معرفی مناطق عملیاتی جنوب

    شلمچه
    منطقه مرزي شلمچه در منتهي اليه غرب خرمشهر واقع شده است و نزديك ترين منطقه مرزي به بصره مي باشد. شلمچه يكي از محورهاي هجوم دشمن در 59/6/31 به خرمشهر بود. در عمليات بيت المقدس اگرچه خرمشهر آزاد شد ولي باتوجه به اهميت نظامي شلمچه، دشمن به سختي از آن دفاع كرد و آن را در اشغال خود نگه داشت و پس از آن موانع، استحكامات و رده هاي دفاعي متعددي در اين منطقه ايجاد كرد.
    رزمندگان اسلام با اجراي عمليات كربلاي 5 در دي ماه 1365 اين مواضع را درهم شكستند و شلمچه را آزاد كردند.

    طلائيه
    حدود 45 كيلومتر از جاده اهواز خرمشهر را طي مي كنيد، به سه راهي اي بر مي خوريد به نام طلائيه يك جاده فرعي شما را به سمت غرب تا نزديكي مرز ايران و عراق مي برد درست در كنار مرز پاسگاه طلائيه واقع شده و آن منطقه تا شعاع چند كيلومتري طلائيه ناميده مي شود.
    اين منطقه يكي از محورهاي مهم عمليات خيبر و بدر مي باشد و نيز كليدي براي حفظ جزاير مجنون، بعد از جنگ در اين مكان مقري جهت جستجوي پيكر مطهر شهدا داير شد، در مكاني كه تعداد زيادي از شهدا كشف شد. حسينيه اي به نام حسينيه حضرت ابوالفضل(ع) بنا شد كه اكنون ميزبان زائران كربلاي طلائيه مي باشد.

اروند كنار
يكي از بخش هاي شبه جزيره آبادان است كه در 48 كيلومتري جنوب شرقي آبادان و در انتهاي جاده آبادان - اروند كنار واقع شده است. اين منطقه شاهد يكي از موفق ترين و بزرگترين نبردهاي دوران دفاع مقدس مي باشد. در عمليات والفجر 8 غواصان خط شكن شبانه از اروند كنار گذشته، خط دشمن را شكسته و موفق به آزادسازي منطقه فاو شدند. اين عمليات ضربه مهلكي بركمر ارتش بعث وارد آورد.

    فكه
    اين منطقه در شمال غرب استان خوزستان قرار گرفته است. فكه از شمال به منطقه چنانه، از غرب به خط مرزي و از جنوب به تنگه چزابه و بستان محدود مي شود.
    منطقه فكه رملي و سرزمين شن هاي روان است. دشمن بعد از اشغال منطقه در آن 16 رده موانع در مقابل رزمندگان اسلام ايجاد نموده بود. در عمليات والفجر مقدماتي رزمندگان پس از نبردي سخت در محاصره دشمن افتادند و عده اي از نيروها نيز مجبور به عقب نشيني شدند. اين منطقه مزين به خون شهداي عمليات هاي والفجر مقدماتي والفجر يك و سرداراني همچون حسن باقري، مجيد بقايي، سيد شهيدان اهل قلم مرتضي آويني و نيز شهداي بزرگوار تفحص مي باشد.

دهلاويه
روستايي است در غرب سوسنگرد كه در جريان هجوم دشمن، پس از 10 روز دفاع سرسختانه در تاريخ 59/7/24 اشغال شد. در طي عمليات هايي شهيد غيور اصلي و رزمندگان ستاد جنگ هاي نامنظم و فرماندهي شهيد چمران تلاش هايي براي آزادي مناطق اشغال شده انجام داده اند و سرانجام در تاريخ 60/6/27 در عملياتي به نام آيت الله مدني (اولين شهيد محراب) دهلاويه آزاد شد. در نزديكي روستاي دهلاويه يادماني واقع شده كه محل شهادت دكتر مصطفي چمران (وزير دفاع و نماينده مجلس ايران) به همراه تني چند از همرزمانش مي باشد.

