اقلیم معتدل و مرطوب ( سواحل دریای خزر)

این اقلیم در خاک ایران از بندر آستارا شروع شده و به صورت یک نوار باریک در حاشیه جنوبی دریای خزر بعد از عبور از گرگان در استان گلستان تا مرز کشور ترکمنستان امتداد میابد. سواحل جنوبی دریای خزر با آب و هوای معتدل و بارندگی فراوان و پوشش گیاهی بسیار غنی از مناطق منحصر به فرد ایران است که البته این ناحیه با وجود عرض کم از دو قسمت مجزا تشکیل شده است.

1_ ناحیه جلگه ای

2_ ناحیه کوهستانی

1_ ناحیه جلگه ای : این ناحیه به صورت نوار باریکی در امتداد دریا گسترش پیدا کرده استو شهرهای بزرگ و مهم مانند رشت،لاهیجان،رامسر،ساری و... و همینطور کشتزارهای وسیع در این قسمت قرار گرفته اند.

2_ ناحیه کوهستانی: منظور قسمت شمالی رشته کوه البرز است که کوهپایه های آن از درختان جنگلی پوشیده است.

باید به این نکته توجه کنیم که مصالح مورد استفاده و همچنین فرم ساختمانهای سنتی در دو ناحیه جلگه ای و کوهستانی سواحل دریای خزر بعلت متفاوت بودن شرایط اقلیمی و مصالح بوم آورد از یکدیگر تا حدودی متمایز می باشند.

خصوصیات آب و هوایی اقلیم معتدل و مرطوب

1_ بارندگی فراوان در کلیه فصول سال (که این مسئله سبب اعتدال دما در این منطقه است) که بارندگی در این منطقه در فصل تابستان عموماً بصورت رگبار است.

2_رطوبت نسبتا بالا در کلیه فصلهای سال(که این مسئله سبب اعتدال دما در این منطقه است).در مناطق جلگه ای به ندرت دما به زیر صفر میرسد و دمای هوا در روزهای تابستان(25تا30 درجه)و در شبها (20 تا 23 درجه) است.

3_ تفاوت کم درجه حرارت بین شب و روز(بعلت وجود دریای خزر و رطوبت حاصل از آن و ابری بودن آسمان)

4_ پوشش وسیع گیاهی و نباتی (بعلت وجود باران و شرایط مساعد منطقه)

در سمت غربی دریای خزر،بارندگی بیشتر از سمت شرقی آن است.به طوری که هر چه از سمت شرق به سمت غرب برویم میزان بارندگی به شکل نامحسوسی افزایش میابد.

درصد رطوبت نسبی در منطقه غربی دریای خزر بالاست بطوریکه در شهرهای رشت بندر انزلی و رامسر و ... رطوبت به 80% میرسد که بالاتر از محدوده ی آسایش انسان میباشد ولی در ارتفاعات و مناطق شرقی رطوبت نسبی نسبت به مناطق غربی و جلگه ای کاهش زیادی پیدا می کند.

ویژگیهای کلی بافت شهری و روستایی اقلیم معتدل و مرطوب ایران

1_ بافت شهری و روستایی به حالت باز و گسترده با تراکم پایین و پراکنده می باشد (به سبب جریان یافتن هوا و استفاده بهینه از جریان هوا)

2_ فضاهای شهری نسبتاً باز، وسیع و بزرگ می باشد.

البته در بعضی مناطق بعلت گرانی زمین و مشکلات دیگر این مسئله رعایت نشده استو بافت شهری به صورت نیمه متراکم می باشد.

3_ محوطه ها دارای دیوارهای نسبتاًکوتاه است(بدلیل عدم مانع تراشی در مسیر جریان هوا)

4_ کوچه ها نسبتاً عریض و پهن و معمولاً در مناطق ساحلی رو به دریا هستند.

5_ ساختمانها تا حد امکان جدا از هم فقط در مراکز شهری (بعلت گرانی زمین) متصل به یکدیگر می باشند.

6_ سیستم شهرسازی و استقرار شهر و فضاهای شهری در جهت ایجاد حداکثر کوران هوا و باد و ایجاد سایه در شهر می باشد تا رطوبت زیاد هوا که عامل مخل آسایش در این منطقه می باشد کاهش یابد.

ویژگیهای کلی فرم ابنیه سنتی اقلیم معتدل و مرطوب ایران

به دلیل شرایط جوی حاکم بر منطقه فرم بناها و مصالح ساختمانی به صورتی است که با دو عامل بارندگی فراوان و رطوبت بالا باید توان مقابله داشته باشد که در زیر این ویژگیها معرفی شده اند.

