حاشيه‌هاي تازه مونوريل قم

در حالي كه روز شنبه سايت خبري شهر به نقل از سخنگوي شوراي شهر قم از زيرزميني شدن تنها خط مونوريل اين شهر خبر داده بود، ديروز نماينده قم در شوراي عالي استان ها، عملا آب پاكي را روي دست دوستداران اين وسيله حمل و نقل پر دردسر ريخت و خبر از توقف اين پروژه در قم داد.

توقف رويا

اين دومين بار است كه روياي داشتن مونوريل در كشور نقش بر آب مي‌شود؛ فروردين ماه سال گذشته پايه‌هاي بتوني مونوريل تهران از حاشيه ميدان صادقيه برچيده شد و اين بار پرونده مونوريل قم پس از فراز و نشيب‌هاي فراوان بسته مي‌شود. اما بيشتر از اين كه مونوريل در ايران به وسيله‌اي براي حمل و نقل عمومي شناخته شود، آن را مستمسك سياسي و دعوا گردان صحنه ميان دولت و شهرداري مي‌دانند. داستان ورود مونوریل به ایران، زمانی آغاز شد که احمدي‌نژاد به عنوان شهردار وقت تهران در سفری خارجی، سیستم حمل‌ونقل مونوریل را پسندید و به معاونانش پیشنهاد داد آن را برای اجرا در شهر تهران بررسی کنند. در سال‌هايي كه از این اتفاق و انتخاب گذشته، مونوریل، داستان پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است.

مونوریل در ابتدا با حمایت شورای شهر روبه‌رو شد اما با تغییرات سیاسی در سال 1384 و همچنین، تغییر مدیریت در شهرداری تهران، اوضاع کاملاً تغییر کرد و شورای شهر که مدافع پر و پا قرص مونوریل بود، به مخالفت با آن برخاست.

علاوه بر شوراي شهر، شهردار تهران نيز مونوريل را طرحي بدون مطالعه مي‌دانست كه براي ويژگي‌هاي شهري و توپولوژيك (جغرافيايي) تهران چندان مناسب نيست اما از آن جا كه شوراي قبلي اجازه ساخت مونوريل را به شهردار وقت تهران داده بود، پايه‌هاي مونوريل در حاشيه ميدان صادقيه به هوا رفتند بدون اين كه اميدي به ديدن فوج مسافران روزانه را داشته باشند.

اما شهردار جديد تهران كه ناكارآمدي مونوريل در برابر مترو را به قضاوت كارشناسان واگذار كرده بود در برابر اين ديدگاه ايستادگي كرد.

البته اين ايستادگي هزينه‌هاي خود را هم داشت. به يكباره بودجه و اعتبارات دولتي مترو كم شد و دولت حمايت از مترو را به توسعه مونوريل منوط كرد. با اين وجود شهرداري زير بار نرفت و روياي دولتي ساخت مونوريل در تهران هيچ گاه عملي نشد.

دلايل ساخته نشدن مونوريل تهران

شهرداري تهران براي انصراف از ساخت مونوريل دو دليل مهم داشت. اول نظر كارشناسان بود. كارشناسان حمل و نقل شهري معتقد بودند كه مونوريل توان عبور از بافت فشرده شهري تهران را ندارد و به جاي حل معضل ترافيك، آن را پيچيده تر مي‌كند. نگاهی به آمار استفاده از مونوریل در دیگر کشورهای جهان، می‌تواند کاربری‌های این سیستم حمل و نقل را به‌خوبی مشخص کند. 42 درصد مونوریل‌های جهان در پارک‌ها و باغ‌ها و باغ‌وحش‌ها، پارک‌های هوشمند و مراکز تفریحی استفاده می‌شود و 35 درصد نیز برای انتقال مسافران از فرودگاه به شهر، یا جابه‌جایی مسافران در مراکز خرید استفاده شده است.

