نخود فرنگی

مقدمه

نخود فرنگی (Pisum satium) گیاهی است یکساله دارای ساقه نازک و رونده. برگ نخودفرنگی مرکب از سه برگچه است که برگچه انتهایی اغلب به یک پیچک منتهی می‌شود. علاوه بر این دمبرگ در این جنس اغلب نمو زیاد کرده و کاملا شبیه به یک برگچه می‌شود که دور ساقه می‌پیچید.

گل و میوه نخود فرنگی

گل نخود فرنگی شبیه به گل لوبیا است یعنی نسبت به یک سطح متقارن است و از 5 گلبرگ که دو تای آنها بهم چسبیده‌اند تشکیل شده است. دستگاه تولید مثلی گل کامل است. یعنی نخود فرنگی دارای پرچم و مادگی هر دو می‌باشد. میوه این گیاه از نظر شکل شبیه به میوه لوبیا می‌باشد با این تفاوت غلاف که همان میوه است در نخود فرنگی سفت و لیفی و بیشتر از انواع غیر قابل استفاده می‌باشد.

آب و هوایی که نخود فرنگی در آن بهتر رشد می‌کند

نخود فرنگی محصول آب و هوای خنک است و به سرما استقامت زیاد نشان می‌دهد. در نقاطی که دارای هوای مرطوب و گرم می‌باشند مقدار شاخ و برگ زیاد می‌شود و رشد رویش گیاه زیاد است ولی مقدار میوه کم می‌شود. از طرف دیگر خشکی زیاد در خاک نیز باعث کمی رشد و کم محصولی نخود فرنگی می‌گردد. بنابراین زمینی که این محصول در آن کاشته می‌شود بدون اینکه مرطوب باشد باید همیشه خاک اطراف ریشه نمدار و هوای مرطوب شاخ و برگ بوته خنک باشد تا حداکثر محصول بدست آید.

اصل و قدمت نخود فرنگی

اصل نخود فرنگی از اروپا و آسیای غربی می‌باشد. قدمت این گیاه به 1500 سال قبل از تولد مسیح می‌رسد. در اروپا این گیاه را قبل از قرون وسطی نیز می‌کاشته‌اند و در قرن یازدهم میلادی نخود فرنگی در انگلستان محصول نسبتا مهمی بوده است.

انواع نخود فرنگی

نخود فرنگی را به سه دسته بزرگ تقسیم می‌کنند که هر کدام در زبانهای خارجی نام خاص دارند. این سه گروه عبارتند از: نخود فرنگی که دانه‌های آن چروک است. نوعی که دانه آن صاف است و نخود فرنگی که دانه و غلاف یا پوست میوه هر دو قابل استفاده می‌باشد.

خاک مطلوب نخود فرنگی

نخود فرنگی را در هر نوع زمین به شرطی که مرطوب نباشد می‌توان کاشت. ولی بهترین و مناسب‌ترین خاک زمینهای لیمونی سبک یعنی رس و شن حاصلخیز می‌باشد. زمینهای کمی اسیدی تا کمی قلیایی یعنی خاکهایی که PH آنها بین 5/6 و5/7 باشد برای کاشت نخود فرنگی مناسب است. زمینهایی که PH آنها معادل 5/5 باشد باید آنها را حتما بوسیله مقدار کافی آهک تا حد 5/6 یا 7 خنثی کرد.

کود مورد استفاده در نخود فرنگی

در کاشت نخود فرنگی برای تولید دانه خشک کود پتاسی و مخصوصا کودهای فسفردار مقدار محصول را زیاد می‌کند. ولی در پاره‌ای از اراضی ازت کاملا بی‌اثر است و در بعضی دیگر از خاکها به مقدار عملکرد می‌افزاید. بالاخره در برخی از زمینها برداشت محصول به مقدار کافی بدون کود ازت‌دار میسر نیست.

