جهت تابش آفتاب در اصفهان
راز سنگ ساعت مسجد امام (شاه عباسی) اصفهان
راز سنگ ساعت مسجد امام (شاه عباسی) اصفهان - اطلاعات عمومی "> دانستنی ها - راز سنگ ساعت مسجد امام (شاه عباسی) اصفهاندانستنی ها اطلاعات عمومی راز سنگ ساعت مسجد امام (شاه عباسی) اصفهان راز سنگ ساعت مسجد امام (شاه عباسی) اصفهاننويسنده:مهندس احمد سعیدنیا (1)چکیده در حیاط غربی مسجد امام (شاه عباسی) اصفهان، واقع در میدان نقش جهان، قطعه سنگی در کناردیوار شمالی نصب شده است که در تمام روزهای سال (365 روز) هنگام نیم روز، لحظه ی ظهر را بدون سایه نشان می دهد. آن گاه موذن بر گلدسته می رود و مردم شهر را به نماز فرا می خواند. راز این سنگ تنها در نحوه ی تابش آفتاب نیست، بلکه در نحوه ی پوشاندن سایه توسط سنگ دیگری است که در کنار سنگ اصلی نصب گردیده است و مجموعاً با سنگ اصلی یک ذوزنقه را تشکیل می دهند و آفتاب در لحظه ی ظهر بر بدنه ی خارجی آن مماس می تابد. کلید واژه ها: سایه، سنگ ساعت، نیم روز، آفتاب نما مقدمه در سال 1382 در یک سفر «گردش علمی» با دانشجویان شهرسازی و معماری به اصفهان و شیراز، فرصت دوباره ای پیش آمد، تا با دقت بیش تری از شهر اصفهان و ابنیه ی پیرامون میدان بازدید کنیم. میدان نقش جهان و ابنیه ی پیرامون آن یکی از زیباترین مجموعه های معماری و با شکوه ترین فضای عمومی در ایران و جهان به شمار می رود. علاوه بر زیبایی و شکوه، هر یک از ابنیه ی پیرامون میدان دارای رمز و رازی معماری و ریاضی هستند. بسیاری از ویژگی های این میدان و ابنیه ی آن را استادانی چون پوپ، گدار، فرای، اردلان - بختیار، توسلی و هنرفر و ... در نوشته های خود تشریح کرده اند. اما با کمال تعجب، راز «سنگ ساعت» مسجد شاه عباسی اصفهان تاکنون ناگفته مانده است و آن ویژگی های «سنگ ساعت» مسجد شاه عباسی اصفهان است که در صحن غربی مسجد نصب شده که در تمام روزهای سال در هنگام نیم روز سایه ی آن محو می گردد. راز این سنگ بی سایه (در نیم روز) چیست؟تابش آفتاب در فصول مختلف در شهر اصفهان مانند همه ی نقاط دیگر هم در ارتفاع و هم در افق تفاوت می کند. اما چگونه است که سنگ در لحظه ی ظهر سایه ای ندارد؟ از سال 1382 تاکنون این سوال برای من مطرح بوده است و جواب آن را در جایی ندیده ام. حال با استفاده از اطلاعات دقیق تری که از مشخصات محلی فراهم شده است، و با ترسیم ویژگی های سنگ و چگونگی سایه ی آن در این مقاله، راز آن را مورد بررسی قرار می دهیم. برای گشودن این راز، ناگزیر بایستی نحوه ی استقرار مسجد و جهت میدان نقش جهان و چگونگی تابش آفتاب در رابطه با همدیگر مورد بررسی قرار گیرد. میدان نقش جهان میدان نقش جهان به درازای 510 و پهنای 165 متر، در قلب شهر اصفهان قرار گرفته است. در چهارسوی این میدان چهار بنای ...
