نحوه آغاز يک پروژه گاوداری

جهت شروع يک پروژه پرورش دام و صنايع وابسته، در مراحل ابتدائي نياز به تهيه مکاني مناسب جهت احداث دامداري و سپس اخذ کليه مجوزهاي لازم از سازمانهاي ذيربط مي باشد که در ذيل به طور مشروح مراحل گوناگون کار بيان گرديده است:

زمين
مشخصات زمين مناسب جهت احداث
زميني كه جهت احداث ساختمانها و تأسيسات، توسط متقاضي و برابر ضوابط نظام دامپروري ارائه مي شود، مي تواند به يكي از شكلهاي زير باشد:

الف: زمينهاي سنددار
ب: زمينهاي استيجاري
ج: زمينهاي فاقد سند ( به شرط احراز مالكيت)
د: زمينهاي مشاع
ح: زمينهاي اصلاحات ارضي مفروزالرعيه
و: زمينهاي واگذاري از طريق هيأتهاي هفت نفره يا كميسيون مواد 31 يا 32 قانون واگذاري زمينهاي موات

زمينهاي كشت علوفه
در خصوص صدور پروانه تأسيس دامداريهايي كه درآنها نشخواركنندگان يا اسب، پرورش داده و نگهداري مي شوند، متقاضي جهت تأمين علوفه دامداري خود برابر ضوابط نظام دامپروري، بايد داراي يكي از شرايط زير باشد:

الف: مالك زمين كشت علوفه باشد.
ب: مستاجر زمين كشت علوفه باشد.(مدت اجاره حداقل 5 سال)
ج: متصرف بلامعارض زمين كشت علوفه بوده و آن را در اختيار داشته باشد.
د: مالك زمينهاي واگذاري از طريق هيأتهاي هفت نفره يا كميسيون ماده 31 قانون.
ه: با كشتكاران علوفه، قرارداد خريد علوفه تنظيم كرده باشد.
و: متقاضيان پرورش طيور صنعتي و بومي، كه داراي زمين جهت كشت مواد اوليه خوراك طيور باشند، با توجه به ميزان ارائه زمين ، در صدور پروانه تأسيس، الويت نسبي دارند.

ضوابط فني مورد نياز براي زمين
الف- فواصل
حداقل فاصله محدوده تأسيسات دامداريها و كارخانجات با واحدهاي مشابه و غير مشابه و همچنين با شهر، شهرك و روستا(مناطق مسكوني)، جنگل، رودخانه، دريا و ساير عوارض طبيعي، حريم فرودگاه، جاده، راه آهن، خطوط اصلي انتقال نفت و گاز، شبكه هاي فشار قوي برق و واحدهاي صنعتي (عوارض تأسيساتي)، براساس مفاد مندرج در جدول، فواصل تعيين مي شود.
تبصره1: در مواقع اضطراري و يا ارائه دلايل مستدل، كميسيون مركزي مجاز است، نسبت به كاهش يا افزايش حداقل فواصل مذكور مندرج در جدول فوق الذكر، تصميم لازم را اتخاذ كند.
تبصره2: در خصوص بعضي از انواع كارخانجات و واحدهاي پرورش بعضي از حيوانات كه در جدول فواصل نامي از آنها برده نشده است، براساس توضيحاتي كه در فصول اختصاصي پرورش هر كدام از آنها ذكر شده اقدام مي شود.

ب-عوارض جغرافيايي و اقليمي
1- در حد امكان، محل تأسيسات بايد به گونه اي انتخاب شود، كه جهت وزش باد از سوي مناطق مسكوني به طرف دامداري باشد.
2- محل تأسيسات در مورد حيوانات پوستي غير نشخوار كننده، به خصوص جوندگان، بايد طوري احداث شود كه از نظر عبور و مرور، ساير حيوانات و جوندگان وحشي به داخل تأسيسات جلوگيري به عمل آيد.
3- محل تآسيسات نبايد در مسيلهاي شناخته شده، قرار گيرد.

مجوزها و نحوه دريافت آنها
انواع مجوزها
مجوزهايي كه به عنوان اجازه اشتغال، براي فعاليتهاي مختلف دامداري يا اداره كارخانجات و كارگاهها صادر مي شود، به شرح ذيل است:

الف- موافقت اصولي
مجوزي است كه، قبل از صدور پروانه تأسيس به متقاضيان فعاليتهاي دامداري، مرغداري، كارخانه... در چهارچوب سياستها و ضوابط نظام دامپروري صادر مي گردد.
مدت اعتبار موافقت اصولي 6 ماه است و در موارد ضروري 6 ماه ديگر تمديد مي گردد.
هنگام صدور موافقت اصولي يا پروانه تأسيس و بهره برداري بايستي هر يك از مجوزها به نام يك نفر يا شركت ثبت شده باشد.
در صورتيكه تعدادي از افراد حقيقي درخواست صدور مجوز بنمايد، بايستي قبلاً با ارائه وكالت بلاعرض به نام يكي از سهامداران، زمينه اجراي مقررات مزبور را فراهم آورند.
همچنين فروش و انتقال موافقت اصولي تحت هر شرايطي ممنوع است.

ب- پروانه تأسيس
مجوزي را كه هر متقاضي براي احداث ساختمانها و تأسيسات هر نوع واحد دامداري، كارخانه يا كارگاه، كه داراي ضوابط نظام باشد و بايد دريافت نمايد، پروانه تأسيس مي گويند.
مدت اعتبار پروانه تأسيس 2 سال و با نظر كميسيون صدور پروانه استان به مدت يك سال ديگر قابل تمديد است.
چنانچه پس از پايان تمديد اعتبار پروانه تأسيس عمليات احداث واحد به پايان نرسيده باشد، در صورت ارائه مدارك و دلايل مستند و موجه از طرف متقاضي پروانه تأسيس حداكثر براي مدت يك سال ديگر به صورت اضطراري قابل تمديد است.
صدور پروانه تأسيس بايستي به نام يك نفر يا شركت ثبت شده باشد.
در صورتيكه تعدادي از افراد حقيقي درخواست صدور مجوز بنمايد، بايستي قبلاً با ارائه وكالت بلاعرض به نام يكي از سهامداران، زمينه اجراي مقررات مزبور را فراهم آورند.
فروش و انتقال پروانه تأسيس به غير، با كمتر از 50درصد پيشرفت فيزيكي ساختمانها و تأسيسات ممنوع است و منجر به ابطال پروانه مي شود،و با پيشرفت فيزيكي بيش از 50 درصد، در صورت انتقال كليه اراضي، امكانات، تسهيلات، تعهدات و اختيارات به طور يكجا و با كسب اجازه از كميسيون صدور پروانه استان، بلامانع است.
دارندگان پروانه تأسيس بايد، به محض اتمام ساختمانها و تأسيسات و قبل از بهره برداري، مراتب را به طور ترتيبي به كميسيون صدور پروانه استان اعلام نمايند.