کاشت نخود فرنگی

نخود فرنگی محصول فصل سرد است بنابراین موقع کاشت نخود فرنگی از اوایل تا اواخر ماه دوم پاییز می‌باشد که محصول آن از اوایل بهار تا آخر ماه دوم یعنی اردیبهشت قابل مصرف می‌باشد. در نواحی کوهستانی که زمستان بسیار سرد و سخت است باید در اواخر زمستان و یا اوایل بهار به محض اینکه شرایط محیط از نظر گرما اجازه دهد اقدام به کاشت نخود فرنگی کرد.

آفات نخودفرنگی

پروانه ، مگسها ، سوسکها و شته‌ها. برای مبارزه با این آفات متنوع سموم مختلفی وجود دارد که از جمله آنها امولسیون و یا زیتون 60 درصد است که با استفاده از آن به نسبت یک در هزار نتیجه خوبی حاصل می‌شود.

کشت نخود انتظاری :
نخود در هوای کمتر از ۱۰ درجه سانتيگراد بايد کشت شود .درجه حرارت متوسط و مناسب برای جوانه

زدن بذور ۷ درجه می باشد و بعد از سبز شدن تا ۹ درجه زير صفر را تحمل می کند . اما در گلدهی سرما

به آن خسارت می زند .نخود در مناطقی که دارای زمستان ملايم و نسبتا گرم است در پاييز و در نواحی

سردسير که طول دوره زمستان و يخبندان طولانی می باشد در بهار و بعد از سپری شدن فصل سرما

کشت می شود . نخود طالب خاکهای شنی و شنی لومی می باشد و خاکهای سنگين برای آن مناسب

نيست .در مزارعی که قبلا نخود کاشته نشده است بايد بذور را با باکتريهای تثبيت کننده ازت آغشته

کنيم . کشت را زمانی انجام می دهيم که درجه حرارت خاک تا عمق ۵ سانتيمتری صفر يا کمتر است و

هر روز برودت هوا کاهش می يابد که حدود اول آبان تا اوايل دی می باشد .

تهيه زمين :

پس از برداشت غلات يا محصول زمين را شخم زده و در صورت نياز ديسک و ماله می نيم .در اراضی ديم

بهتر است عمليات تهيه زمين با پنجه غازی و چيزل يا هرس انجام شود .

کاشت :

در کشت بصورت سنتی بذر و کود را بصورت دستپاش پاشيده و هرس و ماله يا ديسک می زنيم .

در کشت نيمه مکانيزه با استفاده از تراکتور که به آن فاروئر بسته شده جوی و پشته ها را ايجاد می

کنيم . فاصله خطوط ۴۵ - ۲۳ می باشد بعد روی پشته ها را با دست شياری به عمق ۱۰ سانتيمتر باز

کرده و بذور را با فاطله ۵ تا ۱۰ سانتيمتر درون شيار می کاريم .

در کشت مکانيزه ميزان ۱۸۰ -۱۲۰ کيلوگرم بذر را با رديفکار در خطئطی به فاصله ۳۵ - ۱۸ سانتيمار می

کاريم .بذور بايد بوجاری و با سموم کاپتان يا بنوميل ضدعفونی شوند . در زراعت آبی نخود آبياری اول

بسيار مهم است بهترين زمان وقتی است که کليه بوته ها به رنگ سبز تيره باشند زيرا رطوبت زياد باعث

شيوع بيماريهای ريشه می شود . نخود به ۳ - ۲ دفعه وجين احتياج دارد حتی الامکان بايد از مصرف

سموم علف کش خودداری شود .اولين وجين ۴۵ روز بعد از سبز شدن می باشد.

نياز کودی :

۲۰ - ۱۵ کيلوگرم در هکتار ازت در مراحل اوليه رشد و نمو ضروری است و يا در زمانی که بوته به ارتفاع ۱۰

سانتيمتری رسيده کود سرک داده شود .زردی اوايل رشد به علت کمبود ازت می باشد . قبل از کشت

۵۰ کيلو گرم در هکتار به فسفر خالص و ۵۰ کيلوگرم در هکتار پتاس خالص احتياج دارد . و عناصر کم

مصرف نيز بر اساس آزمايش خاک داده می شود .

