تحقیق در مورد نظامی گنجوی
در باره نظامی گنجوی
بسم الله الرحمن الرحيم <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> به نام آنکه هستی نام ازاو یافت فلک جنبش زمین آرام از او یافت فلک بر پای دار و انجم افروز خرد را بی میانجی حکمت آموز جواهر بخش فکرتهای باریک به روز آرنده شبهای تاریک خداوندی که چون نامش بخوانی نیابی در جوابش لن ترانی کلام ادبی و سخنی که هدف آن تاثیر در نفوس و اذهان است و می خواهد در جان ودل شنونده جای گیرد باید از سخن عادی و عامی ممتاز باشد و از ویژگیها و زیبایی های خاصی برخوردار، به همین سبب گویندگان و سخنرانان از دیرباز تا کنون در زیبایی و خوشایندی کلام خویش کوشیده اند و با به کار گرفتن فنون مختلف، سخن خود را شکوه و رونقی خاص بخشیده اند. راز پیدایش دانش بلاغت یا علم معانی و بیان همین بوده است تا بوسیله آن کلام شیوا و عالی از سخن مبتذل و عامی ممتاز گردد. با بررسی دیوانهای شاعران بزرگ و تحقیق در باره شیوه بیان آنها نقش فنون بلاغی به ویژه تشبیه و استعاره آشکار می گردد. شاعران بزرگ میهن ما از تشبیه و استعاره بهره های فروان یافته اند اما آثار حکیم نظامی، در این میان حال و هوایی دیگر دارد. پیر روشن ضمیر گنجه در سال 530 هجری چشم به جهان گشود. در کودکی از وجود پدر و مادر محروم شد. این محرومیت او را به دنیای کشف زیبایی ها و معماری حیات گسیل کرد و از همان کودکی به کسب دانش زمان خود پرداخت. هرگز از گنجه بیرون نرفت. او قناعت و مناعت طبع را پیشه خود ساخته بود و علیرغم شهرت در خور و حرمت شایسته ای که درمیان همه داشت به دربار پادشاهان پا نگذاشت و در انزوا وعزلت خویش زندگی کرد و به گفته خود، روی از جهان در گوشه ای کرده و با گرده نانی جوین از شب تا شبی روزه بسته ماند. آرام آرام از میان خلوت خود سر بر کشید و گنجینه معرفت و دانش خود را وسعت و غنا بخشید و خالق آثاری شد که پس از گذشت قرنها هنوز طراوات آن جان مخاطبان را تازگی می بخشد. با طلوع پیر گنجه شعر غنایی به ساختار نهایی خود رسید . قدرت خلاقیت اما اعجاب آور او در شعر غنایی کل هستی را می طلبید و پلکان عروج می ساخت. بی شک در وادی تشبیه و استعاره می توان او را از استادان مسلم شعر فارسی دانست. توصیفات او در بالاترین حد از تنوع و عدم تکرار است. او در توصیف از یک معبر، دو بار گذر نمی کند و تکرار به عین در سخن راه ندارد. شعر او رستاخیز واژه هاست. کلام او زنجیره ای از خوش آهنگ ترین و درخشانترین و خیال انگیز ترین واژه ها را با رقصی موزون در برابر چشم خواننده قرار می دهد و از حباب بلورین هر مصرع هزاران پری خیال سر بر می کشد ...
