میزگرد گویندگی خبر
میزگرد گویندگی در خبر<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
News casting
مصطفی ملکی
در مقاله ای تحت عنوان «گوینده خبر یا روانشناس»، عملکرد گویندگان خبر CCNبعد از حادثه یازده سپتامبر در بخش برون مرزی بررسی شده بود. در قالب این مقاله یک سری ویژگی ها یا معیارهای گویندة خوب عنوان می شد. من فقط طرح مسئله می کنم تا دراین باره بیشتر صحبت کنیم. در مقاله آمده بود گویندگان CCN ، طوری خبر حادثه یازده سپتامبر را می گفتند، انگار که دنیا با این حادثه تمام شده است و ما به پایان عصر تمدن رسیده ایم یا نوع دوستی تمام شده است. اینها آنقدر در زبان شناسی مسلط بودند که انگار حقیقت محض را اعلام می کنند و مخاطبان باید بپذیرند.
در مقاله سرعت و میزان گفتار نیز بررسی شده بود. به این صورت که اینان وقتی می خواستند خبر مصیبت باری را بگویند و یک هیجان ایجاد کنند، معمولاً در هر دقیقه 120 کلمه را به مخاطب می گفتند ولی اگر قرار بود متن تسلیت را بگویند در هر دقیقه 90 کلمه می گفتند. منظورم این ریزه کاری ها و متغیر هایی است که یک گوینده را شاخص یا از ویژگی خودش سلب می کند.
نویسنده مقاله می گوید نوع و تُن صدای گوینده ها به قدری جالب بود که مثلاً در خبر دستگیری اولین گروه القاعده طوری القاء می کردند انگار مجرم های دستگیر شده به طور مادرزادی جنایت می کردند. در حالی که ممکن است خیلی از افراد القاعده واقعاً چنین ویژگی هایی نداشته باشند. گوینده های CCNموقعی که می خواستند خبر مصیبت باری را بگویند، از لباس هایی استفاده می کردند که رنگ روشنی دارد چون رنگ روشن از بار گناه می کاهد.
از نظر نگارنده، گوینده خبر باید آنقدر به اصول روانشناسی و گویندگی مسلط باشد که بتواند خیلی راحت با اعصاب مخاطب بازی کند. نویسنده می پرسد «انتظار شما در قرن 21 از یک گویندهخوب چیست؟»
آقای دکتر عالمی با این مقدمه بفرمایید ویژگیها یا معیارهای یک گوینده خوب چیست؟
اکبر عالمی
به نظر من اجرا در تلویزیون چه برای خبر و چه برای برنامه های دیگر یعنی بازیگری. یک شاخة اختصاصی و تخصصی از تئاتر است. به گونه ای که وقتی کسی روی صفحه تلویزیون ظاهر می شود باید بازی کند بدون اینکه احساس شود که او بازی می کند. همه باید باور کنند که او زندگی می کند. به همین دلیل مشخصات یک گوینده تلویزیون بویژهگوینده خبر از جهات مختلف باید بررسی شود که در جای خودش پارامترها و عناصر آن را اشاره می کنم.
نه فقط نوع تُن صدا، نه فقط رنگ لباس یا طرح لباس، حتی طرز نشستن و زبان بدن، پانتومیم و میمک یعنی حرکات چشم به عنوان دقیق ترین عنصر صورت مهم است.
اکبر عالمی: ابر و باد و مه و خورشید و فلک همه پشت صحنه فعالند تا یک مجری روی پردة تلویزیون، مسابقه، برنامة گفت وگو یا یک برنامه رسمی خبر
را اجرا کند.
در روانشناسی می گویند زبان می تواند دروغ بگوید ولی چشم نمی تواند. به همین دلیل عنصر بسیار مهمی به نام تماس نگاه یا تماس از طریق چشم وجود دارد. او چگونه با صورت خودش در تصویر درشت برنامه های خبری کار کند که مصنوعی به نظر نرسد؟ تماشاگر نباید تصور کند که او جلوی تلویزیون ژست می گیرد. گوینده نباید کلمات را با اطوار ادا کند.
