تابلو برق صنعتی:

تابلوی فرع تاسيسات و تجهيزات :

عبارت از تابلويی است كه برای توزيع و كنترل سيستم برق خاص مانند موتورخانه ، آشپزخانه و رختشوی خانه و غيره بكار می رود. اين گونه تابلوها از تابلوی نيم اصلی تغذيه می شود.

4. تابلوی فرعی روشنايی :

عبارت از تابلويی است كه برق روشنايی و پريزهای عمومی و فنها مربوط به هر قسمت را توزيع و كنترل می كند. اين نوع تابلو نيز از تابلو نيم اصلی تغذيه می شود.

تابلوهای اصلی و نيمه اصلی در تأسيسات برق صنعتی به صورت ايستاده و قابل دسترسی از جلو يا پشت و يا هر دو طرف می باشند. و هر تابلوهای فرعی و روشنايی معمولاً به صورت ديواری می باشند.

در اين فصل منظور از مدارهاي كنترل مدار هاي فرمان الكتريكي با استفاده از كليد هاى مغناطيسى يا كنتاكتور ها هستند در مدارهاى فرمان الكتريكى وسائل مختلفي به كار مى رود كه مهمترين آنها كنتاكتور ميباشد . استفاده ار كنتاكتور در مدار هاى كنترل تنوع طراحى هاى مختلف را به وجود مي آورد .

وسايل كنترل:

1. كنتاكتور ها :

كنتاكتورها كليدهاي الكترو مغناطيسي هستند كه مهمترين جزءمدارات ميباشند.در صنعت نمي توان از اين كليدها صرف نظر كرد.مهمترين مزيت كنتاكتورها نسبت به كايدهاي معمولي به شرح زير ميباشد:

كنترل و فرمان راه اندازي دستگاها از راه دور

كنترل وراه اندازي ماشين از دو يا چند نقطه

خطر راه افتادن مجدد ماشين ناشي از اثر قطع ناگهاني برق(به نظر من يكي از مهمترين عوامل حفاظتي ميباشد .بنده چند مورد حادثه بعلت عدم استفاده از كنتاكتور و در لحظه راه افتادن ماشين كه در اثر قطع برق ، مجددا راه افتاده سراغ دارم)

عمر مكانيكي كنتاكتور نسبت به كليدهاي ديگر بيشتر است.

امكان طراحي مدار اتوماتيك.

حفاظت دستگاه توسط كنتاكتور خيلي بيشتر است.

موارد استفاده كنتاكتور به خاطر مزاياي ذكر شده وسهولت اتصال وتغذيه گسترده وزياد ميباشد. يكي از موارد استفاده كنتاكتورها را ميتوان براي اتصال موتورهاي آسنكرون رتور قفسه اى نام برد . علاوه بر آن مى توان از كنتاكتور ها براي قطع و وصل مصرف كننده هاي الكتريكي جريان متناوب يا جريان مستقيم ديگر مانند مغناطيس ها خازن ها مدارات روشنائي گرم كن هاى الكتريكي و... استفاده نمود.

اين كليد از دو هسته به شكل U يا E كه يكي ثابت و ديگري متحرك است ودر ميان هسته ثابت يك بوبين يا سيم پيچ قرار دارد تشكيل شده است. وقتي بوبين به برق وصل ميشود با استفاده از خاصيت مغناطيسى نيروي كششى فنر را خنثي مى كند و هسته فوقاني را به هسته تحتانى متصل كرده و باعث ميشود كنتاكت هاى باز بسته شود و كنتاكتهاى بسته باز شوند .

كنتاكتور ها در تابلو هاي برق صنعتي بر روي ريل ها ي مينياتوري سوار ميشوند و سيم هاي اتصال آن كه از درون كانال هاي هدايت سيم عبور ميكند توسط سر سيم هاى مخصوص به ترمينال اتصال بوبين و پيچ هاى مربوط به كنتاكت مدار فرمان اتصال داده ميشود.

معمولا بوبين كنتاكتورها درچند ولتاژ مختلف جهت مصارف گوناگون ساخته ميشود.

