باشلار
«نظریه ی گاستون باشلار درباره ی جوهر تخیل در ادبیات»
گاستون باشلار (1) 1962-1884 در عین حال ادیب و فیلسوف و دانشمند بود ، اما سخن ما تنها در باب تحقیقات ادبی اوست و این تحقیقات مربوط به كشف جوهر و ریشه ی تخیلات انسان یا قالب هایی است كه به تخیلات آدمی شكل می بخشند . از این رهگذر باشلار به نقد ادبی جان .تازه ای بخشید و شیوه ی نویی در سخن شناسی و سخن سنجی باب كرد به اعتقاد باشلار عناصر معدودی به خیال پردازهای آدمی بال و پر می دهند . باشلار بر مبنای این اعتقاد به جست و جوی مضامین اصلی ادبیات و باز نمودن پیوند استوار آن ها با ناخودآگاهی جمعی پرداخت . به موجب تحقیقات بسیار گسترده و پر دامنه ی باشلار ، آثار اصیل و بدیع ادبی تنها از تخیلی كه تار و پودش از یك یا چند عقده ی روانی فراهم آمده و از دولت آن عقده ها در عین كثرت ، انسجام و وحدت یافته است می تراود . چهار عنصر اصلی ، آب و آتش و خاك و هوا در ضمیر نهفته ی بشر انعكاس بسیار عمیق و دور و درازی دارند و باشلار به .بررسی خیال پردازهای نویسندگان درباره ی این چهار « ماده ی اصلی » می پردازد باشلار در تحقیقات خویش از روانكاوی سود جسته اما روش فروید را از صورت جزمی و قشری ای كه دارد پیراسته و رونق و جلای تازه ای به آن داده است . باشلار علم و شعر را با هم آشتی داد . به همین جهت اثرش بهره مند از وحدتی است كه همان وحدت شعر و علم در اصل و اساس است و نیز از روانكاوی برداشتی خاص دارد : از سویی باشلار به یاری روانكاوی به كشفیات بدیع خود در پهنه ی علم و ادب نایل نمی آمد و از سوی دیگر معتقد نیست كه تصویر پدیده ای است متفرع كه به تعبیر و تاویل روانكاوان معلول یك علت « بیولوژیكی » است . به .اعتقاد باشلار ، تصویر « اولین » است ، یعنی ذات و ارزشی بنیادی و اساسی دارد باشلار بیش تر « یونگی » است تا « فرویدی » . از این رو به خیالبافی بیش از رویا اهمیت می دهد . خیالبافی به اعتقاد او فی نفسه « طبیعی » ( = متعارف ) و مفید برای حفظ صحت و سلامت است . بر این اساس معتقد است كه روانكاوی « تحلیل » ، یعنی تجزیه ی موضوع است ، اما درمان واقعی بر خلاف درمان تحلیلی روانكاوی ، تركیبی (2) است . علاقه مندی او به روش درمانی «خواب در بیداری » از همین جا است . ما در این رساله می كوشیم این نكات را .روشن كنیم به اعتقاد باشلار نقش تخیل در دانش و ادب به یك پایه ارزشمند نیست . باشلار در یكی از نوشته های مشهور علمی اش اوهام پایه داری را كه سالیان دراز مانع رشد و پیشرفت تعقل علمی بوده اند آفتابی می كند و همه ی آن تخیلات ناخودآگاهانه را « موانع » حصول معرفت و پیشرفت .دانش می نامد به اعتقاد باشلار برای شناخت سیر طبیعی پیشرفت اندیشه باید سرگذشت تعقل علمی را از ...