تاثیر عوامل اقلیمی در معماری
خورشید :کره زمین دارای محور دوران ثابتی است که نسبت به خط عمود بر صفحه گردش زمین به دور خورشید 5 /23 درجه انحراف دارد . از آنجائیکه این محور نقاط مختلفی از کره زمین را در فصول مختلف مقابل خورشید قرار می دهد لذا حرارت و آب و هوای کره زمین در هر منطقه بنابر زاویه تابش خورشید نسبت به زمین فرق می کند و این مطلب باعث ایجاد فصول مختلف سال در هر ناحیه از کره زمین می شود . به دلیل انحراف محور زمین ، زاویه تابش آفتاب نسبت به زمین و همچنین مکان طلوع و غروب آفتاب در فصول مختلف فرق می کند. جهت مشخص نمودن موقعیت خورشید در ساعات مختلف روز و فصول گوناگون باید زاویه تابش و جهت تابش آفتاب مشخص باشد . زاویه تابش آفتاب در زمستان کمتر و در تابستان بیشتر است . با استفاده از این خاصیت می توان یک سایبان بالای پنجره استفاده نمود که با این کار جلوگیری می شود از ورود آفتاب به شکل مستقیم در داخل ساختمان . و همین طور در زمستان آفتاب به شکل مایل وارد ساختمان می شود . قراردادن اکثر بازشوها و پنجره های بزرگ در قسمت جنوبی ساختمان و حفاظت از این پنجره ها در مقابل آفتاب تابستان به وسیله سایبان و یا ایوان از خصوصیات اکثریت ساختمانهای سنتی و جدید ایران است . باد : اختلاف درجه حرارت و فشار هوا به علاوه حرکت کره زمین باعث جابجائی هوا در نتیجه باد می شود . استفاده از باد در طراحی ساختمان نقش تعیین کننده ائی دارد که باید به شکلی صحیح کنترل گردد. در اقلیم سرد باید جلوی بادهای سرد زمستانه سد شود و در اقلیم گرم باید از بادهای خنک حداکثر استفاده صورت گیرد این کار با طراحی صحیح و فرم بنا امکان پذیر است . محل قرار گیری بازشوها نیز باید در طراحی مورد توجه قرارگیرد . با قراردادن درختان سوزنی مانند کاج و سرو بادشکن و پستی و بلندی زمین و یا ابنیه مجاورمی توان جلوی باد مزاحم را گرفت و به همین طریق با استفاده از عوارض زمین ، گیاه و ابنیه مجاور می توان باد مطلوب ومساعد منطقه را به سمت دلخواه هدایت نمود . جهت تهویه داخل ساختمان خصوصاً در فصول گرم سال بهتر است تهویه دو طرفه باشد که باد از یک طرف داخل و از طرف دیگر هوای نامطبوع را خارج نماید . تهویه طبیعی ساختمان در ابنیه سنتی ایران بادگیر است . بادگیر : استفاده از بادگیر از سالهای گذشته در ایران متداول بوده است . بادگیرها با اشکال مختلف در شهرهای مرکزی و جنوبی ایران ساخته شده که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی و اجراء شده اند . هنوز میتوان باقی مانده بادگیر ها را در اقلیم گرم و مرطوب در جنوب در شهرهایی مانند : بندرعباس ، بندرلنگه ، قشم ، بوشهر ، اقلیم گرم وخشک نواحی مرکزی مانند : کرمان ، نائین ، یزد ، طبس ...
