تاملي در سخنان دكتر قاسم غني در مورد تصوف

اساس مهم مذهب فلوطین (‌وحدت وجود)‌است كه ممكن است باين عبارت معروف كه « بسيط الحقيقه كل الاشياء و ليس بشيء منها» .

موضوع وحدت وجود در فلسفه نوافلاطونیبيش از هر چيز نظر صوفيه را جلب كرده است. زيرا

وحدت وجودي همه ي دنبا را آينه ي قدرت حق مي بيند و هر موجودي در حكم آينه ي است كه خدا در آن جلوه گره شده باشد

ولي اين مرايا همه ظاهر و نمود است و هستي مطلق و وجود حقيقي خداست . انسان بايد بكوشده تا پرده ها را بدرد و خود را مورد جلوه كامل جمل حق قرار دهد و به سعادت ابدي برسد.

حقيقت يكي است و منشأ وجود همان حقيقت واحده است ،

جميع موجودات تراوشي از مبدأ احديث كه به طريق تجلّي و فيَضان و انبعاث از او صادر گشته و همان مبدأ بي مي گردد

واحد همه اشيا است و هيچ يك از اشياء نيست

هستي مطلق اوست و مابقي نمود است يعني شيه به هستي است . بعبارة اخري ماوراي «وجود مطلق» كه خداست مابقي عدم شبيه به هستي است و نيست « هستي نما» است.

خدا در عين اين كه مصدر همه اشيا است يعني همه چيز از او صادرشده هيچ يك از اشياي صادر شده نيست.

تنها چيزي كه مي دانيم اين است كه خداواجب‌الوجود و تام الكمال است

خدا حتي بالاتر از وجود است و وجود فيضي است از فيوضات او .

خدا مبدأ خير و فيض است . جميع كائنات از آن فيض الهي زاييده شده و كمال هر يك بسته به نزديكي و دوري از آن فيض الهي است.

تاثير عميق فلسفه ي افلاطونيان جديد و يك سلسله موثرات خارجي ديگر تصوف به شكلي در آمد كه مورد تكفير واقع شد و جماعتي از بزرگان صوفيه را زحمت افتادند و بعضي به قتل رسيدند و اين پيش آمدها سبب شد:

1- كه صوفيان اسرار خود را از نامحرامان مكتوم بدارند و كلمات خود را مرموز و ذووجوه ادا كنند .

اساس شعر بر « صنعت » نيست در حالي كه در ادواري كه تصوف و عرفان در شعر نفوذ پيدا مي كند و مخصوصا در ادواري كه صوفيه آزادي گفتار نداشتند و مورد مزاحمه مدعيان بودند، ناگزير شدند با رمز و اشاره و ابهام و كنايه سخن بگويند. صنعت پايه ي شعر شد . بهترين نمونه ي اين صنعت ظريف در شعر حافظ است.

خلاصه به تدريج عرفان را بسيار مرموز ساختند و نيز در آن اصطلاحات مبهم و ذووجوه و مستعد تفاسير گوناگون به وجود آوردند.

2- ظواهر شرع را رعايت نمايند و مخصوصا در صدد بر آمدند كه عرفان و تصوف را به وسيله تفسير و تاويل با قرآن و حديث تطبيق كنند و انصاف اين است كه ازعهده ي اين مهم به خوبي برآمدند و پايه تاويل را به جايي گذاشتند كه دست فیلون یهودی تاويل كننده تورات هم به آن نخواهد رسيد و بعد از تصوف و عرفان را اسلام حقيقي و ديانت واقعي جلوه داده و گفتند : ما ز قرآن مغز را برداشيم ..

مولانا جلال الدين رومی بهترين مترجم و معرف افكار فلوطین و فلسفه ي نو افلاطوني است و هر كسي در ديوان و مثنوي اين عارف بزرگ كه حكم دائرة المعارف عرفا است تتبع كرده باشد تقريبا تمام مسائل فلسفه ي نوافلاطوني را در آن خواهد يافت.

مثنوي مولوی

از همان بيت اول كه

بشنو از نی چون حکایت می کند وز جدایی ها شکایت می کند

تا پايان دفتر ششم كه

چون فتاد از روزن دل آفتاب ختم شد والله اعلم بالصواب

كه قريب بيست و شش هزار است هم كتاب مملو از نكات و اشارات حكمت نوافلاطوني است كه مولانا رومي رنگ قرآن و حديث به آن زده به مذاق مسلمين در آورده و با بهترين اسلوب بيان كرده است.

حتي همان مقدمه دفتر اول كه يعني پنجاه بيت اول خلاصه اي است از اصول عقايد و امهات مسائل نوافلاطونيان ...

تاملي در سخنان دكتر قاسم غني در مورد تصوف

بشنو از نی چون حکایت می کند وز جدایی ها شکایت می کند

مطالب مشابه :

شماره تلفن

اطلاعات 15 روز استراحت بعد از انتقال

شماره تلفن كارشناسان (پزشکان شرکت کننده در برنامه های جام جم)

مراكز مجاز اهدا جنين اعلام شد.

گزارش طرح نحوه اهدا جنين به زوجين نابارور

مامان سحر

مجله 112

تاملي در سخنان دكتر قاسم غني در مورد تصوف