ج- پروانه بهره برداري
مجوزي را كه متقاضيان پس از تأسيس واحد، در موعد مقرر و برابر ضوابط، دريافت مي دارند، پروانه بهره برداري مي نامند.
پس از اعلام خاتمه عمليات از سوي دارنده پروانه تأسيس، كميسيون صدور پروانه استان، موظف است حداكثر ظرف مدت دو هفته زمينه بازديد مشترك كارشناسان دامپروري و دامپزشكي را از تأسيسات مربوط فراهم و در صورتي كه عمليات ساختماني و تأسيساتي مطابق با طرح باشد و مراتب مورد تائيد كارشناسان مربوط قرار گيرد، حداكثر ظرف مدت يك هفته، پروانه بهره برداري صادر كند.
تبصره 1: در صورت ضرورت نوسازي واحد دامپروري در همان پلاك يا مرمت و بهسازي واحد يا توسعه، موضوع پس از طرح در كميسيون استان و كسب نظر موافق كميسيون، مراتب موافقت جهت انجام اموراداري، به صورت كتبي با تعيين زمان لازم حداكثر 6 ماه براي مرتب و بهسازي و 2 سال براي نوسازي يا توسعه واحد به متقاضي اعلام گردد.
تبصره 2: در موارد خاص، صدور كارت شناسايي يا شناسنامه دامداري به منظور تحقق زمانبندي شده نظام دامپروري براي واحدهاي پرورش دام و طيور با تصويب كميسيون مركزي صدور پروانه بلامانع است.
در موقع صدور پروانه بهره برداري، پروانه تأسيس از متقاضي پس گرفته باطل و در پرونده نگهداري مي شود.
در پروانه هاي صادره، نكات ذيل بايد مشخص شود:

1- مشخصات واحد
بايد وقوع، چگونگي بهره برداري،ظرفيت، مساحت زمين و مساحت زيربنا، در كليه پروانه ها قيد شود. در خصوص پروانه هاي دامداري، نواد و تعداد دام موجود نيز، بر حسب مورد ذكر مي گردد.
تبصره1: شيوه بهره برداري براساس جدولهاي تنظيم شده در دستورالعمل تعيين شماره پروانه منضم به((نظام)) مشخص مي شود.
تبصره2: در مورد واحدهاي موجود، محاسبه ظرفيت، براساس مباني ذكر شده در((نظام)) يا در ذيل نقشه هاي تيپ يا الگويي و بر پايه تأسيسات موجود آن واحد مي باشد.

2- مدت اعتبار
مدت اعتبار پروانه و مجوزهاي بهره برداري 5 سال و پس از سپري شدن مهلت اعتبار، در ذيل همان پروانه به مدت 5 سال ديگر قابل تمديد است.
تبصره1: تمديد واحدهائي كه قبلاً پروانه دريافت داشته اند، بر روي فرمهاي جديد با ذكر شماره و تاريخ پروانه قبلي صورت
مي گيرد و در قسمت تمديد نوبت اول، مهر و امضاء خواهد شد.
چنانچه در پايان مهلت اعتبار پروانه، هيچ گونه ساختماني احداث نشده يا رفع نواقص و تكميل عمليات صورت نگرفته باشد و دارنده پروانه نتواند عذر موجهي ارائه نمايد، پروانه مربوط پس از طرح در كميسيون، لغو مي شود و مراتب جهت قطع كليه امتيازات به واحد زيربط اعلام مي شود.

متقاضيان بايد در خصوص صدور پروانه به تعهدات زير عمل كنند:
1- احداث هر نوع تأسيسات و ساختمان اضافه بر طرح و نقشه مصوب، بدون جلب موافقت قبلي مرجع صادر كننده پروانه، از سوي متقاضي ممنوع است. همچنين، استفاده از ساختمانها و تأسيسات و تجهيزات به جز در موارد مربوط، توسعه، فروش و انتقال نيز، بدون كسب اجازه ممنوع مي باشد، در اين خصوص، از متقاضيان تعهدنامه اخذ خواهد شد.
2- چنانچه مالك زمين بعد از صدور پروانه با كسب اجازه از كميسيون صدور پروانه،واحد خود را به شركت تبديل كند، اين تغيير نام پروانه،حتي قبل از احداث ساختمان دامداري يا كارخانه(در مدت تأسيس)، به نام شركت، بلامانع است.
3-به شرط ارائه وكالتنامه رسمي 4 ساله غيرقابل عزل، از سوي ساير شركاء تغيير نام پروانه به نام هريك از شركاء نيز بلامانع خواهد بود.
4- كليه مزاياي ناشي از پروانه هاي صادره به صاحبان آنها تعلق دارد و انتقال آن به غير ممنوع است.
5- دامداران، مجاز به پرورش و نگهداري دام، بيش از ظرفيت قيد شده در پروانه نيستند.
6- دامدارن نبايد با دريافت يك پروانه، نسبت به پرورش انواع دام، اقدام كنند.

و- مجوز بهداشتي
مجوزي است كه سازمان دامپزشكي كشور به منظور رعايت مسائل بهداشتي و قرنطينه اي در بهره برداري از كارخانجات و كارگاههاي موضوع اين نظام كه مجوز تأسيس آن را از وزارت صنايع يا ديگر دستگاهها صادر مي نمايند،صادر مي گردد.