دومين دليل شهرداري تهران، قانون بالادستي حمل و نقل عمومي بود. وزارت كشور از طريق شوراي عالي ترافيك مصوبه‌اي را در مورد حمل و نقل عمومي تهران به تصويب رسانده كه مبناي عمل شهرداري در چند سال اخير بوده است. در متن اين مصوبه كه در حكم قانون است تصويب شده كه خطوط 8 و 9 شبكه ريلي تهران بايد به شكل هوايي ساخته شود. در اين ميان نمايندگان دولت عبارت «قطار هوايي» را مونوريل مي‌دانند و مديران شهري آن را مترو تعبير مي‌كنند كه از روي زمين مي‌گذرد مانند خط تهران- كرج.

حتي مهندس تشکری هاشمی، معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران نيز در اين باره مي‌گويد: «در گزارش شورای عالی ترافیک که در مورد مصوبه صحبت شده، اسمی از مونوریل نیامده و در مورد قطار هوایی صحبت شده است، اگر منظور شورای عالی ترافیک از قطار هوایی، احداث خطوط مترو بالاتر از سطح زمین است، این مورد هیچ ابهام و اختلافی ندارد؛ چرا که ما در حال حاضر این کار را در خطوط فعلی مترو انجام می‌دهیم و اگر لازم باشد، مترو هم می‌تواند در شرایطی متفاوت احداث شود. اما اگر منظور از قطار هوایی، مونوریل است، این موضوع در مصوبه شورای عالی ترافیک نبوده؛ اما تنها در مصاحبه‌ها و صحبت‌های مسئولان آمده است و ما نمی‌دانیم منظور شورای عالی ترافیک از عبارت قطار هوایی مونوریل است، یا نه!»

مونوريل قم هم دوام مي‌آورد؟

اما پس از آن كه دولت نتوانست در تهران حرف خود را به كرسي بنشاند، به سراغ شهرهاي پرترافيكي رفت كه براي عبور از بحران خيابان‌هاي شلوغ، دست به دامن بودجه‌هاي دولتي در حوزه حمل و نقل عمومي شده بودند و از اين رهگذر پروژه مونوريل قم آغاز شد. جالب اينجاست كه حتي تنها خط مونوريل قم نيز از ابتدا براي مترو طراحي شده بود.

در تاريخچه مونوريل قم آمده كه بر اساس مطالعات طرح جامع حمل ونقل اين شهر كه از پنج سال پيش آغاز و در نهايت در جلسه شوراي عالي ترافيک به تصويب رسيده بود، وجود دو خط A و B مترو براي قم پيش‌بيني شده بود، اما ناگهان در هشتاد و يکمين جلسه اين شورا بنا به پيشنهاد شهردار قم و برخي از مسئولان اين استان، مونوريل جايگزين خط B قطار شهري قم شد.

در حالي كه برخي كارشناسان و اعضاي شوراي شهر قم معتقدند پيش از شروع به كار اين پروژه، مطالعات امکان سنجي و هزينه و فايده آن انجام نشده بود. مرداد ماه سال 88 بود كه كلنگ احداث مونوريل در قم بر زمين زده شد، دولت درصدد بر آمد تا طرح نيمه تمام مونوريل تهران را در قم به نتيجه‌اي برساند اما پس از گذشت دوسال، محمدرضا باقر پناهي، نماينده قم در شوراي عالي استان‌ها خبر از توقف اين پروژه به دليل نداشتن مطالعات اوليه داده است.

قرار بود مونوريل قم با هزينه‌اي بالغ بر 19 ميليارد تومان و در مدت 30 ماه به اجرا در آيد و حالا بعد از گذشت 20 ماه از زمان كلنگ زني اجراي اين پروژه متوقف شده است.

