نظریه های کاربردی علوم ارتباطات در چند خط

نظریه های کاربردی علوم ارتباطات در چند خط : (بخش اول)

1- پائولوفریره : دانشمند برزیلی – نظریه فراگرد ارتباطی مشارکتی – الگوی محاوره و بصیرت – کتاب آموزش ستمدیدگان شامل: گفت و شنود آزاد، مشارکت در کوشش های رهایی دهند، اعتقاد به توانایی افراد برای فراگیری در راس آنها – نقش آموزش ارتباطات – آموزش مخزنی شامل : محاوره، طرد تفاوت در فرستنده و گیرنده، اعتقاده به توانایی و خلاقیت فرد، مشارکت در کوشش هایی رهایی بخش ارتباطی – و همچنین وی برای رسانه ها نقش هوشیار سازی را مطرح می کند.

2- گوستاولوبون : جامعه شناس فرانسوی – نظریه روانشناسی اجتماعی – انبوه خلق – وی می گوید: مطبوعات از ارکان پیدایش متغییر انبوه خلق است. کتابهایش: جماعت یا انبوه خلق ، روانشناسی سوسیالیسم ، روانشناسی جماعت ،روانشناسی انقلاب – تودها های مردم را به همگن و ناهمگن تقسیم کرده است. – انبوه خلق شامل : قراردای = مربوط به شخصیت سیاسی یا گروه های ورزشی و هنری اجتماعی، اتفاقی = زلزله، تصادف – نمایشی (رقص گرا) = چهارشنبه سوری، دستجات مذهبی، فعال = تیم ورزشی – تقسیم بندی انبوه خلق شامل : روانگرا (روان انبوه) ، متشکل (سازمان یافته)

1- هربرت بلومر : دو عامل را در تشکیل انبوه خلق موثر می داند : 1- تجمع افراد 2- مجاورت آنها با یکدیگر 2- مکتب فرانکفورت : نظریه سلطه در کنار رهایی – اولین مطالعات و تحقیقات انتقادی درباره وسایل جدید ارتباطی در نیمه اول قرن بیستم.

3- سزهاملینگ : هلندی – منتقد مکتب فرانکفورت – ارتباطات را به دو دسته تقسیم می کند : 1- سرکوب کننده : در خدمت صاحبان سرمایه 2- آزاد کننده : در خدمت جامعه – به جامعه اطلاعاتی هم انتقاد دارد و معتقد است به جای جامعه اطلاعاتی باید جامعه ارتباطی را به کار برد.

4- هربرت مارکوزه : نظریه انسان تک ساحتی - شبکه های الکترونیکی جهان در رابطه با جریان اطلاعات و تمامیت فرهنگی سوال برانگیز است – فرهنگ بسته بندی شده رسانه ها – رسانه ها در پی تقویت خواسته های کازبند.

5- فردیناندو سوسور : با همکاری کلودلوی اشتروس مردم شناس معاصر به نظریه مکتب ساختارگرا دست یافتند – پدر نخستین زبانشناسی نوین – تحلیل گفتمان

