روش تحقیق کیفی
روش تحقیق کمی و کیفی
بررسي مقايسه‌اي روشهاي كمي و كيفي در تحقيقات اجتماعي و رفتاري با تشکر از آقای محسن معروفی و زحمات ایشان. چكیده تنوع موضوعات و مسائل اجتماعی موجب شده است محققان روشهای متعدد و با كاهش خطای بیشتری را تجربه كنند به همین سبب روشهای مختلفی بوجود آمده كه هر یك در نوعی از تحقیقات كاربرد دارند. در حالت كلی روشها به دو گروه كمی و كیفی قابل تقسیم هستند كه هر یك به تناسب موضوع تحقیق كاربرد ویژه‌ای دارند. روشهای كمی قابلیت تعمیم بیشتری دارند ولی نتایج آن منطقاً چندان پذیرفته شده نیست. در عوض روشهای كیفی از لحاظ قابلیت اعتماد بیشتری دارند ولی از لحاظ تعمیم پذیری نمی‌توان بر آن اتكا كرد. در این پژوهش از زوایای مختلف این دو نگرش مورد بازنمایی و مقایسه قرار گرفته است. همچنین ابزارها و تكنیك‌های مورد استفاده در تحقیقات اجتماعی معرفی و كابرد آنها نیز در هریك از تحقیقات كمی و كیفی مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان به ویژگی‌ها، نقاط ضعف و قوت هریك از دو نگرش (كمی و كیفی) پرداخته شده است. مقدمه از آغاز تاريخ بشر درصدد پي بردن به قاعده و نظم موجود در پديده ها و رويدادهاي جهان اطراف خود بوده است. بدين جهت كشف قوانين،اصول و نظريه هاي حاكم بر پديده ها و رويدادها نايل آمده است. اما بايد توجه داشت كه اين قوانين و اصول تحت شرايط خاصي اعتبار دارد. اين شرايط زيربناي صحت آنها را تشكيل مي دهد. (سرمد وديگران 20:1382) شكي نيست كه پي بردن به قاعده و نظم ميان پديده ها و رويدادها در علوم فيزيكي و زيستي در مقايسه با علوم انساني و اجتماعي (از جمله علوم رفتاري) با سهولت بيشتري انجام مي شود. زيرا موضوع اصلي در علوم انساني و اجتماعي، انسان است (همان:21). بايد توجه داشت كه رفتار آدمي پيچيده است و عوامل بسياري در آن دخالت دارد كه به ظاهر آن را سازمان نايافته و حتي متناقض جلوه گر مي كند. اما مي توان با روش مناسب به شناخت آن پرداخت (همان:20). روش اول از نگاه متفكران مختلف تعاريف متفاوتي دارد.هر كدام از ديدگاه خود به تعريف اين مفهوم مي پردازند. در انجام دادن پژوهش، به منظور كسب شناخت، بايد مجموعه اي از گزاره ها[1] (فرضيه يا سوالهاي تحقيق) را تدوين كرد سپس آنها را مورد آزمون قرار داد يا پاسخ آنها را فراهم آورد. اين امر، فرايند پژوهش را هدايت كرده و پژوهشگر را در بدست آوردن شناخت ياري مي دهد. بر اين اساس، روش تحقيق وسيله يا طريقه تعيين اين امر است كه چگونه يك گزاره تحقيق مورد تأييد قرار مي گيرد ياري مي شود. به عبارت ديگر،روش تحقيق چارچوب عمليات يا اقدامات جستجوگرانه براي تحقق هدف پژوهش،جهت آزمون فرضيه يا پاسخ دادن به سوالهاي تحقيق را فراهم مي آورد (سرمد ...
