پروتكل طراحی برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی بر اساس سامانه فرماندهی حوادث اضطراری بیمارستانی
پروتكل طراحی برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی
پروتكل طراحی برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی بر اساس سامانه فرماندهی حوادث اضطراری بیمارستانی
حادثه غیرمترقبه (Disaster):
به هر حادثه ای كه با آسیب و تحریب خود باعث ایجاد نیاز
مازاد بر ظرفیت پاسخ یك جامعه گردد حادثه غیرمترقبه اطلاق می‌گردد.
برنامه عملیات
(Action Plan):
رئوس فعالیت‌های اختصاصی قابل پیش بینی كه به صورت مكتوب
جهت به اجرا درآمدن در یك مدت زمان معین برای پاسخ به یك نیاز، هدف یا منظور خاص
طراحی می‌شود.
درمان تأخیری
(Delayed Treatment):
اولویت دوم در درمان بیماران براساس تریاژ START بیمار به كمك
احتیاج دارد ولی جراحت خیلی شدید نیست. بیماری كه به حداقل خدمات بیمارستانی
نیازمند است.
پاسخ دهنده اولیه (First Responder):
پرسنلی كه مخصوص پاسخ اولیه به حوادث اضطراری هستند كه شامل
آتش نشان‌ها، افسران پلیس، افسران گشت بزرگراه‌ها، نجات غریق‌ها، جنگلبانان، اعضای
آمبولانس و دیگر پرسنل خدمات عمومی‌می‌شوند. بعضی از كشورها گذران دوره‌های آموزشی
كمك‌های اولیه و احیاء قلبی ریوی
(CPR) را برای این افراد اجباری می‌دانند.
سیستم فرماندهی حوادث اضطراری بیمارستان (HEICS):
پیك برنامه مدیریت بحران ژنریك است كه برای مراكز پزشكی
بزرگ طراحی شده است این سیستم از روی مدل سیستم فرماندهی حادثه (ICS) كه برای اولین
باز در واحدهای آتش نشانی ایالت كالیفرنیا ایجاد گردید طراحی شده است.
سیستم فرماندهی
(ICS):
یك ساختار منعطف سازمانی كه یك سیستم قابل توسعه پایه را
فراهم می‌كند كه برای اولین بار توسط واحدهای آتش نشانی برای تعدیل موقعیت‌های
اضطراری در هر حجم و اندازه ای طراحی شد.
فرمانده حوادث اضطراری(EIC):
فردی كه مسئولیت كلی پاسخ و مدیریت یك حادثه اضطراری را به
عهده می‌گیرد.
درمان جزئی
(Minor Tx):
اولویت سوم در سیستم تریاژ START بیماری كه فقط به كمك‌های اولیه ساده
و مقدماتی نیازمند است. این بیماران متحرك هستند. یك بیمار بستری جرء درمان جزئی
قرار می‌گیرد اگر در صورتی كه «پایدار» باشد و توان درمان و ترخیص را داشته باشد.
درمان فوری
(Immediate Tx):
سطح اول اولویت براساس سیستم تریاژ START بیماری كه به ارزیابی سریع و مداخله
پزشكی جهت افزایش امكان حیات نیازمند است. بیماران بستری كه از «شدید» تا «حیاتی»
تقسیم بندی می‌شوند و مراقبت مداوم پرستاری را نیاز دارند.
(Simple Ttiage And Rapid Treatment) START:
مخفف عبارت تریاژ سریع و درمان فوری است این سیستم تریاژ
اولیه است كه برای اولین بار توسط بیمارستانی در كالیفرنیا ابداع گردید و بعدها
كاربردی وسیع یافت.
حوادث غیرمترقبه داخلی (Internal Diaster):
نیاز به پرسنل بیمارستانی بیشتر برای درمان بیماران و یا
تخلیه احتمالی بیمارستان به علت بروز حادثه ای اضطراری در داخل فضای فیزیكی
بیمارستان از جمله آتش سوزی، طوفان، زلزله و انفجار بمب.
حوادث غیرمترقبه خارجی (External Disaster):
حادثه غیرمترقبه ای كه خارج از فضای فیزیكی بیمارستان رخ می‌دهد
و تعداد پرسنل بیمارستان نامتناسب با درمان مورد نیاز برای بیماران و قربانیان
پذیرش شده در بخش اورژانس می‌باشد.