مشخصات پلاك كنتاكتور:

جرياني است كه ميتواند در شرايط عادي از كنتاكتهاي قدرت كنتاكتور و در زمان نامحدود بدون قطع عبور نمايد.( Ith2)

جرياني است كه با اتصال يك بار در هر هفته از كنتاكتهاي كنتاكتور بدون تاثير در كاركرد كنتاكتور عبور نمايد.(Ith1)

جرياني است كه با اتصال يك بار در هر هشت ساعت از كنتاكتهاي كنتاكتور بدون تاثير در كاركرد كنتاكتور عبور نمايد. (Ith1)

جريان قابل تحمل براي كنتاكتهاي اصلي. (Ie)

مقدار جرياني است كه كنتاكتها متوانند در زمان اتصال كوتاه تحمل نمايند. (Is)

مقدار ماكزيمم ولتاژي است كه كنتاكتهاي كنتاكتوردر شرايط كار عادي ميتوانند تحمل نمايند.(Ue)

مقدار ماكزيمم ولتاژي است كه به بوبين كنتاكتور ميتوان اعمال كرد. (Uc)

طول عمر مكانيكي كنتاكتورها 10 به توان 8 بار قطع و وصل ميباشد (بدون عبور جريان از كنتاكتها) در حالي كه اين مقدار براي كليدهاي معمولي 1000 بار قطع و وصل ميباشد.

1. شستي استاپ استارت:

شستي ها از جمله وسايل فرمان هستند كه تحريك آنها به وسيله دست انجام مى گيرد. براي فرمان قطع و يا وصل مدار بكار ميروندو به رنگ سبزو يا مشكي براي فرمان وصل و با كنتاكت باز وبراي قطع مدار با رنگ قرمز و با كنتاكت بسته ساخته ميشوند.البته برخي از شستي ها از كنتاكت باز وبسته جهت مصارف خاص ساخته ميشوند. وبعضي به صورت استارت استپ دوبل چراغ دار موجود ميباشد.

2. لامپ هاى سيگنال:

لامپ هاى علامت دهنده يا لامپهاى سيگنال در كليه دستگاه هاي صنعتى وتابلو هاى توزيع و تابلو فرمان به كار ميرود. ورودي اين لامپها از زير فيوزهاى پايه بكسي گرفته ميشود. معمولا در تابلو ها از سه رنگ مختلف زرد سبز قرمز به همين ترتيبي كه گفته شد استفاده ميكنند. بناراين با وصل كليد اصلي لامپهاي سيگنال روشن خواهد شد.

3. فيوزها:

مدارهاى طراحي شده را بايد به طريقي حفاظت نمود تا چنانچه جريان مرف كننده به علل مختلف مانند اتصال كوتاه فازها ، يك فاز شدن مصرف كننده و ... زياد تر از حد مجاز شود ، قبل از اينكه گرماي ايجاد شده در مصرف كننده باعث صدمه ديدن آن شود ، وسيله حفاظتى ، موتور را از شبكه قطع نمايد .

فيوزها بر اساس سرعت قطع مدار به دو دسته تقسيم ميشوند دسته اول فيوزهاى تندكار كه بيشتر در مصارف در مصارف روشنايي به كار ميروند و با حرف F نشان داده ميشوند . دسته دوم فيوزهاى كندكار يا تاخري در مداراتى به كار ميرود كه در آنها قطع مدار بايد با تاخير انجام شود . اين فيوزها در طول مدت راه اندازي كه جريان راه اندازي معمولا به 3 تا 7 برابر جريان نامي ميرسد نبايد مدار را قطع كنندفيوزها بر اساس ساختار در انواع اتوماتيك يا آلفا ، مينياتوري ، كاردي يا كتابي و فشنگي ميباشند .

فيزهاي فشنگي از سه بخش تشكيل ميشوند : پايه فيوز ، فشنگ و كلاهك . كه در تابلو بر روي پلهايي كه توسط دريل سوراخ ميشوند ، قرار مي گيرند.

كليد مينياتوري نوعي فيوز اتوماتيك است كه از نظر ساختمان داخلي به فيوز آلفا شباهت دارد واز سه قسمت رله مغناطيسي ، رله حرارتي و كليد تشكيل شده است. اين كليد ها در دو نوع L و G ساخته شده است نوع L در مصارف روشنايي به كار ميرود و تند كار است و نوع G كه كند كار مي باشد در راه اندازي وسايل موتوري مورد استفاده قرار ميگيرد. اين كليد ها در انواع تك فاز ، دو فاز و سه فاز مورد استفاده قرار ميگيرد .اي كليد ها در تابلو هاي برق صنعتي بر روي ريل هاي مينياتوري سوار شده و قفل مي شوند .