روش تحقیق کیفی از نظر دکتر فکوهی
«بهتر است بر این نکته تاکید کنیم که اغلب دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در سطح کارشناسی و حتی کارشناسی ارشد هنوز توانایی انجام یک کار میدانی و تحلیلی را به صورت مناسب و قابل قبول برای کارفرمایان خود ندارند:آنها در روش ،در انتخاب موضوع و حتی در مساله ساده ای مثل انتخاب عنوان دقت لازم را ندارند : همچنان که در چکیده نویسی ، طرح مساله و::: نیز مشکل دارند:<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> در این میان تنها شاید آن دسته از دانشجویان که در طول دوران تحصیلی و از خلال کلاس ها و تحقیقات درسی خود وارد حوزه میدانی شده اند، برای نخستین بار با روش درگیر شده و به مشکلات روش شناختی پی می برند: البته دانشجویانی که به هر نحوی با روش های معمول در خارج ازحوزه دانشگاه، آشنا باشند، مانند روزنامه نگاران چون مهارت نوشتاری دارند، مشکل کمتری هم دارند تا دانشجویانی که نمی نویسند: در اینجا ما بطور اجمالی در باره فلسفه روش و روش تحقیق کیفی صحبت می کنیم :[1] تعریف روش: مجموعه ای از ابزارهای شناختی نظام مند است که انسان ها برای شناخت جهان پیرامونی خود به کار می گیرند: البته همه انسانها تا اندازه ای دارای لااقل بخشی از این ابزارها ولو به صورت ناخود آگاه هستند، یک آدم عادی که به میهمانی می رود در طول این میهمانی برای شناختن محیط خود از ساز و کار هایی استفاده می کند، سئوال هایی مطرح می کند و تلاش می کند که به آنها پاسخ دهد و برای خود استراتژی هایی تعیین کند که عمدتاً به ایجاد روابط اجتماعی مربوط می شوند: رفتارهایی چون محبت، در معنایی نوعی شبه روش استراتژیک هستند که با هدف پردازش، حفظ یا تقویت یک رابطه اجتماعی و یا رسیدن به یک هدف اجتماعی انجام می گیرند: اما این ها را نمی توان روش دانست زیرا در این کار سهم بالایی از خود انگیختگی و ناآگاهی وجود دارد: مانند سئوالاتی که از قبل حدس می زنیم : کلیشه های شناخت در بسیاری موارد تنها راه ارتباط ما با واقعیت هستند، کلیشه های شناختی اشکال تقلیل یافته فرایند شناخت به حسب می آیند: این ها ابزار های شناخت متعارف یا خود انگیخته اند: در جامعه شناسی آنچه اتنومتدولوژیEthnomethodology نام گرفته است معمولاً بر همین نوع از شبه روش ها کار می کند: در این رویکرد درباره این بحث می شود که آدم های عادی چگونه رابطه برقرا می کنند و رفتارها را با هم تنظیم می کنند: ریتزر و گارفینگل در این زمینه مثالهای زیادی دارند: برای نمونه اتنومتدولوژیست ها بر روی آن کار کرده اند که آدم ها چگونه از پشت تلفن همدیگر را می شناسند؟ یا هنگام راه رفتن ، سرعت و آهنگ خود را با یکدیگر تنظیم می کنند؟ که این اعمال اغلب سازوکارهای ...
روش تحقیق کیفی
روش تحقیق کیفی روش تحقیق کیفی چیست؟ واژه Research در لغت به‌معنای پژوهش، تحقیق، كند و كاو، تجسس و كاوش است و Qualitative به‌معنای كیفی و چونی است. این دو واژه مجموعاً به‌معنای تحقیق و پژوهش كیف ی است.