زلزله بم از دیدگاه زمین شناسی

گزارش زمين لرزه 06/04/1390، سیرچ کرمان

گزارش زمین لرزه - معرفی رویداد در ساعت00:16:59 بامداد روز 6 تیرماه 1390زمین لرزه ای با بزرگی 1/5 در مقیاس امواج محلی(ML) در8 کیلومتری سیرچ و 48 کیلومتری جنوب خاوری کرمان به وقوع پیوست (شکل 1). شکل (1): موقعیت مرکز سطحی زمین لرزه 06/04/1390 سیرچ کرمان تعیین شده در شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله. رومرکز این رویداد براساس لرزه نگاشت های ثبت شده در شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه در مختصات 12/30 درجه عرض شمالی و 54/57 درجه طول خاوری قرار دارد. این رویداد توسط شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مطابق شکل (2) ثبت شده است. تاکنون بیش از 40 پسلرزه با بزرگای کمتر از 3 در منطقه روی داده است.   شکل (2) :مولفه قائم لرزه نگاشتهای ثبت شده در شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه از زمین لرزه 06/04/1390 سیرچ کرمان. 2- پیشینه لرزه خیزی منطقه بررسی گستره حدود2 درجه در 2 درجه از کانون زمین لرزه نشان می دهد در حدود 691 رویداد لرزه ای در سده گذشته در منطقه رخ داده است،که 31 مورد از آنها دارای بزرگای 5 و بیشتر از 5 است (شکل3) این نشان دهنده لرزه خیزی بالای منطقه می باشد . بزرگترین این زمین لرزه ها زمین لرزه 6 مردادماه 1360 هجری شمسی(28 ژوئیه 1981میلادی) سیرچ- گلباف با بزرگای3/7 در مقیاس امواج گشتاوری(MW) می باشد.   شکل (3): لرزه خیزی منطقه در سده اخیر. نماد ستاره موقعیت زمین لرزه 06/04/1390 سیرچ کرمان را نشان می دهد.   3-زمين شناسی منطقه بطور كلی می توان استان كرمان را از نظر واحدهای ساختمانی و گسترش حوزه های رسوبی در زون ايران مركزی قرار داد. همچنين اين استان از نظر واحدهای تكتونيكی مرتبط با بلوك طبس و سلسله كوه های طبس ـ كرمان دانست.از دیدگاه زمین ساخت بزرگ مقیاس نیز استان كرمان دارای تنوع ساختاری زیادی است . جنوب‎باختری استان کرمان بخشی از زون خرد شده سنندج- سیرجان و جنوب‎آن بخشی از زون ساختاری مكران را شامل می شود . زون سنندج - سیرجان از نواحی باختر شهر بابك تا نزدیكی زون گسلی زندان در كهنوج در این استان رخنمون داشته و رشته كوههای آتشفشانی ارومیه دختر به صورت كمربندی با امتداد شمالباختری - جنوب‎ خاوری از نزدیكی انار تا جنوب ‎خاوری بم در آن امتداد می یابد . پلاتفرم پالئوزوئیك - مزوزوئیك ایران مركزی بخش عمده‎ای از خاور و شمال‎ وشمال خاوری این استان را پوشش می دهد.   4- گسلهای منطقه گسل کوهبنانگسل لرزه زای کوهبنان، گسلی است با راستای عمومی شمال باختری-جنوب خاوری و درازای شناخته شده 300 کیلومتر که از شمال کرمان و خاور زرند می گذرد(شکل1). سازوکار این گسل، فشاری با شیب به سمت شمال خاوری ...

معرفی کتاب: کتاب زلزله «پس از آن که زمین می لرزد»