6- تئودور آدورنو : وسایل ارتباط جمعی باید با نفوذ در فرهنگ جامعه و از طریق جنگ موضعی به تدریج زمینه ی بدست گرفتن قدرت را فراهم کند – تاکید بر نقش های اجتماعی منفی وسایل ارتباط جمعی – صنعت فرهنگ و آثار منفی – فرهنگ توده و صنایع فرهنگی – نگران فرهنگ توده ای : دروغ بودن فرهنگ ، از تاثیرات سرکوبگر و بی حس کننده 3- موجب درهم ریختگی شعور انسان 4- رسانه ها دیگر تسلط به نظر نمی رسند. 7- ماکس هورکهایمر : منتقد مکتب فرانکفورت – فرهنگ توده و صنایع فرهنگی - وسایل ارتباط جمعی و یکی از نظریه پردازن – محقق معاصر در نظریه های مکتب فرانکفورت در مورد بررسی ریشه های مطالعات انتقادی در زمینه ارتباطات جمعی – سه زوال فردیت : 1- یکپارچه شدن آگاهی انسان بوسیله ارتباطات هدایت شده 2- ناچیز شمردن خصلت و کیفیت فرد در تحول اشکال تولید 3- دگرگونی در ساختمان روانی انسان به دلیل اجتماعی شدن یکپارچه انسان ها. 8- نیکولاس پولانزاس : تاکید بر مفهوم اطمینان کنش ارتباطی – نظریه مطالعات فرهنگی – منتقد آلتوسر که این دو اقتصادی را آلتوسر در نظر نگرفته است : 1- نادیده گرفتن دستگاه های ایدئولوژیک دولت 2- عدم بررسی عمیق موضوع 9- ادگارمورن : نظریه زمان زدگی – به مساله صنایع فرهنگی و فرهنگ توده شکل تازه می بخشد –جامع ترین اثر انتقادی در مورد صنایع فرهنگی و فرهنگ توده در کشورهای غربی - فرهنگ سطحی و مبتذل در سطح انبوده است – خاصیت را از بین می برد – به جای نویسنده در مطبوعات و رسانه های جدید نویسا بوجود می آید- ستاره پرستی و شخصیت سازی و همین طور تولیدات فرهنگی سطحی افراد را در ارضای نیازهای خود بویژه نیاز همانند جویی و فرافکنی پاسخ می دهد – فرهنگ جوامع را فرهنگ موزاییکی توصیف می کند – فرهنگی که خودی نیست بلکه برگرفته از فرهنگ های دیگر است. 10- زیگونت بامان : برای تبدیل فرهنگ توده صرفا احداث یک ایستگاه تلویزیونی کافی نیست بلکه شرایط و موقعیت های خاص زندگی ابتدا باید یکسان شود تا ترکیبات و شرایط صحیح برای پذیرش پیام ارتباط جمعی فراهم شود. 11- یورگن هابرماس : آلمانی و پیشگام مکتب فرانکفورت – عقل ارتباطی و حوزه عمومی – کنش استراتژیک و کنس ارتباطی یا عمل تفاهمی – گستره، حوزه عمومی – و نابودی گستره همگانی و عمومی را مطرح می کند – کتابهایش : فضای عمومی در مورد نقش مثبت مطبوعات و افکار عمومی را در دوران دموکراتیک غربی تجزیه و تحلیل کرده است و در این کتاب گفته که تحت تاثیر استیلای سرمایه داری قرار می گیرد و به مشروعیت نظام حاکم می پردازد و ادامه این بحث را در کتاب : فرد و مشروعیت باز می کند – به هگل قرن 20 معروف است – آخرین جانشین مکتب فرانکفورت است – مهمترین حرف هابرماس : تسلط سرمایه داری بر مطبوعات گستره همگانی توسط مطبوعات مسموم شد – در زندگی اجتماعی پیشین تحت سیطره روحانیت، کلیسا و دادگاه های تفتیش عقاید، باورها و رفتارهای مربوط به آداب و روابط فئودالی مورد بزرگداشت قرار می گرفت اما ثروت رو به افزایش صاحبان سرمایه به مرور این برتری را تحلیل می برد – پارادوکس فئودالی سازی دوباره معتقد بود – کاهش خودمختاری گستره همگانی – هابرماس به خط مشی ادوارد برنیز پدر روابط عمومی آمریکای نوین در مدیریت افکار عمومی حساسیت نشان داد – آخرین بحث هابرماس : کنش ارتباطی و کنش استراتژیک است – او اعتقاد دارد: آرمان های عصر روشنگری چون آزادی، بر آفت سرمایه داری مبتلا گشته و راه خروج از آن در عقلانیت ارتباطی عمومی و ایجاد گفتمان و تفاهم ارتباطی است که می تواند به شکل گیری جامعه انسانی و ارمانی کمک کند - عمل ارتباطی (شفاهی) – حوزه عملی بین جامعه مدنی و دولت – فئودالی سازی دوباره ارتباطات – مدیریت اطلاعات (پذیرش پیام و دستکاری افکار عمومی) – حوزه عمومی بورژووازی (چیزی بیش از آگاهی کاذب نیست) – فضای عمومی – عمل ارتباطی شفاهی بر اساس مشترک در حوزه فرهنگ 12- جرمی تافستال – تاپیوواریس – آرماند ماتلار – کارل نوردنترنگ = نظریه های اقتصادی سیاسی مربوط به این افراد می باشد. 13- گابریل تارد : نظریه قوانین تقلید – همگان ها و قوانین تقلید – نظریه همگان ناشی از مطبوعات است – کلام بالدار روزنامه ها از مرزهایی می گذرد که در گذشته صدای مشهورترین سخنواران از آن نمی گذشت – افکار عمومی حاصل نهایی فعالیت عامه را گویند – وفاق عمومی اگر به شدت تعمیم و گشترس یابد به وفاق عمومی تبدیل می شود – همگان از طریق مطالعات روزنامه های واحد بوجود می آید 14- راجرز : نظریه نشر نوآوری یا چندمرحله ای 15- آلبرت باندورا : نظریه یادگیری اجتماعی 16- جرج زیمل : نظریه شبکه های ارتباطی – پدر علم روانشناسی اجتماعی 17- جان دیویی : مکتب اصالت عمل – نخستین فیلسوف علم ارتباطی 18- رابرت پارک: نظریه جامعه شناسی شیکاگو – نخستین نظریه پرداز ارتباط جمعی 19- جان دیویی و رابرت پارک : این دو نظریه پرداز می گویند : دنیا را با رسانه ها می توان تغییر داد. 20- بورشتاین : مفهوم شبه رویداد را مطرح می کند. 21- اوزگود و آژ وژوژمال : مفهوم "تحقیقات نمایشی" و "تحقیقات رسانه ای" 22- هیلتر و موسولینی و کاملین: در آمریگا پیشگامان نظریه تزریقی هستند که مربوط می شود به نظریه ارتباطی با منشاء سیاسی 23- سرژ جاکوتین : نظریه ارتباطی با منشاء سیاسی - مخاطب منفعل است – پیام اثرفوری وعمیق دارد – کتاب : تجاوزه به توده ها: انسان را می توان شرطی ساخت، تبلیغات سیاسی، تجاوز به خلق با توده ها – تبلیغاتی موفق است که غریزه تاریخی انسان را بشناسد : غریزه تغذیه، میل جنسی، عشق مادری و دشمنی - تئوری تزریقی (تاثیر قدرتمند وسایل جمعی) اثری قوی، مستقیم و فوری بر مخاطبان دارد - که جزو ئتوری گلوله ای است که رابطه نزدیکی به نظریه محرک و پاسخ دارد (بعد عاطفی توجه می شود نه بعد ادراکی) – گیرندگان منفعل است و در این نظریه پیام و رسانه اهمیت دارد – وسایل ارتباطی قدرتمند می تواند مغزهای بی دفاع را تحت تاثیر قرار دهد – مخاطبان با وسایل ارتباطی در رابطه هستند – این نظریه تکرار و انتشار پیام را عامل اصلی