برداشت :

برداشت يک هفته بعد از زرد شدن ۹۰٪ غلافها انجام می شود . بعد از برداشت بوته ها را در مزرعه جمع

آوری و مقابل آفتاب قرار می دهند . برداشت به موقع در عملکرد اهميت بسزايی دارد زيرا تاخير در

برداشت باعث ريزش می شود . برای خرمنکوبی رطوبت بايد ۱۲ -۱۰ ٪ ياشد . متوسط عملکرد نخود ۴۵۰

کيلوگرم در هکتار است که در کشت بهاره ۵۸۵ و در کشت انتظاری ۹۰۵ کيلوگرم در هکتار است . نخود

درارای ۲۸ -۱۸ ٪ پروتئين می باشد .

نخود فرنگی، گیاهی است که میوه آنها غلاف مانند است و دانه‌های گوشتی که ما آنها را بعنوان نخود می‌شناسیم در آن وجود دارد. نخود از محدود حبوباتی است که هم بصورت پخته و هم خام،‌جزء سبزیجات تازه محسوب می‌گردد. اگرچه، ‌تنها 5 درصد از نخود بصورت خام فروخته می‌شوند، باقی آنها یخ‌زده و یا کنسرو شده است. نخود یخ‌زده به این دلیل که طعم خود را حفظ کرده‌اند و سدیم کمتری دارند، ترجیح داده می‌شوند. فواید نخودفرنگی نخود‌فرنگی حاوی موادی است که برای سلامت استخوان مناسب می‌باشند. آنها منبعی غنی از ویتامین K1 هستند که استئوکلسین(Osteocalcin) که اصلیترین پروتئین در استخوان است را فعال می‌سازد. استئوکلسین مولکولهای کلسیم درون استخوان را جذب می‌نماید. بنابراین بدون ویتامین K1 به اندازه کافی،‌ میزان استئوکلسین کافی نمی‌باشد و معدنی‌شدن استخوان صورت نمی‌گیرد. نخود فرنگی منبعی از فولیک اسید و ویتامین B6نیز است. این دو ویتامین در کاهش ساخت هموسستئین که مولکول خطرناکی است کمک می‌کنند. مطالعه‌ای نشان داده‌است که زنان یائسه‌ای که از کمبود میزان فولیک‌اسید خود اطلاعی ندارند بوسیله مکملهایی که فولیک اسید دارند،‌ میزان هموسستئین در آنها کاهش می‌یابد. مواد موجود در 100 گرم نخود فرنگی

ویتامینK	41.40 میکروگرم
منگنز	0.84 میلی گرم
ویتامین C	22.72 میلی گرم
فیبر	8.80 گرم
ویتامین B1	0.41 میلی گرم
فولات	101.28 میکروگرم
ویتامینA	955.20 واحد
تریپتوفان	0.06 گرم
فسفر	187.20 میلی گرم
ویتامین B6	0.23 میلی گرم
منیزیم	62.40 میلی گرم
ویتامینB2	0.24 میلی گرم
مس	0.28 میلی گرم
آهن	2.46 میلی گرم
سرب	1.90 میلی‌گرم
پتاسیم	433.60 میلی گرم