مقدمه:
بر طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی حوادث غیرمترقبه (Disasters) پدیده‌های
زیست محیطی ناگهانی هستند كه از چنان شدتی برخوردارند كه كمك رسانی خارجی را طلب
می‌كنند و براساس تعریفی دیگر هر حادثه ای كه با آسیب و تخریب خود باعث ایجاد نیاز
مازاد بر ظرفیت پاسخ یك جامعه گردد حادثه غیرمترقبه خوانده می‌شود. تعریف دوم از
این جهت كه حوادث غیرمترقبه بشر ساخته را پوشش داده. رخداد حوادث غیرمترقبه بشر
ساخته را پوشش داده. رخداد حوادث غیرمترقبه را با ظرفیت پاسخ سیستم ارزیابی می‌كند
تعریف كامل تری است. در كنار حوادث غیرمترقبه، حوادث با تلفات متعدد (Multiple Casaulty Incidents) قرار دارند كه موجب ایجاد مرگ و میر یا جراحات متعدد انسانی می‌گردند
در حالی كه زیرساخت‌های
(Infrastructure) جامعه برای پاسخ به این حوادث به طور نسبی
دست نخورده باقی می‌مانند در این حالت نیاز ایجاد شده فراتر از منابع موجود و
فرآیندهای روزمره عملكرد سیستم می‌باشد. حوادث غیرمترقبه در یك تقسیم بندی كلی به
حوادث طبیعی (Normal) مانند زلزله، سیل، طوفان و... و حوادث تكنولوژیك یا بشر ساخت (Man-made) مانند
حملات نظامی، حملات بیوتروریستی، نشت مواد رادیواكتیو و... تقسیم می‌شود. این
تقسیم بندی در عمل كمك زیادی به ما نمی‌كند و تفكیك حوادث غیرمترقبه به این شكل
همیشه ممكن نیست. برای مثال زلزله به عنوان یك بلای طبیعی در كنار عدم استحكام
بنای ساختمان‌ها در مقابل زمین لرزه به عنوان یك عامل انسان ساخت می‌توانند حادثه
بیافرینند. در یك تقسیم بندی كاربردی حوادث غیرمترقبه براساس نیاز به پاسخ متناسب
با آنها به سه سطح تقسیم می‌شوند:
• سطح اول: حوادث غیرمترقبه ای هستند كه منابع و
سازمان‌های محلی (Local) قادر به پاسخ دهی مناسب به آنها و تبعات ناشی از آنها هستند.
• سطم دوم: حوادث غیرمترقبه ای هستند كه برای كنترل
آنها نیاز به كمك‌های مشترك منطقه ای
(Regional) وجود دارد.
• سطح سوم: حوادث غیرمترقبه ای هستند كه از توان پاسخ
نیروهای محلی و منطقه ای خارج است و كمك‌های ملی (statewide) و حتی بین المللی (International) برای
كنترل آنها مورد نیاز است.
یكی از مراحل مهم چرخه مدیریت حوادث
غیرمترقبه مرحله آمادگی (preparefness) می‌باشد. در این مرحله كه
پیش از وقوع حادثه قرار دارد تمام فعالیت‌ها از قبیل آموزش پرسنل، برنامه ریزی و
فراهم كردن منابع مورد نیاز در جهت بالابردن سطح آمادگی سیستم برای پاسخ متقاضی به
حوادث غیرمترقبه صورت می‌گیرد. برنامه ریزی (planning) یكی از ابزارهای مهم آمادگی می‌باشد
تا جایی كه بعضی منابع آن را معادل آمادگی می‌دانند. برنامه ریزی حوادث غیرمترقبه عبارتست از
تلاش سازمان یافته ای كه برای پیش بینی حوادث محتمل و ایجاد راههای منطقی و به
صرفه مقابله با آنها صورت می‌گیرد. گاهاً این عبارت با مرحله پاسخ (Response) كه به
معنی فرآیند مقابله با آنچه واقعاً اتفاق افتاده اشتباه می‌شود. بدیهی است اگر
برنامه ای قادر نخواهد بود پاسخ درستی را هدایت نماید. در مقابل یك برنامه ایده آل
می‌تواند با ایجاد نظم و هماهنگی بین نیروها و سازمان‌های عامل از هدر رفتن انرژی،
وقت و سرمایه یك سیستم حادثه دیده جلوگیری نماید. یك برنامه حوادث غیرمترقبه باید
از این خصوصیات برخوردار باشد:
1. بر مفروضات معتبری در زمینه آنچه در هنگام حادثه رخ
می‌دهد پایه گذاری شده باشد.