    آبادان
    حدود جغرافيايي شهر آبادان از اين قرار است: از شمال به خرمشهر و رود كارون، از شرق به رودخانه بهمن شير و اراضي مسطح باتلاقي و از جنوب و مغرب به اروندكنار منتهي مي شود. آبادان به سبب محصور بودن بين رود كارون و بهمن شير شبه جزيره اي را تشكيل مي دهد.
    طول جزيره 64 كيلومتر و عرض آن تا 30 كيلومتر متغير است. دشمن در آغاز تجاوز در سال 1359 تلاش كرد تا آبادان را به واسطه دور زدن خرمشهر و عبور از بهمن شير اشغال كند ولي مقاومت مردم و حضور نيروهاي ارتش و سپاه تلاش متجاوزان را به ناكامي كشاند و تنها توانستند اين شهر را محاصره نمايند.
    با همت و تلاش نيروهاي سپاه، ارتش و نيروهاي مردمي در عمليات ثامن الائمه، حصر آبادان در مهر 1360 شكسته شد. اين شهر در سال هاي بعد به عنوان عقبه عمليات هاي مختلفي ازجمله بيت المقدس، والفجر 8 و كربلاي 4 و 5 قرار گرفت. نقش و حماسه امام جمعه آبادان و جوانان اين شهر در عرصه هاي دفاع مقدس براي هميشه ماندگار است.

پاسگاه زيد
وقتي در جاده اهواز خرمشهر از ايستگاه حسينيه به سمت غرب (جاده شهيد كاظمي) بروي پس از طي مسافتي به مزار تعدادي از شهداي گمنام عمليات رمضان مي رسي. منطقه زيد و ايستگاه حسينيه از محورهاي مهم هجوم دشمن به خوزستان بود و از محورهاي مهم هجوم دشمن به خوزستان بود كه عراق از اين طريق به جاده اهواز - خرمشهر دست يافت. اين منطقه يكي از محورهاي مهم عمليا ت هاي بزرگ بيت المقدس و كربلاي 4 و 5 مي باشد.

    تنگه چزابه
    تنگه مهم چزابه در شمال غربي بستان و در مسير جاده اي كه از مرز به طرف بستان كشيده شده، بين تپه هاي رملي و هورالهويزه قرار دارد. دو جاده نظامي در دو سوي آن قرار دارد. جاده اي در خاك ايران كه چزابه را به فكه متصل مي كند و جاده ديگري كه به العماره متصل مي شود. دهانه اين تنگه 1/5 كيلومتر مي باشد و لذا از جنبه نظامي بسيار مهم و استراتژيك است. تنگه چزابه يكي از پنج معبر اصلي هجوم ارتش عراق به خوزستان بود.
    در عمليات بيت المقدس (آذر 1361) تنگه چزابه آزاد شد.

    هويزه
    شهر هويزه در 10 كيلومتري جنوب غربي سوسنگرد، مركز يكي از بخش هاي دشت آزادگان است.
    دشمن در آغاز جنگ با اشغال شمال وشرق هويزه عملاآن را محاصره كرد. در عمليات هويزه در 59/10/15 رزمندگان از اين منطقه نفوذ كردند و به محل استقرار دشمن در جنوب كرخه كور هجوم بردند و 800 نيروي عراقي را اسير كردند كه اين تعداد تا آن روز جنگ بي سابقه بود. اما با شروع پاتك هاي دشمن، نيروهاي خط مقدم عمليات كه گروهي از پاسداران هويزه، حميديه و اهواز و گروهي از دانشجويان پيرو خط امام بودند، در محاصره قرار گرفتند و تعدادي از آنان از جمله سيدحسين علم الهدي فرمانده سپاه هويزه به شهادت رسيدند. در طي عمليات بيت المقدس (ارديبهشت 61) منطقه هويزه آزاد شده و پيكر عزيز اين شهدا در مكاني كه امروزه به عنوان يادمان شهداي هويزه ميزبان زائرين مي باشد كشف شد.

