پتانسیل های معدنی سبزوار
1-معادن فعال فلزی
• کرومیت
نام کانسار: 1 D الی 4 D [3].
موقعیت جغرافیایی: 57 ˚ 7' 0" طول شرقی و 36 ˚ 18' 0" عرض شمالی
عیار کانسار: 33 – 40 درصد (Cr 2 O 3 )
شکل کانسار: عدسی
سنگ میزبان : هارزبورژیت- دونیت
ذخیره: کانسار1 D. ، 2672/1هزارتن
کانسار2 D. ، 6015/1هزارتن
کانسار3 D. ، 299هزارتن
کانسار4 D. ، 1459هزارتن
مجموعه کرومیت سررور:
• کرومیت
نام کانسار : معدن نصرتی
موقعیت جغرافیایی: این معدن در شمال غرب روستای فرومد واقع گردیده است .
شکل و ابعاد: کرومیت در سطح پائین از نوع متراکم و تودهای و عیار بالا و در سطح فوقانی بیشتر دارای بافت پوست پلنگی و ندولار پراکنده است. در پائین ترین سطح کرومیت به شکل لایهای به ضخامت تقریبی 70 سانتیمتر تا 1 متر به طول 15 متر سینه کار معدن را تشکیل میدهد. در سطوح بالاتر و به فاصله 20 متری از این سطح نیز کرومیت به مقدار کمی رخنمون دارد .
عیار: حدود 48 درصد Cr 2 O 3
میزان ذخیره: مجموعه معادن سررور حدود 50000 تن است .
ژئوشیمی: ترکیب شیمیایی کرومیتهای معادن کرومیت منطقه سررور در جدول (1) گزارش شده است.
جدول 1 - ترکیب شیمیایی کرومیتهای معادن کرومیت منطقه سررور [4].
L.O.I
Ni/Co
C o
Ni
SiO 2
MgO
CaO
Cr 2 O 3
Al 2 O 3
Fe 2 O 3
FeO
نمونه
3/16
37/27
0 1 /0
26/0
8/30
6/38
28/0
54/4
17/1
66/4
34/1
V-3-N
88/2
5
034/0
17/0
35/4
3/15
28/0
18/48
76/8
4/0
5/17
V-5-N
84/17
24
01/0
24/0
6/32
8/40
34/0
14/1
39/0
54/5
83/0
V-6-N
• کرومیت
نام کانسار : آرین
موقعیت جغرافیایی: این معدن در 20کیلومتری شمال شرق فرومد قرار دارد .
شکل و ابعاد: ماده معدنی عمدتاً به صورت عدسیهای قطع شده میباشند. کرومیتها عمدتاً دارای بافت نودولار و تودهای هستند. عدسیهای کرومیت عمدتاً شامل تناوبی از لایههای نازک کرومیت و سرپانتین میباشد. این معدن شامل سه توده کوچک کرومیتی به ابعاد حدود 2 متر عرض و طول 3 تا 5 متر میباشد که در امتداد یکدیگر و به فاصله 5 الی 10 متری از هم واقع هستند .
عیار: 50-48 %
ذخیره: مجموعه معادن سررور حدود 50000 تن است [4]
• کرومیت عوض
موقعیت جغرافیایی: این معدن در فاصله 26 کیلومتری جنوب شرق سبزوار واقع گردیده است. فاصله مذکور 15 کیلومتر مسیر جاده قدیم سبزوار – نیشابور و 11 کیلومتر فاصله باغجر تا مرکز محدوده را شامل می شود.
شکل و ابعاد: شکل ذخیره عدسی مانند و بافت آن عمدتاً نودولار و تودهای است. محدوده معدنی حدود 20 کیلومتر مربع وسعت دارد.
ترکیب شیمیایی، عیار و ذخیره: ترکیب شیمیایی، عیار و ذخیره کرومیتهای معدن عوض در جدول ( 2 ) گزارش شده است.
جدول 2 - ترکیب شیمیایی، عیار و ذخیره کرومیتهای معدن عوض [4].