نماينده قم در شوراي عالي استان‌ها دليل توقف در اجراي مونوريل قم را نداشتن مطالعات اوليه و مصوبه شوراي شهر دانسته و تاكيد كرده است: با توجه به تقاضاي مکرر اعضاي شوراي شهر از مجريان طرح براي ارائه مطالعات و عدم در اختيار قرار دادن آن به اعضا و همچنين جلوگيري از بين رفتن نماي بصري حرم حضرت معصومه (س)اين پروژه متوقف شده است. البته دليل توقف مونوريل قم تنها به همين مقدار محدود نمي‌شود، در حالي كه به گفته پناهي، اين پروژه فرآيند قانوني خود را طي نکرده از شهر قم خبر مي‌رسد كه پروژه مونوريل علاوه بر نداشتن مصوبه شورا، در طرح جامع اين شهر هم لحاظ نشده است. پناهي، شهرداري قم را مجري طرح مي‌داند و اضافه مي‌كند: اين طرح بدون طي مراحل اوليه شروع شد و در مقابل حرم مطهر حضرت معصومه (س) به مشکل جدي برخورد کرد و نهايتا متوقف شده است، از مجري آن مي‌خواهيم هر چه سريع‌تر مطالعات خود را به اين شورا ارائه دهند تا پس از بحث و بررسي راهکار اساسي براي ادامه اين پروژه انديشيده شود.

بر اساس پيش بيني‌هاي صورت گرفته قرار بود اولين مونوريل کشور به طول هفت كيلومتر در بهمن ماه 1390 به بهره برداري برسد. قطار اين سيستم حمل و نقلي در ابعاد 6/ 5 در9/ 2 در52 متر پيش‌بيني شده بود و زوار و مسافران توسط پله‌هاي برقي به ارتفاع 5/5 متر به آن منتقل شوند. قرار بود مونوريل قم داراي 4 واگن و ظرفيت 800 نفر بوده و مدت زمان توقف آن در هر ايستگاه 20 ثانيه باشد. حالا همه اين قرار و مدار معلق در هواست، مونوريل قم متوقف شده و بايد از طراحان آن پرسيد كه هزينه‌هاي انجام شده براي اين طرح ناكام را چطور بايد جبران كرد.

پاسخ سخنگوي شورا اسلامي شهر قم به سوالات تهران‌امروز

براساس آخرين پيگيري‌هاي حسين كبابي، خبرنگار تهران‌امروز در قم، بختياري سخنگوي شوراي شهر اسلامي شهر قم در مورد علت متوقف شدن پروژه ساخت منوريل در اين شهر، ضمن تكذيب خبر متوقف شدن پروژه ساخت منوريل قم،گفت:«ساخت اين پروژه با قدرت در حال انجام است و هيچ‌گونه توقفي صورت نگرفته است.»

سخنگوي شوراي اسلامي شهر قم با اشاره به رفع مشكلات قبلي اين پروژه افزود:«عمليات اجرايي ساخت منوريل اين شهر در حال اجراست و روال عادي خود را طي مي‌كند و تمامي مشكلات آن از جمله عبور قطار از مقابل حرم مطهر حضرت معصومه(س) نهايتا با نظر شوراي شهر و با تصويب سازمان قطارهاي شهري مرتفع شده و مقرر شده است كه قطار از زير سطح عبور كند.سخنگوي شوراي اسلامي شهر قم در ادامه افزود:«با توجه به اختلاف نظري كه شوراي اسلامي شهر قم با سازمان قطارهاي شهري داشت،متاسفانه اين پروژه‌اي با وقفه‌اي روبه‌رو شد كه البته با حل مشكل كارگاه با جديت پروژه را به پيش مي‌برد.»بختياري در پايان ضمن تشكر از همكاري سازمان قطارهاي شهري در اجراي پروژه منوريل ادامه داد:«اميدواريم بخشي از مسير اين پروژه حدفاصل پارك سوار شمالي تا حرم مطهر حضرت معصومه (س) سال آينده به بهره برداري مي‌رسد.
منبع: تهران امروز

حاشيه‌هاي تازه مونوريل قم

مطالب مشابه :

مترو حیوان نجیبی است ! ( قسمت اول )

خط آهن داخل شهر قم تا سه سال ديگر به مترو اختصاص مي‌يابد

حاشيه‌هاي تازه مونوريل قم

متروی مسکو ، موزه ی زیبای معماری!

ایجاد فرهنگ رعایت بهداشت در مترو

مخالفتها با مونوریل قم کارشناسی نیست

ممبيني خبر داد: تخصيص65 درصد بودجه عمراني كل كشور پرداخت60 درصد بودجه متروي تهران

آخرین وضعیت مترو شهر جدید پرند