این کتاب که نوشته «سوزان ایی. هاف» و «راجر جی. بیلهام» است توسط «دکتر مهدی زارع» و «مهندس فرناز کامران زاد» به فارسی ترجمه شده است. «پس از آن که زمین می لرزد» در سالروز زلزله های دوگانه 21 مرداد 91 «ورزقان» آذربایجان شرقی در 384 صفحه توسط انتشارات «مازیار» منتشر شده است. این کتاب شامل 98 صفحه مطالب افزوده توسط مترجمان در زمینه لرزه خیزی ایران و زلزله های مهم اخیر در ایران و جهان است. اصل کتاب با عنوان "After the Earth Quakes: Elastic Rebound on an Urban Planet " از انتشارات دانشگاه آکسفورد در سال 2006 است. مترجمان با بررسی و مطالعه کتاب به این نتیجه رسیدند که با دیدگاه‌های جالب و علمی مطرح شده در مورد تاریخ و علم زلزله شناسی و خطر زمین‌لرزه، این کتاب می تواند منبعی خواندنی برای مخاطب عمومی ایرانی و فارسی زبان باشد. دکتر زارع در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا در توضیح بیشتر در خصوص این کتاب گفت: این کتاب صرفا به بیان علم و نگاه علمی به مساله زلزله اکتفا نکرده بلکه در متن کتاب بر حسب مورد به بیان تاریخچه‌ای و ارایه بحث علمی در قالبی داستان گونه اقدام کرده است. در میان نویسندگان کتاب، پروفسور راجر بیلهام از معروف ترین دانشمندان شناخته شده کنونی دنیا در زمینه علم زلزله‌شناسی است. وی خاطرنشان کرد: هر دو نویسنده کتاب علاوه بر تخصص و پژوهش در زمینه کار علم زلزله‌شناسی در زمینه تهیه مطالب علمی برای عموم مردم (در برنامه‌های رسانه‌های نوشتاری وهمچنین رادیو و تلویزیون) سابقه زیادی داشته و با مقوله رسانه و همگانی کردن و ترویج علم آشنا و صاحب سبک و تخصص هستند؛ البته اشارات تاریخی و تشریح رویداد های زلزله های تاریخی تاثیر گذار (از دیدگاه های زلزله شناسی و حتی اجتماعی) نظیر زلزله های 1 نوامبر 1755 لیسبون پرتغال و آوریل 1906 سان فرانسیسکو از مزیتهای این کتاب است. دکتر زارع با بیان این که کتاب در اساس در چهارده فصل تنظیم شده است، اظهار داشت: با مشورت با ناشر به این نتیجه رسیدیم که فصل های " چهار "، "شش" و "نه" به دلیل تمرکز خاص بر روی لرزه خیزی و زلزله های آمریکای مرکزی و شمالی و ناحیه کارائیب و بحث تفصیلی بر روی این مناطق از نظر مخاطب ایرانی وفارسی زبان در این حد توضیحات در سه فصل اولویت و جذابیت ندارند ولی خلاصه ای از تاریخچه لرزه خیزی و آمار زلزله های مهم جهان و زلزله های ایران در یک فصل به عنوان فصل آخر (که اکنون به عنوان فصل دوازدهم در پایان کتاب قرار گرفته است)، آمده است؛ بنابراین فصل دوازدهم در ترجمه حاضر حاصل گردآوری مترجمان است که براساس نکاتی آماری با تاکید بر زمینلرزه های ایران و چکیده ای از هشدارهای ایمنی برای پیشگیری ریسک ...