مدارك مورد نياز جهت دريافت مجوز
اشخاص حقيقي يا حقوقي كه بخواهند نسبت به دريافت پروانه تأسيس و بهره برداري، دامداري يا كارخانه هاي مرتبط اقدام كنند، بايد مدارك ذيل را ارائه نمايند:

الف- مدارك مربوط به زمين تأسيسات

1- در مورد اراضي داراي سند مالكيت: اصل اسناد مالكيت به همراه يك نسخه فتوكپي ازآنها.
2- در مورد اراضي استيجاري: اجاره نامه رسمي غيرقابل فسخ به مدت حداقل 20 سال، كه بدين منظور تنظيم شده است.
تبصره: در مورد زمينهاي اوقافي مدت و موضوع اجاره براساس نظريه اداره اوقاف محل تعيين مي گردد.

3- در مورد اراضي فاقد سند مالكيت: مستند تصرف و احراز مالكيت، كه به تائيد مديريت جهاد شهرستان يا اداره كل منابع طبيعي استان بنا به مورد رسيده باشد و همچنين، امضا وارائه تعهد رسمي و ثبتي مبني بر اينكه پس از صدور پرانه در صورت اثبات صحت عدم مالكيت، پروانه صادره فوراً لغو مي شود و متقاضي حق اعتراضي ندارد و بايد خسارتهاي وارده را نيز، جبران كند.

4- در مورد اراضي مشاع: گواهي لازم به نام خود، مبني بر تعيين مساحت زمين، از مرجعي كه توسط مديريت جهاد شهرستان معرفي مي شود، همچنين نقشه زمين مورد نظر، جهت ايجاد تأسيسات كه به تائيد و امضاي كليه مالكين زمين و در صورت عدم امكان دسترسي به كليه مالكين، به تصديق عده اي از مالكين آن رسيده باشد.
تبصره1: نظر به اينكه پروانه مورد نظر به نام متقاضي صادر مي شود.بايد افراد نام برده، طي استشهد اراضي مشاع(فرم شماره 5) متعهد شوند كه پس از تقسيم و افراز ملك، زمين ياد شده در تصرف شخصي كه پروانه به نام او صادر خواهد شد، باقي بماند. اين فرم و نقشه مذكور بايد به تصديق شوراي محل وقوع ملك، يا نزديكترين شوراي محل برسد.
تبصره2: در صورتي كه زمين محل احداث تأسيسات، متعلق به چند نفر باشد، به شرطي پروانه به نام يكي از مالكين صادر مي گردد كه وكالتنامه رسمي غيرقابل عزل حداقل- به مدت 5 سال( فرم شماره 4) از ساير مالكيم مبني بر اجازه ايجاد تأسيسات و دريافت پروانه به نام خود ارائه نمايد.

5- در مورد زمينهاي اصلاحات ارضي مفروزالرعيه: گواهي لازم مبني بر مالكيت يا تصرف زمين و بلامعارض بودن آن، و همچنين تائيديه حدود و مشخصات و مساحت زمين از مديريت كشاورزي محل و نيز، نقشه تفكيكي اراضي محل كه زمين مورد نظر جهت احداث تأسيسات در آن مشخص شده باشد.

6- در مورداراضي واگذاري از سوي سازمانهاي كشاورزي يا سازمان جنگلها و مراتع: صورت مجلس واگذاري زمين و همچنين، نقشه و كروكي موردنظر جهت احداث تأسيسات.
ب- مدارک مربوط به زمين کشت علوفه
در مورد واحدهائي كه برابر ضوابط نظام دامپروري احتياج به ارائه اراضي كشت نباتات علوفه اي دارند:

1- گواهي از مديريت كشاورزي محل، مبني بر وجود مقدار كافي آب جهت كشت نباتات علوفه اي يا گواهي امور آب استان، مبني بر بلامانع بودن حفر چاه و تأمين آب مورد نياز كشت نباتات علوفه اي.

2- مدارك مالكيت زمين مورد نياز، اجاره نامه رسمي غير قابل فسخ با ارائه قرارداد رسمي و غيرقابل فسخ كشت علوفه به مدت حداقل 5 سال با كشتكاري كه زمين ايشان از نظر ميزان توليد علوفه و حدود و مشخصات آن به تائيد مديريت كشاورزي محل رسيده باشد.
بديهي است، مجموع تعهدات كشتكار طرف قرارداد، نبايد بيش از قابليت توليد زمين وي باشد. زمان شروع اجاره يا قرارداد خريد علوفه از تاريخ پيش بيني شروع بهره برداري خواهد بود.
تبصره1: در مورد زمينهاي اوقافي مدت اجاره براساس نظريه اداره اوقاف محل تعين مي گردد.
تبصره2: در صورتي كه محل زمين كشت نباتات علوفه اي در مجاورت محل تأسيسات دامداري نباشد، بايد زميني بدين منظور اختصاص داده شود تا از نظر فاصله اشكالي در حمل علوفه از محل كشت به محل دامداري به وجود نيايد. ميزان اين فاصله منوط به نظر كميسيون استاني خواهد بود.
تبصره3: در صورتي كه زمين نباتات علوفه اي در استان ديگري باشد، تائيديه سازمانهاي كشاورزي هر دو استان، الزامي است.