بعضی از گویندگان می خواهند کلمات را با اطوار بیان کنند چون اصطلاحاً خودشان تصور می کنند شیک و قشنگ و امروزی، والا و باارزش حرف می زنند؛ در حالی که به نظر من منزلت خودشان را پایین می آورند.
زبان خبر زبان فاخر است. زبان کوچه و بازار نیست. زبان کتابت هم نیست. (مانند زبانی که استادان ادبیات در دانشگاههای ادبیات تدریس می کنند.) زبان خبر رسمی ترین زبان یک کشور است. پس گوینده با یک زبان رسمی حرف می زند و حق ندارد بگوید مجلس شوُرای اسلامی چون ما وارد شوُر (shoor)نمی شویم؛ بلکه وارد شُور(shor) می شویم یا اینکه نَشاط نگوید. سوییس را سوعیس تلفظ نکند.
ما باید یک مدیر هنری و یک معلم زبان که به فن بیان در تلویزیون هم تسلط داشته باشد، بکار بگیریم.
در حقیقت مجریان تلویزیون در تمام شبکه های تلویزیونی، خط اول تماس هستند. ویترین سلیقة مدیران یک تشکیلات به حساب می آیند. بعد از مدتی نماد و نشانة آن شبکه می شوند و باورپذیری از زبان آنها اتفاق می افتد.
مردم به آنها اعتماد می کنند. در حالی که می دانیم ابر و باد و مه و خورشید و فلک همه پشت صحنه فعالند تا یک مجری روی پردة تلویزیون، مسابقه، برنامة گفتگو و یا یک برنامة رسمی خبر را اجرا کند. وقتی گوینده ظاهر می شود باید لباس کلاسیکی داشته باشد.
محمد حسین سروش
چند ویژگی برای گویندة خبر قائل هستیم که سلیقه ای نیست؛ بلکه برگرفته از ویژگی های گوینده های برتر رسانه های خبری جهان است.
اولین ویژگی مهارت ارتباطی است. BBCدر خصوص این ویژگی می گوید: « میل و رغبت و آرزوی ایجاد ارتباط» نمی گوید داشتن مهارت ارتباطی تنها».
گوینده باید این مهارت را درونی کرده، پذیرفته باشد و به نوعی رغبت انسانی تبدیل کند. گوینده برای ایجاد ارتباط باید شوق داشته باشد.
عالی ترین شکل ارتباط این است که کسی در جستجوی فرصت برای ایجاد ارتباط با انسان باشد. این موضوع از ویژگی های مشترک هر فردی است که در رسانه سخن می گوید. افرادی که این ویژگی را ندارند، مناسب رسانه نیستند و سرمایة رسانه که همان اعتبار و اعتماد مردم است را به دست نخواهند آورد.
به اعتراف اغلب کارشناسان جهانی، گوینده و اعتبار رسانه دو روی یک سکه هستند. عملکرد گوینده یعنی اعتبار یک رسانه. اعتبار رسانه یعنی اعتماد به رسانه.
از ویژگیهای دیگر برای گوینده خبر اطلاعات عمومی بالا است. شناخت خبر لازم است. رسانه شناسی لازم است. زبان معیار خبر لازم است. گوینده باید سواد و مدرک مناسب داشته باشد. بیان و گفتار خوب داشته باشد. بیان خوب یعنی داشتن اندام گفتاری سالم. باید همة اندام گفتاری گوینده خبر سالم باشد.
بعد از آن گفتار خوب مهم است. یعنی داشتن یک سکوی مطمئن علمی و زبانی. گاهی لازم می شود گوینده از متن خارج شود و چیزی بگوید. گاهی گویندگان ما در تلة چنین فرصتی قرار می گیرند و خودشان باید جملاتی بگویند. اگر گوینده سکوی علمی و زبانی نداشته باشد، غافلگیر می شود و اعتبارش را از دست می دهد.
