حدیث درباره وفای به عهد

  • وفای به عهد

    وفای به عهدوفای به عهد و پیمان كه یكی از فرایض و از جمله آداب معاشرت و حسن سلوك با مردم به شمار می رود، باید همیشه مورد توجه سالك الی الله باشد. در قرآن مجید و روایات اسلامی به این امر فوق العاده اهمیت داده شده كه برخی از آیات و روایات را یادآور می شویم. وفای به عهد در قرآن وفای به عهد علامت ایمان قرآن مجید یكی از ویژگیها و خصوصیات افراد با ایمان را وفای به عهد می داند و می فرماید: وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ.[1] مؤمنان آنها هستند كه امانتها و عهد خود را مراعات می كنند. نشانه نیكوكاران: در جای دیگر، قرآن مجید وفای به عهد را نشانه افراد نیكوكار دانسته و می فرماید: ... الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذا عاهَدُوا... .[2] ... نیكوكاران كسانی هستند كه به عهد خود (هنگامی كه عهد بستند) وفا می كنند... . اسماعیل صادق الوعد: در اهمیت وفای به عهد همین بس كه خدای متعال آنگاه كه می خواهد از حضرت اسماعیل(ع) به عظمت نام ببرد وفای به عهد را به عنوان یكی از اوصاف برجسته او یادآور می شود و می فرماید: وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ إِسْماعِیلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولاً نَبِیًّا.[3] در كتاب آسمانی خود از اسماعیل یاد كن كه او در وعده هایش صادق، و رسول و پیامبر بزرگی بود. جالب آنكه در این آیه وفای به عهد را پیش از مقام نبوّت و رسالت می آورد، گویی كه صدق وعد پایه نبوّت است. به هر حال، قرآن مجید درباره وفای به عهد زیاد سفارش كرده و می فرماید: ... أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلاً.[4] ... به عهد (خود) وفا كنید كه از عهد سؤال می شود. اهمیت وفای به عهد در روایات در روایات نیز به وفای به عهد و پیمان توصیه زیادی شده است كه توجه شما را به پاره ای از آن روایات جلب می كنیم. وفای به عهد از ویژگی های مؤمنان: رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: من كان یؤمن بالله و الیوم الاخر فلیف اذا وعد.[5] آن كس كه به خدا و روز جزا ایمان دارد باید به وعده خود وفا كند. حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود: ان الوفاء بالعهد من علامات اهل الدین.[6] وفای به عهد از نشانه های مردم متدیّن است. در حدیث دیگری رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: لا دین لمن لا عهد له.[7] كسی كه پای بند به پیمان خود نباشد دین ندارد. خلف وعده، علامت نفاق: در حدیثی از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ نقل شده است كه فرمود: آیه المنافق ثلاثٌ إذا حدیث كذب و إذا وعد أخلف و إذا ائتمن خان.[8] نشانه منافق سه چیز است: دروغگویی، پیمان شكنی، و خیانت در امانت. وفای به عهد همانند نذر است هشام بن سالم می گوید: امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: عده المؤمن اخاه نذرٌ لا كفاره ...



