انیمیشن‌های شیطانی آمریکا در کمین کودکان ایرانی

وقتی سینما خلق شد، شاید کمتر کسی فکر می کرد که روزی این جادو در قالبی کاملا انتزاعی، روایتگر صد در صدیِ تخیلات خالقان خود باشد. قالبی که نام انیمیشن را بر خود نهاد و مخاطب اولیه خود را کودکان انتخاب کرد. کودکانی که برای نخستین بار با انیمیشن به دنیای مدرن پای می گذارند.

از همان ابتدا به علت مخارج فراوان و منابع محدود، تولید انیمیشن همواره با محدودیتهای فراوانی مواجه بوده است. اما در بین تمام کشورهای دنیا تنها یک کشور بوده است که با سرمایه گذاری مناسب چه در حوزه منابع مادی و چه در حوزه منابع انسانی، توانسته است صنعت انیمیشن را همپای سینمای خود پیش ببرد و بدین ترتیب خود را به عنوان قدرت بلامنازع انیمیشن دنیا معرفی کند، و آن کشور «امریکا» بوده است. امریکایی که سینما را مهمترین ابزار بسط تفکرات ایدئولوژیک خود قرار داده است و شاید بتوان گفت انیمشن از نگاه سرمایه گذاران هالیوود اولین و مهمترین ابزار جذب مخاطبان خردسال جامعه جهانی به سمت تفکرات لیبرالیستی و مادی گرایانه و شیطان مدارانه نظام سلطه امریکاست.

جدول زیر روایتگرِ تنها بخشی از سرمایه در گردش هالیوود در حوزه انیمیشن است. در ابتدای این جدول اسامی و بودجه تمام انیمیشن های اکران شده در سال 2012 هالیوود آورده شده است و در ادامه بودجه و میزان فروشِ تعداد دیگری از انیمشن های تولید شده بین سالهای 2001 تا 2011 نوشته شده است. رقمهایی که حتی تصورشان برای سینمای بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران غیرممکن است!

کسانی که تولیدات سینمایی امریکا را از سالهای دور دنبال کرده اند، امری رایج را در بخش مهمی از سینمای هالیوود بالاخص در دو ژانر علمی-تخیلی و ترسناک حتما مشاهده کرده اند. امری که آن را «عادی سازی شیطان در نگاه مخاطب» نامیده اند. شیطان هایی که گاه در قالب فیلم «پسر رزماری» و گاه در قالب فیلم «شبی که زندگی مرد» و گاه در قالب فیلم «دراکولا» و در پوسته هایی ترسناک چون پسر شیطان، دراکولا، خون آشام، زامبی، گرگینه و ... خود را متجلی می ساختند. سینمای دهه های 60 و 70 و 80 امریکا، این بازنمایی شیطان را در دو ژانر ترسناک و علمی-تخیلی خلاصه می کردند و کل رسالت رواج نگاه شیطانی را بر عهده این دو گونه می گذاشتند.

وقتی می رسیم به سالهای دهه 90 و بالاخص سالهای بعد از سال 2000، همزمان با پیشرفت تکنولوژی مشاهده می کنیم که عادی سازی شیطان در هالیوود، چارچوبهای گذشته خود را در هم می شکند و این بار در ظاهری کودکانه و معصومانه خود را جلوه گر می سازد. تا جایی که انیمیشن ها و فیلمهای طنز و کودکانه فراوانی ساخته می شود که شیطان و موجودات شیطانی را در نگاه معصوم کودکان عادی جلوه می دهد و نظام آفرینش را در بارورهایشان معکوس جلوه می دهد، خدا را از عالم آفرینش حذف می کند و در این نظام تخیلی شیطان و موجودات شیطانی را جایگزین خدا جلوه می دهد.

در نوشته ی پیش رو می خواهیم مروری داشته باشیم به انیمیشن های تولید شده در سال 2012 (که در جدول بالا اسامی آنها آمده است) و پس از تعریف داستان این انیمیشن ها به آسیب شناسی دوبلاژ و توزیع این آثار در شبکه نمایش خانگیِ ایران خواهیم پرداخت.