[1] تحقیق كیفی عبارت از مجموعه فعالیت‌هایی(چون مشاهده، مصاحبه و شركت گسترده در فعالیت‌های پژوهشی) است، كه هركدام به‌نحوی محقّق را در كسب اطلاعات دست اول، درباره‌ی موضوع مورد تحقیق یاری می‌دهند. بدین‌ترتیب، از اطلاعات جمع‌آوری شده، توصیف‌های تحلیلی، ادراكی و طبقه‌بندی‌شده حاصل می‌شود. در روش مورد بحث دسترسی به اطلاعات؛ یعنی زندگی كردن با مردم مورد پژوهش، یادگیری فرهنگ آنها، از جمله مبانی ارزشی، عقیدتی و رفتاری، زبان و تلاش برای درك احساس، انگیزش و هیجان‌های آنها است. محقق كیفی، رفتار اجتماعی را به این دلیل درك می‌كند كه خود را به‌جای دیگران قرار می‌دهد.[2] آنسلم استراس می‌گوید: «منظور ما از تحقیق كیفی عبارت از هرنوع تحقیقی است كه یافته‌هایی را به‌دست می‌دهند كه با شیوه‌هایی غیر از روشهای آماری یا هرگونه كمّی كردن كسب نشده‌اند. شیوه مذكور ممكن است به تحقیق درباره‌ی زندگی افراد، شرح حال‌ها، رفتارها و همچنین درباره‌ی كاركرد سازمانی، جنبش‌های اجتماعی یا روابط بین‌الملل معطوف باشد.»[3] تا پایان دهه‌ی 1960 نزدیك به 90 درصد گزارش‌های منتشرشده در مجلات جامعه‌شناسی آمریكا، مبتنی بر تحقیق كمّی و آماری بودند. گرچه در بریتانیا آمارهای قابل مقایسه‌ای در دست نیستند؛ ولی گمان می‌رود تا اواخر دهه‌ی 1960 تحقیق آماری در این كشور نیز مسلط بود. اما امروزه قضیه تفاوت پیدا كرده و به‌دلیل انتقادهای نظری از "اثبات‌گرایی(Positivism)" (كه گرایش به شیوه‌های آماری و كمّی دارند)، اكنون روشهای كیفی، جایگاهی كانونی در آموزش و تحقیق اجتماعی به‌دست آورده‌اند.[4] این روش را انسان‌شناسان فرهنگی برای مطالعه آداب و رفتارهای مردمان فرهنگ‌های دیگر ابداع كرده‌اند. مبنای فلسفی تحقیق كیفی، "انسان‌گرایی" (Humanism) و "طبیعت‌گرایی" (Naturalism) است. منظور از مبنای انسان‌گرایانه، توجه به نقش و اهمیت انسان در تحقیق‌های كیفی است. مطابق این فلسفه، وجه ممیّز انسان با موجودات دیگر، كنش بر پایه‌ی انگیزه‌ها یا عوامل درونی و بیرونی به‌جای واكنش است.[5] تفاوت پژوهش كیفی و كمّی به پژوهش كمّی(Quantitative Research) "اثبات‌گر" (positivism) و به پژوهش كیفی، پژوهش "مابعد اثبات‌گرا" (post positivism) نیز گفته می‌شود. پژوهش اثبات‌گرا، ریشه در این فرض دارد، كه جلوه‌های محیط اجتماعی، واقعیّتی مستقل را تشكیل می‌دهند و طی زمان و موقعیت‌ها، نسبتاً ثابت‌اند. منظور ...
روش تحقیق کیفی
چکیده: طرح نظری مساله تحقیق خواه ابتکاری باشد خواه از قبل موجود، باید به روشی تعریف شده باشد، زیرا به عنوان زیر سازی برای بنای ساختمان مدل تحلیلی به کار خواهد رفت . تئوری ها کمک می کنند که ما محیط بیرونی خود را به طور سیستماتیک تر ادراک کنیم و مسائل را به طور هدفمند تر کشف نماییم، و این مسائل را در قالب های وسیعتر یعنی در یک شبکه وسیع تر از روابط علی تبیین کنیم . در تحقیقات کیفی گاهی با این ایده روبرو می شویم که نیاز به آن نیست که در تحقیق کیفی از مرور آثار و نوشته های موجود شروع کرد و یا حتی در ابتدا کار از چنین عملی اجتناب کرد.این تصور هنوز هم در بسیاری از برداشتهای موجود درباره تحقیق کیفی وجود دارد.