اصفهان، شهر سازگار با اقلیم
مقدمهدرطی قرون مختلف، اقلیم مناطق و چگونکی تسلط بر آن مهم ترین مساله در نحوه ی استقرار و ایجاد مجتمع های زیستی بوده است. انسان به طور فطری همواره در تلاش بوده است که فضای زندگی خود را در مکان هایی بنا کند که منابع طبیعی موجود در جغرافیای محل پاسخ گوی نیازهای اکولوژیک او باشند. زیرا ادامه ی زندگی مرهون وجود وضعیت مساعد برای فیزیک بشربوده و آب و اقلیم (به ویژه منابع آب شیرین ) دراین میان نقش ویژه ای ایفا می نمایند.به همین دلیل است که بیش تر شهرهای تاریخی بزرگ جهان در کنار رودی پرآب که باعث برکت و پیشرفت آن ناحیه می گردد،طراحی و ساخته شده اند. در ایران شهرهایی نظیر اصفهان و در خارج ازایران،مسکو، هامبورگ ،پاریس و لندن از شهرهایی می باشند که با توجه به اقلیم محل و کاملاًمتأثرازآن شکل گرفته اند و حتی تاثیرعوامل اقلیمی را در شکل گیری فرم بناها و جزئیات معماری آن ها نیز می توان مشاهده کرد. این موضوع به ویژه در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی و درمناطق گرم وخشک اهمیت و شکل ویژه ای می یابد. اقلیم و معماری درک معماری هر عصر و هرمنطقه، نیازمند آگاهی ازچگونگی تطابق جزئیات آن با اقلیم خاص منطقه است. معماری هرگز نمی تواند منفصل ازشرایط بافت پیرامون خویش، چه طبیعی و چه مصنوعی، باشد. بنابراین هر موقعیت جغرافیایی با توجه به شرایط اقلیمی آن محیط، معماری خاصی را می طلبد. بافت شهری،فرم بنا و نوع مصالح درهریک ازمناطق،درتطبیق کامل با شرایط اقلیمی ست که بهترین کار کرد خود را می یابند. عواملی که برشرایط اقلیمی یک منطقه اثر می گذارند،عبارت اند از:زاویه ی تابش خورشید،عرض جغرافیایی، یعنی دوری و نزدیکی ازخط استوا،شدت جریان وجهت بادهای فصلی،وجود آب،رطوبت،و گیاه در منطقه،ارتفاع از سطح دریا و ناهمواری های سطح زمین(۳) . در همین ارتباط و با توجه به مواردی که بیشترگفته شد،معماری سنتی ایرانی پاسخی معمارانه و درخوربه طبیعت و اقلیم داده و در همه ی دوره ها ایجادآسایش برای فرد در فضا و حفظ آن را مد نظر قرار داده است.چنان که در معماری سنتی ایران می بینیم،درشهرهایی همچون یزد معماری هم خوان با اقلیم برای غلبه برآب وهوای بسیار گرم منطقه و در شهرهایی مانند کرمانشاه طراحی معماری با توجه به اقلیم سرد آن شکل گرفته است. توجه به عوامل اقلیمی را در مناطق دیگر مانند شمال، جنوب و حاشیه ی خلیج فارس نیز می توان مشاهده کرد. در ایران آنچه گنجینه ی طراحی اقلیم ست، طیف وسیعی از طراحی های معمارانه ی فضاهای مسکونی دائم نظیرخانه،فضاهای عمومی مثل بازار،مسجد و مدرسه تا فضاهای شهری را شامل می شود که نه تنهاجنبه های فرمال و کیفی ...
مطالعات اقلیمی اصفهان و تاثیر آن بر شهر سازی
بررسي و تحليل عناصر مهم اقليمي مؤثر در طراحي شهري اصفهان (تابش، دما، باد و بارش) چكيده شهر و اقليم ، دو سيستم انسان ساخت و طبيعي مي باشند که تأثيرگذاري تنگاتنگي بر يکديگر دارند . اقليم تا آنجا که با آسايش انسان رابطه برقرار مي کند نتيجه ي عواملي چون تابش آفتاب ، دما و رطوبت هوا ، وزش باد و ميزان بارندگي است. اقليم هر مکان جغرافيايي ، شرايط مناسب ويژه اي دارد که در عين حال ، محدوديتهايي را نيز در زمينه ي طراحي شهري به همراه دارد . شناخت دقيق اقليم مکان موردنظر در مقياس کلان و خرد به شناخت توانمندي ها و محدوديت هاي اقليمي مؤثر در طراحي و بهره برداري مناسب فضاهاي شهري مي انجامد. در طراحي فضاهاي مختلف شهر نظير ساختمان ها ، فضاهاي سبز ، معابر و … علاوه بر توجه به کيفيت هاي عملکردي ، بصري و زيباشناختي ، عنايت به نوع اقليم شهر و رعايت ضوابط طراحي اقليمي ضروري مي