريسازمانيو علاقهمندان به موضوعسلامتكاركنان ايجاد كند. فرض بر ايناست كهسلامتو بهره وري محيطهاي كاري بصورتتوامان از طريق مشارکت کارکنان در طول کلیهفرآیندهای تغییر و بهبود سازمانی صورتمی پذیرد. در ادامه 10مشخصه از محيطهاي كاري سالم بر اساس نتايجتحقيقات اخير كه در ارتباط با كار و سلامتيانجام شده اند عنوان مي گردد. اين فهرستهمچنين مبين اين واقعيت هستند كه سازمانهابايستي اين استراتژيها را دنبال كنند چراكه آنها براي سلامتي كارکنان بسيار مهمند. همچنين دليلي هستند بر اينكه باور كنيمدر نظر گرفتن اين اقدامات منجر به افزايشبهرهوري و موفقيتهاي اقتصادي سازمانهامي گردد. هدف ايننيست كه به دنبال نسخه پیچ کردن یکسری سیاستهاباشیم, بلكه هدف اينست كه باور كنيم ايناستراتژيها بايد از طريق مساعدت بين احزابو تصميم گيرندگان محيطهاي كاري توسعه يابند. مشخصه هايفضاهاي كاري سالم : بطور خلاصهاين تحقيق برمبناي تحقيقات پيشين و اخيركه بر روي عامل تغييراتسازمانيو پيامدهايسلامتي كاركنان تاكيد كرده اند استوارمي باشد. بر اين مبنا 10 مولفه كليديايجاد ...
راهکارهای ارتقاء امنیت و سلامت نظام اداری
واژه هاي كليدي و اصطلاحات به كار رفته در تحقيق سلامت اداري، فساد اداري، سازمان و نظام اداري سالم، ساختار سازماني، ارگونومي، تفويض اختيار، MIS ، Self control ، شاخص CPI ، شاخص BPI ، بوروكراسي 1- تعاریف فساد اداری 1-1- تعريف حقوقی (قانونی) : فساد اداری استفاده غير قانونی از اختيارات اداری/ دولتی برای نفع شخصی 1-2- تعريف بر مبنای افکار عمومی جامعه: اقدامی (در چهارچوب فعاليتهای اداری/ دولتی) که از ديد عموم مردم غير اخلاقی و مذموم يا مضر باشد. در اين تعريف فساد اداری به سه حالت : سياه، خاکستری و سفيد تقسيم می شود . 1-3- تعريف بر اساس منافع عمومی : آن گروه از اقدامات کارگزارن حکومت است که : اولاً ) به منافع عمومی (Public Interest) لطمه بزند. ثانياً ) هدف از انجام آن، رساندن فايده به عامل يا شخص ثالثی باشد که عامل را برای انجام اين کار اجير کرده است. 1-4- تعریف فساد اداری از دیدگاه قرآن و هو الذی جعل لكم النجوم لتهتدو بها فی ظلمات البرو البحر، قد فصلنا الايات لقوم يعلمون اين خداوند است كه روشنايی ستارگان را برای راهنمايی بشر در تيرگی هـای شب و تاريكی هـای دريا فراهم می نمايد و اين نشانه های گسترده برای دانايان و صاحبان فكر است. بعضی از علما علم مديريت فساد را جنبه عدمی بحساب می آورند و معتقدند اگر سلامت نظام اداری را نور و روشنايي تصور کنيم، فساد همان تاريکی است. فرآیند تولید فساد اداری عوامل ریشه ای عوارض تخلفاداری آسیباداری فساداداری عوامل تسهیل کننده آسیب اداری الف- شاخص های سلامت نظام اداری و نظام اداری سالم و عوامل تهديد کننده و تسهيل کننده سلامت نظام اداری الف – 1- ويژگي هاي سازمان ونظام اداري سالم دراين زمينه چند ديدگاه مطرح شده است كه با كمي تساهل مي توان آنها را در موارد زيادي مشترك دانست. الف-1-1- گروهي براساس ادبيات موجود ويژگيهاي زير را براي نظام اداري سالم يادآور شدند. سازمان براساس نيازهاي واقعي جامعه شكل گرفته باشد. · هدف اصلي و رسالت سازمان بعنوان عامل انسجام بخش ، فعاليت هاي كاركنان را هدايت كند. · نيروي انساني سازمانها افرادي با دانش، تعهد سازماني و با روحيه باشد. · نظام ها و قوانين جنبه انگيزنده داشته باشند نه بازدارنده. · به پيش گيري تأكيد داشته باشد تا برجنبه هاي درماني · به ارزيابي عملكرد براساس برون دادهاي واقعي اهتمام ورزد. · هدايت و رهبري جنبه مشاركتي داشته و قدرت و اختيار توزيع شده باشد. · انعطاف پذير و نسبت به محركهاي بيروني بخوبي واكنش نشان دهد و از برخورد خشك و بوروكراتيك پرهيز كند. · رضايت مشتري ...