به طور کلی نظریه های پژوهشی و روش شناختی در میدان تحقیق کیفی از سه موضع اصلی نشئت می گیرند: × سنت کنش متقابل نمادین ،که مطالعات معنای ذهنی و ساختن معنای فردی می پردازد. × روش شناسی مردم نگارانه که به امور عادی زندگی روزمره و تولید آنها توجه دارد. × مواضع ساختار گرایا روانکاوانه نیز کارشان را از ناخود آگاه اجتماعی و روانی آغاز می کنند. به غبر از این سه دید گاه کلی در ادامه به دو مبنای عمده تحقیق فمنیستی و برساخت گرایی اجتماعی در مباحثات نظری تحقیق کیفی اشاره خواهیم کرد. متن در تحقیق کیفی دارای کارکرد است ،نه تنها داده های اصلی تحقیق را که یافته ها بر آن متکی اند فراهم می کند، بلکه براساس تفسیر این داده ها نیز هست ودر عین حال وسیله و ابزار اصلی ارائه و انتقال یافته ها به شمار می آید. این امر به طور کلی در خصوص روشهای جاری در تحقیق کیفی نیز مصداق دارد. ساخت جهان در متن : می مه سیس (تقلید):این مفهوم می تواند به درک بیشتر علوم اجتماعی مبتنی بر متن کمک کند (( فرد از طریق فرایند های می مه تیک خود را با جهان شبیه سازی می کند. تقلید این امکان را به فرد می دهد تا از خود فاصله بگیرند،جهان بیرون را به داخل جهان درونی شان بکشانند.و درونیات شان را بازگو کنند.قرابت با افراد تنها در این حالت به دست می آید و بنابراین شرط ضروری تفهم است)). قرائت وفهم متون فرایندی است که طی آن واقعیت به شکل فعالانه ای تولید می شود. این فرایند نه فقط شامل نویسنده متن، بلکه کسانی را که این متن ها برای آنها نوشته شده و آنها را می خوانند، نیز در بر می- گیرد. اگر این سخنان را به حوزه تحقیق کیفی انتقال دهیم به این معنا خواهد بود که در تولید متون، کسی که آن را می خواند و تفسیر می کند به اندازه نویسنده متن در برساخت واقعیت دخالت دارد. واژگان کلیدی:نظریه، متن، تحقیق کیفی ، تحقیق فمنیستی، برساخت گرایی اجتماعی، می مه سیس مقدمه در این کار ...
تحلیل روایت فیلم هشت و نیم
روایت: قراردادها و فرمول های بصری و روایی که در هر ژانر به کار می رود را روایت می گویند. تحلیل روایت در حقیقت تحلیل ساختاری از متون رسانه ای است و شیوه ای است برای تحلیل بیان ها. (جزوه کلاسی دکتر کوثری)دو نوع رویکرد در تحلیل روایت وجود دارد:تحلیل هم نشینی و تحلیل پارادایمیبرای فهم زبان تصاویر دیداری در روایت شناسی به دو عنصر مهم توجه می شود:عناصر تکنیکی:که به عناصر تکنیکی از جمله زاویه ی دوربین،حرکت دوربین،نورپردازی و....می پردازد .تحلیل سمبولیک :توجه به عناصر پنهان در فیلم دارد. نام فیلم: هشت و نیم کارگردان: Federico Fellini سال ساخت: 1963 کشور سازنده: ایتالیا - فرانسه ژانر: درام (فانتزی)مدت فیلم: 138 دقیقهبازیگران: مارچلو ماسترویانی (گیدو آنسلمی) کلودیا کاردیناله (کلودیا) آنوک امه (لوییزا آنسلمی) ساندرا میلو (کارلا) روزلا فالک (روزلا) باربارا استیل (گلوریا مورین) مادلین لوبو (مادلین) جوایز: اسکار ۱۹۶۳ برنده بهترین طراحی لباس فیلم سیاه و سفید برای پیرو جراردیبرنده بهترین فیلم خارجینامزد بهترین طراحی صحته برای پیرو جراردینامزد بهترین کارگردانی برای فدریکو فلینی نامزد بهترین فیلم نامه غیر اقتباسی داستان فیلم: يک کارگردان سينما که پس از يک دوران موفقيت و شهرت بی سابقه در کشورش ايتاليا، حالا دچار بحران خلاقيت شده و چيزی برای عرضه ندارد اما تظاهر می‌کند که سناريوی تازه ای برای شروع يک فيلم تازه در دست دارد، در حاليکه بحران روحی و روانی او شدت می‌گيرد و او به درون خاطرات و توهماتی می‌گريزد که در آنها زنانی که او با آنها رابطه داشته است هريک نقش مهمی ايفا می‌کند. آغازفیلم عده