ذخیره
Cr 2 O 3 %
TFeO
ذخیره ( تن)
1
33/45
99/13
3618
2
55/45
30/15
1310
3
54/50
65/15
1575
4
20/29
73/10
1300
• معدن باغجر
موقعیت جغرافیایی : این معدن در 5 کیلومتری شمال روستای باغجر واقع گردیده است. این روستا در مسیر جاده قدیم نیشابور- سبزوار و در فاصله حدود 20 کیلومتری سبزوار واقع گردیده است .
شکل و ابعاد: شکل ذخیره عدسی مانند و بافت آن عمدتاً نودولار و تودهای است. محدوده معدنی حدود 20 کیلومتر مربع وسعت دارد.
عیار: میانگین 38 درصد
• مس
نام کانسار : دیواندره [3]
نام ماده معدنی : مس
موقعیت جغرافیایی: 57 ˚ 43' 0" طول شرقی و 36 ˚ 23' 0" عرض شمالی
موقعیت تقریبی، مختصات جغرافیایی معادن منطقه در جدول ( 3 ) ارائه گردیده است. نحوه پراکندگی معادن محدوده مورد مطالعه در شکل ( 1 ) مشخص شده است.
(شکل 1)
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 1.06Mb
جدول 3 - معادن فعال فلزی ورقه سبزوار
نوع
موقعیت تقریبی
مختصات جغرافیایی
طول
عرض
Cr
مرکز نقشه
57˚ 4' 14"
36˚21' 15"
Cr
"
57˚ 44' 53"
36˚ 20' 59"
Cr
مرکز نقشه
57˚ 48' 19"
36˚ 20' 16"
Cu
مرکز نقشه
57˚ 43' 00"
36˚ 23' 00"
Mn
شرق نقشه
57˚ 52' 00"
36˚ 19' 00"
- معادن فعال غیر فلزی
در محدوده ورقه سبزوار معادن متعدد سنگ ساختمانی وجود دارد. همچنین معادن نمک، کائولن، خاک صنعتی و زئولیت نیز در منطقه گزارش شده است. موقعیت تقریبی و مختصات جغرافیایی معادن سنگ ساختمانی منطقه در جدول (4) ارائه گردیده است.
جدول 4- معادن فعال غیر فلزی ورقه سبزوار
نوع
موقعیت تقریبی
مختصات جغرافیایی
طول
عرض
سنگ ساختمانی
شمال شرق
57˚ 56 ' 48 "
36˚ 2 0 ' 50 "
سنگ ساختمانی
شمال شرق
57˚ 56 ' 15 "
36˚ 2 2 ' 7 "
سنگ ساختمانی
شمال شرق
57˚ 55 ' 30 "
36˚ 2 2 ' 12 "
معادن متروکه
• کرومیت سنگ سفید
نام نزدیکترین روستا: سنگ سفید
فاصله تا نزدیکترین روستا : 3کیلومتر
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 40' 0" طول شرقی و 36 ˚ 15' 0" عرض شمالی
راه دسترسی : این معدن در 13 کیلومتری شهرستان سبزوار و در نزدیکی روستای خواجه علی سنگ سفید واقع شده است.
زمین شناسی : در لابلای سنگهای پریدوتیتی این منطقه عدسیهایی از کرومیت وجود دارد که در جهات مختلف و به موازات لایه بندی سنگهای الترابازیک رخنمون یافته است. عمده ذخیره کانسار در عمق قرار دارد [4] .
• کرومیت باغجر سبزوار
نام نزدیکترین روستا: باغجر
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 45' 0" طول شرقی و 36 ˚ 20' 0" عرض شمالی [4]
مسیر دسترسی: این معدن در 19 کیلومتری شمال شرق سبزوار واقع شده است.
زمین شناسی: کانی سازی همراه سنگهای دونیتی است و کرومیت با بافت متراکم دانهای و گاهی پوست پلنگی دیده میشود.
• سنگ آهک بلاش آباد
نام نزدیکترین شهر: سبزوار (در فاصله 22کیلومتری)
نام نزدیکترین روستا: بلاش آباد
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 35' 0" طول شرقی و 36 ˚ 22' 0" عرض شمالی
زمین شناسی: تشکیلات آهکی قرمز به صورت تپههای متعدد
میزان ذخیره: ذخیره مرئی در حدود 15000000 تن برآورد شده است.