خصوصیات گسلهای فعال کرمان از دیدگاه مدیریت بحران شهرداری کرمان

خصوصیات گسل های فعال        گسل گلباف (گوك)  گسل گلباف (گوك) اولين بار در سال 1351 هجري توسط زمين شناسان يوگوسلاوي به نام گسل سروستان معرفي شد. اين گسل، با طول حدود 100 كيلومتر و روند شما غربي، جنوب شرقي از جنوب غرب دشت بم تا غرب شهداد ادامه مي يابد. در اين محل به گسل لكركوه مي پيوندد. يغمايي (1372) طول آن را نزديك به 200 كيلومتر اعلام كرده است. گسل گلباف با توجه به قرار گرفتن مركز بيش از 12 زلزله تاريخي و قرن بيستم (با سترگي بيش از 5 ريشتر) روي آن، يكي از فعال ترين و لرزه خيزترين گسلهاي استان كرمان است. زلزله ويرانگر 21/3/1360 گلباف كه 1100 نفر كشته و 4000 نفر مجروح در بر داشت و زلزله 6/5/1370 سيرچ كه در اثر آن 1300 نفر كشته و هزاران نفر زخمي شدند، هر دو در ارتباط با اين گسل بوده اند. علاوه بر آن، زلزله 1255 هجري سيرچ – حسن آباد باسترگي Ms=6/5 ريشتر، زلزله 5/8/1288 هجري گوك با سترگي Ms=6 و زلزله 12/6/138 هجري سيرچ با 3/5 =Ms ناشي از حركات اين گسل بوده اند (شاه پسند زاده و حيدري 1375). گسل گلباف كه از حوالي ابارق به سمت جنوب دشت بم ادامه مي يابد (شكل 3-3) در جنوب دشت بم به صورت تعدادي گسل جوان با جهت شمال – جنوب درآ'ده و به كوههاي آتشفشاني بزمان مي پيوندد. در امتداد گسل گلباف چاله هاي تكتونيكي در اباديهاي گلباف ، فندقا و جوشان ديده مي شود كه مؤيد فعال بودن آن مي باشند (شكل 3-4). يغمايي (1371) مشخصات زلزله هاي منتسب به آن را به شرح جدول 3-1 اعلام نموده.  گسل نايبند گسل نايبند به طول 400 كيلومتر با امتداد تقريبا شمالي – جنوبي باعث جابجائي راستگرد آبراهه ها در بخش مركزي لوت غربي شده است. اين گسل نهشته هاي كواترنر را قطع كرده و در بعضي نقاط جابجايي قائمي در حد 20 متر نشان مي دهد. در شرق شهرستان راور دو مخروط آتشفشاني جوان بر روي اين گسل ديده مي شود كه باعث خروج مقادير زيادي گدازه از نوع اليوين بازالت شده اند. علاوه بر جابجا نمودن رسوبات كواترنر و تشكيل مخروطهاي آتشفشاني، وقوع زلزله هاي تاريخي و ثبت شده در بخش جنوبي آن (گسل گلباف) مبين فعال بودن آن است (شاه پسند زاده و حيدري، 1375)   زمان رويداد (ميلادي) مركز سطحي بزرگي شدت زمين لرزه 1877 سيرچ Ms = 5.6 I = VIIزمين لرزه 1909 جوشان Ms = 5.5 I = VIIزمين لرزه 1909 جوشان Ms = 5   I = VIIزمين لرزه 1911 فيض اباد Ms = 6.4 I = VIIزمين لرزه 1948 گوك Ms = 6.0 I = VIIزمين لرزه 1969 سيرچ Ms = 5.2 I = VIIزمين لرزه11981 گلباف Ms = 6.7 I = VIIزمين لرزه21981 سيرچ Ms = 7.1 I = VIIزمين لرزه 1989 گلباف Mb = 6.0 I = II گسل گلباف (يغمايي 1371)   اشتوكلين و نبوي (1971) گسل نايبند را به عنوان يكي از ريشه دارترين ساختهاي زمين شناسي ايران در نظر مي گيرند، زيرا كه در طي مسافت 500 كيلومتر مرز چاله لوت رشته كوههاي چين خورده طبس ...

طراحی سنسورهای ویژه برای ثبت نانو زمین لرزه ها در پژوهشگاه زلزله شناسی

  دکتر مهدی زارع معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی و مهندسی زلزله در حاشیه اولین همایش پیش یابی زلزله در جمع خبرنگاران افزود: در این طرح با طراحی سنسورهای ویژه ای ارتعاشات زمین در مقیاسهای بسیار کوچک و نانویی اندازه گیری می شود. وی با بیان اینکه طرح اولیه نانو زمین لرزه به وزارت علوم ارائه شده، اظهار داشت: این طرح شامل سنسورهای بسیار دقیق و حساسی است که طراحی و تولید آن هزینه زیادی را می طلبد و در صورت تایید و تامین هزینه ها اجرا می شود.  زارعی میزان بودجه این پروژه را در حدود یک میلیارد تومان برآورد کرد و ادامه داد: با استفاده از سنسورها، نانو زمین لرزه را می توان تحلیل کرد و با نصب این سنسورها، افق جدیدی را در این زمینه ایجاد می شود. ضرورت ایجاد سامانه های پیش هشدار معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی و مهندسی زلزله با تاکید بر وجود گسلهای اطراف تهران خاطر نشان کرد: پیشنهاد می شود که سامانه های هشدار "پیش هنگام" و "واکنش سریع" در تهران راه اندازی شود. وی با تاکید بر اینکه این سامانه ها نیاز به تجهیزات فنی دارد، گفت: در این زمینه پروژه ای در پژوهشگاه تعریف شده است. نظر به اینکه در صورت فعال شدن گسلهای اطراف تهران خسارات زیادی را ایجاد می کند این پروژه تعریف شد که با استفاده از این سامانه ها بررسی شود که چگونه می توان در مدت زمان کوتاه (حداکثر یک دقیقه) چه اقدامی انجام داد. زارعی اظهار داشت: این سامانه ها باید در کشور ایجاد شود همانطور که در بسیاری از کشورها از جمله در استانبول و توکیو ایجاد شده است و باید در چرخه مدیریت بحران و مدیریت سوانح به کار گرفته شود تا از بروز تلفات احتمالی زلزله در تهران کاسته شود. استفاده از روش داده ورزی در پیش یابی زلزله زارعی به استفاده از روش ژئوانفورماتیک برای بررسی پیش نشانگرهای زلزله اشاره کرد و گفت: روش ژئوانفورماتیک یا داده ورزی داده های زمینی با استفاده از سامانه های هوشمند قابل اجرا است. در این روش داده ها را به دقت ساماندهی می شود تا بتوان از آن الگوهای رخدادهای زلزله های بعدی را استخراج کرد. وی افزود: در پیش یابی و پیش بینی زلزله توالی رخداد چند زلزله کوچک و متوسط را بررسی می کند که نوسانهای ایجاد شده   آیا معنی رخداد زلزله بزرگ را می دهد یا نه. معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی و مهندسی زلزله با بیان اینکه این روش در گسل زاگرس مناطق بندرعباس و جزیره قشم راه اندازی شده، اضافه کرد: به دلیل اهمیت گسل جوان زاگرس شبکه محلی لرزه نگاری نصب کردیم که با ثبت لرزه های کوچک، داده ورزی داده ها امکان پذیر شود و الگوهای رخدادهای زلزله منطقه را ارائه می ...