1_ بام ساختمانها عموماً به صورت شیبدار اجرا میشود(به علت بارندگی فراوان)

از سمتی که باد غالب می وزد و باران از آن ناحیه میتواند به ساختمان برخورد کند،بام شیبدار را تا ارتفاع پایین تر و نزدیک زمین ادامه می دهند.تا در زمان وقوع همزمان باد و باران که نفوذ رطوبت در این حالت در دیوارهای ساختمان افزایش میابد از پدید آمدن این مسئله با سقف شیب دار تا نزدیک زمین جلوگیری نمایند.

2_ وجود ایوان یا غلام کرد در پیرامون ساختمان (برای محافظت اتاقها از باران و رطوبت حاصل از آن)

3_ شکل گیری ساختمان به صورت برون گرا می باشد.

4_ حذف زیر زمین ( به سبب بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی در این منطقه و همچنین بالا بودن رطوبت هوا ، که رطوبت بعلت سنگینی اش نسبت به هوای خشک در زیرزمین جمع می گردد و تنفس را مشکل کرده و همه چیز را می تواند در زیر زمین فاسد نماید.)

5_کف طبقه هم کف بالاتر از سطح زمین و معمولا بر روی پایه های چوبی ( به علت جلوگیری از نفوذ رطوبت از طریق زمین به طبقه هم کف).

6_ سعی میگردد بیشترین سطح بنا به سمت دریا قرار گیرد تا بدین طریق از نسیم دریا به ساحل و ساحل به دریا بتوان استفاده بهتری برد.

7_ سعی مینمایند ساختمانها را تا حد امکان مرتفع بسازند تا هم ساختمان از رطوبت کف و هم از باد که در ارتفاع از سرعت بالاتری برخوردار است بیشتر استفاده نمایند.

8_ بعلت وجود هوای مرطوب سعی میگردد ساختمانها دارای پلانهای باز و گسترده و پراکنده باشند و شکل پلان آنها بصورت هندسی طویل و باریک و سطح ساختمان رو به سمت بیشترین جریان هوا قرار گیرد.

9_ استفاده از فونداسیون به صورت پی گسترده در ساختمانهای سنتی این اقلیم رایج است که این بعلت سست بودن زمین و کم بودن قدرت باربری زمین میباشد.

10_ ایجاد بیشترین کوران و تهویه طبیعی و داشتن حداکثر سایه از مهمترین عواملی می باشد که ساکنین این منطقه خواستار آن هستند تا به کمک این عوامل در شرایط آرامش و راحتی قرار گیرند.

11_ بدلیل شرایط خاص اقلیمی در اقلیم معتدل و مرطوب در تمام جهت های ساختمان معمولا پنجره و باز شو قرار میگیرد تا بهترین استفاده را از جریان هوا در جهت های مختلف بتوان به عمل آورد. ( که این موضوع برای رسیدن به محدوده ی آسایش در فضاهای داخلی ساختمان از اهمیت ویژهای برخوردار است)

مصالح مورد استفاده:

مصالحی که در سواحل دریای خزر در ساختمانهای سنتی مورد استفاده قرار می گیرد عموماً بوم آورد (بومی) بوده که بعلت پوشش نباتی گسترده در این مناطق، یکی از عمده ترین مصالح مورد استفاده ،مصالح نباتی می باشند که هم به وفور یافت می گردنند و هم ارزان می باشند البته لازم به ذکر است که دیوارهای ساختمانها عمدتاً با مصالح بنایی مانند آجر ، گل و خشت احداث گشته اند و خصوصیات مصالح مورد استفاده در این منطقه باید به قرار زیر باشد:

1_ مصالح ساختمانی مورد استفاده دارای حداقل ظرفیت حرارتی باشند.

2_ مصالح ساختمانی مورد استفاده باید از مصالح سبک و با ضخامت کم باشند.

3_ مصالح نباتی بیشترین کاربرد را در ساختمان های سنتی دارند که هم به آسانی یافت می شوند و هم ارزان و با صرفه هستند.

اقلیم معتدل و مرطوب ( سواحل دریای خزر)

مطالب مشابه :

ویژگی های طراحی در اقلیم معتدل و مرطوب

ویژگی های طراحی در اقلیم معتدل و مرطوب

تاثیر اقلیم مناطق معتدل و مرطوب بر معماری ایران

اقلیم معتدل و مرطوب ( سواحل دریای خزر)

اقلیم در معماری و تاثیر آن در معماری

اقلیم معتدل ومرطوب

طراحی در اقلیم گرم و خشک

اقلیم سرد و فرم بناهای ساختمانی