• کرومیت توتسانگ
نام نزدیکترین روستا: باغجر
نزدیکترین شهر: سبزوار (در فاصله 15کیلومتری)
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 50' 0" طول شرقی و 36 ˚ 15' 0" عرض شمالی
زمین شناسی : سنگهای الترابازیک سرپانتینیزه که دارای روند عمودی شمال غرب - جنوب شرق میباشند. ماده معدنی کرومیت به صورت عدسی و در چندین نقطه در محدوده معدنی دیده می شود.
• نمک آبی کالشور حسین آباد گنجی
موقعیت جغرافیایی : جنوب غرب سبزوار
اندیسهای معدنی
• اندیس میر حسین 2
ماده معدنی : مس
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 40' 0" طول شرقی و 36 ˚ 20' 30" عرض شمالی
فاصله اندیس معدنی تا نزدیکترین شهر: 12 کیلومتر
نوع کانه: مالاکیت
پاراژنز: پیریت
سنگ میزبان : سرپانتینیت [ 3 ]
• اندیس قره قلی
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 52' 28" طول شرقی و 36 ˚ 15' 57" عرض شمالی
سنگ میزبان : تراکیت، ریولیت، آندزیت، گابروی پگماتیتی، دیاباز و دونیت
پاراژنز: طلا و نقره
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Hot spring Au-Ag ) [ 3 ]
• اندیس جنوب برقبال
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 54' 36" طول شرقی و 36 ˚ 24' 56" عرض شمالی
پاراژنز: طلا و نقره
فرمول شیمیائی: Au+Ag
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Hot spring Au-Ag ) [ 3 ]
سنگ میزبان : سنگهای ولکانیکی، ریولیت، تراکیت و بازالتهای جوان
سن سنگ میزبان : ائوسن تا کواترنری
• اندیس چشمه آوش
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 53' 2" طول شرقی و 36 ˚ 4' 56" عرض شمالی
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Lateritic-Soprolite Au و Hot spring Au-Ag ) [ 3 ]
سنگ میزبان : گرانودیوریت، تراکیت، آندزیت، دایکهای دیابازی، مرمر و آهک
سن سنگ میزبان : ائوسن
• اندیس عنبرستان
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 48' 31" طول شرقی و 36 ˚ 22' 26" عرض شمالی
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Low sulfide Au-Quartz و Hot spring Au-Ag Hot )
سنگ میزبان: لیسونیت، سرپانتینیت، توف و دایک دیابازی [ 3 ]
سن سنگ میزبان : ائوسن
• اندیس سدید
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 37' 43" طول شرقی و 36 ˚ 18' 16" عرض شمالی
پاراژنز: گروه پلاتین و طلا
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Placer PGE-Au و Leteritic-saprolit Au ) [ 3 ]
سنگ میزبان : سنگهای ولکانیکی
سن سنگ میزبان : ائوسن
• اندیس غرب شباش
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 42' 22" طول شرقی و 36 ˚ 17' 41" عرض شمالی
پاراژنز: طلا و نقره
سنگ میزبان: بازالتهای سرپانتینیتی شده، گابرو، هارزبورژیت، دونیت