باشد که عدم توجه به اين مسأله ، مشکلات خاصي را در شهر و فعاليتهاي شهري ايجاد مي کند ؛ جلوگيري از جريان هواي مطبوع در شهر و ساختمان ها ، بهره مندي نامتوازن بناها از نور و روشنايي طبيعي و آب گرفتگي معابر از آن جمله اند. هدف از پژوهش حاضر ، شناخت مشکلات ناشي از عدم رعايت اصول طراحي اقليمي در فضاهاي شهري اصفهان و ارائه ي ضوابطي براي طراحي شهري متناسب با اقليم شهر مي باشد . در اين راستا ، وضعيت عناصر اقليمي تابش ، دما ، باد و بارش با استفاده از داده هاي ايستگاه سينوپتيک اصفهان براي سالهاي 1350 تا 1383 ، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است و پس از بازديدهاي مکرر از فضاهاي شهري مختلف ، مشکلات ناشي از عدم رعايت اصول طراحي اقليمي مشخص گرديده اند که نمود عيني آنها با تهيه ي تصوير ، ارائه گرديده است . بر اساس مشاهدات و تحليل هاي انجام گرفته ، چنين نتيجه مي شود که در طراحي برخي از فضاهاي شهري ، اصول و ضوابط طراحي اقليمي ، رعايت نگرديده و به تبع آن ، مشکلات خاصي در ارتباط با هر يک از عناصر اقليمي، ايجاد شده است؛ بيشترين موارد عدم رعايت ضوابط طراحي اقليمي در ارتباط با هر عنصر، به شرح ذيل مي باشد: 1- تابش : عدم بهره مندي مناسب و کافي طبقات تحتاني ساختمانهاي بلندمرتبه از مزاياي تابش آفتاب و نور طبيعي به علت فاصله ي کم از يکديگر و در نتيجه ، تشکيل سايه ي آنها بر روي هم . 2 - دما : کمبود فضاهاي سبز شهري در برخي مناطق و محلات شهري به ويژه بافتهاي قديمي ، محدود شدن اثرات مثبتِ خرداقليمِ ايجاد شده توسط مادي ها و رودخانه ي زاينده رود به دليل احداث ساختمانهاي بلند در حاشيه ي بلافصل آنها و استفاده از مصالح ساختماني نامناسب بدون در نظر گرفتن شرايط اقليمي شهر اصفهان به ويژه در ساختمانهاي ...
ساختمانهای بلند و عوامل اقلیمی و زیست محیطی
هر نوع استقراری از یک بنا یا مجموعه کالبدی دارای تأثیر ویژه ای بر روی اقلیم یا آب و هوای محیط می باشد و خود نیز بسته به نحوه استقرار به گونه های مختلف از آب و هوا ی محیط بهره مند می گردد.ساختمانهای بلند در این تأثیر پذیری و تأثیر گذاری نقش موثری ایفا می نمایند. از میان عوامل اقلیمی نقش ساختمان های بلند در رابطه با تابش آفتاب و جریان باد در مجتمع های کالبدی دارای اهمیت زیادی هستند که در این نوشتار به آنها می پردازیم.الف– تابش آفتاب آشکارترین جنبه تأثیرات اقلیمی یک ساختمان بلند در رابطه با تابش آفتاب خود را می نمایاند. به همین جهت اثرات تابش آفتاب در مجموعه های بلند مرتبه را به اختصار مورد بررسی قرار می دهیم: مجموعه های بلند مرتبه و متراکم برای بهره مندی از تابش و نور آفتاب در مضیقه بیشتری قرار می گیرند، زیرا سایه ساختمانهای مجاور را بر خود دارند. فضاهای شهری نیز بدین جهت مکان هایی نامطلوب و سرد و تاریک می شوند. طبقات پایین ساختمانهای بلند و همچنین کوتاه مرتبه و فضاهای شهری محصور در میان بلند مرتبه ها در این حالت، بیش از همه در سایه قرار می گیرند.نحوه استقرار پراکنده ی بلند مرتبه ها به لحاظ استفاده از تابش و نور خورشید دارای مزیت بیشتری نسبت به الگوی متراکم بلند مرتبه ها می باشد.