  • چهل حدیث وفای به عهد

    رسول اكرم صلى الله عليه و آله :نزديك ترين شما به من در قيامت، راستگوترين، امانتدارترين، وفادارترين به عهد، خوش اخلاق ترين و نزديك ترين شما به مردم است.بحارالأنوار، ج75، ص94، ح12 رسول اكرم صلى الله عليه و آله :هر كس به خدا و روز قيامت ايمان دارد، هرگاه وعده مى دهد بايد وفا كند.كافى، ج2، ص364، ح2رسول اكرم صلى الله عليه و آله :هر كس در معاشرت با مردم به آنان ظلم نكند، دروغ نگويد، خلف وعده ننمايد، جوانمرديش كامل، عدالتش آشكار، برادرى با او واجب و غيبتش حرام است.خصال، ص 208 رسول اكرم صلى الله عليه و آله :سه چيز است كه ترك آن براى هيچ كس جايز نيست: نيكى به پدر و مادر مسلمان باشند يا كافر، وفاى به عهد با مسلمان يا كافر و اداى امانت به مسلمان يا كافر.جامع الصغير، ج2، ص716، ح3469 رسول اكرم صلى الله عليه و آله :سه خصلت است كه در هر كس باشد (آثارش) به خود او بر مى گردد: ظلم كردن، فريب دادن و تخلّف از وعده.نهج الفصاحه، ح 1281 امام على عليه السلام :هيچ يك از فرائض الهى همانند وفاى به عهد نيست كه مردم با همه خواسته هاى گوناگون و ديدگاه هاى مختلف، بيشتر بر آن اتّفاق نظر داشته باشند.نهج البلاغه، نامه 53امام على عليه السلام :بپرهيز از خلف وعده كه آن موجب نفرت خدا و مردم از تو مى شود.نهج البلاغه، نامه 53امام على عليه السلام :وعده اى نده كه از وفاى به آن اطمينان ندارى.غررالحكم، ج6، ص292، ح10297امام على عليه السلام :به دوستى كه به عهد خود وفا نمى كند اعتماد نكن.غررالحكم، ج6، ص283، ح10260امام سجّاد عليه السلام :به امام سجّاد عليه السلام عرض كردم: مرا از تمام دستورهاى دين آگاه كنيد امام عليه السلام فرمودند: حقگويى، قضاوت عادلانه و وفاى به عهد.خصال، ص 113 رسول اكرم صلى الله عليه و آله :شش چيز را براى من ضمانت كنيد تا من بهشت را براى شما ضمانت كنم، راستى در گفتار، وفاى به عهد، بر گرداندن امانت، پاكدامنى، چشم بستن از گناه و نگه داشتن دست (از غير حلال).نهج الفصاحه، ح 321امام صادق عليه السلام :اى مردم! بيايد يكديگر را بر اطاعت خدا يارى كنيد و عدالتش را بپاداريد و به عهدش (در عبوديت او و ترك طاعت شيطان) وفا كنيد و در تمامى حقوق الهى منصفانه رفتار كنيد، زيرا كه بندگان خدا به چيزى نيازمندتر از اين نيستند كه در اين امور يكديگر را نصيحت و خوب يارى كنند.كافى، ج 8 ، ص 354، ح 550رسول اكرم صلى الله عليه و آله :كودكان را دوست بداريد و با آنان مهربان باشيد و هرگاه به آنان وعده داديد ، به آن وفا كنيد ، زيرا آنان ، روزى دهنده خود را كسى غير از شما نمى دانند.كافى، ج 6، ص 49، ح 3امام حسن علیه السلام:انسان تا وعده نداده ، آزاد است . اما وقتی وعده میدهد زیر بار مسؤولیت میرود، و تا به وعدهاش ...