3- در مورد زمينهاي سنددار، فتوكپي نقشه تفكيكي پلاك اصلي كه پلاكهاي فرعي در آن، مشخص و به تائيد مديريت جهاد شهرستان محل رسيده باشد. در مورد اراضي فاقد سند مالكيت، كروكي يا نقشه تقريبي كه محل اراضي مورد نظر بر روي آن مشخص شده باشد و جهتهاي چهارگانه آن با متراو زمين و ابعاد محدوده، معين شده و به تائيد شوراي محل روستاي وقوع ملك يا نزديكترين شورا و مديريت كشاورزي با حفظ مسئوليت متقاضي رسيده باشد.
طرح توسعه
در مرحله تأسيس اجازه توسعه داده نمي شود دارندگان پروانه بهره برداري،تنها در صورتي اجازه توسعه دارند، كه علاوه بر رعايت كليه شرايط لازم، توانايي مديريت آنها جهت ظرفيتهاي بالاتر مورد تائيد كميسيون صدور پروانه استان قرار گيرد. بديهي است كه توسعه هر واحد بايد متناسب با سياست ها و راهبردهاي اعلام شده توسط معاونت امور دام وزارت جهاد باشد.
تبصره: بديهي است كه توسعه هر واحد حداكثر تا سقف ظرفيتهاي مجاز با رعايت سياستها و راهبردهاي اعلام شده توسط معاونت امور دام مي باشد.
تبديل يا تغيير کاربري مجوز
تبديل، اعم از اينكه بخواهد در نوع دام، نواد يا شيوه بهره برداري صورت گيرد، با در نظر گرفتن اولويتهاي منطقه اي، در چهارچوب سياستهاي وزارت جهادسازندگي، بلامانع است. در مورد تبديل دامداري از يك نوع به نوع ديگر و نيز تبديل نواد يا نحوهُ بهره برداري در صورت داشتن كليه شرايط لازم جهت فعاليت جديد، پروانه قبلي باطل و پروانه بهره برداري جديد صادر مي شود.
پس از تشريح کليات مربوط به نحوه و مراحل اخذ مجوزهاي لازم جهت احداث مراکز پرورش دام و طيور و صنايع وابسته، در ادامه اختصاصا به تشريح انواع و چگونگي اخذ مجوزهاي مربوطه جهت احداث مراکز پرورش و نگهداري گاوهاي شيري و پرواري و همچنين کشتارگاه هاي صنعتي ويوه دام و طيور خواهيم پرداخت.
پرورش گاو
پرورش گاو مي تواند به منظور بهره برداري به صورت داشتي، اعم از نواد شيري و گوشتي، توليد اسپرم، يا با هدف تليسه آميخته و اصيل يا به صورت پرواربندي گوساله صورت گيرد.
در هر حال، نواد گاو در هر يك از موارد فوق، مي تواند بسته به مورد اصيل، آميخته يا بومي باشد.
الف- ضوابط صدور پروانه تأسيس واحدهاي گاوشيري
1- ظرفيت: ظرفيت گاوداري شيري جديد التأسيس، نبايد از 20 رأس كمتر باشد و ظرفيتهاي بيشتر به شرح زير تعيين مي شود.
- واحدهاي كوچك به ظرفيت 20 الي 50 رأس گاو مادر.
- واحدهاي متوسط به ظرفيت 51 الي 150 رأس گاو مادر.
- واحدهاي بزرگ به ظرفيت 151 الي 300 رأس گاو مادر.
- واحدهاي خيلي بزرگ به ظرفيت بيش از 300 رأس گاو مادر (حداكثر 500 رأس)

2-زمين: حداقل زمين مورد نياز جهت تأسيس واحدهاي گاوداري شيري بر حسب ميزاني كه در ذيل نقشه هاي منضم به ((نظام)) قيد شده است، مشخص مي گردد.
زمينهاي زراعي موردنياز (خريد قطعي، واگذاري، اجاره حداقل 25 ساله) جهت كشت نباتات علوفه اي به ميزان يك هكتار براي رأس گاو اصيل، يك هكتار براي 3 رأس گاو و دورگ و يك هكتار براي 4 رأس گاو بومي است كه بتواند حداقل يك سوم كل نياز مواد غذايي دام را تأمين كند.بقيه نياز غذايي توسط دامدار و از طريق مواد غذايي متراكم تآمين مي شود.
تبصره: در مناطق گيلان، مازندران، گرگان و گنبد، ميزان زمين زراعي مورد نياز مي تواند تا مقدار 30 درصد، كاهش پيدا كند.(به عنوان مثال، 7/0 هكتار جهت دو رأس گاو اصيل)

3-نقشه و جايگاه: جهت نگهداري و پرورش گاو شيري نقشه هاي تيپ براي ظرفيتهاي10-20-30-50-75-100 رأس براي اقليمهاي سردسير، گرمسير و معتدل به شرح منضم به نظام طراحي، پيش بيني و ترسيم شده است. مباني محاسباتي نقشه هاي تهيه شده بر حسب هر رأس گاو مولد تعيين گرديده و متوسط مساحت زيربناي مفيد موردنياز براي يك رأس گاو مولد(مادر)، 6/15 متر مربع مسقف و 5/19 متر مربع غير مسقف است، كه براساس تركيب گله و نيازهاي جنبي، به طور تقريب، به شرح زير مي باشد:
...

ترکيب گله و تاسيسات مورد نياز
مسقف (مترمربع)
غير مسقف (مترمربع)

جايگاه گاو شيرده و خشک
5
10

تليسه پاي کل تا زايش
26/1
52/2

گوساله 12- 6 ماهه (ماده)
5/0
1

گوساله 12-6 ماهه (نر پرواري)
5/0
1

گوساله 6- 5/2 ماهه
47/0
95/0

گوساله 3 هفته تا 5/2 ماهگي
2/0
4/0

زايشگاه و گوساله داني (باکسهاي انفرادي)
72/0
-----------

بيمارستان
15/0
-----------

جايگاه گاو نر
15/0
3/0

انبار کنسانتره
25/1
-----------

هانگارد علوفه
2
-----------

سيلو
-----------
83/2

دفتر اداري و مديريت
6/0
-----------

واحد مسکوني
1
-----------

محوطه عمليات دامپزشکي
-----------
5/0

سالن انتظار، شيردوش، محل جمع آوري و
سردکن شير و موتورخانه 8/1
-----------

جمع زيربناي مفيد (مترمربع)
6/15
5/19

...
تبصره1: ساختمانهاي جنبي گاوداري تا ظرفيت يكصد رأس گاو مولد مطابق معيارهاي تعيين شده تهيه و طراحي مي شود و از ظرفيت يكصد رأس به بالا، به ازاي هر يكصد رأس ظرفيت گاو اضافي، مساحت زيربناي مفيد جايگاه موردنياز به شرح زير قابل افزايش مي باشد.
- داروخانه و بيمارستان 15 درصد
- گوساله داني و زايشگاه 50 درصد
- دفتر اداري و مديريت و مسكوني 30 درصد
- سالن انتظار، سالن شيردوش، گاوهاي محل 50 درصد
- محل جمع آوري و شير سرد کن به همراه موتورخانه
همچنين ساير ساختمانها بايد طبق زيربناي مفيد تعيين شود و به نسبت ظرفيت واحد گاوداري افزايش يابد.
تبصره2: با توجه به عوامل جوي و شرايط اقليمي موجود در مناطق مختلف كشور، بنا يه تشخيص كميسيون صدور پروانه استان، مي توان به جاي سكوي علوفه( غير مسقف) از انبار يا هانگار علوفه( مسقف) استفاده كرد.
تبصره3: در مناطق خيلي سرد، كه آخور و راهرو تغذيه در زير سقف قرار مي گيرد، مساحت زير بناي غير مفيد نسبت به ميزان تعيين شده تا 20 درصد قابل افزايش است.