ب- جریان بادبررسی جریان باد در بافتهای شهری بویژه بافت های بلند مرتبه به دو لحاظ حائز اهمیت فراوان است: ساختمانهای بلند یا توده های بلند مرتبه از سویی می توانند سبب تشدید نامطلوب جریان باد در خیابانهای شهری و فضاهای باز (میدان ها) گردند و از سویی دیگر نیز این قابلیت را دارند که باعث رکود و جلوگیری از جریان یافتن باد در فضاهای شهری شوند. در هر دو حالت بسته به شرایط مختلف، رکود یا شدت جریان باد می تواند مطلوب یا غیر مطلوب ارزشیابی گردد، چنانکه در محیط های آلوده شهری، تشدید جریان هوا برای جلوگیری از سکون آن و تجمع آلودگی بسیار مفید و سودمند است، در حالی که در فضای دیگر، ممکن است شدت نامطلوب باد برای راهوندان (عابر پیاده) و استفاده کننده از فضا، نامطلوب و ناراحت کننده باشد . بطور کلی ساختمانهای بلند بسته به نحوه قرارگیری خود نسبت به جهت جریان باد، تأثیرات دوگانهای بوجود می آورند که شامل تشدید یا رکود جریان باد است. انواع مجموعه های ساختمانی از نظر گونه استقرار آنها در مقابل جریان باد عبارتند از :1- ستونی 2- ردیفی 3- کنجی 4- حیاط مرکزی 5- خیابانی 6- قیفی 7- پلکانی 8- زیگوراتیبا تعیین نقاط رکود سرعت جریان باد در بافتهای کالبدی بلند و مقابله با آن ها می توان از تجمع آلودگی در هوای ساکن جلوگیری کرد. همچنین می توان از وجود این نقاط برای کاهش ...
بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران
بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران bache memar کارهای بچه های معماری دانشگاه آزاد شهرکرد بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران از جمله عوامل اقلیمی مهم که تاثیر مهمی بر ابنیه ایران گذاشته می توان به تابش نورخورشید، شدت جریان و جهت باد، عرض جغرافیایی، وجود آب، رطوبت ، پوشش گیاه، ارتفاع از سطح دریا و نا همواری های سطح زمین اشاره کرد که به صورت اجمالی به توضیح برخی از این عوامل می پردازیم. خورشید: کره ی زمین دارای محور دوران ثابتی است که نسبت به خط عمود بر صفحه ی گردش زمین به دور خورشید 5/23 درجه انحراف دارد که همین مطلب سبب ایجاد فصول می شود به دلیل این انحراف زاویه ی تابش نسبت به زمین و همچنین مکان طلوع و غروب آفتاب در فصول مختلف متفاوت است زاویه ی تابش آفتاب هنگام ظهر در ماههای مختلف سال برای شهر تهران زاویه ی تابش : زاویه ای است که شعاع تابش خورشید با تصویر آن بر روی سطح زمین می سازد ( از صفر تا نود درجه) جهت تابش : زاویه ای است که تصویر شعاع تابش خورشید بر روی زمین با خط شمال و جنوب می سازد . شمال صفر درجه و جنوب 180 درجه در نظر گرفته می شود. باد: اختلاف درجه حرارت و فشار هوا به علاوه دوران کره ی زمین باعث جابه جائی هوا و در نتیجه باد می شود.به دلیل این که باد با خود ابرهای باران زا وو باران که لازمه ی حیات است را به ارمغان می آورد ، بدون وجود باد زندگی در روی کره ی زمین برای بشر غیر ممکن است . باد در سواحل دارای یک تناوب شبانه روزی است . جهت و شدت باد غالب باید در طراحی شهری در نظر گرفته شود ؛ زیرا باد در انتقال صوت ، آلودگی هوا و بو مؤثر است. استفاده از باد در طراحی محوطه و ساختمان نیز باید نقش تعیین کننده ای داشته باشد و باد باید به طور صحیح هدایت و کنترل شود . که این کار با استفاده از گیاه ، عوارض زمین و ابنیه ی مجاور امکان پذیر است . در اقلیم گرم باید از بادهای خنک حداکثر استفاده صورت گیرد . این کار با طراحی صحیح محوطه و فرم بنا امکان پذیر است. آب، رطوبت و گیاه به خاطر ظرفیت حرارتی بالای آب در سواحل کنار دریاها و دریاچه ها ، اختلاف درجه حرارت شب و روز بسیار کمتر از مناطقی است که از این سواحل دور هستند ؛ به دلیل این که آب می تواند باعث اعتدال درجه حرارت در طی شبانه روز شود، در داخل ساختمان نیزبه عنوان یک اقلیم کوچک آب می تواند نواسان دجه حرارت را کاهش دهد .در خانه های خورشیدی جدید از بشکه های آب جهت کسب و ذخیره حرارت در طی روز و تأمین حرارت در هنگام شب استفاده می شود.یکی از دلایل عمده ی وجود حوض آب و درخت در حیاط اغلب خانه هایهاشیه ی کویری این است که به رطوبت هوا اضافه شود و فضای داخل بنا ...