  • حدیث در مورد وفای عهد

         رسول اكرم صلى الله عليه و آله : اَقرَبُكُم غَدا مِنّى فِى المَوقِفِ اَصدَقُكُم لِلحَديثِ وَاَدَّاكُم لِلاَمانَةِ وَاوفاكُم بِالعَهدِ وَاَحسَنُكُم خُلقا وَاَقرَبُكُم مِن النّاسِ؛نزديك ترين شما به من در قيامت، راستگوترين، امانتدارترين، وفادارترين به عهد، خوش اخلاق ترين و نزديك ترين شما به مردم است. بحارالأنوار، ج75، ص94، ح12  رسول اكرم صلى الله عليه و آله : مَن كانَ يُؤمِنُ بِاللّه  وَاليَومِ الآخِر فَليَفِ اِذا وَعَدَ؛هر كس به خدا و روز قيامت ايمان دارد، هرگاه وعده مى دهد بايد وفا كند. كافى، ج2، ص364، ح2 رسول اكرم صلى الله عليه و آله : مَن عامَلَ النّاسَ فَلَم يَظلِمهُم وَحَدَّثَهُم فَلَم يَكذِبهُم وَوَعَدَهُم فَلَم يَخلفهُم فَهُوَ مِمَّن كَمُلَت مُرُوَّتُهُ وَظَهَرَت عَدالَتُهُ وَوَجَبَت اُخُوَّتُهُ وَحَرُمَت غيبَتُهُ؛هر كس در معاشرت با مردم به آنان ظلم نكند، دروغ نگويد، خلف وعده ننمايد، جوانمرديش كامل، عدالتش آشكار، برادرى با او واجب و غيبتش حرام است. خصال، ص 208  رسول اكرم صلى الله عليه و آله : ثَلاثٌ لَيسَ لاَِحَدِ مِنَ النّاسِ فيهِنَّ رُخصَةٌ: بِرُّ الوالِدَينِ مُسلِما كانَ اَؤ كافِرا وَ الوَفاءُ بِالعَهدِ لِمُسلِمٍ اَو كافِرا وَاَداءُ الاَمانَةُ اِلى مُسلِمٍ كانَ اَؤ كافِرا؛سه چيز است كه ترك آن براى هيچ كس جايز نيست: نيكى به پدر و مادر مسلمان باشند يا كافر، وفاى به عهد با مسلمان يا كافر و اداى امانت به مسلمان يا كافر. جامع الصغير، ج2، ص716، ح3469  رسول اكرم صلى الله عليه و آله : ثَلاثٌ مَن كُنَّ فيهِ فَهِىَ راجِعَةٌ عَلى صاحِبِها: اَلبَغىُ وَالمَكرُ وَالنَّكثُ؛سه خصلت است كه در هر كس باشد (آثارش) به خود او بر مى گردد: ظلم كردن، فريب دادن و تخلّف از وعده. نهج الفصاحه، ح 1281  امام على عليه السلام : لَيسَ مِن فَرائِضِ اللّه  شَى ءٌ اَلنّاسُ اَشَدُّ عَلَيهِ اجتِماعا مَعَ تَفَرُّقِ اَهوائِهِم وَتَشَتُّتِ آرائِهِم مِن تَعظيمِ الوَفاءِ بِالعُهودِ؛هيچ يك از فرائض الهى همانند وفاى به عهد نيست كه مردم با همه خواسته هاى گوناگون و ديدگاه هاى مختلف، بيشتر بر آن اتّفاق نظر داشته باشند. نهج البلاغه، نامه 53  امام على عليه السلام : وَإيّاكَ ... اَن تَعِدَهُم فَتُتبِعَ مَوعِدَكَ بِخُلفِكَ... فَاِنَّ الخُلفَ يوجبُ المَقتَ عِندَ اللّه  وَالنّاسِ؛بپرهيز از خلف وعده كه آن موجب نفرت خدا و مردم از تو مى شود. نهج البلاغه، نامه 53  امام على عليه السلام : لاتَعِدَنَّ عِدَةً لاتَثِقُ مِن نَفسِكَ بِانجازِها؛وعده اى نده كه از وفاى به آن اطمينان ندارى. غررالحكم، ج6، ص292، ح10297  امام على عليه السلام ...

  • وفای به عهد

      در سه جای قرآن واژه ی .... ان الله یحب المتقین .... دیده می شود. در هر سه مورد این جمله پس از اشاره به وفای عهد آورده شده است و این اهمیت وفای به عهد را در باتقوا بودن انسان نشان می دهد. آیه ی 76 آل عمران.... آری هر که وفا به عهد کند و پرهیزگار باشد، پس خدا پرهیزگاران را دوست دارد. آیه ی 4 توبه.... مگر آن گروه از مشرکان که با آنها عهد کرده اید و هیچ عهد شما نشکستند و هیچ یک از دشمنان شما را یاری نکرده باشند پس با آنها عهد را تا مدتی که مقرر داشته نگاه دارید که خدا متقین را دوست دارد. آیه ی 7 توبه.... چگونه با مشرکان که عهد شکستند، خدا و رسولش عهد نگاه دارند. لیکن با آن مشرکانی که در مسجد الحرام عهد بسته اید تا زمانی که آنان بر عهد خود پایدارند شما هم عهد نگاه دارید که خدا متقین را دوست دارد.. و در حدیث است که ... لا دین لمن لا عهد له... کسی که به عهد پایبند نیست، دین ندارد.