نقش فرهنگ سازماني در پيشگيري از بروز فساد اداري
نقش فرهنگ سازماني در پيشگيري از بروز فساد اداري مقدمه : تجربه هاي بدست آمده از كشور هاي مختلف نشانگر اين است كه فساد1 امري پيچيده ، پنهان و متنوع است . از اين رو ، مبارزه با آن نيز امري مستمر ، طولاني و پيچيده بايد باشد . در حقيقت ، فساد (در ابعاد اداري و ابعاد ديگر جامعه ) مانند عفونت است كه اگر به اندام و پيكر جامعه راه يابد ، اعضاء آن را يكي پس از ديگري عفوني كرده و از كار مي اندازد و چه بسا گسترش اين عفونت ، كل پيكره جامعه را فاسد كند . اصطلاح فساد اداري2 كه آن را در برابر سلامت اداري3 بكار مي برند ، مدت زيادي است كه مورد توجه انديشمندان ، صاحبنظران مختلف سازماني قرار گرفته و تلاش كرده اند با ارائه تعاريف منطبق با اصول سازماني در جهت رفع آن گام بردارند كه وجه اشتراك اغلب تعاريف ارائه شده درباره فساد دستگاهـهـاي دولتــــي را مي توان رشوه و سوء استفاده از موفقيت هاي شغلي ، براي نفع شخصي دانست . پيامدهاي فساد اداري نيز در قالب معضلات و ناهنجاري هائي همچون سوء استفاده از موفقيت هاي شغلي ، ارتشاء و اختلاس ، كلاه برداري ، پارتي بازي ، بي عدالتي ، باج خواهي ، ايجاد نارضايتي براي ارباب رجوع (ذينفع ها)، سرقت اموال و دارايي هاي سازمان ، فروش اطلاعات محرمانه سازمان به ديگران ، افشاء اطلاعات سري و محرمانه سازمان و نظاير آن به صورت فردي ، گروهي و سازمان يافته پديدار مي گردد و عوامل و زمينه هاي گوناگوني وجود دارند كه مي تواند موجب پيدايش و گسترش و ترويج فساد اداري به صورت بالقوه و بالفعل شوند . بر مبنــاي اين عوامل و زمينـــه ها مي توان راه هائي را شناسايي كرد كه اثر بيشتري در كاهش و حذف پديده فساد اداري در سازمان دارند . اگر سازمان را بصورت يك سيستم در نظر بگيريم ، اين سيستم از خرده سيستم هاي گوناگوني تشكيل شده است كه يكي از مهمترين آنها خرده سيستم منابع انساني مي باشد ، بر همين اساس در مبارزه با پديده فساد اداري ، تمركز بر روي عواملي كه مستقيماً به بعد منابع انساني سازمان مربوط مي شود ، مي تواند تاثير بيشتري دركاهش يا حذف فساد اداري در سازمان داشته باشد هر چند كه عوامل سازماني ديگري همچون شفافيت قوانين اداري و … در اين زمينه موثرند . فرهنگ سازماني بعنوان پديده اي كه نقش گرفته از سياستها و رويكردهاي مديران رده بالاي سازماني مي باشد از جمله عوامل ساخته شده توسط منابع انساني سازمان است كه نقش مهمي در پيشگيري از بروز فساد در ادارات و سازمانها دارد . صاحبنظران نسبت فرهنگ سازماني به سازمان را ، همچون نسبت شخصيت به فرد مي دانند كه نقش مهمي در شكل گيري رفتار (فردي و سازماني ) دارد . از آنجا كه فساد اداري (و انواع ديگر آن ...
