اندیشه و مغز

به انديشه‏ هايى كه به مغز سرازير مى شوند، با آغوش باز به استقبال برويد و مانند يك مهمان عزيز با آن‏ها رو برو شويد، نه مانند ره گذرانى كه راه خود را گم كرده و اجبارا به خانه درون شما آمده و به شما تحميل شده ‏اند

جرياناتى كه در درون آدمى براه مى‏ افتند، انواع و اصناف بسيار گوناگون دارند كه شايد از يك نظر قابل شمارش نباشند- جريان اين چشمه‏ سارها در مغز ما انسان‏ها مانند آبهايى است كه به اندازه گنجايش و احتياج وارد آسياب مى ‏شوند و هر جريانى به مناسبت خود تحريك مخصوصى در آسياب مغز به وجود مى ‏آورد. و گر نه مغز آدمى قدرت تحمل آن چه را كه در پشت پرده نمودهاى ظاهرى مى‏ گذرد، دارا نمى‏ باشد.

          رفتن اين آب فوق آسياست                رفتنش در آسيا بهر شماست‏
          چون شما را حاجت طاحون نماند            آب را در جوى اصلى باز راند
          ناطقه سوى زبان تعليم راست               ور نه خود اين آب را جويى جداست‏
          میرود بى ‏بانگ و بى‏ تكرارها                تحتها الانهار تا گلزارها
مهمترين و اساسى‏ ترين اين جريانات مغزى همان انديشه است كه میتوان گفت: ملاك هستى انسانى است‏
          اى برادر تو همان انديشه ‏اى             مابقى خود استخوان و ريشه ‏اى‏

آيا اين انديشه‏ هاى نو به نو زاييده خود ساختمان مغزى ما است؟ آيا مغز ما نيروى انديشه ‏ها را در خود دارد و محسوسات عينى خارجى كه بوسيله حواس وارد مغز مى‏ گردند، آن نيروها را به كار مى ‏اندازند و به فعليت میرسانند؟ آيا اين انديشه ‏ها بكلى خارج از اختيار ما است، يا ما خود در به وجود آمدن و منتج بودن آن‏ها هيچ دخالتى نداريم؟ اين سؤالات به نوبت خود سؤالات زياد و متنوع فرعى و حاشيه‏ اى را به وجود می ‏آورد كه روان شناسان كم و بيش آن‏ها را مطرح و در حدود قلمرو بررسى‏هايشان توضيحات و پاسخ‏هايى در باره آن‏ها تهيه مى‏كنند، ولى اكثريت آنان با همان عينك مخصوص صحبت مى ‏كنند كه فيزيكدان حرفه‏ اى در باره نمودهاى اجسام بدون اين كه از خود جريان نمودها تجاوز كرده، مبادى كلی ‏تر و روابط آن نمودها را با عوامل پيشين و مقارن و پسين مورد تحقيق قرار بدهد، مثلاً موقعى كه در تحرك منتج مغز به عنوان انديشه مى‏ نگرند، تعريفات و اصول و قوانينى كه آنان را به خود جلب مى ‏نمايد، در حدود همان تحرك منتج مغز است.

اما اين كه من انسانى در اين جريان چه نقشى را به عهده مى ‏گيرد؟ آيا اين تحرك درست مانند يك معلول ميكانيكى جبرى دنبال عوامل روانى براه افتاده است، يا نتيجه تفاعلات فيزيولوژيكى است و مقدار تأثير انگيزه‏ هاى محيطى در آن جريان چه مقدار و به چه كيفيت است، عميقا مورد تحقيق قرار نمى‏ گيرد.

بنا بر اين به طريق اولى از توجه به ارتباط انديشه‏ هاى نو بنو در مهمانسراى متجدد مغز، با عالمى كه از پشت پرده طبيعت به اين جريانات احاطه دارد، غفلت میورزند. همين محدود نگریها است كه گاه گاهى نتيجه قطعى خود را در صورت «ورشكستگى علم اعلام مى‏شود» و «اصول و قضاياى علمى يك عده مسائل مصلحتى است كه موقعيت زندگى ما آن‏ها را ايجاب كرده است»... و امثال اين حرف‏ها ابراز می‏دارد.

گروه جهان بينان الهى مانند جلال الدين بدون انكار مسائل و تحقيقات روان شناسى‏ هاى معمولى براى درك فلسفه نمودها از خود آن‏ها تجاوز نموده و پا را فراتر گذاشته، منبع و مسير و مقصد جريانات انديشه را هم بيان مى ‏كنند و مانند بعضى از مكاتب ديگر، براى شناختن كتاب بزرگ اجزاى هستى، به خواندن يك صفحه با يك سطر، يا يك كلمه قناعت نمی ورزند.

تفسیر و نقد وتحلیل مثنوی جلال الدین محمد بلخی ، محمد تقى جعفرى ، جلد 12

اندیشه و مغز

مطالب مشابه :

نظر اهل ادبيات و هنر براي انتخاب وزير ارشاد آينده

دكتر يونس شكرخواه استاد پيشگام روابط عمومي الكترونيك شناخته شد

مناجات

آشتي انسان و طبيعت بخشي از صلح را تشكيل مي‌دهد

دكتر تقي اراني

اندیشه و مغز

ارشد جغرافیای طبیعی ژئومورفولوژی

ماليه و فساد مالى در تاريخ معاصر ايران بخش پنجم

پاسداری از زبان فارسی با اصلاح کتب درسی