2. براساس دیدگاه مشاركت‌های بین سازمانی (interoganizational) نگاشته شده باشد.
3. شیوه تدارك منابع مورد نیاز برنامه (زمان، بودجه،
ذخایر، فضا، تجهیزات و پرسنل) برای اجرای آن پیش بینی شده باشد.
4. با یك برنامه آموزشی مدون و موثر برای آشناسازی
مخاطبین با اجزای برنامه همراه باشد.
5. مبانی و محتویات برنامه برای مخاطبین آن مفهوم و
قابل پذیرش باشد.
عدم توجه به چنین اصولی در نگارش برنامه ممكن است به ایجاد
یك برنامه غیركاربردی منجر شود و عملاً آنچه در پاسخ به حوادث غیرمترقبه رخ می‌دهد
با آنچه در برنامه تجویز شده است متفاوت باشد. هر چند نگارش یك برنامه حوادث
غیرمترقبه از اهمیت زیادی برخوردار است ولی این مسئله به تنهایی برای ایجاد آمادگی
كافی نیست. در چنین حالتی داشتن یك برنامه مكتوب ممكن است توهم وجود آمادگی برای
مقابله با حوادث غیرمترقبه را ایجاد نماید كه به این توهم در اصطلاح «سندرم برنامه
روی كاغذ» اطلاق می‌گردد. برای رفع این مشكل توجه به خصوصیات فوق الذكر اولین قدم
می‌باشد. برای مثال دخیل كردن مخاطبین برنامه در فرآیند برنامه ریزی نه تنها
آشنایی آنها را با محصول نهایی افزایش می‌دهد بلكه به آنها در درك عملی، واقع
بینانه و منطقی برنامه و مهمتر از همه در پیاده كردن آن یاری می‌رساند. یكی از
فواید مشاركت افراد در فرآیند برنامه ریزی ایجاد آشنایی‌های بین فردی و بین
سازمانی پیش از وقوع حوادث غیرمترقبه است. پژوهشگران نشان داده اند كه چنین
برخوردهای درون گروهی و بین سازمانی قبل از وقوع حادثه به همكاری و درك متقابل
بیشتری در مرحله پاسخ منجر شده است. مشاركت در فرآیند برنامه ریزی موجب اعتماد
سازی و درك متقابل از وظایف و مسئولیت‌های دیگر افراد یا سازمان‌ها باشد. در كل
فرآیند برنامه ریزی علاوه بر ثمرات مستقیم خود بر ساماندهی فعالیت‌ها دارای اثرات
غیرمستقیم بر تعاملات بین فردی و بین سازمانی می‌باشد.
بیمارستانها به عنوان مراكز ثابت و تخصصی ارائه خدمات
بهداشتی درمانی با در اختیار داشتن امكانات و پرسنل مجرب یكی از اجزای مهم فرآیند
پاسخ به حوادث غیرمترقبه محسوب می‌شوند. هر چند ممكن است به علت بعد مسافت، تعداد
بسیار زیاد مجروحین، نوع آسیب دیدگی و نیز امكانات جابه جایی مصدومین بخش اعظمی‌از
فرایند درمان در محل حادثه و پیش از رسیدن مصدومین به بیمارستان ( و یا در
بیمارستان‌های صحرایی) انجام گیرد ولی بیمارستانها عمدتاً جزو اولین واحدهایی
هستند كه درگیر عوارض ناشی از حوادث غیرمترقبه می‌شوند. آمادگی بیمارستان در مقابل
حوادث غیرمترقبه از عوامل متعدد و پیچیده ای منشاء می‌گیرد كه یكی از مهمترین آنها
وجود برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی (Hospital Disaster Plan) می‌باشد. تهیه
چنین برنامه‌ای از اولویت‌های مهم مدیریت هر بیمارستان است و اولین قدرم در ایجاد
آمادگی بیمارستان برای حوادث غیرمترقبه می‌باشد. در این پروتكل قصد داریم ضمن
تعیین افراد مهم برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی با بهره گیری از سامانه
فرماندهی حوادث (Incident
Command System). سامانه فرماندهی حوادث غیرمترقبه ای
بیمارستانی (Hospital Emergency
Incident Command System) شیوه طراحی این برنامه را مورد
بررسی قرار دهیم.