تنظيم شرايط محيطي
شناخت عناصر اقليمي 1) تابش آفتاب پرتو آفتاب داراي موج 0.28 ميكرون است . حداكثر تابش آفتاب در قسمت قابل رويت آن است نيمي از آنرژي خورشيد مربوط به پرتوي مادون قرمز مي باشد . زماني كه پرتوي خورشيد وارد اتمسفر مي شود شدت كاهش مي يابد وطيف هاي آن به نسبت طول موج آنها در اتمسفر خذب و پراكنده مي شود معمولاً پرتوي فرابنفش و تمام پرتوهايي كه طول موجي كمتر از 0.28 ميكرون دارد از طريق اوزون و قسمت عمده پرتوهاي فرو قرمز به وسيله بخارو اكسيد كربن جذب مي شود . 2) دماي هوا مقدار انرژي خورشيدي تابيده شده به هر نقطه از سطح زمين در طول سال به شدت و دوام تابش آفتاب در آن منطقه بستگي به ميزان گرما و سرماي سطح زميت ، عامل اصلي تعيين كننده درجه حرارت هواي بالاي آن است . لايه هاي هوا ، گرميا خود را از طريق تماس با سطح زميني كه در اثر دريافت پرتوهاي خورشيد گرم شده است و به دست مي آورند . گرم شده هوا گرماي خود را از طريق همرفت له لايه هاي ديگر منتقل مي كنند ميزان تغييرات روزانه و سالانه درجه حرارت هوا به تغييرات درجه حرارت سطح مورد تماس بستگي دارد . در يك عرض جغرافيايي ثابت هميشه سطح زمين در تابستان گرمتر و در زمستان سردتر از سطح درياست . ارتفاع از سطح دريا نيز درجه حرارت هوا ار تعيين مي كند و در يك عرض جغرافيايي مشخص مناطقي كه در ارتفاع بيشتر قرار دارند سردتر از مناطق يا بيشتر هستند. 3) رطوبت هوا منظور از رطوبت هوا ، مقدار آبي است كه به صورت بخار در هوا وجود دارد . بخار آب از طريق تبخير آب سطح اقيانوسها و دريا ها و همچنين سطوح مرطوبي چون گياهان وارد هوا مي شود . اين بخار به وسيله جريان هوا و باد به بقيه قسمت هاي سطح زمين منتقل مي شود هر چه هوا گرمتر باشد بخار آب بيشتر را در خود نگه مي دارد . حداكثر ميزان رطربت هوا در نواحي خط استوا ست كه با حركت به طرف قطبين كاهش مي يابد.. رطوبت مطلق: عبارتست از وزن بخار آب موجود در هر متر مكعب از هوا و واحد آن گرم در متر مكعب است . رطوبت مخصوص : عبارتست از وزن بخار موجود در هر كيلو گرم از هوا كه به صورت گرم در كيلوگرم نشان داده مي شود . فشار بخار : عبارتست از فشاري كه در اثر بخار آب موجود در هوا به وجود مي آيد و بر حسب ميلميتر جيوه اندازه گيري مي شود . اگر در سطح زمين هوا جريان نداشته باشد ، فشار بخار نزديك ظهر به حداكثر ميزان خود مي رسد . رطوبت نسبي: عبارتست از نسبت وزن بخار موجود در حجم مشخصي از هوا در يك درجه حرارت به حداكثر مقدرا بخار آبي كه آن حجم از هوا در همان درجه حرارت مي تواند در خود نگه دارد . زماني كه هوا حداكثر رطوبتي را كه مي تواند در خود نگه دارد ف جذب كند آن را « هواي اشباع شده » مي نامند كه ...