پاورپوینت در مورد نظامی گنجوی
دانلود
زندگینامه نظامی گنجوی
زندگینامه نظامی گنجوی نظامی گنجویگروه : علوم انسانی رشته : زبان و ادبیات فارسی گرایش : شعر تاریخ تولد : 0 خلاصه : جمال الدین ابو محمد الیاس بن یوسف نظامی از شاعران بزرگ زبان فارسی است. نظامی از شاعران سده ششم(614-530) و عصر سلجوقی است كه خمسه او از پر آوازه ترین منظومه های زبان فارسی است. نظامی توانست شعر تمثیلی را در زبان فارسی به حد اعلای تكامل برساند. او در انتخاب الفاظ و كلمات مناسب، ایجاد تركیبات خاص تازه، ابداع و اختراع معانی و مظامین نو و دلپسند در هر مورد، تصویر جزئیات و نیروی تخیل و دقت در وصف، ایجاد مناظر رائع و ریزه كاری در توصیف طبیعت و اشخاص و احوال و بكار بردن تشبیهات و اسعتارات مطبوع و نو، در شمار كسانی است كه بعد از خود نظیری نیافته است. والدین و انساب : نظامی به سال 530 یا 540 هجری در گنجه متولد شد. پدر او، یوسف بوده و مادرش رئیسه نام داشت. برخی اصل او را از عراق، نواحی قم و تفرش می دانند. هر چند كه او از زادگاه خود خشنود نبود، اما تمام عمر خود را در گنجه سپری كرده است.[دكتر روشن، همان، ص9 ] تحصیلات رسمی و حرفه ای : نظامی نیز مانند تمام بزرگان دانش و ادب در زمان جوانی به دانش اندوزی و كسب هنر و كمال اشتغال داشت. او به دلیل كوشش و رنج بسیار در راه فرا گرفتن دانش و ادب به آن مقام و مرتبه عالی در فرهنگ و سخنوری رسیده است.[دكتر شهابی، همان، ص29 ]. با مروری در آثار نظامی اهتمام بسیار او در كسب دانش های زمان را یم توان مشاهد ه نمود چنانكه آورده است: به بازی نبردم جهان را به سر- كه شغلی دگر بود جز خواب و خور نخفتم شبی شاد بر بستری- كه نگشادم آن شب ز دانش دری چون نظامی در فراگیری علوم رایج رنج می برد و همروزگاران خود را از خود فروتر می یابد. به خود ستایش می پردازد: ز چندین سخنگو سخن یاد دار- سخن را منم در جهان یادگار سخن چون گرفت استقامت به من- قیامت كند تا قیامت به من منم سر و پیر ای باغ سخن- به خدمت میان بسته چون سرو من [ دكتر روشن، محمد، نظامی گنجه ای، ماهنامه كلك، فروردین 1370، شماره 13، ص10 ] استادان و مربیان : بنابر بعضی اقوال، نظامی در طریقت و سیرو سلوك از مریدان اخی فرج زنجانی شمرده می شد.[نثر آفرینان، جلد ششم، ص 54 ] هم دوره ای ها و همكاران : نظامی در زمان حیات خود از دوستی و همارهی افراد زیادی برخوردار بود. وی با اكثر معاصران خود روابط حسنه ای داشت. از جمله شاعران معاصر او، خاقانی و عوفی می باشند. گویند كه نظامی به آنها ارادت خاص داشته و حتی در مرگ خاقانی، مرثیه ای سروده است.[اثر آفرینان، زندگینامه نام آوران فرهنگی ایران، جلد ششم، زیر نظر دكتر عبدالحسین نوایی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1380، ...
حکیم نظامی گنجوی ، اشعر شعرای ایران و افصح فصحای آذربایجان