برنامه ریزی حوادث غیرمترقبه بیمارستانی (Hospital Disaster Planning)
كلیات
در رابطه با برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی سئوالاتی به
ذهن خطور می‌كند كه عبارتند از
:
مگر یكی از فعالیت‌های عادی هر بیمارستانی مقابله با
موارد اورژانس و اضطرای نیست پس چرا بیمارستان به چنین برنامه ای نیازمند است؟Ø
آیا حوادث غیرمترقبه همان اورژانس‌های روزمره
بیمارستان ولی در مقیاس بزرگتر نیستند؟Ø
آیاØ بهترین راه
پاسخ به حوادث غیرمترقبه گسترش پاسخ روزمره بیمارستان به موارد اورژانس در كنار
افزایش تعداد پرسنل و منابع اورژانس، تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات نیست؟
در پاسخ به این سوالات باید گفت كه نتایج سال‌ها تحقیقات در
صحنه حوادث غیر مترقبه نشان می‌دهد كه حوادث غیرمترقبه اورژانس‌هایی در مقیاس وسیع
نیستند. حوادث غیرمترقبه مشكلات مسائل منحصر به فردی را ایجاد می‌كنند كه پاسخ به
آنها نیازمند استراتژی‌های متفاوت از عملكرد روزمره بیمارستان‌هاست. به عبارت دیگر
حوادث غیرمترقبه نه تنها از نظر كمی‌بلكه از نظر كیفی با اورژانس‌های روزمره
بیمارستان متفاوت هستند برای مثال سیستم‌های ارتباطی معمولی (مانند تلفن و
موبایل)، راههای نقل و انتقال عادی و تسهیلات زیرساختی در جریان حوادث غیرمترقبه
قادر به فعالیت طبیعی خود نیستند. موقعیت پر استرس و به هم ریختن نظم عادی در
جریان حوادث غیرمترقبه موجب می‌شود تا بیمارستانها در جریان چنین حوادثی با انسان‌های
متفاوت، مشكلات متفاوت و منابع متفاوت از فعالیت روزمره خود مواجه گردند و در
چنین وضعیتی وجود یك استراتژی از پیش تعیین شده برای مقابله با وضعیت جدید كه
همانا برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی است كاملاً ضروری می‌باشد.
استانداردهای برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی
مطالعات بسیاری در زمینه محتوای برنامه حوادث غیرمترقبه
بیمارستانی صورت گرفته است. یكی از معتبرترین استانداردهای موجود برای محتوای این
برنامه استاندارد آمادگی بیمارستانی است كه توسط كمیته مشترك اعتبار سنجی سازمان‌های
ارائه خدمات سلامت (JCAHO) ارائه شده است.