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Low sulfide Au-Quartz ) [ 3 ]
• اندیس شرق قارزی
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 44' 59" طول شرقی و 36 ˚ 25' 33" عرض شمالی
پاراژنز: طلا و نقره
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Low sulfide Au-Quartz و Hot spring Au-Ag )
سنگ میزبان : برش ولکانیکی سیلیسی شده، آندزیت، توف اسیدی و گدازههای اسیدی
سن سنگ میزبان : ائوسن [ 3 ]
• اندیس کلاته فیضی
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 58' 41" طول شرقی و 36 ˚ 4' 30" عرض شمالی
پاراژنز: طلا و نقره
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Low sulfide Au-Quartz و Hot spring Au-Ag )
سنگ میزبان : توف اسیدی، بازالتهای جوان سیلیسی شده و برش ولکانیکی
سن سنگ میزبان : ائوسن [ 3 ]
• اندیس شمال باغجر
ماده معدنی: طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 50' 53" طول شرقی و 36 ˚ 18' 9" عرض شمالی
پاراژنز: طلا و نقره
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Low sulfide Au-Quartz و Hot spring Au-Ag )
سنگ میزبان : سرپانتینیت
سن سنگ میزبان : ائوسن [ 3 ]
• اندیس غرب باغجر
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 49' 43" طول شرقی و 36 ˚ 18' 11" عرض شمالی
سنگ میزبان : سرپانتین، گابروی پگماتیتی و بازالت
سن سنگ میزبان : ائوسن [ 3 ]
• اندیس شرق برقبان
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 56' 3" طول شرقی و 36 ˚ 23' 59" عرض شمالی
پاراژنز: طلا و نقره
توضیحات: کانیزایی از نوع ( Low sulfide Au-Quartz و Hot spring Au-Ag )
سنگ میزبان : سنگهای آتشفشانی پورفیری، رادیولاریت، بازالت سرپانتینیتی شده، لیسونیت سیلیسی و گابروی پگماتیتی
سن سنگ میزبان : ائوسن [ 3 ]
• اندیس شرق قلمستان
ماده معدنی : طلا
موقعیت جغرافیایی : 57 ˚ 32' 4" طول شرقی و 36 ˚ 25' 11" عرض شمالی
راه های اصلی : جاده سبزوار - اسفراین
پاراژنز: مس
سنگ میزبان : برش هیالوکلاستیک، آهک، آندزیت اسپلیتیشده
عیار: میزان طلا در یکی از نمونهها 570 ppb گزارش شدهاست [ 3 ] .
توضیحات: این اندیس در گروه کانسارهای ماسیوسولفید تیپ قبرس طبقه بندی شدهاست.
موقعیت تقریبی، مختصات جغرافیایی و نوع اندیسهای معدنی و معادن متروکه در جداول (5) الی (7) ارائه گردیده است. نحوه پراکندگی معادن و اندیسهای معدنی محدوده ورقه سبزوار در اشکال ( 2 ) ، (3) و (4) مشخص شده است.
(شکل 2)
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 210Kb
(شکل 3)
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 164Kb
(شکل 4)
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 1.06Mb
جدول 5- اندیس های غیر فلزی ورقه سبزوار
نوع اندیس
موقعیت تقریبی
مختصات جغرافیایی