ParaNorman (نورمنِ غیر طبیعی):

نورمن نوجوانی است که می تواند با موجودات نامرئی و عالم غیب رابطه برقرار کند و آنها را ببیند. به همین دلیل نورمن از طرف خانواده و دوستانش طرد شده و مورد تمسخر قرار می گیرد. تا اینکه روح عموی نورمن به او خبر می دهد که یک جادوگر تعدادی از مردگان را برای حمله به دنیا فراخوانده و از اینجا به بعد نورمن برای نجات شهرشان از دست مردگان دست به کار می شود.

این انیمیشنِ ترسناک که نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین انیمیشن 2012 نیز شده بود در سبکِ استاپ موشن ساخته شده و بودجه ای حدود 60 میلیون دلار داشته است. در این انیمیشن مردگان در ظاهر زامبی متجلی می شوند، در واقع مفهوم برزخ به طور کلی در این فیلم توسط زامبیها زیر سوال می رود. در واقع زامبی همان قالبی جلوه داده می شود که ارواح خبیث پس از مرگ در آن محصور می شوند. از سوی دیگر در تمام فیلم مشاهده می شود که رخدادهای شیطانی و ترسناک برای نورمن بسیار ساده جلوه می کند و هیچ هراسی را در او بر نمی انگیزد. گویی موجودات شیطانی در نگاه نورمن بسیار عادی هستند. اصولا این فیلم مفاهیم و موجودات شیطانی نظیر زامبی، جادوگر، ارواح خبیثه و... را بسیار عادی جلوه می دهد.

پروانه نمایش ویدیوییِ این انیمیشن در تاریخ 29 بهمن 91 با عنوانِ به اشتباه ترجمه شده ی «سوپرنورمن» و به صاحب امتیازیِ شرکت «هنرنمای پارسیان» صادر شده است. نکته جالب درباره مجوز این انیمیشن که در ابتدای DVD آن به نمایش درآمده این است که موضوع این انیمیشن برای «کودک و نوجوان» عنوان شده و به طور همزمان مخاطب این فیلم «مثبت 10» سال تخمین زده شده است! و جای پرسش جدی اینجاست که آیا افراد زیر 10 سال جزء کودکان حساب نمی شوند؟ چگونه می شود که یک فیلم ترسناک صرفا بخاطر اینکه در ژانر انیمیشن ساخته شده است به آسانی به دست کودکان ایرانی برسد؟

Frankenweenie (فرانک وینی):

پسرک داستان این انیمیشن، ویکتور، فقط یک دوست دارد: سگش «اسپارکی». یک روز وقتی اسپارکی به دنبال توپی به خیابان می‌رود تصادف کرده و کشته می‌شود. پس از مرگ اسپارکی روزی معلم علوم ویکتور در کلاس در مورد قدرت رعد و برق برای زنده کردنِ مردگان صحبت می‌کند. بنابراین ویکتور، اسپارکی را از زیر خاک بیرون کشیده، اجزاء او را به هم وصل کرده و وسیله‌ای را می‌سازد که می‌تواند قدرت رعد و برق را به یک بدن بی‌روح وارد کند. اسپارکی در شمایلی زامبی گونه دوباره زنده می شود. وقتی همکلاسی‌های ویکتور از این موفقیت مطلع می‌شوند، سعی می‌کنند همین کار را با حیوانات مرده خودشان (موش، خرچنگ و لاک پشت) انجام دهند. به این شکل هر یک از این موجودات به موجودات ترسناک و خطرناکی تبدیل می شوند که شهر را با مخاطره مواجه می کنند.

این انیمیشن آخرین ساخته «تیم برتون» کارگردان عجیب و غریب امریکایی است که نامزد دریافت اسکار بهترین انیمیشن 2012 هم شده بود. کسانی که با سینمای برتون آشنا باشند می توانند به سادگی رد و پای شیطان و موجودات شیطانی را در تک تک آثار این کارگردان دنبال کنند. کارگردانی که پیش از این هم در انیمیشنهای ترسناکِ «کابوس قبل از کریسمس» و «عروس مرده» که مثل فرانکن وینی به سبک استاپ موشن ساخته شده بودند گرایشات شیطانیِ خود را ابراز کرده بود.