تاثیر در رفتار مخاطب می داند (نمایشنامه جنگ جهانی توسط ارسون ولز با همکاری گروه تآتر مرکوری) – این نظریه بیشتر در جوامع توتالیتر (خودکامه) که امکان بازخورد از طرف گیرنده به دلیل جو سیاسی حاکم وجود ندارد، می باشد – این نظریه مورد استفاده هیتلر و گوبلز قرار گرفت (دشمنی) – عوامل موثر در این اثر گذاری عمیق عبارتند از : 1- سرعت گسترش رادیو و دربرگیری آن و پس از آن تلویزیون 2- ضرورت ترغیب مردم و جلب نظر آنان در زمینه تبلیغات تجارتی یا مبارزات انتخاباتی 3- مطالعات دهه 1930 که روی تاثیر تصاویر متحرک بر روی کودکان متمرکز شده بود – تک قطبی کردن رسانه توسط هیتلر در طی جنگ جهانی دوم (غریزه دشمنی) 24- فردیناندتونیس : آلمانی – نظریه ای با منشاء جامعه شناسی – تفکیک دو نوع جامعه : 1- اجتماع یا جامعه معنوی (گمن شافت) 2- جامعه صوری (گزل شافت) – گمن شافت : نوعی همبستگی عمیق، احساسی، طبیعی و ارگانیک مسلط است – گزل شافت : نظم قانونی، تقسیم کار، مالکیت و تضاد در اعضای گروه حاکم است – به اعتقاد تونیس : مطبوعات یک رکن تشکیل دهنده افکار عمومی مثبت است – کتاب ها: 1- اجتماع و جامعه 2- رسم اجتماعی 3- مطالعه و انتقادات جامعه شناسی 4- مقدمه ای بر جامعه شناسی – تونیس می گوید : مطبوعات می توانند جامعه ای جهانی نظیر بازار جهانی بوجود آورند – افکار عمومی (مثل ارتش و بورکراسی) رابطه ای بوجود می آورد و آن نقش فراملی آنهاست – جامعه معنوی و جامعه صوری 25- ماکس وبر: مطبوعات : نقش های جدیدی در توازن قدرت، وضع اقتصادی و وضعیت حرفه ای پیدا کرده اند – جامعه را به سنتی (بدون تعقل) و عقلایی (بر اساس ویژگی مطبوعات و جامعه مدنی) تقسیم کرده است – سه نوع اقتدار : 1-سنتی : بر اساس مشروعیت نظامی (فرمانبری) 2- پیشوایی یا کاریزماتیک : به خصوصیات ویژه پیشواست (فرمان پذیری) 3- قانونی : مشروعیت نظام قانونی (شهروندی نه رعیتی) – خصوصیات مطبوعات شامل : 1- عامل جدیدی در قدرت اجتماعی 2- نقش تازه در سرمایه گذاری و گردش ثروت 3- از بین بردن هویت و نام و نشان و تبدیل به موسسات اقتصادی ، اداره ارگانیک را بوجود می آورند – کتابها : 1- اقتصاد جامعه 2- مجموعه مقالات جامعه شناسی معرفت 3- مجموعه مقالات جامعه شناسی مذهب 4- اصول اخلاقی پروتستان در سرمایه داری 5- تئوری سازمانهای اقتصادی و اجتماعی 26- هارولد لاسول : آمریکایی - لئوناردو داوینچی علوم رفتاری است – علاوه بر تجربه گرایی از تحلیل محتوا نیز استفاده می کرده – لاسول تحلیل محتوا را تحلیل فضا هم نامیده است – 5 عنصر چه کسی، چه چیزی، از چه مجرایی، و به چه کسی، و با چه تاثیری را می گوید – سه نفش پیام برای وسایل ارتباط جمعی قائل است : 1- نظارت بر محیط 2- ایجاد و توسعه همبستگی های اجتماعی افراد (نقش راهنمایی) 3- انتقال میراث فرهنگی (نقش آموزشی) – او می گوید: نقش دو کارکردهای اجتماعی وسایل ارتباط جمعی در کشورهای آزادی گرا شامل : انتقال میراث فرهنگی است – تاکید بر عنصر پیام در پنج عنصر لاسول مشهود است – مطالعه در آثار اجتماعی ارتباطات – برای ایفای نقش سیاسی گروه افکار عمومی را از هم جدا می کند: کسانی که افکار عمومی را می سازند و کسانی که تحت تاثیر آن هستند – گروه های هیجان آفرین و گروهای سازمان دهنده را از فروید گرفته است – دو نوع ساخت تشکیل دهنده ارتباطات : 1- زیر ساخت ها یا ابزار تکنولوژیک ارتباطات 2- رو ساخت ها یا عناصر غیر تکنولوژیک مثل : سازمان ها ، مقررات اندیشه ها که ضمن تاثیرپذیری از هم به روی هم اثر هم می گذارند را مطرح می کند 27- چارلز رایت : نقش سرگرمی را به 3 نقش لاسول اضافه می کند. 28- پل لازاسفلد : جامعه شناس اتریشی – مطالعه تجربی ارتباطات – تحلیل محتوای نقش رادیو – تاثیر پیام های ارتباطی بر روی جوامع (رادیو) – کارکرد گرایی و تجربه گرایی – تحقیقاتش را بر مبنای طرح الگوی دو مرحله ای بودن ارتباطات شکل می گیرد. که این طرح را ابتدا لاسول بیان می کند- اما در واقع این نظریه مربوط به الیهو کاتز است – نتیجه تحقیقات لازاسفلد و برلسون در مورد پیام : 1- پیام به صورت یکنواخت اثر نمی کند 2- برخورد توده مخاطبان با پیام بر اساس ساخت های قبلی است (موضع گیری) 3- پیام رسانه ها از طریق واسطه ها به مخاطبان می رسد – رهبران فکری – گروه های مرجع – افراد گروه های موثر از رسانه ها – رهبران افکار شامل : 1- گروه نخستین : مثل خانواده، همسایگان 1- گروه مطلع : گروه های مطبع اجتماعی که می توانند اثرگذار باشند – انتقال پیام توسط جریان دومرحله ایی (رهبران فکری) – لازاسفلد و کاتز : محتوای برنامه های تخیلی مورد علاقه مردم به احتیاجات گروهی پاسخ می دهد که فرهنگ جزیی را در جامعه تشکیل می دهد و منزلت کلی دارد. – تغییرات اجتماعی و تحقیقات میدانی – لازاسفلد و مرتن : وسایل ارتباط جمعی دارای نقش وظیفه اخلاقی است که بعضی از این وظایف نامطلوب جنبه ی تخدیرکنندگی دارد - لازاسفلد و الیهو کاتز: جریان دومرحله ای ارتباطات که کتاب نفوذ شخصی حاصل مشترک این دو نظریه پرداز می باشد – رسانه ها بسیار کمتر از شبکه روابط میان فردی موثر است – لازاسفلد اثار اجتماعی وسایل ارتباط جمعی را به کوتاه مدت و بلندمدت تقسیم می کند. 29- سی رایت میلز : منتقد نظریه لازاسلفد می گوید : گستره وسیع علوم موجود چیزی نیست که بتوان آن را با واژه تجربه بوسیله داده های آماری در مورد افراد امروزی تشخیص داد 30- ژان کلوتیه : صاحب نظر کانادایی – کتاب : ارتباطات سمعی، بصری و خطی - دوران ارتباطات اجتماعی شامل : 1- ارتباطات شخصی (رو در رو) مستقیم 2- ارتباط نخبگان (مذهبی تکیه بر وعظ و خطابه) 3- ارتباط جمعی (توده ای) خبری شدن روزنامه ها، رادیو و تلویزیون – ارتباط فردی ، گسترش انواع رسانه های فردگرا – عصر ارتباطات (شخصی – نخبگان – جمعی- فردی) 31- نظریه های مطالعات فرهنگی : عامل فرهنگ موثرتر از عامل اقتصاد است – به طبقه گرایش دارد – به جهان بینی نظر دارد – مدافعان این نظریه : پولانزاس – ریموند ویلیامز – استوات هال – جیمز کار – میلی باند – دالاس اسمیت – آنتونی گرامشی – لویی آلتوسر می باشند. 