  • وفای به عهد

    وفای به عهدوفای به عهد و پیمان كه یكی از فرایض و از جمله آداب معاشرت و حسن سلوك با مردم به شمار می رود، باید همیشه مورد توجه سالك الی الله باشد. در قرآن مجید و روایات اسلامی به این امر فوق العاده اهمیت داده شده كه برخی از آیات و روایات را یادآور می شویم. وفای به عهد در قرآن وفای به عهد علامت ایمان قرآن مجید یكی از ویژگیها و خصوصیات افراد با ایمان را وفای به عهد می داند و می فرماید: وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ.[1] مؤمنان آنها هستند كه امانتها و عهد خود را مراعات می كنند. نشانه نیكوكاران: در جای دیگر، قرآن مجید وفای به عهد را نشانه افراد نیكوكار دانسته و می فرماید: ... الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذا عاهَدُوا... .[2] ... نیكوكاران كسانی هستند كه به عهد خود (هنگامی كه عهد بستند) وفا می كنند... . اسماعیل صادق الوعد: در اهمیت وفای به عهد همین بس كه خدای متعال آنگاه كه می خواهد از حضرت اسماعیل(ع) به عظمت نام ببرد وفای به عهد را به عنوان یكی از اوصاف برجسته او یادآور می شود و می فرماید: وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ إِسْماعِیلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولاً نَبِیًّا.[3] در كتاب آسمانی خود از اسماعیل یاد كن كه او در وعده هایش صادق، و رسول و پیامبر بزرگی بود. جالب آنكه در این آیه وفای به عهد را پیش از مقام نبوّت و رسالت می آورد، گویی كه صدق وعد پایه نبوّت است. به هر حال، قرآن مجید درباره وفای به عهد زیاد سفارش كرده و می فرماید: ... أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلاً.[4] ... به عهد (خود) وفا كنید كه از عهد سؤال می شود. اهمیت وفای به عهد در روایات در روایات نیز به وفای به عهد و پیمان توصیه زیادی شده است كه توجه شما را به پاره ای از آن روایات جلب می كنیم. وفای به عهد از ویژگی های مؤمنان: رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: من كان یؤمن بالله و الیوم الاخر فلیف اذا وعد.[5] آن كس كه به خدا و روز جزا ایمان دارد باید به وعده خود وفا كند. حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود: ان الوفاء بالعهد من علامات اهل الدین.[6] وفای به عهد از نشانه های مردم متدیّن است. در حدیث دیگری رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: لا دین لمن لا عهد له.[7] كسی كه پای بند به پیمان خود نباشد دین ندارد. خلف وعده، علامت نفاق: در حدیثی از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ نقل شده است كه فرمود: آیه المنافق ثلاثٌ إذا حدیث كذب و إذا وعد أخلف و إذا ائتمن خان.[8] نشانه منافق سه چیز است: دروغگویی، پیمان شكنی، و خیانت در امانت. وفای به عهد همانند نذر است هشام بن سالم می گوید: امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: عده المؤمن اخاه نذرٌ لا كفاره ...

  • داستان از وفای به عهد

    رییس شهربانى دولت مأمون می‌گوید: روزى وارد بر مأمون شدم، مردى را نزد او بسته به زنجیرهاى گران دیدم، مأمون به من گفت این مرد را ببر و از او کاملا مواظبت کن. مبادا از دستت بگریزد. آن‌چه در توان دارى در حفظ او به کار بند. با این‌که به چند نفر سفارش کردم او را ببرند، اما در دل با خود گفتم با این همه سفارش مأمون، جز این‌که او را در اتاق خود زندانى کنم، چاره دیگری ندارم. به همین خاطر دستور دادم او را در اتاق خودم زندانى کنند. هنگامى که به خانه بازگشتم، از وضع او و علت گرفتاری‌اش جویا شدم، گفتم: از کدام شهرى؟ گفت: از دمشق. گفتم: فلان کس را می‌شناسى؟ پرسید شما از کجا او را می‌شناسید؟ گفتم: من با او داستانى دارم، گفت: من حکایت خود را نمی‌گویم، مگر این‌که تو داستانت را با آن مرد بگویى. توضیح دادم: چند سال پیش در شهر شام با یکى از حاکمان هم‌کارى می‌کردم. مردم شام بر آن مرد شوریدند تا جایى که به وسیله زنبیلى از قصر حکومت پایین آمد و با یارانش فرار کرد. من هم با گروهى گریختم. در حالى که در میان کوچه می‌دویدم، مردم مرا تعقیب می‌کردند. به کوچه‌اى رسیدم مردى را بر در خانه نشسته دیدم. گفتم: اذن می‌دهى وارد خانه شوم و با این کار جان مرا نجات دهى؟ گفت: وارد شو. مرا داخل خانه نمود و در یکى از اتاق‌ها جاى داد و به همسرش گفت: اجازه بده این مرد وارد اتاق شخصى من شود. از شدت ترس یاراى‏ نشستن به روى زمین را نداشتم. مردم وارد خانه شدند و مرا از او خواستند. گفت: وارد هر جاى خانه خواستید شوید و همه جا را بگردید.رسیدند به اتاقى که من در آن بودم. همسر صاحب‌خانه بر آنان نهیب سختى زد و گفت: حیا نمی‌کنید، شرم نمی‌نمایید که می‌خواهید وارد اتاق خصوصى من شوید؟ مردم به خاطر آن نهیب، خانه را ترک کرده و رفتند. زن گفت: نترس همه رفتند. پس از ساعتى خود آن مرد آمد و گفت: از این پس مطمئن باش. سپس در میان منزل اتاقى ویژه من قرار داد و در آن‌جا از من به بهترین صورت پذیرایى می‌شد. روزى به او گفتم اجازه دارم از منزل خارج شوم و از حال غلامان خود خبرى بگیرم، ببینم آیا کسى از آنان هست؟ اجازه داد، ولى از من تعهد گرفت که باز به خانه برگردم! بیرون رفتم، ولى هیچ‌یک از غلامان را پیدا نکردم. باز به همان منزل بازگشتم. پس از مدتى، یک روز از من پرسید چه خیال دارى؟ گفتم: می‌خواهم عازم بغداد شوم. گفت قافله بغداد سه روز دیگر حرکت می‌کند. اگر خیال دارى به تنهایى به بغداد بروى، من راضى نیستم. این سه روز را هم توقف کن، سپس با آن کاروان روانه بغداد شو. من از او بسیار عذرخواهى کردم به خاطر این‌که در این مدت نسبت به من نهایت اکرام و پذیرایى را کرده‌اى، ولى ...