براساس این استاندارد حوادث غیرمترقبه بیمارستانی باید
تمهیدات لازم را در موارد زیر به كار گیرد:
• ارزیابی خطر – آسیب پذیری (Hazard Vulnerability Assessment)
• شیوه فعال شدن برنامه (Activation)
• تلفیق برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی با برنامه
حوادث غیرمترقبه جامعه
• آگاه نمودن مسئولین خارج از بیمارستان از رخداد
حادثه
• اعلام هشدار به پرسنل بیمارستان در مورد فعال شدن
برنامه
• شناسایی پرسنل بیمارستان
• اسكان و نقل و انتقال پرسنل
• فراهم نمودن حمایت از خانواده پرسنل بیمارستان
• حفظ مدیریت منابع (مانند دارو، تجهیزات پزشكی، غذا،
آب و ملاقه و... )
• كنترل دستی، ازدحام و ترافیك بیماران
• حفظ ارتباط با رسانه‌ها
• جابجایی
(Evacuation) و تعیین محل جایگزین برای درمان بیماران در صورت
نیاز
• پیگیری بیماران و مدیریت درمان و مدارك پزشكی آنها
در جریان جا به جایی
• ایجاد و حفظ پشتیبانی ارتباطات و تسهیلات
• ایجاد شرایط و وسایل مقابله و قرنطینه بیماران آلوده
با مواد خطرزا
• تعیین مسئولیت‌های پرسنل در جریان حوادث غیرمترقبه
• استفاده از یك ساختار فرماندهی منطبق یا ساختار
فرماندهی محلی در جریان حوادث غیرمترقبه
• آموزش
• ارزیابی سالیانه برنامه و به روز نمودن آن
كیمته برنامه ریزی اجتماعی حوادث غیرمترقبه (Community Disaster Planning Committee)
یكی از نكات مهم در طراحی برنامه حوادث غیرمترقبه
بیمارستانی اطلاع از وجود یا عدم وجود كمیته برنامه ریزی حوادث غیرمترقبه منطقه ای
یا كشوری است. چرا كه بسیاری از مشكلات در ارتباط با پاسخ به حوادث غیرمترقبه از
نبود هماهنگی و ارتباطات بین سازمانی ناشی می‌گردد. در صورت عدم وجود چنین كمیته
ای باید برای تشكیل آن اقدام نمود. تمامی‌سازمان‌ها و افرادی كه به نوعی با مسئله
برنامه ریزی حوادث غیرمترقبه مرتبط هستند باید نماینده ای در این كمیته داشته
باشند. این كمیته می‌تواند علاوه بر ایجاد و تقویت برنامه‌های آمادگی، تعدیل (Mediation)، پاسخ و بازسازی (Recovery) حوادث غیر مترقبه و افزایش
همكاری و هماهنگی بین سازمانی موجب تشكیل برنامه‌های آموزشی مشترك گردد. با عضویت
در چنین كمیته ای هر یك از سازمان‌ها از قوانین، سیاست گذاری‌ها و خط مشی‌های ملی
و منطقه ای آگاهی یافته و از آنها در برنامه ریزی حوادث غیرمترقبه سازمان
خود استفاده نماید.
تعیین اهداف برنامه
برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی باید با هدف مشخص نگاشته
شود. اینها مثالهایی از اهداف این برنامه هستند:
1. تعیین خط مشی بیمارستان در پاسخ به هر نوع حادثه
غیرمترقبه كه پرسنل، بیماران، بازدیدكنندگان و یا اجتماع را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
2. تعیین مسئولیت‌های افراد و بخشهای بیمارستان در
هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه.
3. تهیه
Guidelineهای استاندارد و عملی برای پاسخ بیمارستان به
حوادث غیرمترقبه.
موقعیت‌های بروز حادثه (Situation)
هر مركز مراقبت پزشكی و از جمله بیمارستانها باید برای
پاسخ در مقابل دو موقعیت غیرمترقبه عمده آمادگی لازم را داشته باشند این دو موقعیت
عبارتند از:
1)حوادث غیرمترقبه خارجی (External Disasters)
طبق تعریف به حوادثی اطلاق می‌گردد كه از خارج از فضای
فیزیكی بیمارستان منشاء می‌گیرند و با ایجاد تعداد زیاد بیماران موجب توقف عملكرد
طبیعی بیمارستان می‌شوند. مثالهایی از حوادث غیرمترقبه خارجی عبارتند از:
• سیل
• نشت مواد مضر
• آتش سوزی وسیع
• مواجهه با پرتو رادیواكتیو
• حوادث با تلفات متعدد
• هر سناریویی كه خارج از بیمارستان رخ داده و تعدادی
از بیماران را ایجاد نماید كه از توان پاسخگویی بیمارستان خارج است و یا به علا
نوع بیماری چنین امكاناتی وجود ندارد.
2)حوادث غیرمترقبه داخلی (Internal Disasters):
بر طبق تعریف هر حادثه ای است كه در فضای فیزیكی بیمارستان
رخ دهد و تهدیدی از نوع بیماری، جراحت و یا تخریب به بیمارستان، بیماران، پرسنل و
بازدیدكنندگان وارد نماید. نمونه‌هایی از حوادث غیرمترقبه داخلی در زیر آورده شده
است:
• بمب گذاری
• گروگان گیری
• قطع ارتباطات
• قطع برق یا آب
• آتش سوزی
• سیل
• مواد مضر / پرتوهای رادیواكتیو
• نقص سیستم گرمایشی
• قطع گازهای درمانی
موقعیت وقوع حوادث غیرمترقبه بیمارستانی را می‌توان براساس
شدت و میزان تاثیر بر بیمارستان نیز تقسیم بندی كرد. بر این اساس پنج موقعیت قابل
تصور است كه عبارتند از:
1. حوادث غیرمترقبه داخلی: مانند آتش سوزی، انفجار،
نشت یا آزاد شدن مواد مضر
2. حوادث غیرمترقبه خارجی جزئی: تعداد محدودی مصدوم
ایجاد می‌كند.