ی زیادی ازمردم وحتی چند منتقد معروف اُروپایی را دچاراشتباه کرده است. کارگردانی به نام(گوییدوآنسلمی)(ایفا کننده ی این نقش مارچلوماستوریانی است) دچاریک بحران روحی است. تهیه کننده ی فیلم های اوازوی انتظاردارد که فیلم جدیدی برایش بسازد ولی گوییدو شخصاً نمی داند کاررا ازکجا باید شروع کند. آیا بهترنیست مثلاً درباره ی پرواز به کهکشان فیلمی خیالی بسازد؛ ازآنجا که اوهنوزتصمیم قطعی دراین باره نگرفته، برای ایجاد جنجال واستفاده ی تبلیغاتی ازآن دستورمی دهد مکان بزرگی جهت پروازراکت به آسمان ها درست کنند. فلینی داستان را این طورتعریف می کند:دریکی ازخیابان های شلوغ رُم اتومبیل های زیادی پشت سرهم صف کشیده اند وهیچگونه جنبشی درآنها به چشم نمی خورد. نه می شود به جلوراند و نه به عقب. رانندگان اتومبیل های دیگرخونسرد وبی حرکت پشت فرمان اتومبیل هایشان نشسته اند. همه چیزدرسکوت وانجمادی غیرقابل تحمل فرورفته است وگویی خورشید(کسوف) ...
روش تحقیق کیفی
2- تحقیق اجتماعی : عبارت است ازمشاهده منظم زندگی اجتماعی به منظور یافتن و شناخت الگوهایی که میان موارد مشاهده شده وجود دارد .تحقیق اجتماعی فی نفسه نه اخلاقیاست نه غیر اخلاقی ولی ما را به نکات اخلاقی رهنمون میسازد . به عبارت دیکر نظریه های علمی اجتماعی که در نتیجه تحقیق ارائه میشوند به ((آنچه هست)) میپردازد نه ((آنچه باید )) باشد . 3- دو الگوی متفاوت وامامرتبط باهم در فرایند مطالعه وتحقیق : 1-روش استقرایی :با مشاهدهعینی مشخصی شروع می شود و هدف آن تشخیص اصول حاکم برچیزهایی است که مشاهده می شوند . 2-روش قیاسی : بانظریه آغازمیشودوآنگاه برای آزمون اعتبار مورد انتظار دست به آزمون میزند . استفاده از هردو روش در علم مجاز است چراکه ممکن است مشاهدات منتهی به تبیین هایی نظری شوند که که آن نظریات خود القاکننده الگوهای دیگری به ذهن محقق می باشند . 4-عینیت وعدم سویافتگی (BIASED) درانجام تحقیق باید به ((عینیت )) که شرط لازم در پژوهش جامعه شناختی دانسته شده است پای بند بود ونباید هیچ گاه به ورطه قضاوت و داوری ارزشی کشیده شد .به عبارت دیگرایمان ،باور و عقاید محقق نباید موجب شود که در روش و اندیشه ورزی علمی و منطقی اوخللی وارد شود . با اینکه روش تحقیق در علوم اجتماعی فرق ما هوی با علوم دیگر ندارد ، اما میدانیم که در رشته های مختلف علوم روش های تحقیق گوناگونی به کار گرفته می شوند . درعلوم اجتماعی شاید قابل ملاحظه ترین تقسیم بندی بین دو روش تحقیق کیفی و کمی باشد مثال : اگر بخواهیم جمعیت معتادبه مواد مخدردریک شهررابسنجیم میتوانیم از روش کمی استفاده کنیم ولی اگربخواهیم نگرش افرادبه مسئله اعتیاد رابدانیم بهتراست که ازروش کیفی استفاده کنیم . 5 - دوتقسیم بندی قابل توجه روش تحقیق درعلوم اجتماعی : تحقیق کمی تحقیق کیفی تأکیدبرارقام واندازه گیری تأکید بر توصیف وتفسیر تأکیدبرقیاس(داشتن یک فرضیه مشخص) تأکید براستقراء(انعطاف پذیربودن فرضیه ) پهنانگر ژرفانگر یافته های قابل تعمیم یافته های غیرقابل تعمیم متکی به دیدگاههای اثباتگرایانه متکی بردیدگاههای هرمنوتیکی و تفسیری متناسب با جامعه شناسی کلان متناسب با جامعه شناسی خرد تعیین تعدادمشخص برای نمونه نمونه گیری تاحدرسیدن به اشباع نظری انتخاب نمونه به شکل ...