حکیم نظامی گنجوی ، اشعر شعرای ایران و افصح فصحای آذربایجان امير چهره گشا نظامی گنجوی یکی از بزرگترین شعرای قرن ششم هجری و به قول زنده یاد محمد علی تربیت « اشعر شعرای ایران و افصح فصحای آذربایجان »1 است که با اثر فنا ناپذیر خود ، خمسه تحولی عظیم در ادبیات ملل همجوار به وجود آورده است. « [وی] نه تنها در شعر قرن معاصر خود ، بل در تاریخ اندیشه ادبی و اجتماعی تمام خلقهای خاور نزدیک و میانه بنیانگذار و راحل شعر حماسی – پسیکولوژی است. او با خلق صحنه های بدیع و آفرینش هنرهای تجسّمی در شعر مانند رسّام ماهری است که سخن را بدانگونه که خواسته به تصویر کشیده و تابلوهای زیبایی ارائه داده است.»2 « خمسه» یا «پنج گنج » او که به راستی پنج گنج خرد و حکمت و عرفان ایرانی است پنج منظومه در پنج وزن متفاوت بوده که نظم و تدوین آن حدود سی سال از عمر شاعر را به خود اختصاص داده است. این پنج گنج که دولت جاوید نظامی را سبب گشته وی را در قلّه ای از شعر و داستانسرایی نشانده که برای شاعران منظومه سرایی که از پس او در پی تقلید آن آثار بر آمده اند ، دست نیافتنی است.3 « نظامی ابو محمد نظام الدین الیاس بن یوسف بن زکی مؤیّد گنجوی » بین سالهای 540-533 ق در گنجه ( گن چای ) ، یکی از شهرهای باستانی آذربایجان، چشم به جهان گشود. « برخی از مستشرقان اروپا ، به استناد چند منبع باز پسین فارسی ، باور آورده اند که یا خود نظامی و یا تبار او از شهر قم بوده اند. رد این تشبثات ، ضرور می نماید. گویا نظامی در بخش دوم اسکندر نامه از شهر قم یاد می کند. اما چنان که ریو ، خاور شناس انگلیس در یافته است ، این چند بیت بعدها ساخته و به نظامی نسبت داده شده است: نظامی ز گنجینه بگشای بند گرفتاری گنجه تا چند چند چو در گرچه در بحر گنجه گمم ولی از قهستان شهر قمم به تفرش دهی هست «تا» نام او(؟) نظامی از آنجا شده نامجو! اسناد و مدارکی که ما داریم ، اعتراف ریورا تایید می کند. در کهن ترین نسخه ی خطی خمسه ی نظامی هم که در سال 763 ه (1360 م ) استنساخ شده و اکنون در کتابخانه ی ملی پاریس نگه داری می شود ، و من آن را دیده ام ، این بیت ها وجود ندارد. »4 سعید نفیسی نیز در رد این ادعا می نویسد: « اینکه برخی خاندان وی را از توابع قم و از روستای «تا» نزدیک تفرش دانسته اند درست نیست. »5 نیای او ، زکی مؤیدالدین مردی فاضل و دانشمند بوده است. از مآخذی که مطالبی پیرامون زندگی نظامی دارند و نیز از آثار خود شاعر چنین استنباط می شود که در کودکی ، پدر و سپس مادر خود را از دست داده و سالها به تنهایی زیسته و به صرافت طبع خود رشد و ترقی کرده ...
مروری بر زندگی حکیم فارابی و حکیم نظامی گنجوی
مروری بر زندگی حکیم فارابی و حکیم نظامی گنجوی در سده های گذشته زبان ترکی، زبان سلطنتی و نظامی کشور بود. تمامی درباریان اعم از ترک و غیر ترک به این زبان تسلط داشتند و بسیاری از مکاتباتو قراردادهای سیاسی با دیگر کشورها به این زبان نوشته می شد<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> چندی پیش رئیس فرهنگستان هنر قزاقستان که برای امضای قراردادی با فرهنگستانهنر ایران به تهران آمده بود، ابونصر فارابی فیلسوف بزرگ شرق را یک شخصیت قزاقستانیمعرفی نمود و او را مورد تجلیل قرار داد. این اظهارات سبب شد تا برخی از نویسندگانایرانی طی مصاحبه ها و نوشته هایی به اعتراض پرداخته و سخنان رئیس فرهنگستان هنرقزاقستان را نادرست و دور از واقعیت تلقی نمایند. پیش از این نیز مشابه چنین اعتراضاتی در مورد بسیاری از شخصیت های جهانی مانندحکیم نظامی گنجوی، مولانا، صائب تبریزی، قطران، خاقانی و غیره نیز مطرح گردیده وبدون