3. حوادث غیرمترقبه خارجی عمده: تعداد زیادی مصدوم
ایجاد می‌كند.
4. تهدیدات ناشی از حوادث غیرمترقبه متوجه بیمارستان
یا جامعه می‌باشد: مانند آتش سوزی در نزدیكی بیمارستان و طوفان، سیل یا انفجار
قریب الوقوع.
5. حوادث غیرمترقبه ای كه در منطقه ای دیگر رخ می‌دهد.
مراحل اجرایی برنامه حوادث غیر مترقبه
برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی شامل مراحل زیر می‌باشد.
1. مرحله تهیه برنامه (Preparation phase) : این مرحله شامل
ایجاد و پیاده كردن برنامه می‌باشد و مهم ترین مباحث مطرح در آن عبارتند از :
o. مرحله آمادگی (Prepration phase)
o. مرحله اعلام خطر (Alert Phase)
o. مرحله پاسخ اورژانس (Emergency Response Phase)
o. مرحله توقف برنامه (Termination Phase) و ارزیابی بعد از
حادثه
مرحله آمادگی
(Prepration Phase)
این مرحله شامل فراهم نمودن مقدمات لازم برای اجرای برنامه
حوادث غیرمترقبه می‌باشد و مهمترین مباحث مطرح در آن عبارتند از :
ایجاد كمیته حوادث غیرمترقبه بیمارستانی:
هر بیمارستان باید كمیته حوادث غیرمترقبه را با هدف تهیه،
توزیع، پیگیری و به روز كردن برنامه حوادث غیرمترقبه تشكیل دهد. این كمیته همچنین
مسئولیت آموزش پرسنل و هماهنگی با دیگر سازمان‌های دخیل در بخش سلامت را بر عهده
دارد . هر چند تركیب ثابتی برای اعضای كمیته حوادث غیرمترقبه بیمارستان وجود ندارد
ولی پیشنهاد می‌شود مسئولین زیر و یا نمایندگان آنها در تركیب این كمیته حضور
داشته باشند:
1. ریاست بیمارستان و قائم مقام او
2. مسئول امنیت / آتش سوزی بیمارستان
3. نمایندگان بخش اورژانس (شامل پزشكان و پرستاران)
4. سوپروایزر بیمارستان
5. نماینده پرستاران ارشد بیمارستان
6. مدیر بیمارستان
7. نماینده خدمه بیمارستان (شامل
بیماربر/تداركات/نظافت)
8. نماینده پاتولوژی (شامل مسئول بانك خون)
9. مسئول داروی بیمارستان
10. نماینده خدمات آمبولانس
11. رابط مطبوعات بیمارستان
12. نمایندگان دیگر بخشهای بیمارستان به ویژه اگر بخشهای
مزبور نقش موثری در مقابله با حوادث غیرمترقبه داشته باشند (بخش جراحی، جراحی
اعصاب، ارتوپدی، داخلی،زنان)
13. نماینده بخش مددكاری اجتماعی
14. نماینده خدمات سلامت روان بیمارستان
جلسات كمیته حوادث غیرمترقبه بیمارستانی باید به صورت
ماهیانه یا با فواصل كمتر برگزار شود. مباحث مطروحه در جلسه باید مكتوب شده و اهم
آنها به اطلاع تمام پرسنل بیمارستان برسد. این كمیته باید مصوبات خود را در قالب
پیشنهادات معین به كمیته اجرایی بیمارستان ارائه نموده و پیاده شدن آنها را پیگیری
نماید.