انیمیشن برای آنکه به طور کامل به اثری ترسناک مبدل شود به صورت سیاه و سفید ساخته شده است، تمِ موسیقیِ فیلم، بسیار شبیه به آثار کلاسیک ترسناک مانند فرانکشتاین و دراکولاست. فرانکشتاین، دراکولا، گودزیلا، زامبی و تعدادی موجود عجیب و غریب و بی نام، تنها بخشی از موجودات ترسناک به تصویر کشیده شده در این فیلم هستند. اصولا همه اجزاء این فیلم پر است از ارجاعات شیطان پرستانه و نمادهای شیطانیِ این ژانر مانندِ ماه، گربه، خفاش و... . با این اوصاف این انیمیشن با عنوان «مخترع منزوی» از اوایل تابستان 92 توسط شرکت تصویرگستر پاسارگاد در لیست شبکه نمایش خانگی قرار گرفت. بیچاره والدینِ از همه جا بی خبرِ کودکان ایرانی که به ساز و کارهای قانونیِ انتخاب این انیمیشن ها برای دوبله و توزیع اعتماد می کنند و چنین آثار مخرب و ترسناکی را برای کودکان خود خریداری می کنند.

Hotel Transylvania (هتل ترانزیلوانیا):

شخصیت اصلی این انیمیشن یک دراکولاست که در هتلی میزبان موجودات عجیب و غریب و ترسناک دیگر است. در این فیلم جایگاه انسان و موجودات ترسناک عوض می شود، بطوریکه انسان به موجود ترسناک بدل می شود و همهی غولها و موجودات افسانه ای از انسان می ترسند و از آن فرار می کنند.

فضای فیلم علی رغم دارا بودنِ چند سکانس ترسناک، برعکسِ دو فیلم قبلی طنز است. در واقع مخاطب با زبان شیرین و طنزِ فیلم با کلیه موجودات شیطانی و ترسناک از جمله دراکولا، زامبی، گرگینه، مومیایی و... در طول فیلم همذات پنداری می کند و حتی در دقایقی مثل این موجوداتِ افسانه ای از انسان می ترسد!

پروانه نمایش این انیمیشن هم در تاریخِ 8 بهمن 91 به صاحب امتیازیِ شرکت «ریز موج سیستم» صادر شد و این اثر هم در سبد فرهنگی خانواده ایرانی قرار گرفت.

Rise of the Guardians (قیام نگهبانان):

جک فراست توسط «ماه» به عنوان نگهبانی در کنار دیگر نگهبانانِ بچه ها انتخاب می شود. قضیه از آن قرار است که تعدادی از موجودات افسانه ای از جمله «بابانوئل»، «پری دندونی»، «خرگوشِ عید پاک» و «مرد شنی» به همراه لشگریانشان از طرف مردی که روی ماه است، مامور مراقبت از شادی و سرزندگیِ بچه های سراسر زمین هستند. حال به علت ظهورِ موجودی سیاه پوش به نامِ «قیر» رویاهای بچه ها تبدیل به کابوس می شود و ماه «جک فراست» را برای نگبهانیِ بیشتر از کودکان فرا می خواند.

این فیلم تفاوتهای روایی زیادی با سه اثر قبلی دارد. به طوریکه این بار بجای موجودات ترسناک، دست روی موجودات افسانه ایِ فرهنگ غرب گذاشته است و فضایی نسبتا مفرح را در طول فیلم فراهم نموده است. اگر از استفاده معناییِ ماه در سینمای شیطان پرستانه بگذریم (معمولا در فیلمهای با گرایشهای شیطانی ماه به عنوان نماد شیطان استفاده می شود)، آنچه در این فیلم برای کودک رخ می دهد، دست کاریِ نگاه کودک به موضوع یگانگی خداست، بطوریکه در دنیای این فیلم بجای خداوند و فرشتگان، این موجودات افسانه ای هستند که به نگهبانی از دنیا و کودکان می پردازند و همچنین نظام الله و طاغوت به طرزِ قابل توجهی مورد خدشه قرار می گیرد و جایگزینهایی برای خدا و فرشتگان در ذهنیت کودکان نسبت به عالم غیب تولید می شود.

