نظر اسلام درباره تجسس در زندگی دیگران

بررسی سبک زندگی کنونی ما نشان می دهد که یکی از خصلت های بد ما تجسس و تفتیش در زندگی یکدیگر است و متاسفانه این امر حتی به سطوح بالای جامعه هم سرایت کرده است، در صورتی که آموزه هایی دینی ما صریحا این اخلاق ناپسند را رد می کند.

رجوع به نهج البلاغه و کلام حضرت علی (ع) بدون شک یکی از بهترین منابع برای بهره برداری از آموزه های اسلام در حوزه های اجتماعی و اخلاقی است که متاسفانه امروز کمتر به آن توجه می شود. نمونه ای از تاکیدات حضرت علی(ع) در منع تفتیش و جاسوسی از مردم در عهدنامه مالك اشتر آمده است، آنجا که به سردار بزرگ خود توصیه می كند افرادی را كه در پی عیب جویی از مردم اند از خودت دور كن و به آنان موقعیت نده و می فرماید در مردم عیب هایی است كه والی، سزاوارتر است آنها را بپوشاند. پس آنچه را از تو پوشیده است برملا نكن. عیب های آشكار را باید پاك كنی و عیب های پنهان هم حسابش با خداست. پس تا می توانی عیب ها را بپوشان تا خداوند هم عیوبی از تو را كه دوست داری پوشیده بماند بپوشاند."(۱)

بدون شک یکی از حقوق انسانی هر كس، برخورداری از "امنیت" و "آسایش" است. وقتی دیگران از امور شخصی افراد، تفتیش و تجسس می كنند امنیت آنها را به مخاطره می اندازند و آسایش آنها را سلب می كنند. هر كس در زندگی خصوصی خود مسایل و اسراری دارد كه نمی خواهد دیگران بدانند یا عیوب و ضعف هایی دارد كه از مردم پنهان است.(۲)

تجسس در امور دیگران، نوعی افشای راز و ورود به حریم زندگی خصوصی دیگران است و كاری زشت است با هر انگیزه ای كه باشد. قرآن كریم با عبارت "ولا تجسسوا" با نهی از سوء ظن به افراد و تجسس می خواهد مسلمانان را از این خصلت ناپسند باز دارد و جلوی خراب شدن روابط اجتماعی و خانوادگی را بگیرد.

گاهی به سبب حسادت و عداوت، كسانی دنبال كشف و گردآوری نقطه ضعف ها و لغزش ها و سوابق نامطلوب از كسی می روند تا روزی با استفاده از آنها طرف را زمین بزنند و دشمنی و حسد خود را اعمال كنند. این از بدترین حالات انسان است كه خدا آن را بسیار زشت می شمارد. در روایات هم با عنوان "تتبع عوارت" از آن یاد شده است ، یعنی در پی عیوب و خلاهای پنهان دیگران بودن.

از پیامبر اسلام (ص) روایت شده است: دنبال كشف و یافتن لغزش های مومنان نباشید؛ هر كسی دنبال خطاهای برادرش باشد خدا هم در پی خطاها و عیوب او خواهد بود و هر كس را خدا در پی لغزش هایش بیافتد او را رسوا می سازد، هر چند در درون خانه اش باشد. (۳)

در اسلام تاکید شده که گناهان فردی كه اشخاص در خفا انجام می دهند نباید از آنها تجسس و تفتیش شود. رسول گرامی اسلام (ص) هم در حدیثی فرموده است: من فرمان نیافته ام كه دل های مردم را سوراخ كنم یا شكم هایشان را بشكافم (یعنی كار من تفتیش و تجسس نیست).(۴)

تفتیش عقاید هم ناپسند است. سین جیم كردن افراد تا به عقاید و باورها و افكار آنان دسترسی پیدا كنیم، ناپسند است و گاهی سبب از دست دادن دوستان می شود. در كلمات امام صادق(ع) است: از اعتقادات و افكار مردم تفتیش نكن كه بی دوست می مانی

در اکثر جوامع افراد با عقاید و سلایق مختلف زندگی می كنند و با هم دوست هستند و زندگی مسالمت آمیزی دارند یا گرایش به افكار و اعتقادات خاصی میان مردم مرزبندی ایجاد كرده است، فلذا ضرورتی ندارد كه انسان تفتیش عقاید كند زیرا چه بسا وقتی فهمید افكارش با آن شخص ناهمگون و ناسازگار است روابطش تیره شود و دوستی ها به هم میخورد.در کنگره هم در وادی پنجم هم به این مطلب اشاره شده است . امیدوارم در مورد این ضد ارزش فکر کنیم وبرای برطرف کردن آن گامهای محکمی برداریم .
--------------------
۱- نهج البلاغه، نامه ۵۳
۲- سوره حجرات، آیه ۱۲
۳- اصول كافی، ج ۲، ص ۳۵۵
۴- كنزالعمال، حدیث ۸۸۲۷
۵- بحار الانوار، ج ۷۸، ص ۲۵۳

نظر اسلام درباره تجسس در زندگی دیگران

مطالب مشابه :

دانگل چیست؟ چگونه کار میکند؟

حکایت کوتاه عربی با ترجمه

داستان کوتاه ادم وابلیس همراه با ترجمه عربی

نظر اسلام درباره تجسس در زندگی دیگران

حقوق فردی چیست

سخن چینی چیست

ضرورت و اهمیت کسب آمادگی در برابر خطرات زلزله