برقراری ارتباط با دیگر موسسات فعال در بخش سلامت و همكاری
و هماهنگی با آنها از وظایف این كمیته است. بیمارستان باید از ظرفیت عملكرد دیگر
بیمارستانها و موسسات از جمله پلیس، آتش نشانی، EMS و موسسات داوطلب مطلع باشد. برنامه بیمارستانی حوادث غیرمترقبه باید
بتواند در هماهنگی با دیگر موسسات پاسخ بیمارستان را هدایت نماید.
تعیین زنجیره مسئولیت حوادث غیرمترقبه
فردی كه مسئولیت اعلام خطر و اجرای برنامه حوادث غیرمترقبه
را بر عهده دارد باید از قبل مشخص گردد. این فرد كه به عنوان فرمانده حادثه (Incident Commander) انتخاب می‌گردد دارای مسئولیت مشخص می‌باشد و از بین با سابقه ترین و مجرب
ترین افراد موظف در بیمارستان برگزیده می‌شود. این فرد به طور مستقیم در فرآیندهای
اجرایی و درمانی بیمارستان دخالت ندارد تا بتواند فرماندهی و هماهنگی تمامی‌واحدهای
بیمارستان را انجام دهد. این فرد وظیفه تقسیم مسئولیت‌ها را در مركز فرماندهی
حوادث بیمارستان را انجام دهد. این فرد وظیفه تقسیم مسئولیت‌ها را در مركز فرماندهی
حوادث بیمارستان بر عهده دارد. همانطور كه بعداً اشاره خواهد شد وظیفه اعلام
خطر و هشدار به پرسنل و اعلام اتمام پاسخ بیمارستان نیز بر عهده این فرد می‌باشد.
در مواردی كه فرد یا افرادی از پیش تعیین شده در دسترس نباشند افراد زیر به ترتیب
مسئولیت فرماندهی پاسخ بیمارستان را بر عهده می‌گیرند. (این مسئولیت‌ها برحسب
موقعیت و نوع بیمارستان قابل تغییر هستند و توسط كیمته حوادث غیرمترقبه بیمارستانی
تعیین می‌شوند) رئیس بیمارستان
• مدیر بیمارستان
• مترون بیمارستان
• سوپروایزر مسئول در هنگام وقوع حادثه
• ریاست اورژانس بیمارستان
تعیین مركز عملیات اضطراری
(Incident Command Center) یا (Emergency
Operation Center)
مسئولین حوادث غیرمترقبه بیمارستان در مركز عملیات اضطراری
بیمارستان گرد هم می‌آیند. این مركز محلی از پیش تعیین شده در محل امنی از
بیمارستان می‌باشد كه حداكثر امكانات ارتباطی با دیگر بخشهای بیمارستان و واحدهای
خارج از آن را دارد. مركز عملیات اضطراری بیمارستان به طور خاص باید با مسئولین
بخش پذیرش بیماران، بخش اورژانس، بخشهای داخلی و جراحی، آزمایشگاه‌ها، داروخانه،
بانك خون، مدارك پزشكی، امنیت (حراست)، خدمات عمومی‌بیمارستان در ارتباط باشد. در
ضمن این مركز باید با دیگر بیمارستان‌های منطقه و نیز كمیته محلی دفاع شهری ارتباط
داشته و هماهنگی‌های لازم را صورت دهد.
تعیین علایم و نشانه‌ها (signs):
بیمارستان باید دیاگرام‌های مربوط به ساختمان و علایم خروجی‌های
اضطراری برای جابجایی بیماران را به طور واضح تهیه و در محل‌های مناسب نصب نماید.
علایم ترافیكی برای ماشین‌ها و آمبولانسها نیز باید در محل‌های قابل رویت نصب
شوند.
فراهم كردن ذخایر دارویی و تجهیزات پزشكی:
تمام بیمارستانها باید ذخیره ای از داروهای ضروری (Essential Drugs) و
تجهیزات پزشكی مورد نیاز برای حوادث غیرمترقبه گسترده را تهیه نمایند. این ذخایر
باید بصورت دوره ای بازبینی شده و در صورت اتمام تاریخ مصرف داروها جایگزین شوند.
این ذخایر باید شامل خون كامل
(Whole Blood) و ابزار مورد نیاز برای جراحی عمومی، سوختگی‌ها
و جراحیهای ارتوپدی باشد.