طراحی و تحلیل شاخص های سلامت سازمان
طراحی و تحلیل (مدلی برای تدوین استراتژی های بهبود عملکرد) شاخص های سلامت سازمانی مطالعه موردی : خوشه صنعتی قطعات خودرو استان آذربایجان شرقی (شرکتهای تولیدکننده قطعات خودرو) امین اله کرمی پيتر دراكر(1994 ) در كتاب ”چالش هاي مديريت در سدة 21 ” مي نويسد : « بيشتر مديران اجرايي دريافته اندكه براي اندازه گيري عملكرد شركتها فرمول معجزه آسايي وجود ندارد . همانگونه كه خودرو به داشتن چندين دستگاه و درجه بر روي داشبرد براي نشان دادن وضعيت موتور نياز دارد و باد چرخها نيز بايستي هر از گاهي بازديد شوند ، يك شركت نيز براي اجراي كنترلهاي لازم به يك تابلو نمايش وضعيت با چند دستگاه سنجش نيازمند است.» مقدمه شاخصها نمايانگر واقعيتهاي موجود در عرصه فعاليتهاي يك سازمان هستند و در نظام مديريت ابزاري كارآمد براي ارزشيـابي از برنامه ها و فعاليتها هستند و از طريق آنهــــا مي توان از حصول به اهداف از پيش تعيين گرديده در برنامه ها آگاهي يافت. توجه عميق به شاخصهاي عملكردي در شناسايي و درك بهتر خلاءها، نارسائيها و كمبودها و در بهبود برنامه از جهت كمي و كيفي كمك شاياني مي كند. شاخصهاي عملكردي سه نگاه اساسي دارد: يكي اينكه به نظام ارزشيابي مدد مي رساند تا براساس عوامل درست دست به تركيب عمليات ببرد و در واقع آينه ارزشيابي محسوب مي شود. ديگر اينكه روش حركت و مسير را براي شناخت از كاركرد مديران فراهم مي آورد. در نگاه سوم گسلهاي برنامه اي را از طريق ارزشيابي مشخص مي سازد. اصولاً تعريف شاخصهاي قابل اندازه گيري يكي از ملزومات اساسي هر نوع برنامه ريزي است. به هنگام بودن، قابل اطمينان بودن و معني دار بودن اين شاخصها اهميت فراواني در تعيين راهبردها، سياستها و راهكارهاي اجرايي دارد.شاخصها نقش هشــــداردادن به تصميــم سازان در خصوص وجــود مشكلات بالقــوه و يا پنهان در يكسري زمينه هاي خاص و يا ادامــه روند مطلوب در زمينه هاي ديگر است. تعريف شاخص استفاده از ملاكها و اصولي كه خصوصيات كيفي را در قالب كميت بيان كرده و آنها را قابل بررسي و ارزشيابي مي كند، شاخــــص نام مي گيرد، شاخصها معمولاً از نظريه ها، نگرشها و يا موقعيتها سرچشمه مي گيرند و مانند علائمي كه مسير را مشخص مي كند، مي توانند مورد استفاده قرار گيرند. معمولاً براي اطمينان از نتيجه گيريها و نشان دادن شرايط و وضع روانشناختي، جامعه شناختي، فرهنگي بيش از يك شاخص را مورد استفاده قرار مي دهند تا احتمال بروز خطاها را به حداقل رسانند. (1) براساس شاخصها مي توان: به تشريح وضعيت موسســـات از لحاظ برنامه ريزي و يا انجام تحقيقات علمي پرداخت و در روند تغييرات، آنها را بررسي ...