    خرمشهر
    اين شهر مهم استراتژيك مرزي 6500 كيلومترمربع مساحت دارد. خرمشهر از شمال به اهواز، از شرق به بندر ماهشهر، از جنوب به آبادان و از غرب به مرز ايران و عراق محدود است و در زمان وقوع انقلاب اسلامي در سال 1357 حدود 220/000 نفر جمعيت داشت.
    خرمشهر در طول تاريخ خود چهار بار اشغال شد كه سه بار آن با اتكا به بيگانگان يا در برابر واگذاري بخشي از سرزمين ايران به وطن بازگشت. اما در آخرين بار بدون پشتيباني بيگانگان و بدون واگذاري حتي يك وجب از خاك ايران، خرمشهر آزاد شد. خرمشهر از بعد از ظهر 59/6/31 زير آتش سنگين ارتش عراق قرار گرفت. يگان هاي دشمن سپس در اين منطقه تهاجم خود را از سه محور آغاز كردند از جنوب ايستگاه حسينيه براي بستن جاده اهواز - خرمشهر و از سمت شمال وغرب خرمشهر براي دستيابي به دروازه شهر (پليس راه)
    دشمن با اجراي آتش سنگين و هجوم قواي زرهي به سمت خرمشهر و محاصره آن، طرح ريزي كرده بود كه هماهنگ با برنامه اشغال سه روزه استان خوزستان خرمشهر را نيز به اشغال درآورد ولي با مقاومت حماسي مدافعان خرمشهر نه تنها دشمن در اشغال خوزستان ناكام ماند بلكه با تحمل خسارات و تلفات بسيار، بعد از 34 روز جنگ و گريز تنها توانست بخش غربي خرمشهر را تصرف كند. براي آزادسازي منطقه وسيع جنوب غربي اهواز عمليات بيت المقدس از 61/2/10 آغاز شد كه نهايتا در مرحله چهارم عمليات و در تاريخ 61/3/3 خرمشهر آزاد گرديد.
    در روزهاي پاياني جنگ و پس از پذيرش قطعنامه 598 از طرف ايران، ارتش عراق كه هيچ گاه دست از خوي تجاوزكارانه خود برنداشته بود با انبوهي از لشكرهاي خود در 67/4/31 با تهاجمي ديگر خود را به جاده اهواز خرمشهر در خطر محاصره و اشغال مجدد قرار گرفته بود با پيام هشدار دهنده امام خميني(ره) و با حضور سپاه و انبوه نيروهاي مردمي در اين منطقه، طي سه روز درگيري و مقاومت، دشمن عقب رانده شد و حتي فرماندهان براي حمله مجدد و آزادسازي بصره نيز اعلام آ مادگي كردند كه اين بار حضرت امام فرمودند ما بر پيماني كه بسته ايم، استواريم.

سايت 4 و 5
سايت موشكي و رادارهاي 4 و 5 قبل از انقلاب براي كنترل كشورهاي منطقه توسط آمريكا درست شد. اين منطقه همان روزهاي اول جنگ به اشغال دشمن بعثي درآمد و به يكي از مراكز فرماندهي ارتش بعث تبديل شد. به دليل موقعيت استراتژيك اين منطقه يكي از اهداف عمليات فتح المبين قرار گرفت كه پس از دور زدن دشمن و تصرف توپخانه هاي دشمن در تپه هاي علي گره زد توسط رزمندگان اسلام آزاد شد. طي عمليات فتح المبين غنائم زيادي به دست رزمندگان افتاد كه موجب تقويت و گسترش سازمان رزم سپاه شد.