طول
عرض
هونتیت
مرکز نقشه
57˚ 50' 18"
36˚ 17' 28"
هونتیت
مرکز نقشه
57˚ 46' 33"
36˚16' 26"
هونتیت
شمال غرب نقشه
57˚ 42' 35"
36˚ 24' 3"
جدول 6- معادن متروکه ورقه سبزوار
نوع معدن
موقعیت تقریبی
مختصات جغرافیایی
طول
عرض
Cr
شمال غرب نقشه
57˚ 39' 3"
36˚ 22' 26"
Cr
شرق نقشه
57˚ 0' 11"
36˚ 19'19"
Cr
"
57˚ 50' 31"
36˚ 19' 38"
Cr
"
57˚ 50'51"
36˚ 19' 11"
Cr
"
57˚ 51' 4"
36˚ 19' 6"
Cr
شرق نقشه
57˚ 50' 38"
36˚ 17' 42"
Mn
"
57˚ 48' 12"
36˚ 21' 2"
سنگ آهک
غرب نقشه
57˚ 35 ' 0 "
36˚ 2 2 ' 0 "
جدول 7- اندیسهای فلزی ورقه سبزوار
نوع اندیس
موقعیت تقریبی
مختصات جغرافیایی
طول
عرض
Cu
شمال نقشه
57˚ 44΄ 14˝
36˚ 24΄16˝
Au
شرق نقشه
57˚ 52΄ 58˝
36˚ 15΄57˝
Au
مرکز نقشه
57˚ 32΄ 4˝
36˚ 25΄11˝
Au
شمال شرق
57˚ 56΄ 3˝
36˚ 23΄59˝
Au
شرق نقشه
57˚ 49΄ 43˝
36˚ 18΄11˝
Au
شرق نقشه
57˚ 50΄ 53˝
36˚ 18΄9˝
Au
جنوب شرق
57˚ 58΄ 41˝
36˚ 4΄30˝
Au
شمال نقشه
57˚ 44΄ 59˝
36˚ 25΄33˝
Au
شرق نقشه
57˚ 42΄ 22˝
36˚ 17΄41˝
Au
مرکز نقشه
57˚ 37΄ 43˝
36˚ 18΄16˝
Au
شمال شرق
57˚ 48΄ 31˝
36˚ 22΄26˝
Au
جنوب شرق
57˚ 53΄ 2˝
36˚ 4΄56˝
Au
شرق نقشه
57˚ 54΄ 36˝
36˚ 24΄56˝
Au
شرق نقشه
57˚ 52΄ 28˝
36˚ 15΄57˝
Cu
شمال غرب
57˚ 32΄ 12˝
36˚25 22˝
Cu
"
57˚ 32΄ 00˝
36˚ 25΄ 5˝
Cu
شمال غرب
57˚ 35΄ 18˝
36˚ 27΄10˝
Cu
مرکز نقشه
57˚43΄ 41˝
36˚18΄ 22˝
Cu
مرکز نقشه
57˚44΄ 14˝
36˚18΄ 17˝
Cu
مرکز نقشه
57˚44΄ 27˝
36˚ 18΄ 1˝
Cu
"
57˚45΄ 33˝
36˚ 18΄12˝
Cu
مرکز نقشه
57˚ 49΄ 18˝
36˚ 17΄58˝
Cu
شرق نقشه
57˚53΄ 10˝
36˚ 19΄10˝
Cu
"
57˚ 52΄ 4˝
36˚ 18΄33˝
Cu
جنوب شرق
57˚ 58΄ 1˝
36˚3΄ 12˝
Cu
مرکز
57˚ 40'00"
36˚ 20'30"
Cu-Fe
شمال نقشه
57˚ 45΄ 7˝
36˚24΄ 11˝
Cr
شمال غرب
57˚ 35΄ 11˝
36˚ 26΄24˝
Cr
"
57˚33΄ 38˝
36˚ 26΄15˝
Cr
شرق نقشه
57˚48΄ 45˝
36˚ 19΄58˝
Cr
"
57˚ 50΄ 4˝
36˚ 19΄30˝
Cr
"
57˚59΄ 34˝
36˚17΄ 31˝
Cr
"
57˚59΄ 47˝
36˚ 17΄20˝
Mn
شمال غرب
57˚33΄ 58˝
36˚ 23΄9˝
Mn
جنوب شرق
57˚ 58' 14"
36˚ 4' 9"
Mn
شمال غرب
57˚ 33' 32"
36˚ 25' 8"
Cr
شرق نقشه
57˚ 49' 30"
36˚ 21'48"
Cr
شمال غرب
57˚ 32' 18"
36˚ 27'32"
Cr
شرق
57˚ 40' 15"
36˚19' 24"
Cr
شرق
57˚ 38' 15"
36˚ 22' 1"
Cr
شمال شرق
57˚ 59' 00"
36˚20' 3 6 "
Cr
"
57˚ 58' 30"
36˚18' 11"
Cr
شرق
57˚48' 38"
36˚21' 36
Cr
جنوب شرق
57˚ 59' 6"
36˚ 5' 38"
جمع بندی و معرفی پتانسیلها
با استفاده از نتایج پردازش دادههای ماهواره، ژئوشیمی، زمین شناسی و ژئوفیزیک موارد زیر برای محدوده نقشه زمین شناسی 1:100000 سبزوار پیشنهاد میشوند:
نتایج پردازش دادههای ماهواره
دادههای ماهواره لندست 7 برای شناسایی آلتراسیون پردازش شدند. در بخش مرکزی نقشه منطقهای به ابعاد 10 در 2 کیلومتر آلتراسیون مشاهده میشود (اشکال 1-الف و ب).