یادگیری و چابکی سازمانی در مدیریت تغییر و تحول نظام سلامت
چكيدهدنياي امروزي دنياي تحولات و تغييرات مداوم وعصر عدم تداوم هاست كه بر سازمان ها تاثير عميقي دارند. لذا ضرورت دارد سازمان بصورت مستقيم ياغيرمستقيم براي حفظ، بقا وتداوم حيات خود با تغييراتي كه سازمان را با تهديد مواجه مي نمايند تطبيق يابد. نظام سلامت نيز از اين قاعده مستثني نيست و بدون تغيير، مديريت اين نظام قادر نخواهد بود سازمان را مطابق با آنچه اهداف سياست هاي سلامتي ايجاب مي‌كند تغيير داده و متحول سازد. براين اساس در كشورهاي مختلف گرايشي قوي درخصوص تغيير و اصلاح نظام سلامت با محوريت بازار و استفاده از ساز وكارهاي اقتصادي آزاد، شكل گرفته است. چابكي سازماني و يادگيري سازماني هم از موضوعات مرتبط با تغيير و تحولات سازماني هستند. در اين مقاله سعي بر آن است كه علاوه بر توضيح مديريت تغيير، نقش دو عامل مهم چابكي و يادگيري سازماني در موفقيت، كنترل و بكارگيري موثر و مفيد تغيير و تحولات نظام سلامت، بيان شود. مقاله حاضر از نوع مروري است كه مطالب آن با استفاده از منابع كتابخانه اي، اينترنتي و مقالات مرتبط جمع آوري گرديده است. اگر تغيير و تحولات با مديريت صحيح همراه باشد، مي توان از آن به نحو مثبت براي سازمان بهره جست اما اگر مدير توانايي برخورد صحيح با تغيير را نداشته باشد، تغيير به بحران تبديل خواهد شد كه در مواردي حتي به شكست سازمان نيز منجر مي شود. چابكي و يادگيري سازماني دو عاملي هستند كه مدير را قادر مي سازند برخورد صحيح و موثرتري با تغيير و تحولات داشته باشد و ازفرصت هاي پديد آمده به بهترين نحو استفاده نمايد. همچنين مي توانند منجر به رشد و سازگاري بهتر و مديريت صحيح تغييرات شوند. توضيح : اين مقاله در ششمين همايش سالانه دانشجويان مديريت خدمات بهداشتي و درماني كشور كه در 1 و 2 اسفندماه 1387 برگزار شد ارائه شده است. كليدواژه : يادگيري سازماني ؛ مديريت تغيير و تحول ؛ چابكي سازماني ؛ نظام سلامت 1- مقدمه ما در زمان و عصري زندگي مي کنيم که روند تغييرات و تنوع ابزار مورد استفاده در جريان زندگي هر روز بيشتر مي شود. علم مديريت نيز بنا بر اين اصل، تحولاتي را شاهد بوده است. مديريت اعم از آنکه در بخش دولتي باشد يا خصوصي، مسئوليت بکارگيري صحيح و مناسب عوامل توليد را در جهت اهداف سه گانه سازمان، کارکنان و دولت بعهده دارد. به اين دليل، ايفاي نقش مديريت در اين عصر، بسيار پيچيده و دشوار است [1]. همچنين از آنجا كه تغيير، يکي از بزرگترين خصوصيات سازمانها و موسسات در حوزه رقابتي امروز است [2]، تغييرات تکنولوژيکي يا هر نوع تغيير ديگري، تغييرات مديريتي را نيز طلب مي نمايد [1]. نظام سلامت نيز از اين قاعده مستثني نيست و ...