اقلیم گرم و مرطوب(سواحل جنوبی)
خصوصیات آب و هوایی این کرانه به قرار زیر است: 1- میزان ریزش باران سالیانه بسیار اندک ،اغلب بارندگی در فصول پاییز و خصوصاً زمستان 2- رطوبت هوا بسیار زیاد در تمام فصول سال 3- هوا بسیار گرم و مرطوب در تابستان و معتدل در زمستان 4- اختلاف کم درجه حرارت بین شب و روز 5- شوربودن آب هاي زيرزميني در اكثر مناطق 6- پوشش بسيار كم گياهي 7- تابش تقريباً عمودي آفتاب در فصول بهاروتابستان 8- ميزان تبخير آب در منطقه بسيار زياد 9-بادهاي صحرايي عربستان (نامناسب)،بادهاي ساحلي (مناسب)اختلاف کم درجه حرارت بین شب و روز ظرفيت حرارتي وگرماي ويژه آب نسبت به ساير اجسام در روي كره زمين بيشتر است.به همين خاطر آب قابليت ذخيره حرارت بيشتري نسبت به معدل ذخيره حرارت ساير اجسام درروي كره زمين دارد. مشاهده اين امر در سواحل كنار دريا بسيار بارز است.درطي روز كه آفتاب مي تابد،سطح زمين گرم مي شود.درروزهاي گرم شدت گرماي سنگ و يا شن و ماسه سواحل دريا بقدري است كه با اي برهنه نمي شود روي آن راه رفت،ولي در همين هنگام آب دريا هنوز معتدل است و درآن مي توان به راحتي آب تني نمود.هنگام غروب،زمين به سرعت شروع به سرد شدن مي كند ولي آب دريا با سرعت خيلي كمتري حرارت خود را از دست مي دهد و در نتيجه آب دريا درطي شب گرم تر از سطح زمين است.به طور كلي وجود منابع آب باعث اعتدال دماي هوا مي شود و لذا در سواحل درياها و درياچه ها ،اختلاف درجه حرارت شب و روز بسيار كمتر از مناطقي است كه از اين سواحل دور هستند. همانگونه كه وجود منابع آبي در اقليم منطقه مي تواند باعث اعتدال درجه حرارت درطي شبانه روز شود،در داخل ساختمان نيز به عنوان يك اقليم كوچك آب مي تواند نوسان درجه حرارت را كاهش دهد.به همين منظور درخانه هاي خورشيدي جديد،از بشكه هاي آب جهت كسب و ذخيره حرارت درطي روز تأمين حرارت در شب هنگام استفاده مي شود. ظرفيت حرارتي هوا بسيار كم است وهوا قدرت ذخيره حرارتي بسياراندكي دارد.ولي هواي مرطوب به دليل وجود ذرات بخار آب ،بهتر مي تواند حرارت را در خود ذخيره كند.لذا در مناطق مرطوب اختلاف درجه حرارت درطي شبانه روز كمتر از نواحي با آب وهواي خشك است.پوشش بسيار كم گياهي در رابطه با گياهان بايد متذكر شد كه گياهان به لحاظ تبخير آب،درايجاد برودت درمحيط تأثير بسزايي دارند.« در طي يك روز آفتابي در تابستان، يك درخت ممرز و يا بلوط بزرگ، به ميزان252000 (كيلوكالري ) درخنك سازي هوا تأثير مي گذارد.اين مقدار برابر است با ميزان هواي خنكي كه يك دستگاه تهويه مطبوع با 20 ساعت كاردر روز براي 10 اتاق معمولي تأمين مي كند.حدود 1000مترمربع چمن دو برابر اين ميزان تأثير برودتي دارد ». وجود گياهان علاوه بر افزايش ...