کمک به قلب بوسیله نخود فرنگی
هموسستئین رگهای خونی را تخریب می‌کند و باعث گرفتگی رگها می‌گردد. بنابراین فولیک اسید و ویتامینB6 در نخود فرنگی از سلامت سیستم قلبی ـ عروقی حفاظت می‌کنند. در واقع فولیک اسید برای عملکرد سیستم قلبی ـ عروقی بسیار مهم است و در مطالعه‌ای که در سال 1995 انجام گرفت، در طول یک سال 400 میکروگرم فولیک اسید در روز از مرگ 28000 نفر بدلیل مشکلات سیستم قلبی ـ عروقی در سال در آمریکا جلوگیری نمود. بالا بردن انرژی و سلامت نخود فرنگی یکی از مهمترین غذاهایی است که اگر شما معمولاً احساس خستگی و بی حالی می‌کنید،‌ می‌تواند جزء رژیم غذایی شما قرار گیرد. نخود فرنگی به این دلیل که مواد مغذی موجود در آن سلولهای تولید کننده انرژی و سیستم‌های بدن را حمایت می‌کند و برای رفع خستگی مهم می‌باشد. نخود فرنگی منبعی خوب از ویتامین B1، B6، B2 و B3می‌باشد که همه این ویتامینها برای سوخت و ساز چربی، پروتئین و کربوهیدرات ضروری می‌باشد. نخود فرنگی همچنین منبعی غنی از آهن و مواد معدنی ضروری برای عملکرد طبیعی سلولهای خونی می‌باشد که کمبود آنها باعث کم خونی،‌خستگی و کاهش سیستم ایمنی بدن می‌گردد. نخود فرنگی همچنین منبعی از ویتامین C است که بسیاری از سلولهای تولید کننده انرژی را از تخریب بوسیله رادیکالهای آزاد محافظت می‌نماید.
بالا بردن سلامتی بوسیله نخودفرنگی ویتامینC موجود در نخود فرنگی، از ابتلاء به سرطان جلوگیری می‌نماید. مشاهده شده است که جذب بالای ویتامین C باعث کاهش ابتلاء به انواع سرطانها می‌گردد که از آن جمله میتوان به سرطان خون، سرطان غدد لنفاوی، ‌ریه و پانکراس و همچنین سرطانهایی که به هورمونهای جنسی مربوط می‌باشند مانند سرطان سینه، پرستات، ‌مثانه و سرطان تخمدان اشاره نمود. ویتامین C، اولین و موثرترین محافظ آنتی اکسیدانی در بدن است. ویتامین C، از تخریب سلولهای ساختاری مانند DNA، جلوگیری می‌کند و به بدن برای مقابله با آلودگیهای محیطی و سموم شیمیایی کمک کرده و سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهد. چگونگی انتخاب و نگهداری از نخود فرنگی سعی کنید نخود فرنگی انتخابی شما، ‌لطیف، مخملی و سفت باشد. رنگ آنها باید سبز و شفاف باشد. از خرید نخود فرنگیهایی که رنگ سبز آنها تیره و یا خیلی روشن باشد و یا زرد رنگ با نقطه‌هایی خاکستری رنگ باشد خودداری نمایید. همچنین نخود فرنگیهایی را که پف کرده،‌ آبکی و کپک زده هستند را نیز خریداری ننمایید. بهتر است نخود فرنگیها را در فصل مناسب آنها تهیه و مصرف کنید و اگر نمی‌توانید باید آنها را سریع فریز کنید. نخود فرنگی را شسته نشده و خارج از غلاف را درون کیسه بریزید و در فریزر نگه دارید،‌در این حالت نخود فرنگی چندین روز می‌تواند در فریزر بماند.

نخود فرنگی

مقدمه

گل و میوه نخود فرنگی

آب و هوایی که نخود فرنگی در آن بهتر رشد می‌کند

اصل و قدمت نخود فرنگی

انواع نخود فرنگی

خاک مطلوب نخود فرنگی

کود مورد استفاده در نخود فرنگی

کاشت نخود فرنگی

آفات نخودفرنگی

مطالب مشابه :

نخود فرنگی

کشت مکانیزه نخود دیم

کاشت، پرورش، ارزش غذائی و نگهداری مطر( نخود سبز)

نخود

آموزش کشت نخود انتظاری

کشت انتظاری نخود و عدس دیم

گیاه نخود

زراعت نخود فرنگی

بهبود عملیات زراعی و کشت نخود انتظاری و بهاره در کردستان