توجه به هویت قومی و زبانی مفاخر علمی و ادبی و تنها با تکیه بر زبان نوشتاریمورد استفاده آن دوران اظهارنظرهای غیر علمی ارائه شده است. در سده های گذشته هر یک از زبان های ترکی، فارسی و عربی به عنوان سه زبان اصلیممالک شرقی دارای جایگاه و کاربرد خاصی بودند. . عربی، زبان علمی و عرفانی آن دورانبود. اغلب دانشمندان غیر عرب نیز مانند فارابی، ابو ریحان و ابن سینا اثار علمی خودرا به این زبان به رشته تحریر درآوردند. فارسی نیز زبان شعر و ادبیات بود که بازبسیاری از شعرای غیر فارس مانند نظامی گنجوی، مولانا، خاقانی شیروانی و قطرانتبریزی اغلب و یا بخشی از اشعار خود را به فارسی سرودند. مشابه چنین اوضاعی در روسیه نیز تا قبل از قرن هجدهم وجود داشت و شعرای روس آثارخود را به زبان فرانسوی می سرودند. ولی تاکنون هیچ ادعایی در مورد فرانسوی بودنشعرای روس مطرح نگردیده و یا مورد توجه قرار نگرفته است. زبان ترکی، زبان سلطنتی ونظامی کشور بود. تمامی درباریان اعم از ترک و غیر ترک به این زبان تسلط داشتند وبسیاری از مکاتبات و قراردادهای سیاسی با دیگر کشورها به این زبان نوشته می شدبودند. ما در این نوشتار کوتاه سعی خواهیم کرد بر اساس واقعیات تاریخی، منابع معتبر وآنچه که در آثار به یادگار مانده از این شخیت ها اشخاص اشاره شده، به بررسی کوتاهزندگی حکیم فارابی معروف به معلم ثانی و حکیم نظامی گنجوی بپردازیم. حکیم ابوالنصر محمد بن طرخان بن اوزلغ الترکی فیلسوف، اندیشمند و موسیقی دانبزرگ در نیمه دوم قرن سوم هجری در سال 257 (870 میلادی) در روستای وسیج شهر ترکنشین فاراب در ماوراءالنهر متولد شد. پدرش محمد فرمانده قلعه بود. فارابی تحصیلاتابتدایی را در ...
زندگی نامه نظامی گنجوی
جمال‌الدین ابومحمد الیاس بن یوسف نظامینگاره خیالیزادروز۵۳۷گنجه[منبع نامعلوم]درگذشت۶۰۸گنجهآرامگاهگنجهمحل زندگیگنجهملیتایرانی[۱]پیشهشاعر و داستان‌نویسسبکسبک شعر فارسی عراقیلقبحکیم نظامیدورهسلجوقیانآثارمخزن‌الاسرار, هفت پیکرخسرو و شیرین, اسکندرنامهلیلی و مجنون,دیوان حکیم نظامینظامی گنجهای (گنجوی)، جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی متخلص به نظامی (زادهٔ ۵۳۵ در گنجه[منبع نامعلوم] - درگذشتهٔ ۶۰۷-۶۱۲) شاعر و داستان‌سرای ایرانی[۲][۳][۴][۵][۶][۷] ، ایرانی‌تبار[۱] و پارسی‌گوی حوزه تمدن ایرانی در قرن ششم هجری (دوازدهم میلادی)، که به‌عنوان پیشوای داستانسرایی در ادب فارسی شناخته شده‌است.[۸]محتویات [نهفتن] ۱ زندگی۲ شاعری و سبک نظامی۳ نظامی گنجوی و پیشینیان۴ آثار نظامی۵ تلاش در جعل هویت نظامی ۵.۱ گنجه۶ پانویس۷ منابع۸ پیوند به بیرونزندگی[ویرایش]از زندگانی نظامی اطلاعات دقیق در دست نیست و در بارهٔ سال تولد و وفات او نقل‌های تذکره‌نویسان مختلف است. آنچه مسلم در شهر گنجه می‌زیست و در همین شهر وفات یافت.[منبع نامعلوم]ولی در مورداصالت این شاعر نامی مطلبی که به آن کمتر اشاره شده است، این است که او ایرانی واصالتاً اهل شهر تفرش، روستای طاد (تا) می‌باشد. چنان که خود ایشان نیز به این مورد اشاره نموده‌اند. یکی از دلایل تفرشی بودن نظامی این دو بیت از اقبالنامه ص (۲۹):چو دُر گرچه در بحر گنجه گممولی از قهستان شهر قممبه تفرش دهی هست «تا»(طا) نام اونظامی از آنجا شده نام‌جودر برخی از نسخه‌های اسکندرنامه، این دو بیت نیز آمده‌است.