4-فواصل: رعايت فواصل در خصوص تأسيسات گاوداري شيري، بر طبق جدول فواصل، منضم به ((نظام)) الزامي است.
ب- ضوابط صدور پروانه تأسيس واحدهاي پرواربندي گوساله
1-ظرفيت: ظرفيت هر واحد پرواربندي گوساله جديدالتأسيس، نبايد در هر دوره از 50 رأس كمتر و از 1000 رأس بيشتر باشد.
تبصره: شركتهاي تعاوني توليد و كشت و صنعتهاي واجد شرايط مي توانند، متقاضي اخذ پروانه تآسيس پرواربندي گوساله، بيش از هزار رأس در هر دوره باشند.

2- زمين: حداقل زمين مورد نياز جهت تأسيس واحدهاي پرواربندي گوساله بر حسب ميزاني كه در ذيل نقشه هاي منضم به ((نظام)) قيد شده است، مشخص مي شود.
زمينهاي ارائه شده جهت كشت نباتات علوفه اي بايد از انواع زمينهاي آبي باشد و به ميزاني تعيين گردد كه بتواند حداقل يك سوم كل نياز غذايي مورد نياز دام را تأمين كند.

3- نقشه و جايگاه: جهت پرواربندي و پرورش گوساله، نقشه هاي تيپ براي ظرفيتهاي 25-100 و 300 رآس در اقليمهاي سردسير و گرمسير به شرح منضم به كتاب طراحي، پيش بيني شده است.
مباني محاسباتي نقشه هاي تهيه شده بر حسب هر رأس گوساله پروار تعيين مي شود و متوسط مساحت زيربناي مفيد مورد نياز به ازاي هر رأس گوساله پرواري اصل در يك دوره، 85/4 متر مربع مسقف و 15/5 مترمربع غير مسقف و به ازاي هر رآس گوساله دورگ و بومي، 35/4 مترمربع مسقف و 5 مترمربع غير مسقف، به شرح ذير مي باشد.
...
شرح
گوساله اصيل
گوساله دورگ بومي

مسقف
غير مسقف
مسقف
غير مسقف

جايگاه گوساله نر
5/2
4
2
4

خانه کارگري
4/0
-----
4/0
-----

محل عمليات دامپزشکي
2/0
-----
2/0
-----

انبار علوفه
17/1
-----
17/1
-----

انبار کنسانتره
58/0
-----
58/0
1

سيلو
-----
15/1
-----
-----

جمع کل (مترمربع)
85/4
15/5
35/4
5

..
.تبصره1: در واحدهاي كمتر از يكصد رأس، احداث محل عمليات دامپزشكي ضروري نيست و در ظرفيتهاي بالاي 100 رأس به ازاي هر 100 رأس اضافه(علاوه بر آنچه كه در بالا اضافه گرديد)، 10 مترمربع مسقف و دو برابر آن بهاربند در نظر گرفته مي شود.
تبصره2: جهت بارگيري و تخليه گوساله بايد سكوي موردنياز پيش بيني شود.
تبصره3: با توجه به عوامل جوي و شرايط اقليمي در مناطق مختلف كشور، بنا به تشخيص كميسيون صدور پروانه استان، مي توان به جاي سكوي علوفه( غيرمسقف) از انبار علوفه (مسقف) استفاده كرد.

4-فواصل: رعايت فواصل در خصوص تأسيسات پرواربندي گوساله، بر طبق جدول فواصل منضم به ((نظام)) الزامي است.
تبصره1: تأسيسات موجودي كه جهت صدر پروانه بهره براري واحدهاي فوق الذكر به كار خواهد رفت، بايد به تائيد كميسيون صدور پروانه استان رسيده باشد و مبناي محاسبه ظرفيت چنين واحدهائي براساس آنچه كه در قسمتهاي قبلي ذكر شده است، مي باشد.
تبصره2: گاوداريهاي موجودي كه به علت عدم امكان رعايت فاصله مشمول دريافت پروانه بهره برداري نوسازي يا بهسازي نشوند، مي توانند برابر ضوابط انتقال، پروانه تأسيس دريافت كنند.
تبصره3: تمديد پروانه بهره برداري واحدهاي گاوداري شيري بالاي هزار رأس، كه قبلاً پروانه بهره برداري دريافت كرده اند،بلامانع است.
كشتارگاه صنعتي دام و طيور
به منظور استحصال بهداشتي و اقتصادي گوشت و استفاده صحيح از فرآورده هاي دامي و عرضه اصولي آنها به مراكز مصرف، تدوين نظام اجرائي مشخصي جهت كشتارگاههاي صنعتي و تأسيس مجتمع هاي كشتارگاهي ضروري است.
به طور کلي كشتارگاه ، شامل قسمتهائي جهت: بيهوشي، خونگيري، پوست كني، تخليه امعاء و احشاء، شقه كردن، بازرسي لاشه، دوش دادن و مرحله ورود به تونل سرد است که فضاهاي لازم براي اين مراحل به شرح زير است:

