پوسیدگی خاکستری مو                            Botrytis cinerea

این بیماری تحت  عنوان پوسیدگی خاکستری است و آن کلونی های سفید تا خاکستری  است که در شرایط مرطوب به روی بافت آلوده ایحاد می کند بنابراین در سالی که بارندگی بیشتر باشد میزان شدت بیماری به مراتب بیشتر می شود در اثر این بیماری بر روی برگ و میوه لکه های پهنی به وجود می آید که اینها در ابتدا به رنگ قهوه ای سپس به رنگ قرمز در می آ ید در شرایط مرطوب و ملایم روی شاخه ها هم ظاهر می شود به طوری که لکه ها ی کشیده با حاشیه قهوه ای رنگی در روی شاخه ها ظاهر می شود چنین شاخه هایی ممکن است دچار پژمردگی یا خشکیدگی شود . خسارت معمولا" روی خوشه در شرایط مرطوب شدت پیدا می کند و در زمان رسیدن انگور پیدا می شود .

 عامل بیماری از طریق زخم شدن میوه هم راه پیدا می کند به لحاظ اینکه کیفیت را کم می کند خسارت بیماری زیاد است .

مبارزه

برای مبارزه با این بیماری سمپاشی که بر علیه سفیدک داخلی انگور انجام می شود همزمان می تواند این بیماری را همزمان کنترل کند ولی وقتی بر علیه سفیدک مبارزه انجام نمی شود و رطوب در حد بالایی است یک تا سه بار باید مناطق آلوده توسط سموم مسی سم پاشی شود .

 سرطان ریشه وساقه مو

تاریخچه:

بیماری باکتریایی سرطان ریشه و طوقه و یا گال طوقه در دنیا ابتدا در سال 1853 میلادی در اروپا از روی مو گزارش شده است. در ایران نیز در اولین بار در سال 1337 از روی مو در ناحیه ارومیه جمع آوری گردیده است.مناطق انتشار این بیماری در ایران عبارتند از: قزوین، تاکستان، قم، آذربایجان، خراسان، اراک، بروجرد، ابهر، کرمانشاه، اصفهان، نائین، یاسوج، نجف آباد، شهرکرد و بروجن و احتمال دارد بیماری در سایر مناطق موکاری کشور نیز شیوع داشته باشد در حال حاضر این بیماری در مناطقی که آسیب یخبندان وجود دارد و گونه ی Vitis vinfera و هیبریدهای بین گونه ی آن کاشته می شوند، شیوع دارد و موجب خسارت می شود. شیوع بیماری در این مناطق احتمالا به این علت است که سرما و یخبندان باعث ایجاد زخم و ترک هایی ریز در تاک می شود که برای نفوذ باکتری عامل بیماری ضرورت دارد.

نشانه های بیماری:

بیماری ابتدا به صورت برجستگی هایی روی شاخه و ریشه به خصوص نزدیک به سطح خاک ظاهر می شود. در مراحل اولیه رشد، تومورها کم و بیش کروی بوده سفید یا گوشتی رنگ و نرم به نظر می رسد. در حین رشد در سطح غده هم فرو رفتگی هایی به وجود می آید و بعدا بافت خارجی گالها به علت فساد سلول های خارجی قهوه ای تیره و سیاه می شوند. برخی از غده ها اسفنجی بوده و ممکن است از گیاه جدا شوند. برخی دیگر چوبی و سخت بوده و قطرشان ممکن است تا حدود 30 سانتی متر برسد. تومورها بیشتر روی ریشه و ساقه نزدیک به سطح خاک تشکیل می شوند ولی گاهی روی شاخه های مو و سایر درختان در ارتفاع 150 سانتی متری روی دمبرگر و رگبرگ ها ظاهر می شوند.

عامل بیماری:

صلاحی اردکانی و همکاران (1379) از گال شیره گیاهی تاک های مبتلا به سرطان طوقه و خاک اطراف آنها Agrobacterium vitis و بیوار 1 A.Tumetaciens جدا و بیماری زایی چند سویه از باکتری و یک سویه از باکتری دوم را در تاک به اثبات رسانده اند. باکتری A.Visits  که عامل اصلی سرطان طوقه و شاخه تاک است هوازی اجباری، گرم منفی و دارای تاژک های پیرامونی است و به تیره Rhizobiaceae تعلق دارد.