ساوالان
هر زامان كي باخيرام باشينا قار وار گورورماوغلو اولموش آنا تك گوزلرين آغلار گورورمهر طرفدن چكيليب سينه وه داغلار گورورم آي آلان اوستونو غم چيسگيني هرياني دومان آي ياغان باشينا غملر اودو ياسلي ساوالانگورموشوك يازلاردا كوچكلرده چيچكلر آچيلار هر طرفدن چمنين سينه سينه گول ساچيلارماهنيلار قوشماغا باشلار يئنه ده قوشماچيلارياز گليب گئتدي يئنه گولمه دين اوچ آيدا بير آن آي آلان اوستونو غم چيسگيني هر ياني دومان آي ياغان باشينا غملر اودو ياسلي ساوالانقرينلر كئچدي سنين گولمه دي بير لحظه اوزونقانلي ياش توكدو سارالميش اوزونه ياشلي گوزونغصه دن دوندو قارانليق گئجه اولدو گونوزوننه سوران حاليني اولدو نه ده بير ياده سالان آي آلان اوستونو غم چيسگيني هر ياني دومان آي ياغان باشينا غملر اودو ياسلي ساوالانآند وئريرم سني او قانه بلنميش داشيواگئجه گوندوز او گوزوندن توكولن قان ياشيوااورگين درديني بيلدير او سهند قارداشيواسني وارليق سني تانري سني بو آه و فغان آي آلان اوستونو غم چيسگيني هر ياني دومان آي ياغان باشينا غملر اودو ياسلي ساوالانسالارام ياديما بير لحظه او كئچميشلريويتوكولن سنگ جفا ائيله او دور ديشلريويايزلرم بيربير او حيرت يارادان ايشلريويهاميدان من سنين احوالينا آرتيق نيگاران آي آلان اوستونو غم چيسگيني هر ياني دومان آي ياغان باشينا غملر اودو ياسلي ساوالانساكيت اول آغلاما قوي بيرجه چكيلسين بو دومانگون چيخيب ظولمتي بير يوللوغا قووسون بورادان"نبي" گلسين "بوزآت" اولسون يئنه داغلار آتيلان"هجرين" بلكه ييغيلسين گوزو يولدان آناجان آي آلان اوستونو غم چيسگيني هر ياني دومان آي ياغان باشينا غملر اودو ياسلي ساوالانسوندوره بيلمدي گوز ياشين اوركدن اودوويچاغيريم قوي كومك ائتسين سنه اوز اولاديويايفتيخاريله بوگون ذيكر ائده رم پاك آديويمرد اوغوللار بئجريب خلقينه شهرت قازانان آي آلان اوستونو غم چيسگيني هرياني دومان آي ياغان باشينا غملر اودو ياسلي ساوالانبابكين گئتديسه بوش قالمادي آمما قوجاغيندولودور مين ائله اوغلانلارلا هر بوجاغيننه قدر يئل اسه طوفان ...
قزیل باش لار
قــــــــــــــــیـزیل باش لار تاریخ ده بلله نیلی شینه گورا ، صفوی لردورینده ( قزیل باشلار) ترکمن ، ترک کورت ملت لری نینگ غاریش ماغینده عمله گلیپ دیرلر. اونینگ دوزیمینه ذولقدر بیراملو، قره جه لو، قرا غویونلی ، آق غویونلی ، قجار، آغاجری ، افشار، تکلو، بیاندیر، استاجالو، کُرد ونجم ثانی تیره لری گیریار. قریل باشلار شیخ حیدرینگ واسماعیل صفوی نینگ مرید لاری بولوپ 16 نجی عصرده صفوی لرینگ اساس بوله گینی دوزیپ دیرلر. اولاره اون ایکی غیتاقلی قزیل رنگلی توپپی گییان دیک لری اوچین ( قزیل باش ) دیپ آت داقیپ دیرلار. یوقارده بللای شمیز یالی ، قزیل باشلارینگ اغلبه سی ترکمن تیره لریندان عبارت بولوپ دیر. قزیل باش لار نادرشاه نینگ افغانستانی باسیپ آلان ییل لارینده قشونینگ چنداول جبهه سی نینگ آرقه سینداقی کمک ادیجی لر حکمینده افغانستانه گلیپ دیرلر وکابل شهرینده مسکن توتیب دیرلار. نادرشاه نینگ دولتی دار غان دان سونگ هم اولارینگ آز بوله گی شو یرده غالیپ دیرلار. قزیل باش لارینگ هزاره لار بیلن مذهب داش بولان دیق لاری اوچین ، سونگقی یوز ییل لیق لارینگ دوامینده هزاره لارینگ یاشایان یرلرینه گوچیپ بارییپ دیرلار. حاضرکی وقتده قزیل باشلار کابل شهری نینگ مرکزینده یرلشیان ( چنداول ) منطقه سینده یاشایارلار. اولارینگ دیل لری فارس ، مذهب لری بولسه شیعه دیر. قزیل باش لارینگ کابیر غارری آدم لاری هنیزه چنلی ترکمن دیلینده آز – کم سوزله یورلار. اما اولارینگ شیوه لری آذربایجان دیلینه یقین لاشیپ دیر. آیدیلیشنه گورا بیرعصر موندان اوزل اولارینگ اغلبه سی ترکمن دیلینده گپلاشیار اکن لر. گونش