مصطفی ملکی
خانم شیرازی علاوه بر مطالبی که گفته شد، اگر معیارهای دیگری مدنظر دارید بفرمایید. همچنین توضیح دهید گوینده و مجری خبر چه تفاوتهایی دارند؟
مهناز شیرازی
من به عنوان کسی که در این کار، شرایط اجرایی را پشت سر می گذارد صحبت می کنم. آقایان دربارة شرایط علمی و استاندارد صحبت کردند که اجرای آن نیز مهم است.منظورم این است که بعد عملیاتی قضیه هم مورد توجه باشد. مثلاً شبکه های بزرگ خبری برای استخدام گوینده تمام شرایط را می سنجند. گوینده ای می آورند که متبحر باشد و آموزش می دهند. آموزش خیلی شرط است. امکاناتی برای او فراهم می کنند. این موجب توانمندی علمی و عملی گویندگان می شود که ضرورت دارد به صورت جدی در رسانه صداوسیما رعایت شود.
مصطفی ملکی
معیارهای یک گوینده خوب را هم بفرمایید.
مهناز شیرازی
معیارهای گوینده خوب تلفیق و ترکیبی است از نکته هایی که آقایان عالمی و سروش گفتند. اینها در کتابها هست. در مقالات هست. در سنجش هایی که انجام شده هست.
مصطفی ملکی
آقای دکتر عالمی ظاهراً جنابعالی پیوستی به صحبتهای خانم شیرازی دارید. لطفاً بفرمایید.
اکبر عالمی
گویندگی یک هنر است وکسی که در تلویزیون مدتهای مدید ظاهر می شود، بعد از مدتی به شخصیت تلویزیونی تبدیل می شود. مردم با آنها اُنس می گیرند. بعضی از مردم از آنها متنفر هستند.
گوینده خبر قبل از همه اینها یک هنرمند است. هر شغلی که در حوزه رسانه داریم نیازمند وجود یک مدیرت هنری است. باید درون هنرمند ایجاد انگیزه کرد که وقتی به منزل می رود، دلش در محیط کار باشد. عاشق کارش باشد.
مصطفی ملکی
مدیرت هنری که شما فرمودید خلائی است که احساس می شود سردبیر خبر باید این نقش را ایفا کند چون این مدیر هنری می تواند ایجاد انگیزه کند، گوینده ای را که می تواند گوینده شاخص باشد ستاره کند و آن که شرایط اولیه را ندارد از سیستم طرد کند.
اکبر عالمی
اجازه بدهید یک جمله در ادامه حرفهای آقای دکتر ملکی اضافه کنم، حرفی که از دهان گوینده ستاره شده در می آید بیشتر از زبان رئیس جمهور آن کشور باورپذیر است.
مهناز شیرازی
به مدیریت هنری اشاره کردید. واقعاً ضرورت دارد که چنین موقعیت و جایگاهی پیش بینی شود اما به گوینده نیز آموزش «مدیریت هنری» بدهید. مطمئن هستم که شاهد تأثیر زیادی روی آنتن خواهیم بود.
مصطفی ملکی
آقای سروش، متغیر دیگری که برای گوینده برمی شمارند این است که باید صدای مناسبی داشته باشد. مثلاً گوینده سیاسی باید صدای جدی داشته باشد. لطفاً در خصوص این شاخص ها توضیح دهید.
محمدحسین سروش
ما در تفکیک علمی سه نوع صدا داریم. صدای سینه، صدای سر و صدای ساخته شده و تربیت شده در گلو. صدا از گلو خلق می شود. BBC می گوید جعبة صدا. برخی گوینده های فعلی ما صدای مطلوب دارند. یعنی ویژگی های صدا را در اینها حس می کنیم. برخی صدای سینه دارند و بلد نیستند استفاده کنند و به ظرفیت صدایشان آگاه نیستند. به جای صدایشان آگاه نیستند. چند گویندة خبر هم داریم که صدایشان غنّه ای است. صدای سر است. توی بینی است. این صدا برای مخاطب مزاحم است. مخاطب نمی پسندد.
اولاً بین صدای سر وسینه، صدای سینه صدای مطلوبی دارد که در گلو ساخته می شود. تارهای صوتیِ برخی از گوینده های ما سالهاست که خاموش است و استفاده نمی شود. بلد نیستند. یعنی حجم صدای خودشان را بکار نبرده اند.