  • صبر، وفاي به عهد و عجله نشانه و علامت چيستند؟

    قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبى عَلَیْهِ السَّلام : إنّ الْحِلْمَ زینَهٌ، وَالْوَفاءَ مُرُوَّهٌ، وَالْعَجَلهَ سَفَهٌ. امام حسن مجتبی (علیه السلام) فرمود: صبر و شكیبائى زینت شخص، وفاى به عهد علامت جوانمردى، و عجله و شتابزدگى (در كارها بدون اندیشه) دلیل بى خردى مى باشد. كلمه الإمام الحسن (علیه السلام) : ص 198. به نقل از سايت انديشه قم

  • خوش قولی و وفای به عهد

    آدم هایی هستند که بی خود و بی سبب بدون این که قادر به انجام دادن کاری باشند قول می دهند، در حالی که همیشه باید بار را به اندازه ی توانایی خود برداشت و لزومی ندارد همه جا صد درصد قول بدهیم به خصوص قولی که نمی خواهیم به آن عمل کنیم. اگر هم قولی دادیم سعی کنیم حتماً به ان عمل کنیم؛ برای مثال اگر به جایی می رویم و به مادرمان قول می دهیم  ساعت چهار بعدازظهر به خانه برگردیم، دیرتر از ساعت چهار به خانه برنگردیم. برای این کار سعی کنیم قبلاً موانعی را که ممکن است برنامه ریزی ما را به هم بزند شناسایی و پیش بینی کنیم؛ یعنی اگرقرار است از وسیله ی نقلیه استفاده کنیم ترافیک مسیر بازگشت را درنظر بگیریم و زودتر از حد معمول حرکت کنیم تا به موقع برسیم. با این کار شخصیت خود را نشان می دهیم؛ زیرا احترام شما به قول و پیمانی که با کسی می بندید اول احترام به شخصیت خودتان است.پیمان شکنی نشانه ی بی نظمی در زندگی است. با پیمان شکنی اولین ضربه را به  شخصیت خودتان می زنید. کسی که وعده ی خود را محترم نمی شمارد به تدریج اعتبار خود را از دست می دهد و مردم دیگر برای حرف ها و قول و قرارهایش ارزشی قائل نمی شوند. پیمان شکنی نشان نوعی بی ایمانی نیز است. مگر ایمان پیمانی نیست که با خدا و دین داریم. کسی که پیمان خود را می شکند از کجا معلوم که تعهدات دینی خود را نیز کم و بیش زیر پا نگذارد؟ آیا غیر از این است که حداقل به دستور خداوند در زمینه ی تعهدشناسی توجه نکرده است؟ مگر وفای به عهد مورد تاکید دین نیست؟ این جاست که می فهمیم، چرا در این آیه عمل  به وعده و امانت داری از مهم ترین صفات مومنان شمرده شده است   خوش قولی و وفای بعهد را بفرزندان‌ خود بیاموزید در زندگی افراد بشر کمتر مسئله‌ای مانندخوش قول بدون و وفای بعهد مورد توجه‌ می‌باشد.چگونگی تربیت و شخصیت هر کسی را می‌توان از خوش قولی و وفای‌ بعهد و پیمانش تعیین کرد. معمولا بچه‌ها خوش قولی و وفای‌ بعهد را از والدینشان به ارث می‌برند. کسانیکه در کودکی و در محیط خانواده بود به اهمیت عهد و پیمان و سوگند واقف‌ شده‌اند و از اولیای خود آموخته‌اند که یک‌ انسان هرگز عهد و پیمان خود را نمی‌شکند و آنرا زیر پا نمی‌گذارد،مسلما در بزرگی‌ بهتر می‌توانند در روابط و معاشرت خود با مردم بعهد و وفای خود پای‌بند باشند و در نتیجه‌ بیشتر مورد توجه و احترام و علاقه واقع‌ شوند. وفای به عهد و سوگند آنقدر مهم است‌ که خداوند در سوره نحل آیهء 91 در قرآن‌ مجید میفرماید: و اوفو بعهد اللّه عاهدتم‌ و لا تنقصو الایمان بعد تو کیدها و قد جعلتم اللّه‌ علیکم کفیلا ان اللّه یعلم و ما تفعلون منظور از این آیه آنست که:ای مردم‌ ...