برقراری ارتباط داخلی و خارجی:
ارتباطات نقش حیاتی در جریان حوادث غیر مترقبه دارند و
بیمارستان باید سیستم‌های جایگزین ارتباطی را در اختیار داشته باشد تا در صورت
بروز مشكل بتواند از آنها استفاده نماید. سیستم ارتباطی داخلی بین بخشهای مختلف
بیمارستان باید برقرار شود. بلندگوها، خطوط تلفن داخلی (بی سیم رادیویی دوسویه) از
دیگر ابزارهای ارتباطی جایگزین محسوب می‌شوند. در ضمن وسایل ارتباطی برای فراخوانی
پرسنلی كه در حال انجام وظیفه نیستند نیز باید مدنظر قرار گیرد. در این مورد می‌توان
برنامه از پیش تعیین شده ای را اجرا نمود تا هر فرد پس از اطلاع از بروز حادثه دو
یا سه نفر از همكاران نزدیك به خود را آگاه نماید.
فراهم كردن منابع جایگزین برای آب، برق و سوخت:
هر چند چنین منابعی باید به هنگام ساخت بیمارستان در نظر
گرفته شده باشند ولی تجربه نشان می‌دهد كه برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستان باید
برای فراهم كردن این منابع جایگزین در جریان حوادث غیرمترقبه اقدامی‌جدی انجام دهد.
نقل و انتقال
(Transportation):
هر بیمارستان باید فهرست كاملی از تعداد آمبولانسها،
واحدهای سیار و دیگر وسایل نقلیه در خدمت خود را كه قادر به ارائه خدمات مؤثر
هستند بصورت دوره ای تهیه نمایند چرا كه این مسئله بر ظرفیت پاسخ دهی بیمارستان
تأثیر مستقیم دارد. برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستان باید به طور واضح اولویت
استفاده از این وسایل نقلیه، تخصیص سوخت به آنها و افراد مسئول در قبال هر یك را
مشخص نماید. از وسایلی كه برای جابجایی بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرند مانند
برانكارد، صندلی چرخدار، باید فهرست تهیه شود و محل نگهداری و انبار شدن آنها
دقیقاً معلوم گردد.
تهیه و توزیع كتابچه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی
نیروهای اجرایی برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی و روسای
بخشهای بیمارستان باید كتابچه‌های خاصی برای هر بخش و مسائل ویژه آن در جریان پاسخ
به حوادث غیرمترقبه داشته باشند. این كتابچه‌ها باید حاوی دستورالعمل‌های واضح و
قابل اجرا برای تعیین افراد مسئول، سلسله
ترياژ در بحران و حوادث غير مترقبه
ترياژ از واژه فرانسويTrier"" به معناي جداكردن يا سواكردن مشتق شده است. از نظر تاريخچه مفهوم ترياژ به جنگهاي ناپلئون برميگردد، كه در آن زمان توسط جراح فرانسوي "جین لاری" سربازان آسيب ديده براي مداوا و برگشت به جبهه، براساس اولويت انتخاب ميشدند. درطي گذشت زمان مفاهيمي مثل ترياژ در بحران و ترياژ نظامي شكل گرفت. در جنگ كره و ويتنام مفهوم ترياژ به صورت انجام بهترين امور درماني براي تعداد زيادي از مجروحان و مصدومان بيان شد. در عمل اين واژه به معناي دسته بندي و طبقه بندی بيماران و مصدومين و تعیين اولویت آنها بر اساس فوریت نیاز به درمان بكار ميرود.
مطالب مشابه :
پروتكل طراحی برنامه حوادث غیرمترقبه بیمارستانی بر اساس سامانه فرماندهی حوادث اضطراری بیمارستانی
قادر به پاسخ دهی مناسب با موارد اورژانس خط مشی بیمارستان در پاسخ به هر
سوالات و پاسخ خط مشی اداری
سوالات و پاسخ خط مشی اداری لطفا در پاسخ به سوالات به موارد · نحوه سازمان دهی
چک لیست ارزیابی بخش دیالیز
خط مشی ها و *پاسخ دهی در موارد بحران و جدول زمان بندی پاسخ دهی آنها مطابق با فهرست و
روابط‌عمومی و مدیریت بحران
اقدامات درون سازمانی مدیریت بحران شامل موارد براساس خط‌مشی خبری در پاسخ به بحران نیز
برچسب :
خط مشی پاسخ دهی موارد بحران