1- مرحله بيهوشي: فضاي لازم براي بيوش كردن يك رأس گاو 3 متر مربع و زمان لازم يك دقيقه است.
2- مرحله خونگيري: طول كانال لازم براي خونگيري يك رأس گاو 5/1 متر با عرض 80 سانتي متر براي هر پست خونگيري و مدت زماني كه براي خونگيري در نظر گرفته مي شود، 10 دقيقه است.
فاصله لازم بين خونگيري و ساير اعمال كشتار به طول 3 تا 4 متر است.
3- مرحله پوست كني: براي پوست كندن هر رأس گاو، كه حدود 10 تا 15 دقيقه طول مي كشد، 4 متر مربع در نظر گرفته شده است.
4- مرحله تخليه: فضاي لازم براي تخليه امعاء و احشاء و قفسه صدري به طول 3 متر و فضاي مورد نظر جهت تخليه محتواي محوطه بطني به طول 2 متر تعيين مي گردد.
5- مرحله شقه كردن: طول محل لازم براي شقه كردن 2 متردر نظر گرفته مي شود.
6- مرحله بازرسي: طول محل لازم براي بازرسي لاشه 2 متر در نظر گرفته مي شود.
7- مرحله دوش دادن: طول محل لازم براي دوش دادن 3 متر در نظر گرفته مي شود.
8- مرحله خنك كردن: جهت خنك نمودن لاشه هاي كشتاري قبل از توزيع يا ارسال به تونل انجماد، لازم است كه متناسب با ظرفيت كشتاري، اتاق سرد با حرارت 0 تا 4 درجه سانتي گراد ايجاد شود.
9- مرحله ورود به تونل: طول فاصله محل لاشه دوش داده شده تا تونل سرد، بايد 3 تا 4 متر باشد.
چون عمليات توزين پس از اين مرحله صورت مي گيرد، مي توان طول اين فاصله را براي انتظار لاشه ها در حد مورد نياز در نظر گرفت. در صورت طولاني شدن ريل در اين قسمت، مي توان به صورت ريلهاي رفت و برگشت و با فواصل متناسب طول اين قسمت را كوتاه كرد.
ابعاد محل استراحت گاوها كه بايد به وسيله نرده هاي لوله اي از هم جدا شود. 6/7 متر طول و 6 متر عرض است كه جهت 20 الي 25 رأس گاو در نظر گرفته مي شود.
در محل استراحت گاوها: بايد يك آبشخور وجود داشته باشد و شيرهاي آب بايد طوري تعبيه شوند كه آب كافي براي تميز كردن محل به سهولت در اختيار باشد. عرض راهرو بايد طوري باشد، كه حركت وسايل نقليه، جهت تخليه كود و دامهاي تلف شده، به خارج امكان پذير باشد.
همچنين كشتارگاه ها بايد، مجهز به تجهيزات تبديل ضايعات يا برنامه جهت تبديل ضايعات كه از قسمتهاي زير تشكيل شده است، باشند:
1- قسمت دريافت: در اين قسمت، لاشه هاي ضبطي دام و ضايعات كشتارگاهي دام وطيور به وسيله بالابر، به داخل ديگ پخت ريخته مي شود. خون توسط پمپ به مخزن و از آنجا به ديگ مخصوص پخت هدايت مي گردد.
2- قسمت پخت: در اين قسمت، مواد به وسيله بخار پخته و سپس خشك مي شود.
3- قسمت روغن گيري: پس از اينكه مواد ضبطي و ضايعات در ديگ پخته شد، به قسمت روغن گيري هدايت و در آنجا روغن گيري شده و روغن آن در مخزن روغن ذخيره مي گردد. باقيمانده مواد به قسمت خردكن رانده مي شود.
4- قسمت خردكن: در اين قسمت، مواد توسط آسياب خرد و سپس خشك مي شود و به صورت پودر گوشت و پودر خون و پودر استخوان در مي آيد.
5- قسمت بسته بندي: در اين قسمت، مواد پودر شده، پس از افزودن مواد آنتي اكسيدان ساير افزودنيهاي مورد نياز به تفكيك در كيسه ها ريخته مي شوند و از آنجا به انبار حمل مي گردند.
تبصره1: در كشتارگاه طيور، در صورتي كه پرها به واحد تبديل ضايعات ارسال نشوند، جهت آماده سازي پر، كشتارگاه بايد به دستگاه پرشويي و پر خشك كني مجهز باشد.
تبصره2: تأسيسات و تجهيزات دستگاه تبديل ضايعات بايد به طوري تعبيه شوند، كه به كيفيت پروتئين به دست آماده لطمه اي وارد نشود. ضمناً اصول انبارداري در مورد نگهداري و ذخيره پودر گوشت و پودر خون بايد از نظر رطوبت و حرارت و تهويه به صورتي رعايت شود، كه فرآورده هاي حاصل فاسد و آلوده به اجرام بيماري زا نگردد.
تبصره3: قسمت دريافت ضايعات بايد مجزا از قسمت بسته بندي و ذخيره توليدات باشد.
تبصره4: نصب دستگاه بوگير و تهويه هوا الزامي است.
ضوابط فني جهت تعيين محل احداث
1- از نظر موقعيت محل، كشتارگاه بايد در محلي احداث شود، كه از نظر راههاي ارتباطي به آساني بتوان دامهاي كشتاري يا نيمچه هاي گوشتي را به آن محل حمل كرد.
2- كشتارگاه بايد، در محيطي احداث شود كه امكان دسترسي به آب سالم و بهداشتي وجود داشته باشد. ضمناً محل احداث كشتارگاه بايد، دور از مراكز آلوده كننده، از قبيل: محل نگهداري يا دفع زباله و فضولات حيواني باشد.
3- كشتارگاه بايد، به سيستم فاضلاب، مطابق معيارهاي استاندارد مجهز باشد.
4- آب مصرفي كشتارگاه بايد، منطبق با ويژگيهاي آب آشاميدني كشور و از نظر بهداشتي مورد تائيد مراجع ذيصلاح باشد. جهت ذخيره سازي آب، وجود منابع هوايي الزامي است.
5- براي توليد بخار، انجماد و عمليات آتش نشاني مي توان، از آب غيرقابل شرب نيز استفاده كرد، مشروط بر اينكه لوله كشي آن، به صورت مجزا و علامت گذاري شده باشد.
6- كشتارگاه بايد داراي برق سه فاز صنعتي باشد و در سالن آن روشنايي به حد كافي وجود داشته باشد.
7- وسايل و ابزار كار بايد ضد رنگ و به آساني قابل تميز شدن باشند.
8- سقف سالنها بايد نسبت به حرارت و رطوبت عايق باشد.
9- ديوار سالنها بايد تا زير سقف سيمانكاري و با سطح صاف و غير قابل نفوذ پوشانيده شده و حتي المقدور رنگ آنها روشن باشد.
10- كف سالنها بايد از جنس بتن ساخته شده و حالت لغزندگي نداشته باشد.
11- جهت گرم يا خنك كردن و تهويه سالنها، بايد تجهيزات لازم نصب شده باشد.
12- استفاده از مس و سرب و آلياوهاي آنها در محلهائي كه امكان تماس اين مواد با گوشت و چربي وجود دارد، مجاز نيست.
13- تجهيزات و قسمتهائي از ماشين آلات كه در تماس با گوشت و چربي هستند، بايد به گونه اي ساخته شوند كه بتوان به سهولت آنها را از هم جدا و تميز كرد.
14- سالن كشتارگاه بايد داراي شيبي به ميزان دو درصد به طرف آبروها باشد.
15- وجود حمام و دوش و دستشويي به تعداد كافي در كشتارگاه ضروري است.
16- كارگران بايد داراي كارت بهداشتي باشند و در مواقع كار از روپوش مخصوص استفاده نمايند.
17- تجهيزات و ساختمان سالنهاي كشتارگاه بايد به نحوي باشد، كه ورود پرندگان و حشرات، و جوندگان به داخل آن امكان پذير نباشد.