  • اهمیت وفای به عهد در قرآن و گفتار معصومین

    مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَ مِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَ مَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا ۞سوره احزاب ؛ آبه ۲۳از مومنان مردانی هستند که به پیمانی که با خدا بسته بودند وفا کردند.بعضی بر سر پیمان خویش جان باختند و بعضی چشم به راهند و هیچ پیمان خود دگرگون نکرده‏ اند وفای به عهداشاره:در مضامین مختلفی از معارف امامت، امامان معصوم(ع) به كشتی روان در میان امواج بی‌امان دریا، تشبیه شده‌اند كه هركس سوار بر آن شد، نجات یافت و هركس آن را ترك گفت، غرق گردید؛ آن‌كه از آن‌ها پیشی گرفت، از مرز دین خارج گردید و آن‌كه از آن‌ها عقب ماند نابود شد؛ و آن‌كه دوش به دوش ایشان حركت كرد، به آنان پیوست و همراهشان خواهد بود.در سخنان مختلفی از امامان(ع)، پیدایش مأمومان منتظر، مقدمة ظهور امام زمان(ع) معرفی شده است. و بی‌تردید، اقتدای كامل به صاحبان این مكتب، قبل از شناخت شیوة زندگی فردی و اجتماعی و سیاسی آنان ممكن نیست.در قسمت گذشتة این نوشتار، به بیان موضوع «عزت نفس» در زندگانی ائمه اطهار(ع) پرداختیم، در این قسمت به بررسی آموزة «وفای به عهد» در رفتار آن اسوه‌های حیات می‌پردازیم.معنا و اقسام عهدواژة «عهد» كه در فارسی به آن پیمان، قول و وعده می‌گویند، نوعی قرارداد است كه بین دو نفر، یا دو گروه، یا چند نفر و چند گروه، یا بین امّت و امام (به عنوان بیعت) بسته می‌شود كه اگر به طور مشروع و صحیح باشد، حتماً باید به آن پای بند بود.عهد و پیمان معنای وسیعی دارد و در وهلة اول بر دو قسم است:الف) عهد و پیمان با خدا؛ب) عهد و پیمان با مردم.عهد و پیمانی كه شامل عهدهای سیاسی، تجاری، اخلاقی، حقوق و اجتماعی می‌شود؛ گاهی در سطح وسیع بین‌المللی است و گاهی به صورت بیعت است كه هم سیاسی است و هم مذهبی، اجتماعی و حقوقی. گاهی عهد و پیمان در سطح كوچك‌تر بین دولت و پیمان‌كاران است و گاهی بسیار كوچك و به صورت عهد و پیمان بین دو نفر است؛ مانند این‌كه با دوستمان عهد می‌كنیم كه در ساعت معیّنی به مكان خاصی برویم. همة این موارد، در صورت مشروعیت آن، زیر پوشش اصل وفای به عهد قرار می‌گیرند.وفای به وعده و عهد و پیمان هم‌چون شیرازه‌ای است كه روابط اجتماعی، سیاسی و ... را محكم نگه می‌دارد.متأسفانه این اصل بزرگ، در جامعة ما كم رنگ و ضعیف شده، و بسیاری خیلی ساده و راحت به پیمان‌شكنی پرداخته، چنین خلاف بزرگی را یك امر عادی تلقّی می‌كنند؛ غافل از این‌كه گناه بزرگی مرتكب شده‌اند.اهمیّت وفاداری به عهد و پیمان با خداعهد و پیمان با خدا نیز از شاخه‌های مهم عهد و پیمان است و مانند نذر، مخالفت با ...