32- آنتونی گرامشی : ایتالیایی – مکتب ساختارگرا – هژمونی و برتری جویی فرهنگی عامل تسط فرهنگی دولتهاست – هژمونی به صورت اعملا قدرت معنوی تکیه بر اخلاق و اندیشه و آنرا از آن چه سلطه می خواند و متکی بر قدرت فیزیکی است جدا می کند – نهادی مهم جامعه مدنی شامل : مدرسه، کلیسا، خانواده و احزاب و وسایل ارتباطی است که عوامل اصلی حفظ و بازآفرینی فرهنگ هستند – بدون نفوذ در این نهادها تحکیم قدرت سیاسی ممکن نیست – کتابش: دولت و جامعه مدنی 33- لویی التوسر : فرانسوی – مکتب ساختارگرا – مقاله ش: ایدئولوژی و دستگاه های ایدئولوژیک است – دستگاه های ایدئولوژیک همان : نهادهای خانواده و مدرسه و ارتباطات جمعی است – نقش اصلی این نهادها را بازآفرینی نیروی انسانی مورد نیاز جوامع سرمایه داری و بارآفرینی و تحکیم ایدئولوژی حاکم برای جوامع معرفی می کند – وسایل ارتباط جمعی جدید جزء ابزارهای اساسی قدرت حاکم است. 34- رالف میلی باند : انگلستان – کتابش : دولت در جامعه سرمایه داری – فرآیند مشروعیت دهی سیاسی 35- رایمون ویلیامز : با انتشار کتابهایی در زمینه فرهنگ و ارتباطات می گوید : چیزی به نام توده وجود ندارد آن چه وجود دارد فقط رای های مشاهده مردم بعنوان توده است – نقش خاصی روبناهای اجتماعی مخصوصا وسایل ارتباط جمعی را در حفظ و ثبات نظام سرمایه داری غربی مورد تاکید قرار می دهد. 36- استوارت هال : با مطالعات جدید انتقادی درباره فرهنگ ارتباط ، دیدگاه مشابه ویلیامز دارد – گونه های مرکزگشایی گفتمان تلویزیونی (شامل : هژموتیک – توافقی و متصاد) را بررسی می کند. 37- دالاس اسمیت : همکار قدیمی ویلبرشرام اما با دیدگاه متضاد – اصطلاح "کالای مخاطب" برای دالاس اسمیت است – نقش وسایل ارتباط جمعی جوامع سرمایه داری را در سلطه جویی سیاسی تجزیه و تحلیل کرده است – مدل ارتباط انسانی 1988 را بررسی می کند – انواع ارتباط شامل : 1- ادارکی = وابسته به تعریفی است که از کلمات و جمله ها داریم، عمومی و قابل فهم و بیشتر حامل پیام های منطقی است2- عاطفی = ورای زبان است. 38- هربرت الچول : کتاب : عوامل قدرت 1984 – مطبوعات مستقل نمی توانند وجود داشته باشند زیرا در کنترل اوضاع سیاسی قرار دارند و عوامل اقتصادی و اجتماعی آنها را کنترل می کند – اکثر نظریه های دولت، مطبوعات در مقیاس : 1- اقتدارگرایی 2- آزادی گرایی هستند – سه مدل رسانه ای دارد شامل : 1- مدلی که در رابطه با جهان اول وجود دارد (لیبرال، سرمایه داری) = بازار 2- مدلی که در جریان جهان دوم وجود دارد (شوروی و نظام سوسیالیست، مارکسیست) 3- مدلی که در جهان سوم وجود دارد (در حال توسعه) – تقسیم جنبش های رسانه ای شامل : 1-بازار2-اشتراکی3-در حال پیشرفت – یک تقسیم بندی مطلق نیست و به درک چگونگی عملکرد رسانه ها کمک می کند – در مدلهای اشتراکی و در حال پیشرفت مطبوعات نقش سیاسی مشخصی دارند – در کشورهای بازار مطبوعات بالاتر از سیاست قرار دارند – قوانین هفت گانه ژورنالیسم الچول : 1- در همه نظام های مطبوعاتی، رسانه های خبری عوامل کسانی هستند که قدرت سیاسی و اقتصادی دارند 2- محتوای رسانه های خبری غالبا منافع کسانی را منعکس می کنند که هزینه هایشان را تامین می کنند 3- همه نظام های رسانه ای بر این ادعا هستند که به آزادی بیان پایبندند هر چند آزادی را به شیوه های مختلف تعریف می کنند 4- همه رسانه ها مدعی هستند که اصل مسئولیت اجتماعی را رعایت می کنند 5- در هر یک از سه مدل (اشتراکی، بازار و در حال توسعه) مدل های دیگر را "منحرف" می خوانند 6- دانشکده های ژورنالیسم، ایدئولوژیها و نظام های ارزشی جامعه ای را که در آن فعالیت می کنند به دیگران منتقل می کنند که این دانشکده ها به صاحبان قدرت در جهت حفظ کنترل آنها بر رسانه ها کمک می کنند 7- عملکرد رسانه ها غالبا با تئوریهایی که بر اساس آن فعالیت می کنند متفاوت است. 39- نظریه شکاف آگاهی : توسط تیکهونور – دونوهو – اولین مطرح شد – این سه نظریه پرداز مقاله ای با عنوان "جریان رسانه های جمعی و رشد تفکیکی در آگاهی دارند- وقوع شکاف آگاهی را در علائق عمومی، مسائل عمومی و اخبار علمی می دانند- شکاف نفوذ را مطرح می کنند – شکاف نفوذ در افراد تحصیلکرده بخاطر اطلاعات بیشتری که دارند بیشتر می توانند در جامعه نفوذ داشته باشد و عقاد دیگران را نیز می دانند – رسانه ها فاصله اطلاعاتی بین طبقات مختلف مردم را بیشتر می کند – شیوه ارتباطات مردم با رسانه ها با هم متفاوت است – میزان دسترسی و نحوه استفاده از اطلاعات مردم با هم فرق می کند که باعث شکاف می شود - شکاف آگاهی و فن آوری های جدید را مطرح می کند- این فن آوری های جدید هنگامی بین افراد تحصیلکرده بیشتر می شود که دسترسی بیشتر به آن دارند و باعث فقر اطلاعاتی در جامعه می گردد – در این نظریه مردم جامعه به دو گروه تقسیم می شوند : 1-گروه اول: اعضاء تحصیل کرده هستند که اطلاعات زیادی دارند و در مورد همه چیز اظهار نظر می کنند 2- گروه دوم : دانش و سواد کمتری دارند و آگاهی آنها در مورد مسائل پیرامونشان اندک است – آقایان تیکهونور ، دونوهو و اولین در تایید نظریه شکاف آگاهی 5 دلیل عمده ارائه کردند: 1- افراد گروه اول مهارتهای ارتباطی بهتری دارند، سطح سوادشان بیشتر است، قدرت خواندن و درک مطالب آنها بهتر است، اطلاعات کسب شده را به راحتی به خاطر می سپارند 2- گروه دوم توانایی نگهداری اطلاعات را به راحتی دارند و به درستی از آن استفاده می کنند 3- گروه اول به لحاظ موقعیت اجتماعی ارتباط بیشتری با هم نوعان خود دارند 4- گروه اول به لحاظ نوع زندگی در معرض دستیابی به رسانه ها، پذیرش و نگهداری و کاربری آنها را می دانند، مکانیسم های مواجهی، گزینشی، پذیرش و حفظ در دو گروه متفاوت است. در افراد پایگاه اقتصادی-اجتماعی بالا-پایین متفاوت است 5- ماهیت نظام رسانه ای این است که بیشتر برای افراد باسطح تحصیلات بالاتر و دارای پایگاه اجتماعی بهتر، طرح ریزی می شود. نظریه های کاربردی