يادمان شهداي فتح المبين
در اولين روزهاي جنگ دشمن تا پشت رودخانه كرخه جلو آمد. در حاشيه كرخه كه مشرف بر شهر شوش و جاده انديمشك اهواز بود مستقر شد. حضور رزمندگان اسلام در اين جبهه با شكل گيري خط دفاعي و اجراي عملياتي تحت عنوان امام مهدي(عج) در سال 1360 مقدمه اجراي عمليات فتح المبين شد. در جريان اين عمليات تعدادي از نيروهاي اسلام كه قصد رخنه به سنگرهاي دشمن در شيارهاي المهدي، شيخي و شليكا را داشتند با سنگرهاي كمين دشمن درگير شدند كه منجر به شهادت تعدادي از رزمندگان شد. مزار شهداي گمنام عمليات فتح المبين و سنگرها و شيارهاي به جاي مانده از آن زمان بيانگر حماسه اي است كه شيرمردان الهي در آنجا خلق كردند.

    بيمارستان صحرايي امام حسين(ع)
    وقتي درجاده اهواز خرمشهر از ايستگاه حسينيه 7 كيلومتر به سمت دارخوين بروي يك ساختمان بتوني بزرگ كه كاملااستتار شده را به شكلي تلي از خاك مي بيني كه نام آن بيمارستان صحرايي امام حسين(ع) است. اين بيمارستان توسط وزارت مسكن و شهرسازي و قرارگاه مهندسي خاتم الانبيا جهت پشتيباني و مداواي مجروحين جنگي، مصدومين شيميايي را نيز پذيرش مي كرد. بيمارستان امام حسين(ع) كاملامجهز بود به طوري كه داراي 8 اتاق عمل، 25 تخت اورژانس براي مجروحين عادي و 20 تخت اورژانس براي مصدومين شيميايي، داروخانه، بخش ICU و آزمايشگا و 1450 نفر پزشك و كادر مرتبط پزشكي و 120 نفر كادر اجرايي بود.
    اين بيمارستان با ارتفاع 1/5 متر خاك و 0/5 متر ماسه و قطعات بتوني كه قدرت تحمل بمب هاي 500 پوندي را داشت، پوشيده شده بود.

مسجد جامع خرمشهر
مسجد جامع كه سمبل مقاومت خرمشهر شناخته مي شود در طول 34 متر مقاومت، مركز فرماندهي و ستاد نيروهاي مردمي بود و همه هماهنگي ها از جمله تبادل اخبار، تجهيز، تسليح و آموزش رزمندگان، مداواي اورژانسي مجروحين و نگهداري موقت شهدا، همگي در مسجد جامع صورت مي پذيرفت. در عين حال ساير مساجد و حسينيه هاي شهر نيز پايگاه هاي فرعي بودند كه از مسجد جامع هدايت مي شدند. مسجد جامع به رغم آنكه از آغاز جنگ در زير آتش موثر دشمن قرار داشت و از 1359/7/24 چندين بار در آستانه سقوط قرار گرفت، اما تا آخرين روز مقاوم باقي ماند و حتي پس از سقوط پل خرمشهر كه تنها راه ارتباطي به خرمشهر بود مامن و پناه نيروهايي بود كه هنوز در شهر باقي مانده بودند اما آنگاه كه آخرين مدافعان به آب زدند و از كارون گذشتند، مسجدجامع نيز خاموش شد تا در سوم خرداد 1361 شاهد اشك شوق و شادي توام با سجده شكر رزمندگان اسلام شود.

پادگان گلف ستاد عمليات جنوب يا پايگاه منتظران شهادت در اهواز در دوران دفاع مقدس به عنوان مركز فرماندهي جنگ، محورهاي عملياتي خوزستان را اداره مي كرد. اين ستاد در سال 1359 فعال شد.
تشكيل اتاق جنگ و فعال شدن اطلاعات و عمليات، اعزام نيرو و تشكيل واحدهاي جنگ حضور مسئولين نظام از مشخصات اصلي پادگان منتظران شهادت (گلف) است. گلف تا پايان جنگ به عنوان پايگاه فرماندهي و هدايت جنگ مورد استفاده قرار گرفت.