توزیع این فیلم هم از تاریخ 26 فروردین 92 با صاحب امتیازیِ شرکت «هنرنمای پارسیان» آغاز شد. نکته جالب اینجاست که این روزها و پس از توزیع اولیه این فیلم در سال گذشته، به تازگی این فیلم مجددا با تیراژی گسترده تکثیر و در سوپرمارکت ها توزیع شده است. گویی فروش اولیه این اثر سود کافی را داشته و قرار است با چاپ دوم آن کودکان بیشتری با افکار منحرف ترویج شده در این فیلم آشنا شوند.

***

آثار فوق فقط بخشی از انیمیشن های دوبله شده امریکایی در سالهای اخیر هستند. در همان سال 2012 انیمیشن دیگری دوبله شد به نام «شجاع» (Brave) که اتفاقا از صداوسیما هم پخش شد، انمیشنی با مضامین فمینیستی و با اتکا به موضوعِ جادو که اساسا سبک زندگی امریکایی در موضوع زنان و خانواده را تبلیغ و ترویج می کند، فیلمی که برنده اسکار بهترین انیمیشن سال هم شد. تعدادی دیگر از انیمیشن های مروج عقاید و سبک زندگی غربی که در سالهای اخیر دوبله و توزیع شده اند عبارتند از: اهریمن درونی: نفرین ابدی (Resident Evil: Damnation) ساخته 2012، غارنشینان (The Croods) ساخته 2013، مدرسه غولها (Monsters University) ساخته 2013، جنگاور (Epic) ساخته 2013، یخ زده (Frozen) ساخته 2013. گفتنی است بخشی از این انیمیشن ها در دولت قبل و بخشی هم در این دولت دوبله و توزیع شده اند.

پدری به بقالی می رود و می خواهد برای فرزندش خوراکی ای تهیه کند، به طور همزمان پوستر خوش رنگ و آب انیمیشنی را مشاهده می کند و با احساسی خوب برای فرزندش این انیمیشن را خریداری می کند. به خانه می رود و کنار فرزندش می نشیند و انیمیشن را تماشا می کند. فرزندش از برخی از صحنه ها و شخصیتهای فیلم می ترسد و بطور همزمان سوالات زیادی در باب عقایدش برایش پیش آمده و این سوالات را از پدر می پرسد. چه کسی پاسخگوی این پدر است که از همه جا بی خبر فیلمی را برای فرزندش خریده تا لحظاتی برای او تفریحی سالم فراهم کند و حال فرزندش را مواجه شده با هجمه ای از باورها و عقاید شیطانی می یابد. برای سیاستگذاران سینمای امریکا چه موفقیتی بالاتر از این می شود متصور شد که امروز هر انیمیشنِ ایدئولوژیک و پرخرجی که تولید می کنند با ساختارهای سینماییِ کشور هدفی مثل ایران به سرعت و حتی پیش از عرضه جهانی وارد بقالیهای ایران می شود و به عنوان خوراکی به دست کودکان ایرانی می رسد.

به نظر می رسد اگر توجهی به این فضای آشفته ی شبکه نمایش خانگی چه در ساحت توزیع کنندگان و چه در ساحت مجوز دهندگان نشود در آینده ای نه چندان دور همین ظرفیت، تبدیل به تهدیدی بزرگ در مسیر تربیتِ کودکانِ آینده سازِ فرهنگ این کشور می شود.

انیمیشن‌های شیطانی آمریکا در کمین کودکان ایرانی

مطالب مشابه :

انیمیشن های برتر دنیا در سال 2012

انیمیشن زیبا به مناسبت شروع سال 2012 میلادی

معرفی فیلم های بزرگ سال 2015 سال مرگ

انیمیشن های برتر سال بعد

10 فیلم پرفروش نیمه نخست سال 2012

دانلود رایگان انیمیشن کتاب های پرنده آقای موریس لسمور - The Fantastic Flying Books of Mr. Morris Les

دانلود جدید ترین کارتونهای روز دنیا 2013

انیمیشن‌های شیطانی آمریکا در کمین کودکان ایرانی