علوم ارتباطات در چند خط : (بخش دوم) چکیده کلیدوار بخش دوم سه کتاب نظریه های : دکتر دهقان - پرویز اجلالی و هرمز مهرداد تقدیم حضور علاقمندان رشته ارتباطات می گردد. دسترسی به بخش اول! و دسترسی به بخش سوم! و بخش پایانی ۴۰- مارشال مک لوهان: کانادایی – نظریه تحول تاریخی ارتباطات – مکتب تورنتو – پیامبر و نیوتون عصر جدید نام گرفته – علاقمند به ادبیات عصر الیزابت – معروف به پیشگوی فرزانه – مشهورترین آثارش: 1-کهکشان گوتنبرگ 2- شناخت وسایل ارتباطی 3- جنبش های دهه 1990 4- جنگ و صلح در دهکده جهانی 5- پیام و ماساژ 6- جنگ الکترونیک 7- برای درک رسانه – دنباله رو عقاید مارکس است – دیالتیک تاریخی را مطرح می کند که زندگی انسان ها در آغاز برابر بوده عده ای سوءاستفاده کردند و نابرابری ایجاد شد و تنازع طبقاتی پدید آمده است- اوایل دهه 1960 نظریه تحول تاریخی را بر مبنای ارتباطات مطرح می کند – ارتباطات رو در رو برقرار و مبنای حواس انسانی بوده است – وسیله همان پیام است – صورت بر محتوا رجحان و برتری دارد – شیوه های نشر هر فرهنگ بر محتوای آن اثر دارد - وسایل ارتباطی امتداد حواس انسان است – عصرهای ارتباطی مک لوهان عبارتند از : 1- عصر کهکشان شفاهی یا تمدن باستانی: بیان و دریافت سمعی 2- عصر بصری یا کهکشان گوتنبرگ : حس بینایی، چاپ 3- عصر کهکشان مارکونی یا تمدن الکترونیک : شنوایی، تنوع اصالت بشر – دهکده جهانی (عصر سوم) و رسانه های در این عصر دو گروه هستند : گرم = تک حسی مثل رادیو، سرد= همه حسی مثل تلویزیون - رسانه های گرم: شامل ابزارهایی هستند ه قادرند مفهوم مورد نظر را به کمک ذهن و تخیل مخاطب کامل کنن (عکس، رادیو، سینما، کتاب، سخنرانی، الفبای صوتی، فیلم و تک حسی) رسانه های سرد : نمی توانند چنین امکانی را برای مخاطب فراهم کنند. چون همه چیز را به ببینده نشان می دهد و جای فعالیت چندانی برای او نمی گذارد. (خاط تصویری، تلفن، تلویزیون، سینما، گفتار و همه حسی) – وسایل سرد نیاز به مشارکت دارند. – مک لوهان می گوید : اگر ارشمیدوس نقطه اتکایی می خواست تا جهان را جابجا کند، من رسان های را می خواهم تا جوامع را دگرگون کند – فنآروی = کمدی الهی است از دید مک لوها – دوچهره مکتب فرانفکورت : مک لوهان و وانیتس هستند – نظرات این دو دانشمند را به دلیل توجه زیاد به وسایل ارتباط جمع جبر تکنولوژی می گویند – منتقدان مک لوهان : ژان کازنو ، حمید مولانا، چارلز استاینبرگ – انتقادهای وارده : 1- تحولات تاریخی و پیدایش رسانه جدید باعث از بین رفتن رسانه های قدیمی نمی شود 2- پیدایش جامعه آرمانی یا دهکده جهانی مک لوهان در وضعیتی است که ماهیتا با نظام قبیله ای نخست متفاوت است 3- مک لوهان جوامع کم سواد را جامعه سرد و جوامع اروپایی را گرم می نامد. ۴۱- ژان کازنو می گوید : علیرغم ضعف استدلال و تخیلی بودن نمی توان نظریه مک لوها را نادیده گرفت چون نظریان او در بعضی حوزه ها جدید و بدیع است. ۴۲- حمید مولانا : نظریان مک لوها که به صورت مکتب جبر فن آوری درآمده بود در سال 1960 از دو ضعف درونی رنج می برد: 1- به فن آوری به صورت مفرد تکیه می کند 2- اعتقاده به جبرفن آوری صرفا بر شواهد تاریخی متکی است و از خود هیچ نوع پویایی ندارد. ۴۳- چارلز استاینبرگ : نظر مک لوهای را که وسایل ارتباطی همه چیز است و محتوا مهم نیست را به سخره گرفته است. ۴۴- دیوید رایزمن : سه مرحله تاریخی اجتماعی را مطرح می کند : 1- دوران سنت راهبر : چهره به چهره، سنت ها حاکم است 2- دوران درون راهبر : انسان با عقلانیت آرامش می گیرد، فرد گرایی 3- دوران دگر رهبر : ناشی از تمدن ارتباط جمعی، ابزار سالاری – در دوره سوم : فرهنگ بلعیده می شود، موجب از خودبیگانگی می شود، عصر فراواقع و فراگاهی است، شیء سروری است – ظهور وسایل ارتباط جمعی – توده تنها اصطلاحی است که رایزمن بکار می برد – انتظارات و رنج های بزرگ در این دوره جایی ندارد – نتیجه و پیامد کارکرد رسانه ها : توده تنهاست – دگر راهبر : برون هدایت شده است – کاهش همگنی در عمل انسان ۴۵- پل لازارسفلد و برلسون : نظریه استحکام (تاثیر محدود)، کار پیام بازسازی فکر است نه سازندگی آن – پیام قدرت ندارد – مخاطب انتخاب می کند و پویاست – تاثیر پیام های ارتباطی تقویت عقاید موجود است – پیام تغییر ایجاد نمی کند بلکه عقاید و گرایشات را استحکام می بخشد – تکیه بر مخاطب دارد – نام دیگر این نظریه (تاثیر محدود) وسایل و پیام های ارتباطی است ۴۶- رابرت من : در ادامه نظریه استحکام می گوید = اصل انتخاب خاص، رویایی با پیام انتخابی است. ۴۷- کازنو : در ادامه نظریه استحکام به نظر کازنو : سه حالت را برای شناخت روش های اعمال نفوذ بر توده از طریق رسانه ها را باید تمیز داد : 1- تقویت عقیده موجود 2- ساختن عقیده تازه 3- تغییر عقیده – از دیدگاه کازنو : تاثیر رسانه ها بیشتر تقویت عقیده موجود است – انتقاد وارده به نظریه استحکام (تاثیر محدود) : 1- نقش رهبران افکار بسیار افراطی است 2- نقش رسانه ها را فقط به تثبیت عقاید محدود می کند و نقش آنها در تغییر نیازها را نادیده می گیرد. ۴۸- الیهو کاتز و لازاسفلد : نظریه جریان دو مرحله ای بودن پیام ها – ابتدا به رهبران افکار و سپس رهبران عقاید پیام را به دیگران انتقال می کنند – بر اساس خط مشی اخبار را منتقل می کنند – و فرد را در جهت اعتقادات خود هدایت می کنند – اعتبار منبع مهم است – کاتز معتقد است : اگر گزینشگری و روابط میان فردی با هم نفوذ کنند قدرت رسانه ها کم می شود – او می گوید دو عامل مهم در ارتباط جمعی مهم است : 1- گزینشگری شامل : مواجهه، درک و حفظ 2- روابط میان فردی ۴۹- کامبز و شاو : نظریه برجسته سازی – مخاطبان درباره چه فکر می کنند – تاثیرات رسانه ها را در حوزه رفتار محدود می کند – رسانه ها نمی توانند تعیین کنند که مخاطبان چطور بیندیشند اما می توانند تعیین کنند که درباره چه بیندیشند – نظر شاو و مک کاب : رسانه ها با بزرگ کردن و اولویت دادن به برخی موضوعات بر اولویت های مردم اثر می گذارند – مخاطب