اولین ویژگی صدا پیچ ( (pitchصدا است. یعنی مهارت فراز و نشیب در صدا. استفاده از آن بُعد صدا که بتواند صدا را بالا و پایین ببرد.
جایی، کلمه ای، عبارتی، مفهومی، باید با صدای بلند باشد.
دومین ویژگی صدا سرعت است. یعنی بتواند از صدا برای راه بردن کلمات برروی متن استفاده بکند. ویژگی دیگر صدا که ما آن را حجم صدا می نامیم، صدا را عرض و وسعت می دهد.
محمد حسین سروش: به اعتراف اغلب کارشناسان جهانی، گوینده و اعتبار رسانه دو روی یک سکه هستند. عملکرد گوینده یعنی اعتبار یک رسانه.
اعتبار رسانه یعنی اعتماد به رسانه.
گوینده هایی داریم که صدایشان حجم دارد ولی باز چون به ویژگیهای دیگر صدا آگاه نیستند، بلد نیستند از آن استفاده کنند. در خبر باید چند ویژگی صدای گوینده کنار هم قرار بگیرد تا نافذ باشد.
یکی دیگر از ویژگی های صدا، گرمی صدا است. به طوری که بتواند صدا را به گونه ای دلچسب و نافذ به دل و جان مخاطب برساند. گاهی برخی از مفاهیم نرم و ملایمند. نمی شود آن مفهوم را با هیبت و قاطعیت به مخاطب برسانیم. برخی از بخشهای خبری ما خبر نرم هستند که صدای ویژه ای می خواهد.
بُعد دیگر صدا تنفس در صدا است. نباید صدای نفس کشیدن گویندة مبرز بیاید. مخاطب اگر صدای نفس کشیدن گوینده را بشنود، متوجه اضطراب و ترس و حالت روانی گوینده می شود.
گوینده باید بداند کجا نفسش تمام می شود؟ کجا باید نفس گیری کند؟ یک دم کامل را درک کند. یک بازدم را درک کند و بداند در یک دم باید چند جمله بگوید.
مصطفی ملکی
آقای دکتر عالمی، با مقدمه ای که دوستان فرمودند به بحث زبان بدن می رسیم. کارشناسان معتقدند هر گوینده یا هر انسان 70 هزار حرکت بدن دارد. بفرمایید که جایگاه زبان بدن
مطالب مشابه :
آموزش فن بیان و گویندگی
آموزش فن بیان و کلاسهای آموزشی فن بیان و گویندگی و مجری گری، مخاطب
فی البداهه سخن گفتن- بخش اول
مجری گری، گویندگی و فن و در شکل یک اعتقاد گروهی بیان در کلاسهای ما انگیزه های
چگونه هنگام سخنراني بر ترس خود غلبه كنيم؟
مجری گری، گویندگی و فن بیان این وبلاگ به فن بیان و آموزه هایی در زمینه گویندگی، مجری گری
نمونه اجرای تلویزیونی به خانه برمیگردیم سرکار خانم جعفرپور 2
آموزشگاه گویندگی فن بیان آموزشگاه مجری گری وگویندگی خانه صدا با [ شنبه بیست و دوم
۱۰ روش غلبه بر کمرویی
مجری گری، گویندگی و فن می آورد و مانع از ایفای نقش در موقعیتهای اجتماعـی و بیان
میزگرد گویندگی خبر
وظایف کلاسهای فن بیان فن بیان و آموزه هایی در زمینه گویندگی، مجری گری، خبرنگاری و
سریال وفا،نقد دکتر الستی
دیروز دکتر الستی که استاد درس اصول علم سیاست٬ارتباطات و کلاسهای ایشون گری، گویندگی و
پیشنهادات من در زمینه قصه گویی وقصه نویسی
فن بیان . آقای متن ها و کلاس مجری گری. ها وزبان تصورات تبدیل کنند و می توانند یک روز قصه
برچسب :
کلاسهای مجری گری و فن بیان