1. ترانس جريان:

از اين ترانسفورماتورها معمولا در تابلو هاي توزيع انرژي جريان زياد استفاده ميشود . به اين صورت كه شمش مسي از وسط ترانس گذشته و نقش فاز را بازي مي كند و دو سر به نام هاي K و L كه به كنتور يا آمپرمتر وصل ميشود و به طور غير مستقيم مقدار آمپر را اندازه گيري ميكند.

اكنون كه با مهم ترين وسايل كنترل آشنا شديم بهتر است چند مدار صنعتي را كه براي راه اندازي موتور ها مورد استفاده قرار ميگيرد را مورد بررسي قرار دهيم .

- مدار راه اندازی دو موتور سه فاز به طور نا همزمان

وسایل و تجهیزات لازم:
1. کنتاکتور 2 عدد
2. لامپ سیگنال 2 عدد
3. شستی استپ 2 عدد
4 .شستی استارت 2 عدد
5. فیوز 2 عدد
6. بی متال 2 عدد
7. سیم مشکی برای فاز و سیم آبی برای نول

نحوه اتصال:

ابتدا در شاخه اول سیم فاز به یک فیوز و از آن جا به یک بی متال برده شد.
خروجی بی متال به دو انشعاب تقسیم شده،یکی از انشعابات به ورودی شستی استپ شماره صفر یک رفته و خروجی آن به ورودی شستی استارت شماره یک وصل شد.

برای پایداری مدار،یک تیغه باز کنتاکتور با شستی استارت یک موازی شده و یک انشعاب دیگر نیز از بالای شستی استپ به دیگر تیغه باز کنتاکتور داده و خروجی آن نیزبه لامپ سیگنال شماره 1 رفت. در آخر خروجی لامپ سیگنال یک به سیم نول متصل شد.

در مسیر خروجی استارت یک، به ورودی کنتاکتور اول یک تیغه بسته کنتاکتور دوم سری شده و سیم نول نیز به کنتاکتور اول متصل شد.

در شاخه دوم مانند شاخه اول رفتار شد، با این تفاوت که شستی ها و لامپ سیگنال دوم متصل شدند و به جای تیغه بسته کنتاکتور دوم،تیغه بسته کنتاکتور اول قرار گرفت.
شرح مدار:
مدار راه اندازی دو موتور، به شرط آن که دو موتور همزمان به کار نیفتند.یعنی اگر موتور اول کار می کرد، موتور دوم به کار نمی افتاد.و بالعکس.

وقتی که شستی استارت یک زده شد،جریان به بوبین کنتاکتور اول رسیده،تیغه باز آن بسته شده و موتور اول به کار می ا فتاد.
تیغه بسته کنتاکتور اول که در مدار موتور دوم بود، نیز باز شد.
با بسته شدن دیگر تیغه باز کنتاکتور اول لامپ سیگنال شماره 1 نیز روشن شد.

در این حالت شستی استارت دو زده شد، اما به دلیل باز شدن تیغه بسته کنتاکتور اول، قرار گرفته در مدار موتور دوم، جریانی به کنتاکتور دوم نرسید.در نتیجه موتور دوم به کار نیفتاد.

شتی استپ صفر یک را زده، موتور اول از کار افتاد و لامپ سیگنال یک نیز خاموش شد.
تیغه بسته کنتاکتور اول قرار گرفته در مدار موتور دوم، بار دیگر بسته شد.
شستی استارت دو زده شد.جریان به کنتاکتور دوم رسید.تیغه های باز آن بسته و تیغه بسته قرار گرفته در مدار موتور اول باز شد.
موتور دوم شروع به کار کرد.لامپ سیگنال دو نیز روشن شد.

در این حالت شستی استارت یک زده شد.اما به دلیل باز بودن تیغه بسته کنتاکتور دوم، قرار گرفته در مدار موتور اول، جریانی به کنتاکتور اول نرسید و موتور اول روشن نشد.

در آخر با زدن شستی استپ صفر دو موتور دوم از کار افتاد و لامپ سیگنال دو نیز خاموش شد.