پویاست – مسئولیت جهت دهی به افکار مردم با رسانه هاست – وظیفه رسانه ها : الگوی آگاهی بخشی = الگوی برجسته سازی = اولویت بخشی) – برجستگی مسایل تغییرات رفتاری به دنبال ندارد – تغییرات شناختی (اطلاعاتی) بوجود می آورد– انتقادها : 1- خلاف این نظریه اولویت ها توسط زمینه ها و موقعیت های اجتماعی تعیین می شود نه توسط رسانه ها به طور مستقیم 2- در بسیاری موارد تمایز بین آنچه می اندیشیم و آنچه که در موردش می اندیشیدیم مشکل و ناممکن است. ۵۰- نظریه نیازجویی 1970، استفاده و رضایت مندی : مخاطب به نیاز خود آگاه است – مخاطب اغازگر جریان ارتباط است – 5یژگی فرآیند انتقال پیام : 1- مخاطب پویاست 2- رقابت رسانه با خود و دیگر پدیده ها برای تامین نیاز مخاطبان الزامی است 3- جستجوگر است یعنی برای تامین نیازها و رضایت خود روش های مختلفی را تجربه می کند 4- مخاطبان برای تامین نیازهای معرفتی خودآگاهانه رسانه مورد نظر را انتخاب می کنند (از نیازآگاه هستند) 5- برای تامین نیازهای اساسی منابع مختلف ارتباطی و غیر ارتباطی با یکدیگر در ارتباط هستند – میزان ابهام و مناسب دانستن موضوع به کار و زندگی فرد برای رفع نیازهای شناختی است – اساسا رویکرد افراد به رسانه ها به دلیل کسب دو پاداش است : 1- پاداش آنی : اطلاع داشتن در مورد حوادث و رویدادهای روز 2- پاداش آتی : خدمات مقوله های آموزش دراز مدت – مهمترین انتقاد : تاثیر رسانه را بر ایجاد نیازها و تامین آنها نادیده گرفته است. ۵۱- دی فلور و باروکیچ : نظریه وابستگی مخاطبان – مخاطب منفعل است – به رابطه سه گانه : رسانه – مخاطبان و جامعه نیازمند است – دو نیاز وابستگی دارد: 1- نیاز به بهداشت اطلاعات (اطلاع از تحولات جامعه نوین و مدرن شهری) 2- نیاز به ندانستن و گریز از واقعیت ( برنامه های طنز در اوقات فراغت) - خصوصیات این نظریه ک 1- تداوم نیازها 2- هر چه نیاز بیشتر باشد میزان وابستگی بیشتر است و تاثیر مخاطب هم بیشتر – تفاوت نظریه وابستگی مخاطب با تزریقی : در این است که در افراد انفعال و اعتیاد بوجود می آورد – در نظریه تززیقی: مخاطبان به پیام عکس العمل نشان می دهند ولی در نظریه استحکام : کسانی که زمینه تاثیرپذیر دارند تاثیر می گیرند و در نظریه وابستگی : مخاطبان تنها یک حس انفعال و رکود دارند و دچار بی حسی می شوندو عکس العملی نشان نمی دهند – انتقاد وارده : مطلق انگاشتن نقش رسانه ها و نادیده گرفتن ویژگی های فردی و ارتباطات میان فردی – رسانه ها را در انجام تغییرات نگرشی و رفتاری توانای مطلق می داند – در صورتی که توانایی رسانه ها خود متاثر از زمینه های قبلی مخاطب و ساختارهای اجتماعی است ۵۲- جان دیونی – چارلز کولی و رابرت پارک و جورج هربرت مید = تاثیرات مهمی درعلم ارتباطات گذاشته اند. ۵۳- چارلز کولی : آمریکایی – نظریه خود آیینه سان را مطرح می کند – ارتباطات میان فردی شخص و خانواده و یا گروه بر پایه اصلی جامعه پذیر شدن است – کنش متقابل با دیگران نقش یک آیینه را ایفا می کند – چهار عنصر اساسی را در اتباطات مطرح می کند : 1- ارتباط مبنای اساسی روابط انسانی 2- ارتباط جریان خاص است 3- نمادگذاری در ارتباط 4- وسیله انتقال در ارتباط – کتابش : سازمان اجتماعی در سال 1909 بهترین تعریف ارتباطات را ارائه داده است . ۵۴- رابرت پارک : آمریکایی – اولین نظریه پرداز ارتباط جمعی – جامعه شناس و نظریه پرداز ارتباطی مکتب شیکاگو – دکترای رساله : انبوه خلق و عامه به بررسی چگونگی شکل گیری افکار عمومی توسط رسانه پرداخته است – مبانی مذاکرات میان فردی نیتجه تحقیقات پارک است – افکار عمومی قابل اندازه گیری است. ۵۵- جرج هربت مید : آمریکایی به مفهوم "خود" در تعامل نمادین می پردازد – خود = عامل زیربنایی جامعه پذیر شدن انسان هاست. ۵۶- کلود شانون و وارن ویور : مدل شانون را در نظریه ریاضی ارتباطات (نظریه اطلاعاتی) مطرح می کند – وارن و ویور مدل انسانی را در سیستم های 6گانه : مخاطب، دهنی گوشی، پیام، رمزگذار، رمزخوان و گیرنده می داند – شانون در مدل ریاضی – ویور در مطالعات خود از میان برهای ریاضی شانون در مورد ارتباطات مهندسی استفاده کرد. ۵۷- نوربرت وینر : کتابش : سایبرنتیک یا کنترل و ارتباط در انسان و ماشین - مفهوم پس خورد را اولین بار وینر در کتاب سایبرنتیک مطرح می کند – استفاده انسانی از انسان ها – سایبرنتیک و جامعه را در سال 1940 تالیف کرده است. ۵۸- کورت لوین : یهودی آلمانی تبار است – موسس روانشناسی اجتماعی و تجربی مدرن – پویایی گروهی را ایجاد کرده است – جمله معروف : هیچ چیز به اندازه یک نظریه خوب عملی نیست – دروازه بانی خبری یا همان گزینشگری جریان پیام را مطرح کرده است – شاگردش : دیوید وایت که بعد از او مفهوم دروازه بانی خبر را به رسانه های جمعی مورد مطالعه قرار داده است. ۵۹- کارل هاولند : اروپایی – متعییر وابسته در تحقیقات هاولند مربوط به اقناع را است – کتابش : آزمایشان در ارتباطات جمعی – مقالاتش در مورد ارتباط و اقناع بوده است – او می گوید : نگرش ها اکتسابی هستند و هنگام یادگیری از طریق فرآیندهای مشابه تغییر می کنند – پیام یک طرفه در اشخاص موافق تاثیر بیشتر دارد – پیام دوطرفه در اشخاص مخالف تاثیر بیشتر دارد. ۶۰- ویلبرشرام : آمریکایی – در سال 1952 بنیانگذار مطالعات ارتباطی است – او می گوید ک پیام باید به صورت رمز ارائه شود : 1- تصویر ذهنی ما قابل فهم نیست 2- برای فهم دیگران تصاویر ذهنی را تبدیل به مرز کنید – کتابش :1- رسانه های جمعی و توسعه ملی 2- تلویزیون در زندگی کودکان ما و ماهیت ارتباط میان انسان ها – موافق نظرات لرنر در زمینه ارتباطات و توسعه بود – پاسخ میانجی را مطرح می کند که : در یک سیستم ارتباطی علاوه بر خواندن و نوشتن، تفسیر هم می کند – علاوه بر این اگر شما علامت، نماد یا زبان را یاد گرفتید، پاسخ را هم بلد هستید به این پاسخ، پاسخ میانجی می گوید – شرام موازی با نظریات لاسول در خصوص نقش های ارتباطی معلم، نگهبان و راهنما را برای وسایل ارتباطی مطرح کرده است – او