ساختمان در اقلیم گرم و خشک
شناخت عوامل اقلیمیاقلیم تا آنجا که با آسایش انسان رابطه بر قرار می کند نتیجه عواملی همچونتابش آفتاب -دمای هوا – رطوبت هوا – وزش باد و میزان بارندگی است .الف ) تابش آفتابتابش اشعه خورشید به سطح زمین باعث ایجاد گرمای طبیعی می شود .ب ) دمای هوامیزان گرما و سرمای شطح زمین عامل اصلی تعیین کننده درجه حرارت هوای بالای آن است .هوا عبور دهنده کلیه طیف های نور خورشید بوده و در اثر دریافت اشعه خورشید دمای آن به طور مستقیم افزوده نمی گردد اما لایه های هوا به وسیله تماس با سطح زمین که در اثر دریافت اشعه خورشید گرم شده اند ; گرم می شوند و سپس لایه های گرم شده هوا , گرمای خود را به وسیله جابجایی به لایه های دیگر منتقل میکنند . جریان هوا و باد نیز باعث تماس بیشتر توده های عظیم هوا با سطح زمین شده و بدین طریق باعث گرمی هوا می شود.و عکس این مطلب در زمستان و شب رخ می دهد . بدین ترتیب که هوا در اثر تماس با سطح زمین گرمای خود را از دست می دهد و سرد می شود . در نتیجه میزان تغییرات روزانه و سالانه درجه حرارت هوا به تغییرات درجه حرارت سطح مورد تماس آن بستگی دارد .با توجه به این که سطح دریا ها خیلی آهسته تر از سطح زمین تحت تآثیر آفتاب گرم می شوند لذا میانگین درجه حرارت هوای بالای خشکی ها در تابستان بالا تر و در زمستان پایین تر از میانگین درجه حرارت هوای بالای دریاهاست .ارتفاع از سطح دریا نیز تعیین کننده درجه حرارت هوا می باشد و در یک عرض جغرافیایی مشخص , مناطقی که در ارتفاع بیشتری قرار دارند سرد تر از مناطق پایین تر هستند .ج ) رطوبت هوامنظور از رطوبت هوا مقدار آبی است که به شکل بخار در هوا وجود دارد, که این بخار از طریق تبخیر آب سطح اقیانوس هاو دریا ها و همچنین سطوح مرطوبی چون گیاهان وارد هوا می شود. هر چه هوا گرم تر باشد بخار آب بیشتری را در خود نگه می دارند . به عنوان مثال ظرفیت پذیرش بخار آب در هوایی که دمای آن ۱۸ درجه سیلسیوس است سه برابر هوایی است که دمای آن ۲ درجه سیلسیوس می باشد . همچنین با کم شدن ارتفاع تراکم بخار آب در هوا زیاد می شود .اقلیم گرم و خشک (ساختمان در این اقلیم)در رابطه با شرایط زمستانی این مناطق، فرم ساختمان می‌تواند در طول محور شرقی- غربی گسترش یابد. اما شرایط تابستانی حکم بر فشردگی ساختمان نموده و داشتن فرمی مکعب شکل را ضروری می‌نماید در هر صورت با بریدن قسمتی از این مکعب و پر نمودن حفره ایجاد شده با سایه (سایه دیوار، درخت، پیچک، چفته مو) و هوای خنک شده بوسیله تبخیر آب سطح چمن برگ درختان، حوض و فواره میتوان اقلیم نسبتاً مطلوبی در ساختمان ایجاد نمود در اطراف این باغچه داخلی پلان ساختمان می‌تواند آزاد ...