گزارشی از زلزله های اخیر کرمان

بامداد یکشنبه زمین‌لرزه‌ای به قدرت 7/3 ‌ریشتر در مقیاس امواج درونی، اطراف شهرستان كرمان را لرزاند. به گزارش ستاد حوادث غیر مترقبه استان كرمان، این زمین‌لرزه 7/3 در مقیاس ریشتر قدرت داشته است. زمین‌لرزه مذكور در 49/30 درجه عرض شمالی و 19/757 درجه طول شرقی در حوالی شهر كرمان روی داده است. به گزارش منابع خبری  زلزله ای دیگر به قدرت شش و نیم درجه دوشنبه شب نیز بخشی  از جنوب ایران را لرزانده که چند کشته به جا گذاشته است. در مورد تلفات این زمین لرزه، آمار متفاوتی گزارش شده و در حالیکه سایت رادیو و تلویزیون دولتی ایران در بامداد روز سه شنبه، از کشته شدن چهار نفر خبر داد، به نقل از استاندار کرمان مرگ هفت نفر تایید و احتمال افزایش آمار تلفات گزارش شده است.شبکه های دولتی  گزارش دادند که "زلزله در ساعت 22:12 به وقت محلی در استان کرمان روی داد... و لرزش آن در بسیاری شهرها احساس شد." خبری  زلزله در شهر حسین آباد در استان کرمان در نزدیکی مرز سیستان و بلوچستان روی داد. حسین آباد در حدود 60 کیلومتری جنوب شرقی بم قرار دارد.اسماعیل نجار استاندار کرمان به خبرگزاری مهر گفت: "هفت نفر کشته و صدها نفر زخمی شده اند. صدها نفر هم همچنان زیر آوار هستند."به گزارش خبرگزاری ایرنا آقای نجار همچنین گفت: "براساس این گزارش ها، اهالی سه روستای چاه قنبر، تک سیف الدینی و سرزه ریگان زیر آوار مانده اند."تلویزیون دولتی نیز از تخریب حداقل سه روستا خبر داد.مایک همر سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا روز سه شنبه در بیانیه ای نوشت: "مردم کرمان به دلیل این فاجعه طبیعی متحمل ضرر زیادی شده اند. ما با قربانیان و عزیزان آنها همدردی می کنیم و اعلام آمادگی می کنیم که در این دوره سخت به نیازمندان کمک برسانیم."در گزارش دیگر خبرگزاریهای رسمی از جمله خبرگزاری ایرنا از وقوع 9 پس لرزه از جمله یکی به قدرت پنج درجه خبر داده است.در گزارشی دیگر خبرگزاری فارس گزارش داد که در پی لرزش دوشنبه شب بسیاری از اهالی زاهدان از خانه های خود خارج شدند و لرزش در شهرهای بم، خاش و ایرانشهر هم احساس شد.حسین باقری رئیس ستاد حوادث غیرمترقبه ایران گفت: "تیم های امداد و نجات به ناحیه زلزله زده اعزام شده اند." محمد جواد کامیاب از کارمندان استانداری کرمان به خبرگزاری رویتر گفته است که 30 روستا در ناحیه زلزله زده وجود دارد اما این منطقه، دارای تراکم زاید جمعیت نیست که احتمال تلفات سنگین را کاهش می دهد. بنابه گزارش ها صبح روز دوشنبه نیز زلزله ای به بزرگی دو و نه دهم در مقیاس ریشتر شهرستان حسین آباد را لرزانده بود.دکتر مهدی زارع معاون پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، به خبرگزاری دانشجویان ...

زلزله و سونامی ژاپن به روایت تصویر