در در کتاب رسانه های جمعی و توسعه ملی، نگاه خوش بینانه نسبت به توسعه ارتباطات در جهان سوم دارد – کتاب مشهورش : چهار نظریه مطبوعات در مورد فرآیند دو مرحله ای بودن ارتباطات بحث می کند – 1 - سه عنصر را برای ارتباطات نیاز می داند : منبع، پیام و مقصد 2- بحث تجربه مطرح می شود در میدان تجربه 3- هر فرد در فراگرد ارتباط به کد گذاری، بازخوانی و دریافت و انتقال نیاز دارد. ۶۱- اورت راجرز : قابل قبول ترین نظریه پرداز ارتباطات در دوره معاصر – کتاب : اشاعه نوآوری: در کشورهای در حال توسعه به نقش توسعه بخشی ارتباطات اشاره دارد – نظریه اشاعه نوآوری یا جریان چندمرحله ای ارتباط – به نظر راجرز ناهمرهنگی (تفاوت افراد در حال کنش) همرنگی (ثبات ها) در پذیرش یا عدم پذیرش نوآوری تاثیر دارد – ویژگی های یک نوآوری بر نرخ اقتباس اثر می گذارد : 1- امتیاز نسبی 2- سازگاری 3- پیچیدگی 4- آزمایش پذیری 5- مشاهده پذیری – تجدید نظر و پالایش در نظریه اولیه فرآیند تصمیم گیری را مطرح می کند – تطبیق پیدا کردن با وضعیتی متغییر که شخصی آن را نو و جدید تصور می کند – مدل جریان انتشار نوآوری ها و ابداعات را را شومیکر مشترکا مطرح می کند – راجرز می گوید : فرآیند تصمیم گیری مرکب از چند مرحله است : آگاهی، ترغیب (اقناع)، تصمیم، انتخاب ( اجرا) و تایید (شخصیت)– 1- آگاهی : مواجهه با نوآوری در رسانه های نقش زیادی دارد 2- اقناع یا علاقه : شکل گیری نگرش نسبت به نوآوری که به روابط بین فردی منجر می شود 3- تصمیم یا ارزشیابی : فعالیتی که به قبول یا رد نوآوری منتهی می شود 4- اجرا یا آزمون : استفاده از نوآوری 5- تثبیت یا پذیرش – راجرز با تقسیم افراد یا دیگر واحدهای تصمیم گیری از نظر نرخ انتقال یک نوآوری پنج اقتباس گر را مشخص می کند : 1- نوآوران : افراد خطرپذیری که مشتاق آزمایش افکار جدید هستند و فراملی رفتار می کنند 2- اقتباس گران اولیه : رهبران فکری 3- اکثریت اولیه : رابطه ای با نزدیکان قوی دارند ولی موقعیت رهبری ندارند 4- اکثریت متاخر : افراد مردمی که اغلب به خاطر ضرورت اقتصادی یا افزایش فشار شبکه های اجتماعی، نوآوری را می پذیرد. 5- کندروها (جان سخت ها) : افرادی سنتی، کسانی که وابستگی محلی زیادی دارند و منزوی اند – راجرز نتایج نوآوری را به سه طبقه تقسیم می کند : 1- نتایج مطلوب در برابر نتایج نامطلوب 2- نتایج مستقیم در برابر غیرمستقیم 3- نتایج قابل انتظار در برابر نتایج غیرمنتظره. ۶۲- گوبلز : آلمانی – نظریه ارتباطی با منشاء سیاسی (نمونه تزریقی سزجاکوتین) مطرح کرده است – وزیر تبلیغات آلمان هیتلری – اساس تبلیغات گوبلز بر قواعد زیر استوار بود که توسط سینما و رادیو به مخاطبان می رسید : 1- مخاطب قرار دادن کودکان و نوجوانان 2- تکرار مضامین اصلی 3- سادگی : سمبل ها و نشان ها در پیام ها در حد فهم عموم 4- برانگیختن احساسات مردم (قدرت – خشم) 5- اغراق و بزرگ نمایی 6- قرار دادن هدف در پس زمینه 7- اثبات عملی بخشی از ادعا برای قبول کل آن 8 – سرایت روایی 9- توجه به منافع مخاطب . نظریه های کاربردی علوم ارتباطات در چند خط : (بخش سوم) چکیده کلیدوار بخش دوم سه کتاب نظریه های : دکتر دهقان - پرویز اجلالی و هرمز مهرداد تقدیم حضور علاقمندان رشته ارتباطات می گردد. دسترسی به بخش اول! و دسترسی به بخش دوم! و بخش پایانی ۶۵- مک کوئیل : منتقد نظریه پردازان استفاده و خشنودی – انتقاد کرده است که : این نظریه خیلی زیاد بر فرد متمرکز شده و بر مفاهیم روان شناختی مثل نیاز تکیه می کند – ساختار اجتماعی و جایگاه رسانه ها در آن نادیده گرفته شده است – از دید مک کوئیل تاثیر وسایل ارتباط جمعی یا مطبوعات را می توان به چهار دوره تقسیم کرد : 1- دوره تاثیرات قدرتمند رسانه ها : دوره نظریه تزریقی یا گلوله ای (تبلیغات سیاسی در المان به رهبری گوبلز) 2- دوره تاثیرات محدود رسانه ها : نظریه دو مرحله ای ارتباطات؛ نظریه استحکام، موضوع و مفهوم رهبران فکری در این دوره مطرح می شود 3- دوره اثرهای متعادل رسانه ها که در اواسط دهه 80 پژوهشگران از کارکرد دوره اثرهای محدود رسانه ها ناامید شدند و به اثرهای متعادل رسانه ها روی آورند، نظریه استفاده و خشنودی، نظریه برجسته سازی 4- دوره بازگشت به تاثیرات قدرتمند 1988 : نظریه مارپیچ سکوت – مک کوئیل در نظریه برجسته سازی اشاره می کند : که مخاطبان درباره چه فکر می کنند – و رسانه ها ، سیاستمنداران و همگان را در آن مطرح می کند – مک کوئیل نظریات ارتباطی را به چهار دسته تقسیم می کند : 1- نظریه علمی – اجتماعی : خصلت این نظریه متکی بر مفاهیم انتزاعی است 2- نظریه هنجاری 3- نظریه کاربردی 4- نظریه عقل متعارف که : همه جا حضور دارد و در پژوهش های ارتباطی نقش دارد – نظریه هنجاری را به شش گروه تقسیم می کند : 1- نظریه استبدادی (اقتدارگرا) : رسانه ها نقش عامرانه برای اعمال قدرت دارند 2- نظریه رسانه های آزاد : اصل بر آزادی است و ریشه در انقلاب کبیر فرانسه دارد 3- نظریه مسئولیت اجتماعی : در آمریکا رشد کرد و پیوند میان استقلال رسانه ها، وظایف و مسئولیت اجتماعی آنهاست 4- نظریه رسانه های شوروی : تمام رسانه ها باید در کنترل دولت (طبقه کارگر و حزب کمونیست باشد) 5- نظریه رسانه های توسعه بخش : کشورهای جهان سوم 6- نظریه مشارکت دموکراتیک : این نظریه بر اساس مشابهت هایی با نظریه رسانه های توسعه بخشی شکل گرفته است – نظریه مشارکت دموکراتیک در کتاب چهار نظریه در مطبوعات شرام ذکر نشده است – سایبرت با کمک شرام و پترسون در کتاب چهار نظریه در مطبوعات به نوعی دنیای مطبوعات را به گروه : اقتدارگرا، آزادیخواه، مسئولیت اجتماعی و تمامیت خواه شوری تقسیم کرده است – در نظریه های کاربردی : هم این نظریه کاربردی است وهم هنجاری : به کارورزان ارتباطات می آموزد که برنامه ریزی ارتباطات را چگونه انجام دهند تا مطابق نظریه ارتباطات به یک هدف ارتباطی ویژه دست یابند. ۶۶- رابین و ویندال : مدل استفاده و وابستگی – در پاسخ به انتقاد مک کوئیل درباره استفاده و خشنودی که