تفاوت روش های تحقیق کمی و کیفی
روش تحقيق كمّي يا كيفي؟چكيدهتحقیق کیفی عبارت از مجموعه فعالیت‌هایی(چون مشاهده، مصاحبه و شرکت گسترده در فعالیت‌های پژوهشی) است، که هرکدام به‌نحوی محقّق را در کسب اطلاعات دست اول، درباره‌ی موضوع مورد تحقیق یاری می‌دهند. بدین‌ترتیب، از اطلاعات جمع‌آوری شده، توصیف‌های تحلیلی، ادراکی و طبقه‌بندی‌شده حاصل می‌شود. در روش مورد بحث دسترسی به اطلاعات؛ یعنی زندگی کردن با مردم مورد پژوهش، یادگیری فرهنگ آنها، از جمله مبانی ارزشی، عقیدتی و رفتاری، زبان و تلاش برای درک احساس، انگیزش و هیجان‌های آنها است. محقق کیفی، رفتار اجتماعی را به این دلیل درک می‌کند که خود را به‌جای دیگران قرار می‌دهد.کلمات کلیدی: تحقیق کمّی، تحقیق کیفی، انواع تحقیق کیفی.مقدمه:واژه Research در لغت به‌معنای پژوهش، تحقیق، کند و کاو، تجسس و کاوش است و Qualitative به‌معنای کیفی و چونی است. این دو واژه مجموعاً به‌معنای تحقیق و پژوهش کیف ی است.(آريان پور و ديگران، 1377)تحقیق کیفی عبارت از مجموعه فعالیت‌هایی(چون مشاهده، مصاحبه و شرکت گسترده در فعالیت‌های پژوهشی) است، که هرکدام به‌نحوی محقّق را در کسب اطلاعات دست اول، درباره‌ی موضوع مورد تحقیق یاری می‌دهند. بدین‌ترتیب، از اطلاعات جمع‌آوری شده، توصیف‌های تحلیلی، ادراکی و طبقه‌بندی‌شده حاصل می‌شود. در روش مورد بحث دسترسی به اطلاعات؛ یعنی زندگی کردن با مردم مورد پژوهش، یادگیری فرهنگ آنها، از جمله مبانی ارزشی، عقیدتی و رفتاری، زبان و تلاش برای درک احساس، انگیزش و هیجان‌های آنها است. محقق کیفی، رفتار اجتماعی را به این دلیل درک می‌کند که خود را به‌جای دیگران قرار می‌دهد.(دلاور، 1385: 259)آنسلم استراس می‌گوید: «منظور ما از تحقیق کیفی عبارت از هرنوع تحقیقی است که یافته‌هایی را به‌دست می‌دهند که با شیوه‌هایی غیر از روشهای آماری یا هرگونه کمّی کردن کسب نشده‌اند. شیوه مذکور ممکن است به تحقیق درباره‌ی زندگی افراد، شرح حال‌ها، رفتارها و همچنین درباره‌ی کارکرد سازمانی، جنبش‌های اجتماعی یا روابط بین‌الملل معطوف باشد.»(استراس و كوربين، 1385: 19)تا پایان دهه‌ی 1960 نزدیک به 90 درصد گزارش‌های منتشرشده در مجلات جامعه‌شناسی آمریکا، مبتنی بر تحقیق کمّی و آماری بودند. گرچه در بریتانیا آمارهای قابل مقایسه‌ای در دست نیستند؛ ولی گمان می‌رود تا اواخر دهه‌ی 1960 تحقیق آماری در این کشور نیز مسلط بود. اما امروزه قضیه تفاوت پیدا کرده و به‌دلیل انتقادهای نظری از اثبات‌گرایی[1]که گرایش به شیوه‌های آماری و کمّی دارند، اکنون روشهای کیفی، جایگاهی کانونی در آموزش و تحقیق ...