اوستاد بارز دن یاسلی ساوالان شعری
هر زامانکی باخیرام باشینا قاروار گؤرورماوغلو اؤلموش آنا تك گؤزلرین آغلار گؤرورمهر طرفدن چكیلیب سینه‌وه داغلار گؤرورمآی آلان اوستونو غم چیسگینی، هر یانی دومانآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالانگؤرموشوك یازدا كؤچكلرده چیچكلر آچیلارهر طرفدن چیمنین سینه سینه گول ساچیلارماهنیلار قوشماغا باشلار یئنه ده قوشماچیلاریاز گلیب گئتدی یئنه گولمه دین اوچ آیدا بیر آنآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان قرنیلر كئچدی سنین گولمه دی بیر لحظه اوزونقانلی یاش تؤكدو سارالمیش اوزونه یاشلی گؤزونغصّهدن دؤندو قارانلیق گئجه اولدو گونوزوننه سوران حالینی اولدو نه وئرن جیسمیوه جانآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان آند وئررم سنی او قانه بلنمیش داشیواگئجه-گوندوز او گؤزوندن تؤكولن قان یاشیوااورگین دردینی بیلدیر او «سهند» قارداشیواسنی وارلیق- سنی تانری- سنی بو آه و فغانآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالانسالارام یادیما بیر لحظه او كئچمیشلریویتؤكولن سنگ جفائیله او دورر دیشلریویایزلرم بیر بیر او حئیرت یارادان ایشلریویهامیدان من سنین احوالینا آرتیق نیگرانآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان ساكیت اول، آغلاما قوی بیرجه چكیلسین بو دومانگون چیخیب ظولمتی بیر یوللوقا قووسون بورادان«نبی» گلسین، بوز آت اولسون یئنه داغلار آتیلان«هجر»ین بلكه ییغیلسین گؤزو یولدان، آناجانآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان سؤندوره بیلمهدی گؤز یاشین اوركدن اودوویچاغیریم قوی كؤمك ائتسین سنه اؤز اؤولادیویافتخاریله بوگون ذیكر ائدهرم پاك آدیویمرد اوغوللار بئجریب خلقه وئرن شؤهرت و شأنآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان «بابكین»گئتدی سه بوش قالمادی آمما قوجاغیندولودورمین ائله اوغلانلاریلا هر بوجاغیننه قد‌ریئل اسه طوفان قوپا سؤنمز اوجاغینای بلالر سپری، خالقا یامان گونده آمانآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان چنلی بئلده «دهلیلر» قوی یئنه قورسون بوساطیقوچ كوراوغلو یئنه جولانه گتیرسین قیرآتیهئچ زامان اصلین ایتیرمز او كی دوزگوندو ذاتیآند اولا آدیوا، آی گؤزلری آغلار- یاشی قانآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالانسن دؤیوشلرده بیر آسلان كیمی دوردون آیاغااوخ آتیلدیقجا بیزه سینه نی وئردین قاباغاغم یئمكدن داها جانیم یئتیشبدیر دوداغانه یامان گونلره گؤر قالدی بو احساسلی بالانآی یاغان باشینا غملر اودو، یاسلی ساوالان بابالاردان بیزه قالمیش بو مثل هاممی بیلیرسو گلن آرخا دئییبلر یئنه بیرگون سو گلرفلكین داش اورگین آه اوخو آخیردا دَلر«بارز» اوغلوندا یئتر سئودیگی ...
یاسلی ساوالان ...