18- به منظور شستشو و ضدعفوني وسايل حمل و نقل بايد محلي در نظر گرفته شود.
ضوابط صدور پروانه جهت كشتارگاههاي صنعتي دام و طيور
الف- ضوابط صدور پروانه تأسيس كشتارگاه صنعتي دام وطيور
1- ظرفيت: حداقل و حداكثر ظرفيت بر حسب نياز منطقه و پيشنهاد كميسيون استاني و با تائيد كميسيون مركزي تعيين مي گردد.
2- زمين: حداقل مساحت زمين مورد نياز براي احداث كشتارگاه، بايد سه برابر مساحت زيربناي ساختمانهاي آن باشد.
3- طرح و نقشه: جهت صدور پروانه تأسيس، ارائه طرح و نقشه توسط متقاضي، الزامي است.
نقشه الگويي يك نمونه از هريك از كشتارگاههاي دام و طيور، منضم به ((نظام)) است. ارقام ارائه شده در اين نقشه ها مي تواند به متقاضيان در تهيه طرح و نقشه مورد نظر كمك كند، ليكن در هر صورت، طرح و نقشه كشتارگاههاي صنعتي دام و طيور، بايد داراي مشخصات زير باشد:
1- ديواره اصطبل انتظار دام، بايد از كف سالن به ارتفاع 2/1 تا 2 متر سيمانكاري و كف آن از مصالح غيرقابل نفوذ ساخته شده باشد.
2- ارتفاع آبشخور در اصطبل انتظار دام، بايد بين 30 تا 50 سانتيمتر باشد.
3- در سالن آماده سازي فرآورده هاي دامي بايد تجهيزات لازم مانند: پاتيلهاي آبجوش، شاخ بر و مو پاك كن جهت تهيه كله و پاچه، دستگاه سيرابي، دستگاه روده پاك كني جهت تهيه روده، سيني مخصوص و قلابهاي پايه دار براي حمل و آويزان كردن دل و جگر موجود مي باشد.
4- ساختمان مجاري فاضلاب و كانالهاي مخصوص حمل اندرونه و غيره بايد طوري تعبيه شوند كه شيب مناسب داشته باشند و نظافت آنها به آساني انجام گيرد.
5- براي هريك از سالنهاي مربوط به پوست، روده، كله و پاچه، سيرابي پاك كني و دل وجگر بايد ناودانهاي انتقال جداگانه اي در نظر گرفته شود.
6- براي جداكردن و نگهداري دامهاي مشكوك، وجود جايگاه قفلداري در كشتارگاه ضروري است.
7- براي منجمد كردن گوشتهاي آلوده به انگل، وجود سردخانه مجزا و مخصوصي در كشتارگاه ضروري است.
8- براي ارائه خدمات دامپزشكي، وجود اتاق مجهز اختصاصي در كشتارگاه ضروري است.
9- تجهيزات سالن كشتار دام، كه بايد با تعدادي دام كشتاري، ساعات كار و تعداد كارگران متناسب باشد، به شرح ذير است:
تجهيزات بيهوشي، جراثقال، كمپرسور باد و تجهيزات مربوط به آن، قلاب، اره الكتريكي، دوش شستشوي لاشه، ترازو، چرخ دستي، سيني، ميز استريليزاتور، ابزار كشتار، دستگاه تهيه بخار آب، كوره لاشه سوز و وسايل حمل گوشت.
10- در صورتي كه پوست كندن بر روي برانكارد (گهواره) انجام مي شود، جنس آن بايد از نوع ضدرنگ باشد. و ارتفاع آن اندازه اي باشد، كه لاشه با زمين تماس پيدا نكند.
4- فواصل: رعايت فاصله در خصوص دامداريها و واحدهاي مشابه و غير مشابه و همچنين، مناطق مسكوني، عوارض تأسيساتي براي مفاد مندرج در جدول، فواصل الزامي است.
ب- ضوابط صدور پروانه بهره برداري براي كشتارگاه هاي صنعتي دام و طيور
صدور پروانه بهره برداري جهت كارخانجات خوراك دام، سردخانه ها، مجتمع هاي كشتارگاهي و كشتارگاهها، با هماهنگي اداره كل صنايع و سازمان جهادسازندگي استان و واحدهاي ذيربط صورت مي گيرد. در كليه موارد مذكور، صدور مجوز بهداشتي برابر قانون سازمان دامپزشكي انجام خواهد شد و بدون مجوز بهداشتي، امكان راه اندازي و بهره برداري از واحدهاي نام برده ميسر نيست.
ضوابط صدور پروانه جهت مجتمعهاي كشتارگاهي دام و طيور
الف- ضوابط صدور پروانه تأسيس مجتمعهاي كشتارگاهي دام و طيور
1-ظرفيت: حداقل و حداكثر ظرفيت تأسيس مجتمعهاي كشتارگاهي براساس تعداد دام منطقه و توجيه اقتصادي آن با پيشنهاد كميسيون استاني و با تائيد كميسيون مركزي تعيين مي گردد.
2-زمين: حداقل مساحت زمين مورد نياز براي احداث مجتمع كشتارگاهي بايد سه برابر مساحت زيربناي ساختمانهاي آن باشد.
3-طرح و نقشه: جهت صدور پروانه تأسيس ارائه طرح و نقشه توسط متقاضي الزامي است.
مجتمع كشتارگاهي دام، شامل: مجموعه اي از ميدان دام كشتاري، كشتارگاه صنعتي دام ( سالنهاي انتظار، سالن كشتار، اطاق سرد)، تونل انجماد، سردخانه، تجهيزات تبديل ضايعات، آماده سازي فرآورده ها و ... مي باشد.
مجتمع كشتارگاهي طيور، شامل: مجموعه اي از قسمت پذيرش، سالن كشتار، بسته بندي، تونل انجماد، سردخانه، تجهيزات تبديل ضايعات و سيستم تصفيه فاضلاب مي باشد.
مشخصات فني هر يك از اجزاي مجتمع كشتارگاهي تابع ضوابط قيد شده مربوط به خود، در اين نظام است.
4- فواصل: رعايت فواصل ما بين تأسيسات مورد نياز در داخل مجنمع الزامي نيست. رعايت فاصله در خصوص دامداريها و واحدهاي مشابه و غير مشابه و همچنين مناطق مسكوني، عوارض جغرافيايي و تأسيساتي، برابر مفاد مندرج در جدول فواصل در مورد كشتارگاهها مي باشد.
ب-ضوابط صدور پروانه بهره برداري براي مجتمعهاي كشتارگاهي دام و طيور
صدور پروانه بهره برداري جهت كارخانجات خوراك دام، سردخانه ها، مجتمعهاي كشتارگاهي و كشتارگاهها با هماهنگي اداره كل صنايع و سازمان جهاد سازندگي استان و واحدهاي زيربط، صورت مي گيرد. در كليه موارد مذكور، صدور مجوز بهداشتي برابر قانون سازمان دامپزشكي انجام خواهد شد. بدون مجوز بهداشتي، امكان راه اندازي و بهره برداري از واحدهاي نام برده، ميسر نيست.
تأسيسات و تجهيزات
برخي از تاسيسات و تجهيزات ضروري و مورد نيازي که بايستي در هنگام احداث يک دامداري يا کشتارگاه مدنظر قرار گرفته و جهت ساخت آنها اقدام گردد به شرح ذيل مي باشند:
1- قسمت معدوم کردن ضايعات
به منظور معدوم كردن تلفات و ضايعات در كليه واحدهاي دامداري، كارخانجات جوجه كشي و كشتارگاهها، بايد نسبت به حفر چاه تلفات، نصب كوره لاشه سوز، دفن يا تحويل آنها به مراكز تبديل ضايعات با رعايت كليه شرايط بهداشتي اقدام شود.
تبصره: در هر صورت كليه واحدهاي دامداري، كارخانجات يا كشتارگاهها بايد نسبت به تبديل، محو يا دفن تلفات و ضايعات خود، به نوعي كه باعث شيوع بيماري يا انتشار آلودگي نشود، اقدام كنند.