    پادگان دوكوهه
    اين پادگان در فاصله 7 كيلومتري شمال شهر انديمشك و 160 كيلومتري شهر اهواز قرار دارد.
    اين پادگان در دوران دفاع مقدس در منطقه جنوب به عنوان مهمترين پايگاه آمادگي رزمندگان اسلام به شمار مي آيد، اين پادگان عقبه عمليات فتح المبين بود و در طول دوران دفاع مقدس در دوره هاي متفاوت ميزبان نيروها از لشكرهاي متفاوتي بوده است.
    اين مكان محل استقرار سرداران شهيد احمد متوسليان، ابراهيم همت، رضا چراغي، غلامرضا صالحي، عباس كريمي، محمود شهبازي، محسن وزوايي، عليرضا نوري، سعيد مهتدي، سعيد سليماني و بسياري از رزمندگان اسلام بوده است.

بيمارستان صحرايي امام حسن(ع)
اين بيمارستان، يكي از بيمارستان هاي بزرگ صحرايي است كه در زمان جنگ جهت مداواي مصدومين در نزديك مناطق عملياتي در مسير سوسنگرد - بستان بعد از پل سابله احداث شد. بيمارستان امام حسن(ع) جهت استفاده در عمليات هاي جنوب ساخته شد ولي به علت تغيير محور عملياتي از جنوب به غرب، هيچ گاه مورد استفاده قرار نگرفت.

پادگان حميد
نزديك 40 كيلومتر از اهواز به طرف خرمشهر مي روي تابلوي پادگان حميد نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران را مي بيني. در اوايل جنگ زماني كه عراقي ها خرمشهر را اشغال كردند اين پادگان نيز به دست عراقي ها اشغال و پس از بيست ماه وقتي عمليات بيت المقدس براي آزادسازي خرمشهر اجرا شد در مرحله دوم آن در ارديبهشت 61 پادگان حميد هم آزاد شد. عراقي ها وقتي مي خواستند از پادگان فرار كنند آن را با خاك يكسان كردند، هنوز برخي خرابي هاي آن زمان در پادگان ديده مي شود.

بيمارستان صحرايي امام علي عليه السلام

بيمارستان امام علي (ع) كه در پنج گيلومتري شرق آبادان قرار دارد، در سال 1365 به منظور پشتيباني و خدمات‌رساني عمليات كربلاي 4 تاسيس و فعاليت خود را از قبل اين عمليات آغاز كرد. اين بيمارستان صحرايي كه يكي از مجهزترين و مهم‌ترين بيمارستان‌هاي صحرايي در طول دفاع مقدس محسوب مي‌شد توسط مهندسي قرارگاه خاتم‌الانبياء احداث و توسط بهدار مرزي قرارگاه كربلا سپاه پاسداران انقلاب اسلامي اداره مي‌شد. بيشترين فعاليت بيمارستان صحرايي امام علي (ع) در عمليات‌هاي كربلاي 4 و 5 و 8 و بيت‌المقدس 7 و عمليات‌هاي بعد از قطعنامه بوده است.
مساحت اين بيمارستان 4600 مترمربع است و داراي هشت تخت عمل، ريكاوري، بخش جراحي، اورژانس، راديولوژي، اي سي يو و اورژانس شيميايي مي باشد.

از اين بيمارستان صحرايي هم اكنون به عنوان محل اسكان كاروان راهيان نور استفاده مي‌شود.

معرفی مناطق عملیاتی جنوب

مطالب مشابه :

برنامه كلاسي دانشگاه پيام نور قزوين علوم پایه 92-93

اقتصاد مقاومتی - سید محمد مظهری

معرفی مناطق عملیاتی جنوب

ترانه های نوروزی : کودکانه از فرهاد

در دل و جان خانه کردی عاقبت

تلخي نكند شيرين ذقنم

اي يوسف خوش نام ما خوش مي روي بر بام ما

Göçmen Kızı از مهسون

ابرو گوندش

ترجمه آهنگ Keremcem İmtihan