نکات مهم:
در این مدار نقش تیغه های بسته دو کنتاکتور در مدار یکدیگر،کاملا محسوس بوده و اهمیت آن دو تیغه مشخص می باشد.
لذا قرار گرفتن این دو تیغه در مدار نیاز به دقت و بررسی دارد.

راه اندازي يك الكترو موتور آسنكرون سه فاز از دو نقطه:

براي براورد كردن منظور فوق دو شاستي استپ را با هم به صورت سري متصل كرده و شاستي هاي استارت را نيز مانند شكلبا هم به صورت سرس متصل مي نمائيم بدين صورت براي وصل كنتاكتور C1 مي بايست هر دو شاستي استارت b1 b3 را با هم فشار داد با فشار هر دو استارت ، كنتاكتور C1 جذب كرده و كنتاكت نگهدارنده خود را ميبندد. براي خاموش كردن مدار فوق هم كافي است كه هر يك از شاستي هاي استپ را به تنهايي فشار دهيم . در مدار قدرت نيز اتصال داخلي جعبه كلمب بايد به صورت مستقيم ستاره يا مثلث با توجه به جعبه كلمب موتور وصل شود و كنتاكتور فوق در مدار قدرت فقط سه فاز R S T را به ترتيب U V W موتور متصل نمود وسبب راه اندازي موتور فوق صورت مي گيرد.

مدار راه اندازي دو موتور سه فاز يكي پس از ديگري:

وسایل و تجهیزات لازم:
1.کنتاکتور 2 عدد
2.شستی استپ 1 عدد
3.شستی استارت 2 عدد
4.فیوز 2 عدد
5.بی متال 2 عدد
6.سیم قرمز برای فاز و سیم آبی برای نول

نحوه اتصال:

ابتدا از سیم فاز دو انشعاب برای دو فیوز گرفته و از آن جا به بی متال ها برده شد.
در انشعاب اول،از خروجی بی متال به یک سر شستی استپ سیم برده شد.از خروجی شستی استپ برای استارت اول سیم گرفته،از خروجی آن به کنتاکتور اول برده شده و سیم نول نیز به سر دیگر کنتاکتور اول متصل شد.

یک تیغه باز کنتاکتور اول نیز موازی با استارت اول شد.

در انشعاب دوم،از خروجی بی متال برای یک سر شستی استارت سیم گرفته،از خروجی آن به یک تیغه باز کنتاکتور اولی وصل شدو از سردیگرتیغه بازکنتاتور اولی به کنتاکتور دومی سیم داده شد.سیم نول نیز به سر دیگر کنتاکتور دومی متصل شد.

برای پایداری مدار کنتاکتور دوم،یک تیغه باز این کنتاکتور با شستی استارت دومی سری شد.
شرح مدار:

عملکرد این مدار به صورتیست که،تا موتور اول به کار نیفتد،موتور دوم را نمی توان به کار انداخت.

با زدن شستی استارت اول،جریان به کنتاکتور اول رسیده،دو تیغه باز کنتاکتور اول بسته شده و موتور اول به کار می افتد.

با زدن شستی استارت دوم،جریان از تیغه باز کنتاکتور اول که بسته شده،می گذرد و به کنتاکتور دوم رسیده،تیغه باز این کنتاکتور بسته شده،موتور دوم نیز به کار می افتد.

با زدن شستی استپ،جریان مدار قطع شده،هر دو موتور از کار می افتد.

اگر قبل از زدن شستی استارت اولی و به کار افتادن موتور اول،شستی استارت دوم زده شود اتفاقی در مدار روی نمی دهد.

نکات مهم:

در این مدار تیغه باز کنتاکتور اول نقشی اساسی ایفا می کند،به طوری که مدار راه اندازی دو موتور سه فاز یکی پس از دیگری با قرار دادن این تیغه در انشعاب دوم معنا پیدا می کند.
لذا دقت در به کار بردن این تیغه امری مهم و ضروریست.

همچنین رعایت نکات ایمنی نیز مانند همیشه دارای تقدم می باشد.

تابلو برق صنعتی:

مطالب مشابه :

تابلو برق

تابلو برق

تابلو برق

تابلو برق

تابلو برق

تابلو برق

تابلو برق صنعتی:

تابلوهاي برق

تابلو برق صنعتی:

تابلو برق صنعتی