وی خیلی زود یتیم شد[۹][۱۰] و از ابتدا توسط دایی مادرش بزرگ شد و تحت حمایت وی تحصل نمود. مادر او از اشراف کرد بوده و این بر پایهٔ یک بیت از دیباچهٔ لیلی و مجنون («گر مادر من رئیسهٔ کرد...») دانسته شده‌است.[۱۱][۹][۱۲] در باره زادگاه پدری او اختلاف نظر است. برخی از منابع او را از اهالی تفرش[۱۳] یا فراهان[۱۴] و برخی او را از طبقه دهقانان (ایرانیان) آران میدانند. در رابطه با پدر او، بهروز ثروتیان این بیت در لیلی و مجنون را شاهد می‌آورد («دهقان فصیح پارسی‌زاد - از حال عرب چنین کند یاد») و می‌نویسد: «دهقان فصیح پارسی‌زاد: نظامی گنجهای/عرب:مجنون و پدر او/یادداشت- سرآغاز بندهای لیلی و مجنون همه به توضیحی کنایی آراسته‌است و شاعر بالکنایه اشاره می‌کند که این بخش از خود اوست یا در داستان اصلی و به زبان عربی آمده‌است. بیت اول بند ۳۶ از اهمیت به‌سزایی از نظر تاریخ تحقیق در زندگی و آثار نظامی برخوردار است و آن اینکه شاعر شغل و موقعیت اجتماعی خود را که «دهقان» بوده‌است و همچنین نژاد او که خود ...
شرفنامه نظامی گنجوی
زندگی نامه نظامی گنجوی جمال‌الدین ابومحمد الیاس بن یوسف نظامی معروف به نظامی گنجوی (حدود ۵۳۷ تا ۶۰۸ ه.ق) بزرگترین داستان سرای ایرانی منظومه‌های حماسی عاشقانه به زبان فارسی است که سبک داستان محاوره‌ای را وارد ادبیات داستانی منظوم فارسی کرد. زادگاه و کودکی نام پدرش یوسف و نام مادرش رئیسه بود. نام جدش «ذکی» و نام جد اعلایش «موید» بوده است. به روایتی زادگاه نظامی شهر گنجه (واقع در جمهوری آذربایجان کنونی) بوده‌است اگر چه برخی منابع نیز او را اهل تفرش (در استان مرکزی ایران) دانسته‌اند.از جملهٔ دلایل تفرشی دانستن او این بیت از اشعار خود او در اقبالنامه می‌باشد:به تفرش دهی هست «تا» نامِ او - نظامی از آنجا شده نامجو ادعای تفرشی بودن نظامی با شعری از شیخ بهایی نیز تقویت شده‌است. آنجا که دربارهٔ او می‌گوید:ز اهل تفرش است آن گوهر پاک - ولی در گنجه چون گنج است در خاک این موضوع با تکیه بر اینکه پدرش زادهٔ تفرش و مادرش نیز کرد ایرانی بوده‌است تقویت شده‌است. وی در سنین کم یتیم شد و دایی‌اش، بزرگش نمود. ازدواجبرگی از خمسهٔ نظامی، مربوط به ۱۵۴۸ میلادی که در شیراز نگهداری می‌شود. نظامی سه بار ازدواج کرد. همسر نخستش آفاق، کنیزی بود که فخرالدین بهرامشاه حاکم دربند به عنوان هدیه‌ای برایش فرستاده بود. آفاق اولین و محبوبترین زن نظامی بود. تنها پسر نظامی، محمد از آفاق بود. وقتی نظامی سرودن خسرو و شیرین را به پایان رساند آفاق از دنیا رفت. در آن زمان محمد هفت سال بیشتر نداشت. عجیب است که دو همسر دیگر نظامی نیز در سنین جوانی فوت کردند و مرگ هر کدام پس از اتمام یکی از آثار او اتفاق می‌افتاد. تحصیلات نظامی مانند اغلب اساتید باستان از تمام علوم عقلی و نقلی بهره‌مند و در علوم ادبی و عربی کامل عیار و در وادی عرفان و سیر و سلوک راهنمای بزرگ و در عقاید و اخلاق ستوده پایبند و استوار و سرمشق فرزندان بشر بوده و در فنون حکمت از طبیعی و الهی و ریاضی دست داشته‌است. اخلاق در پاکی اخلاق و تقوی، نظیر حکیم نظامی را در میان تمام شعرای عالم نمی‌توان