هر زامانکی باخیرام باشینا قار وار گورورم اوغول اولموش آتا تک گوزلرین آغلار گورورمهر طرفدن چکیلیب سینه وه داغلار گورورم آی آلان اوستونو غم چیسگینی ، هر یانی دومانآی یاغان باشینا غملر اودو ، یاسلی ساوالانگورموشوک یازدا کوچک لرده چیچکلر آچیلار هر طرفدن چیمنین سینه سینه گول ساچیلارماهنی لار قوشماغا باشلار یئنه ده قوشماچیلار یاز گلیب گئتدی یئنه گولمه دین اوچ آیدا بیر آنآی یاغان باشینا غملر اودو ، یاسلی ساوالانقرنیلر گئچدی سنین گولمه دی بیر لحظه اوزون قانلی یاش توکدو سارالمیش اوزونه یاشلی گوزونغصه دن دوندو قارانلیق گئجه اولدو گونوزون نه سوران حالینی اولدی نه وئرن جیسمیوه جان آی یاغان باشینا غملر اودو ، یاسلی ساوالان
آذربايجاندا باهار بايرامي
آذربايجاندا باهار بايرامي آذربايجان-ين موختليف بؤلگه لرينده چئشيتلي آدلارلا سسلنن باهار بايرامي اؤلکه ميزين هر طرفينده بير آز فرقلي اولسادا عومومي قايدالار اوزرينده قورولموش بير بايرامدير. هله ديليميزه بو قدر فارس سؤزو گيرمه دن اؤنجه اونا “ايل بايرامي” ، “ياز بايرامي” و “باهار بايرامي” دييرديلر. آنجاق “نووروز” آديندا بير بايرام من ائشيتمه ميشديم. بو سؤز بعضي اوخوموشلارين ويا اؤزونو بيليجي گؤسترمک ايسته ينلرين تعريفيندن “ايلين ايلک گونو” کيمي تعريف ائديلردي. بونون يانيندا قوزئي آذرباجاندا اؤزلليکله باکيدا ” نووروز ” سؤزو داها چوخ ايشلنمکده دير. “باهار بايراميني” اوزون ايللردن سونرا اؤزلليکله اوشاقليق و جاوانليغيمدا تبريز و اطرافي هابئله اورمو و اطرافيندا گؤردوکلريم و عاييله ميزين گئچيرديگي مراسيملردن خاطيرليياجاگيما گؤره خطالاريم اولورسا ايصلاح ائديلمه سين بوتون آذربايجان آشيقلريندن خواهيش ائديرم. اؤزلليکله ديلچي و فولکلورشوناس اولماديگيما گؤره يازي اوسلوبو و مئتودولوگي يانليشليقلاريمي وطن عشقينده چيرپينان اورگيمدن آخان قيزيل قانا بولاشميش هسرت آهلارينا باگيشلانماسيني تمنني ائدرديم. اوميد ائديرمکي، بوگون ارسييه گلميش ديرلي يازيچيلاريميز اؤزلليکله ياشلي نسليميز ميللي وارليگيميزين قورونوب ساخلانيلماسيندا اللريندن گله ني اسيرگمييه جکلر. بلکه گنچليگيمين اوغلان چاغيندا (۱۸-۱۳) اورمودا ياشاييب اوراداکي يوکسک سوييه لي اينسانييت و مدنييتدن ياديمدا قالان گؤزل خاطيره لر، بلکه ده اورمونون گؤزل طبيعتي- وئريملي توپراغي- بول سويو و گولر اوزلو خالقي نين تاثيري، يادا بوگونه قدر باشينا گلميش بلالارين تيکراريندان اولان نيگارانچيليغيمديرکي، همشه بئينيمده، دواملي اورگيمده دير. اونا گؤره ده اورادان باشلاماگي سانکي بير وظيفه ساييرام. بايراما دؤرد هفته قالميش چرشمبه آخشاميندان باشلانان شنليکلر گنچ اوگلانلانلارين تونقال قاليياراق آلوولانديرماسي ايلئ باشلار . بو ايش بايرام اؤنجه سي چرشمبه آخشامينا قدر اولان اوت، سو، تورپاق و اود آدلانان گونلرده دوام ائدر. قيزلي - اوغلانلي تونقالين اطرافيندا توپلاشاراق اوخويوب،وينارلار و اودون اوستوندن آتيلاراق اؤزلليکله قيزلار ديير “آتيل ماتيل چرشنبه - باختيم آچيل چرشنبه” ( بونو سودان دا آتيلاراق سؤيلرلر). بو مراسيم آخير چرشمبه گونو ان يوکسک سوييه ده گئچيريلر . او گونو داها بؤيوک تونقال قالانار ، داها چوخ اينسان توپلاشار، داها ياشلي اينسانلار حتّی آقساققاللاردا شنلييه قوشولارلار، توي چالينار جالمان گئديلر. فيش-فيشالار ...