 چرخه بیماری و اپیدمولوژی:

بارها گفته شده که بیشتر آلودگی های سرطانی طوقه و شاخه مو معلول باکتری ها اند که در خاک وجود داشته، از راه زخم وارد گیاه می گردند. دلایلی وجود دارد که تلقی خاک به عنوان منبع اولیه آلودگی درختان مو به بیماری سرطان طوقه و ریشه چندان معتبر و اطمینان بخشی نیست.قلمه یا اندام های آلوده دیگر که از آنها برای کشت و احداث تاکستان استفاده می گردد می توانند منابع دیگر آلودگی باشند.عامل بیماری داخل گال ها و تاک هایی که به طور سیستمیک آلوده باشند نیز زمستان گذرانی کرده در تاکستان باقی می ماند. باکتری در شیره تاک، در پینه و ریشه های قلمه های ریشه دار وجود دارد و قابل تشخیص است.گفته می شود که در فصل بهار وقتی شیره تاک به جریان می افتد و از انتهای شاخ های هرس شده چکه می کند، باکتریهای عامل بیماری نیز از ریشه به قسمت های هوایی درخت منتقل می گردد. وجود باکتری در ریشه ها و محیط اطراف آنها از این نظر اهمیت دارد که وقتی نهال های آلوده از زمین کنده و جا به جا می شوند، ریشه های آلوده و باکتری های باقیمانده در خاک، کانون آلودگی برای نهال های جدیدی به حساب می آیند که در آنجا کاشته می شوند.

مبارزه:

بیماری سرطان طوقه در بعضی از گیاهان میزبان با استفاده از مبارزه بیولوژیک و مصرف مواد شیمیایی ریشه کن کننده در بعضی از کشورها به خوبی کنترل شده است.

1_مبارزه بیولوژیک به کمک سویه k84 باکتری A.radiobacter انجام می شود. بدین ترتیب که گیاهان میزبان را به این باکتری آلوده کرده، آنها را در برابر ورود باکتری بیماری زا از راه زخم مقاوم می سازند. سویه k84 باکتری مذکور در گیاه تولید نوعی آنتی بیوتیک می نماید که مانع از ورود بعضی از  سویه های باکتری بیماری زا در گیاه می گردد. متاسفانه این آنتی بیوتیک نمی تواند از ورود بیووار3 A. Tumefaciens که سویه غالب بیماری زا  در مو است، ممانعت به عمل آورد.

2_از مصرف ماده شیمیایی ریشه کن کننده برای از بین بردن گال های تشکیل شده نتایج متفاوتی به دست آمده است. استفاده از مواد شیمیایی که صدمه سرمازدگی در تاکستان اتفاقی است و هر چند گاهی یکبار عارض می گردد. نتیجه مثبت داده، در جلوگیری از توسعه بیشتر گال های جوان موثر بوده است. ریشه کن کننده هایی مانند نفت سفید (Kerosene) در انهدام انساج گال موثرند در سال بعد ازکنارگال های تیمار شده، دوباره گال های جدید رشد می کنند.برای ضد عفونی ریشه و طوقه نهال ها، مشکوک می توان ریشه و طوقه نهال را قبل از کاشت در محلول 10 در هزار سرزان مرطوب که مقداری خاک نرم در آن ریخته می شود، فرو برد.در موقع هرس ضد عفونی قیچی، چاقو یا اره در محلول پرمنگنات پتاسیم به میزان حدود 30 گرم در 8 لیتر آب و یا هیوکلریت سدیم و یا محلول یک در هزار سوبلیمه موثر است. اگر ریشه نهال های درختان را بعد از بسته بندی به مدت یک ساعت در محلول 500-200 گرم سولفات مس در 100 لیتر آب فرو برده شود، در کنترل بیماری موثر خواهد بود.

3_ چون توسعه و پیشرفت سرطان طوقه، رابطه بسیار نزدیک با بروز صدمات سرمازدگی دارد. از این رو هر اقدامی که باعث کاهش خسارت سرمازدگی شود، در کنترل بیماری موثر است. در پاره ای از مناطق، درختان جوان مو را برای حفاظت از سرما در پاییز زیر خاک می کنند. انباشتن خاک در اطراف تنه تاک یکی از راه های جلوگیری مو از سرمازدگی است.

4_ اقدام دیگری که در نواحی شمال شرقی ایالات متحده آمریکا معمول است استفاده از تاک های چند تنه ای است. در این مناطق هر تاک از گونه Visit viniterai سه تا پنج تنه دارد و در مواردی که بعضی از آنها بر اثر یخبندان یا آلودگی به بیماری از بین بروند از بقیه استفاده می گردد. گرچه این روش منجر به حذف باکتری از تاکستان نمی گردد ولی علاوه بر ایجاد اطمینان در برداشت محصول بیماری را در حد قابل تحمل کنترل می کند.

5_ کاشت تاک های عاری از عوامل بیماری زا و سالم، یکی از راه های موثر کنترل بیماری در تاکستانهای جدید الاحداث به شمار می رود.

توصیه:

 انتخاب نهالهای سالم یکی ازبهترین روشهای کنترل بیماری است. ضدعفونی ابزار هرس وجلوگیری از زخمی شدن شاخ و برگ نیز توصیه می شود.