پیدا کرد. در تمام دیوان وی یک لفظ رکیک و یک سخن زشت پیدا نمی‌شود و یک بیت هجو از اول تا آخر زندگی بر زبانش جاری نشده‌است. از استاد بزرگ گنجه شش گنجینه در پنج بحر مثنوی جهان را یادگار است که مورد تقلید شاعران زیادی قرار گرفته‌است، ولی هیچکدام از آنان نتوانسته‌اند آنطور که باید و شاید از عهده تقلید برآیند. این شش دفتر عبارت‌اند از: مخزن الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت پیکر، شرفنامه و اقبالنامه که همگی نشان دهنده هنر سخنوری و بلاغت گوینده توانا آن منظومه هاست....حکیم نظامی ...
حافظ
حافظ<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> مقدمه خواجه شمس الدین محمد شرازی شاعر و حافظ قرآن متخلص به حافظ و معروف به لسان الغیب از بزرگترین شاعران غزلسرای ایران ایران و جهان به شمار می رود حافظ را نمی توان از سنخ شاعران تک بعدی و تک ساختی محسوب و تفکر شاعرانه اش را تناه به یک وجب خالص تفسیر و تاویل کرد.شعر حافظ دارای ابعاد گوناگون و متنوع سرشار از راز رمز و پرسش از حقیقت هستی است . صبحدم از عرش امد فروش عشق گفت قدسیان گویی که شعر حافظ بربر می کنند زندگی نامه شاعران شیرین سخن و بلبل غزلسرای بوستان ادب فارسی خواجه شمس الدین ‚لسان الغیب‚کاشف الحقایق زبده ال متکلمین‚ترجمان الاسرار و...محمد حافظ شیرازی از ناردره های روزگار و نوابغ جهان شعرو ادب است که در اسمان پر ستاره ادبیات جهان همچون خورشیدی می درخشد و روشنایی بخش راه و دوستداران طریق علم و ادب است. او در اوایل قرن هشتم هجری قمری که سالش نامعلوم است.درشهر شیراز به دنیا امد سال تولد این در کمیاب را گرچه بدرستی نمی دانند اما به تقدیب سال هایی بین ١◦٧تا ٧٢٦ ه ق تخمین می زنند ‚ولی انچه برای دوستداران خواجه اهمیت وجود گرانقدر او می باشد حال سال تولدش چه سال ◦◦٧باشد و یا سال ◦٧٣یا سالی بین این سالها اهمیت چندانی ندارد ولی این مطلب که تقریبا در مورد زندگانی غالب نامداران در ایران عمومت دارد مایه متاسف است ان هم بر اطلاعی از زندگانی شخصی که در طول حیات خود بسیار مورد توجه بوده و دلیل این مدعا القابی است که در بالا ذکر گردید که حافظ نیز یکی از از این القاب است و به علت تسلطی که خواجه به علوم قرانی دااشته به او داده اند و این مطلب در ان روزگاررسم بود که به حافظین قران حافظ می گفتند و شاعر ما از جمله کسانیبود که در جوانی قران را از حفظ داشت و درک معانی آن را می نمود و به قول خودش ((قران زبر خوانم با چهارده روایت)) و در مورد کلمه خواجه که به او اطلاق می شود نیز باید گفت که در عصر حافظ بزرگان ممتازرا خواجه می نامیدند لذا اورا نیز خواجه شمس الدین محمد حافظ می خواندند که در این (حافظ ) دنییی معرفت نهفته . اصل و نصب خواجه درباره اصل و نسب این بزرگوار طبق اسناد و شواهدی که بجای مانده و از لابلای متون کهن می توان استخراج نمود خاندانش در اصفهان دارند و ظاهرا جدش شیخ غیاث الدین در کو پای اصفهان می زیسته او در این شهر به تهارت و دادو ستد مشغول و از این راه زندگی مرفه و ابرومندی داشته و خانواده شیخ غیاث الدین وجود پسرش بهاالدین محرز است که همانا پدر خواجه است . غیاث الدین به زندگی آرام خو گرفته بود و از جارو جنجال و سیاست ...