2- بخش تصفيه فاضلاب
تصفيه فاضلاب دامداريها و كارخانجات بر حسب مورد، داراي ضوابط مشروحه زير خواهد بود:
1- در نقاطي كه آبهاي تحت الارضي پائين باشد و در اطراف گاوداري، زمين كشاورزي وجود داشته باشد، گاوداري بايد داراي سيستم جمع آوري فاضلاب از سالن شيردوشي، محل پرورش گوساله و زايشگاه باشد و فاضلاب مزبور، جهت كاهش بار آلودگي و رسوب مواد معلق به حوضچه ترسيب هدايت شود و پس از رسوب گيري در حوضچه هاي مزبور، به زمينهاي كشاورزي جاري گردد.
2- در گاوداريهايي كه آبهاي تحت الارضي پايين باشد و در اطراف گاوداري زمين كشاورزي وجود نداشته باشد، فاضلاب بايد پس از عبور از حوضچه هاي ترسيب، به چاه فاضلاب هدايت شود.
3- در نقاطي كه آبهاي تحت الارضي بالا باشد و در اطراف گاوداري زمين كشاورزي وجود داشته باشد، فاضلاب بايد به حوضچه هاي ترسيب هدايت شود و پس از 24 ساعت توقف در حوضچه هاي مزبور، همراه با آبهاي كشاورزي در زمينهاي زراعتي جاري گردد.
4- در نقاطي كه آبهاي تحت الارضي بالا باشد و در اطراف گاوداري زمين كشاورزي وجود نداشته باشد، فاضلاب بايد به حوضچه هاي ترسيب هدايت و پس از 24 ساعت توقف، توسط دستگاه تخليه به محل مناسب ديگري حمل شود.
5- در خصوص گاوداريهاي كوچك و ساير دامداريها و كارخانجات جوجه كشي و ميادين دام، بسته به شرايط جغرافيايي و اقليمي و نوع دام و شيوهُ بهره برداري، فضولات بايد به نوعي جمع آوري و خارج شوند، كه باعث آلودگي واحد يا محيط زيست اطراف نگردند.
6- فاضلاب كشتارگاهها، بايد پس از تصفيه كامل حياتي و توليدي، در زمينهاي كشاورزي يا چاه فاضلاب، برحسب امكانات جاري شود.
7- تخليه فاضلاب كليه دامداريها، كارخانجات و كشتارگاهها به رودخانه، آب بندان، دريا و درياچه ممنوع مي باشد. در مواقع اضطراري، با نظر موافق كارشناسي محيط زيست بلامانع است.
3- لوازم و وسايل
1- كليه دامداريها بايد ، مجهز به تأسيسات و لوازم و وسابل مخصوص ضدعفوني، سمپاشي و همچنين، مجهز به وسايل ايمني باشند.
2- كاركنان دامداريها بر حسب وظيفه بايد، مجهز به كلاه، لباس كار و چكمه باشند و ساير وسايل بهداشتي و ايمني براي آنان در واحد مهيا باشد.

نحوه آغاز يک پروژه گاوداری

مطالب مشابه :

دانلود طرح توجیهی پرورش بوقلمون

پرورش بلدرچین

بلدرچین

نحوه آغاز يک پروژه گاوداری

اثر برخي‌ آنتي‌بيوتيك‌ها بر ميزان‌بازدهي‌ جوجه‌هاي‌ گــوشتي‌

ضوابط و دستورالعمل صدور پروانه داروخانه و مجوز توزيع دارو 1

نکاتی مهم پیرامون پرورش طیور

مصرف آنتي بيوتيك ها در طيور و ايجاد مقاومت (بخش دوم)