درخت مورت

برگهای متقابل ، چرمی و بدون گوشوارک و گلهایی منظم شامل پرچمهای متعدد و افزایش یافته و تخمدان زیرین عموما چند خانه‌ای هستند. در گیاهان طایفه میرته از این تیره ، میوه سته و در طایفه لپتوسپرمه کپسول است. وجود بافت آبکش درونی و کیسه‌های ترشح کننده اسانس از نوع اسکیزوژن یکی از اختصاصات تشریحی این تیره به شمار می‌رود. میرتاسه تیره‌ای نسبتا بزرگ با 72 تا 100 جنس و 2200 تا 2500 گونه است که 500 گونه آن در جنس اوژنیا و 140 گونه در جنس ملالوکا جمع شده و تقریبا همه آنها به مناطق گرمسیری مخصوصا استرالیا تعلق دارند.

اختصاصات عمومی

اختصاصات دستگاه رویشی

گیاهان تیره مورد همگیگیاهانی چوبیو به صورت درختچه و یا درختانیبا برگهای کامل ، متقابل ، چرمی و بدون گوشوارک و معطر هستند.

اختصاصات دستگاه زایشی

گلها در گیاهان این تیره نر ماده ، منظم ، چرخه‌ای ، چهار پر یا پنج پر هستند. نهنج گل همیشه لوله‌ای یا پیاله مانند است و در عمق آن تخمدانی کم و بیش پیوسته به آن قرار دارد. در حالات مختلف ممکن است تخمدان کاملا زیرین و یا نیمه زیرین باشد و سایر قطعات گل مستقیما روی لبه و حاشیه لوله نهنج بطور آزاد قرار گیرند و یا بهم بپیوندند و در امتداد پیاله نهنج لوله دیگری را روی آن بوجود آورند.

گلپوش به صورت 2 چرخه متناوب منظم ، با پرآذین برهم نهاده و معمولا آزاد است ولی گاهی ممکن است قطعات آن بهم پیوسته و به صورت کاپوشن درآید و هنگام شکوفایی گل ، بویژه هنگام گرده افشانی ، بر اثر فشار پرچمهای خمیده در غنچه که در این موقع ناگهان به حالت افراشته درمی‌آیند از جا کنده شود. با سقوط گلپوش ، یعنی کاسه و جام باهم ، جای زخمهایی حلقوی از آنها روی نهنج بر جای می‌ماند.

جنسهای تیره مورد در ایران

جنس اوکالیپتوس

اولین گونه آن به نام اوکالیپتوس روستراتا در بین سالهای 1310 تا 1315 وارد ایران گردید و برای خشکاندن زمینهای باتلاقی و آبهای راکد سواحل دریای خزر به منظور از بین بردن محیطهای طبیعی نشو و نمای پشه آنوفل به تعداد فراوان در شمال کاشته شد. گونه دیگر اوکالیپتوس گلوبولوس است که پایه‌های جوان آن به علت داشتن برگهای نسبتا پهن آبی رنگ و بدون دمبرگ منظره زیبایی دارد و پایه‌های بسیاری از آنها در باغهای سواحل شمال به فراوانی کاشته می‌شود. این درخت نیز مانند گونه قبلی در مقابل سرما مقاومت زیادی ندارد.

جنس پسیدیوم

به صورت درخت ، درختچه یا نیمه درختچه‌هایی با برگهای متقابل و دارای رگبرگهای شانه‌ای و دمگلهای محوری با 1 تا 3 گل درشت هستند. از این جنس در ایران فقط یک گونه به نام پسیدیومگوآیاوا در بلوچستان گزارش شده است که نام محلی آن مورد است و درختانی به ارتفاع 3 تا 6 متر و یا به صورت درختچه هستند.

جنس میرتوس

درختچه‌هایی با شاخه‌های فراوان و برگهای متقابل و چرمی و پایا و معطر و دارای دمبرگ کوتاه هستند. تنها گونه این جنس در ایران میرتوس کومونیس است که درختچه‌هایی با برگهای چرمی معطر و گلهای سفید و میوه‌های سته مانند کوچک و به رنگ آبی مایل به سیاه هستند. این گونه در مناطق استپی لرستان ، سپید دشت ، گیلان غرب و خرم آباد می‌روید.

کاربرد و اهمیت اقتصادی

اسانس حاصل از گیاهان میرتاسه هم به عنوان مواد دارویی و هم به صورت ادویه مورد استفاده قرار می‌گیرد. میوه گونه‌های مختلف جنس پیمانتا که به نامهای پیمانت جامائیک ، تاباگو و کورونه موسوم است ، علاوه بر مصارف درمانی و معطر کردن داروها، به عنوان ادویه و چاشنی در تغذیه مصرف می‌شود. از برگ اوکالیپتوس گلوبولوس اسانس ضد عفونی کننده برای درمان بیماریهای میکروبی مجاری ادراری و همچنین موادی برای دفع انگلهایی نظیر شپش و نیز استفاده در سایر موارد استخراج می‌شود.

از غنچه اوپنیا کاریوفیلاتا ، که حالت خشک شده آن به صورت میخهای کوچک است و به همین نام یعنی میخک نامیده می‌شود، اسانس میخک بدست می‌آید. از گونه‌های مختلف ملالوکا مواد و اسانس ضد عفونی کننده برای درمان بیماریهای تنفسی و بیماریهای دیگر استخراج می‌کنند. میوه برخی از میرتاسه مانند پسیدیوم گوآیاوا و برخی از گونه‌های اوژنیا خوراکی است.

درخت مورت

اختصاصات عمومی

اختصاصات دستگاه رویشی

اختصاصات دستگاه زایشی

جنسهای تیره مورد در ایران

جنس اوکالیپتوس

جنس پسیدیوم

جنس میرتوس

کاربرد و اهمیت اقتصادی

مطالب مشابه :

جزوه درسی درختان و درختچه های زینتی

شاه پسند درختچه‌ای

معرفی گونه های جنگلی مناطق گرمسیری

اهمیت فضای سبز و شناخت درختان و درختچه های زینتی

معرفی چند تیره گیاهی

درختچه توری

گل کاغذی

نقش‌ گیاهان‌ در سلامتی‌ پوست‌

درختچه کور یا کورک -یا مارگیر (اسم محلی کلهری)-کبر یا قبارس - کور - کورک -کورزه می گویند.

درخت مورت