زندگینامه نظامی گنجوی به زبان ساده
زندگینامه نظامی گنجوی به زبان سادهنام و نام خانوادگی : نظامی گنجه ای (گنجوی)مدفن : گنجهلقب‌ها : حکیم نظامیزمینه فعالیت : شعر فارسیسبک : سبک شعر فارسی عراقیدوره : سلجوقیانمحل زندگی : گنجههمسر : سه همسرنخستین همسرش : آفاقفرزندان : محمدپیشه : شاعر و داستان‌نویسحکیم جمال الدین ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید نظامی گنجوی شاعر معروف ایرانی در قرن ششم ه.ق در سال ۵۳۰هجری در گنجه دیده به جهان گشود.مادر وی از نژاد کرد بود.نظامی را بی شک باید در شمار اران شعر فارسی و از استادان مسلم این زبان دانست.اگر چه داستان سرایی در زبان فارسی به وسیله نظامی شروع نشده است، لیکن تنها شاعری است که تا پایان قرن ششم هجری توانست شعر تمثیلی را در زبان فارسی به حد اعلای تکامل برساند،نظامی است.وی در انتخاب الفاظ و کلمات مناسب و ایجاد ترکیبات خاص تازه و ابداع و اختراع معانی و مضامین نو و دلپسند و توصیف طبیعت و اشخاص و احوال آن ها در شمار کسانی است که بعد از خود نظیری نیافته است.مهارتی که نظامی در تنظیم و ترتیب منظومه های خود به کار برده است باعث شد که بزودی شاعران از آثار او تقلید کنند.تعداد کسانی که آثار او را تقلید کرده اند بسیار است.نخستین و بزرگترین شاعری که به تقلید نظامی در نظم پنج گنج همت گماشت،امیر خسرو دهلوی است و از دیگر مقلدان بزرگ وی می توان به خواجوی کرمانیجامی، هاتفی، وحشی بافقی و آذر بیگدلی اشاره کرد .نظامی علاوه بر پنج گنج دیوان قصاید و غزلیاتی هم دارد.نظامی قصاید متعددی دارد که به پیروی از سنایی در وعظ و حکمت سروده است.نظامی چنان که از اشعارش بر می آید، در آغاز جوانی به تحصیل ادب و تاریخ همت گماشت و بیشتر عمر خود را در گنجه گذرانید و کمتر از موطن خود دوری گزید، مگر سفر کوتاهی که به دعوت قزل ارسلان به یکی از شهرهای نزدیک گنجه کرد و در مجلس قزل ارسلان با نهایت عزت و احترام پذیرفته شد. وی با اصول عرفان آشنا بود و عملا نیز به زهد و تصوف می پرداخت و پادشاهان نیز رعایت مقام او را می کردند و در حضور وی از می و مطرب پرهیز می کردند.نظامی از شاعران معاصر خود تنها با خاقانی ارتباط داشت و بعد از فوت آن استاد در مرثیه او گفت: همی گفتم که خاقانی دریغاگوی من باشددریغا من شدم آخر دریغاگوی خاقانینظامی غیر از دیوانی که دولتشاه عدد ابیات آن را، بیست هزار بیت نوشته و اکنون مقداری از آن در دست است، پنج مثنوی مشهور به نام پنج گنج دارد که آن ها را خمسه ی نظامی می گویند.مثنوی اول از پنج گنج، مخزن الاسرار است که مشتمل بر حدود ۲۲۶۰ بیت است و شاعر آن را به نام فخرالدین بهرام شاه بن داوود، پادشاه ارزنگان نامیده است. فخرالدین بهرام شاه نیز ...