انتقاد کرده است – فن آوری های جدید بر نحوه استفاده از رسانه ها تاثیر می گذارد – وقتی کنترل رسانه دست مخاطب است مخاطب فعالتر بوده است – استفاده و انباشت : ویدئو، تلویزیون کابلی، اینترنت و ضبط صوت. ۶۷- کلود لوی : مردم شناس معاصر – تحلیل گفتمان در مکتب ساختارگرا را مطرح می کند- او پی برد دارندگان ویدئو در مقایسه با تماشاگران تلویزیون فعالترند – با اندازه گیری : 1- گزینشگری قبل از مواجهه ، ضمن مواجهه و پس از مواجهه 2- درگیری قبل از مواجهه ، ضمن مواجهه و پس از مواجهه 3- سودمندی قبل از مواجهه ، ضمن مواجهه و پس از مواجهه. ۶۸- دانیل لرنر : آمریکایی در سال 1958 – نظریه نوسازی یا گذر از جامعه سنتی را با انتقاد از الگوی یک سویه نگر مطرح می کند – کتابش : گذر از جامعه سنتی ، نوسازی خاورمیانه است – الگوی روان شناختی در افراد را شناسایی کرد که هم برای جامعه مدرن ضروری بوده و هم آن را تقویت می کرد – کشورهای جهان سوم برای رسیدن به توسعه باید زندگی و رفتار سنتی را از بین ببرند – سه تحرک لازم در توسعه جوامع موثر است : 1- تحرک جغرافیایی، مهاجرت به شهرها 2- تحرک اجتماعی، سواد آموزی 3- تحرک روحی، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و مشارکت ارتباطات بین فردی سنتی را که به تقویت نگرش آداب سنتی می انجامد – اصصلاح همدلی را مطرح می کند که خروج از سنت لازمه آن است که باعث قدرت همدلی و همانندسازی می شود – وسایل ارتباط جمعی را عامل تغییر می داند – رادیو و سینما نقش مهمتری دارند- همانند جویی در میان مردم کشورهای جهان سوم می داند – نقش ارتباطات در توسعه جوامع معاصر اولین بار توسط لرنر مطرح می شود – او می گوید : رسانه های جمعی قدرتمند بر افراد تاثیر مستقیم دارند – شاخص های اصلی توسعه یا نوسازی : شهرنشینی، سوادآموزی، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و سپس مشارکتهای سیاسی و اقتصادی است – مشارکت، بیان و رابطه را به تعریف ارتباطات افزوده است – الگوی نوسازی او به الگوی حاکم شهرت دارد – موافقین نظریه لرنر: شرام و لوسین پای بودند – انتقاد وارده بر این نظریه : 1- چودری عنایت اله نماینده پاکستان : به خاطر غربی بودن و بی توجهی به فرهنگ های جهان سوم انتقاد کرده است 2- راجرز : تحت عنوان گذر از الگوی حاکم لرنر را نقد کرده است – راجرز می گوید : الگوی توسعه در کشورهای جهان سوم باید الگوی تناوب و منطق با شرایط خاص کشورهای جهان سوم باشد – اما الن ولزنیز به لرنر انتقا می کند که : رادیو و سینما عامل توسعه است درست نیست، رسانه ها به جای اینکه عامل توسعه باشند، عامل ترویج مصرف گرایی در کشورهای جهان سوم هستند و عامل وابستگی شده اند و پارادایم نوسازی را تنها الگوی حاکم در سطح جوامع می داند – لرنر اولیت کسی بود که رسانه ها را عامل توسعه می دانست – بعد از شکست نظریه لرنر مخصوصا در ایران لرنر به تجدید نظر روی آورد – مقاله : دگرگونی در کشورهای جهان سوم را نوشت – در برخورد یا نوسازی سه مرحله را جدا کرد : 1- انقلاب ارزوهای فراینده 2- انقلاب سرخوردگی های فزاینده 3- قدرت یا بی نظامی ها – راجع به گذر از جامعه سنتی و نوسازی خاورمیانه نقش تکثیر همدلی و تحرک جمعی را مطرح می کند – همدلی و استفاده از رسانه ها – ارتباطات جمعی و نابودی گستره همگانی – فرافکنی – جامعه نوین شامل : شهرنشینی، سواد آموزی و استفاده از رسانه ها و جامعه نوین حاکم. ۶۹- کارل مارکس : مطالعات اقتصادی در زمینه ارتباطات جمعی را مطرح می کند. ۷۰- جرج گربنر : نظریه کاشت فرهنگی – مدل مثلثی : گربنر مشترک با مروانی – در کاشت می گوید : برنامه های خشونت آمیز و سرگرم کننده تلویزیون تاثیرات عمیق و مداوم بر مخاطبان می گذارد – برنامه های تلویزیون همانند بذری که کاشته می شود و سپس رشد می کند آثاری بر روی مخاطبان باقی می گذارد و این برنامه ها آثاری دارد که عموما منفی است – به اعتقاد او : تماشاگران پرمصرف تلویزیون اغلب تصویری از دنیا دارند که با دنیای تلویزیون نزدیک تر است و اغراق آمیز است – منتقد گربنر : پل هیرش است – پل هیرش می گوید : گربنر کار کنترل سایر متغییرها را به خوبی انجام نداده است – اگر متغییرهای دیگر را همزمان کنترل کند تغییر باقیمانده که بتوان آن را به تلویزیون نسبت داد کم اند (سن، جنس و...) – گربنر در واکنش به نقد هیرش دو مفهوم اضافه می کند : 1- متداول سازی : تماشای بیش از حد تلویزیون منجر به تقارن دیدگاهها در گروه می شود 2- تشدید : زمانی روی می دهد که اثر کاشت در گروه خاصی از جمعیت بیشتر است – رابین، پرس و تیلور دیگر منتقدین گربنر هستند – در مورد اثر منفی تلویزیون از تماشای زیاد و آئین وار تلویزیون را مورد تردید قرار می دهند وقتی به برنامه تلویزیون تماشای ایین وار و تصادفی باشد میزان تاثیر پایین می آید. ۷۱- نظریه سلطه رسانه ها : ریشه در افکار اقتصادی مارکسیست دارد – افکار طبقه حاکم در جامعه به صورت افکار حاکم است – آلیتد این فرضیه را بررسی کرد – رسانه ازاد وجود ندارد چون اندیشه، اندیشه طبقه حاکم است – همه دولتها تلاش دارند که اندیشه خود را حاکم کنند. ۷۲- لوهان گالتونگ و والرشتاین : نوروژی – نظریه امیریالیزم فرهنگی – نقش های نظامی، فرهنگی، ارتباطی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را در این نظریه مطرح می کنند – نخستین بار در سال 1969 در کنفرانس غیرمتعهدها در هاوانا مطرح شد – والرشتاین : واژه امپریالیزم فرهنگی نشان دهنده نوعی نفوذ اجتماعی است که از طریق آن کشورها، تصورها، ارزش ها، معلومات و هنجارهای رفتاری خود را به کشور دیگر تحمیل می کنند که در این مبادله فرهنگی نابرابر وسایل ارتباط جمعی نقش اصلی دار

نظریه های کاربردی علوم ارتباطات در چند خط

مطالب مشابه :

دانشکده علمی کاربردی رسانه

جزوه هنر وارتباطات

رسانه شناسی کاربردی

رسانه شناسی دانشگاه جامع علمی کاربردی

جزوه رسانه شناسی (2)

کتاب رسانه شناسی کاربردی استاد شفیع بهرامیان

نظریه های کاربردی علوم ارتباطات در چند خط