دادههای ماهواره استر نیز برای ورقه سبزوار در مناطقیکه دارای رخنمونهای سنگی هستند پردازش شده است. در مجموع کانیهای کلریت (نوع منیزیم دار) ، ایلیت، مونموریلونیت و تالک در بعضی مناطق شناسایی شدند (شکل 2).
در بخش شمال شرق ورقه کلریت و ایلیت در مقایسه با سایر مناطق گسترش بیشتری دارند (شکل 2). کانی مونتموریلونیت در چند منطقه خاص روی واحد سنگی و در سایر مناطق در داخل ابراهه ها مشاهده میشود (شکل 2).
در بخش جنوبی منطقه مجموعه کانیهای مونت موریلونیت، تالک و کلریت مشاهده میشوند (شکل 2). کانی تالک در محدوده شرقی ورقه در یک منطقه به ابعاد 3 * 2 کیلومتر مشاهده میشود (شکل 2).
شکل 1- الف نمایش منطقه آلتره شده براساس پردازش داههای ماهواره لندست 7
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 64.1Kb
شکل1- ب نمایش منطقه آلتره شده براساس پردازش داههای ماهواره لندست 7
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 66.2Kb
شکل2 - نمایش زونهای آلتراسیون براساس پردازش ماهواره استر
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 33.5Kb
Au
مناطقی که از نظر حضور عنصر طلا دارای اهمیت بیشتری بودهاند در شکل (3) مشخص گردیده است. در شمال شرق ورقه، مقدار طلا در رسوبات رودخانهای حدود 42 پیپیبی گزارش شده است.
Cu
بر اساس نتایج تجزیههای شیمیایی بیشترین مقدار عنصر مس در رسوبات رودخانهای شرق محدوده مورد مطالعه گزارش شده است (شکل 3). تغییرات این عنصر در رسوبات رودخانهای شمال سنگ سفید بین 42 تا 100، در غرب عنبرستان 40 تا 110 ، در شرق باغجر بین 48 تا 140 و در غرب باغجر بین 44 تا 140 پیپیام است. در شمال شرق سبزوار ناهنجاری مس با مولیبدن همخوانی مثبتی دارد.
Cr
مقدار عنصر کروم در رسوبات رودخانهای شمال شرق منطقه بیش از 3000 و در شرق منطقه بیش از 1600 پیپیام گزارش شده است. در شرق منطقه ناهنجاری عنصر کروم با ناهنجاری عنصر کبالت همخوانی مثبتی دارد (شکل 3).
As
بیشترین مقدار آرسنیک در رسوبات رودخانهای شمال غرب ورقه سبزوار گزارش شده است (شکل 3). در منطقه مذکور میزان این عنصر بیش از 60 پیپیام است.
Co
بر اساس نتایج تجزیههای شیمیایی انجام شده، بیشترین مقدار کبالت در رسوبات رودخانهای شمال سنگ سفید و نزدیک به 80 پیپیام گزارش شده است. تغییرات این عنصر در رسوبات رودخانهای شمال باغجر بین 28 تا 60 ، در شرق دولت آباد و شرق منطقه در حد 60 پیپیام است. در شرق منطقه الگوی پراکندگی سطحی عنصر کروم با عنصرکبالت همبستگی مثبتی نشان میدهد (شکل 3).
v
بیشترین مقدار وانادیم (1628 پیپیام) در رسوبات رودخانهای جنوب حارث آباد گزارش گردیده است (شکل 3).
Ni
تمرکز بیشتر عنصر نیکل در رسوبات رودخانهای نیمه شمالی ورقه سبزوار است (شکل 3). بر اساس نتایج تجزیههای شیمیایی انجام شده بیشترین مقدار نیکل در رسوبات رودخانهای محدوده شرق بلاش آباد و در حد 1161 پیپیام است.
Mo
مناطقی که از نظر وجود عنصر مولیبدن در رسوبات رودخانهای ورقه سبزوار ناهنجاری دارند در شکل (3) مشخص شده است. میزان این عنصر در شمال دیواندر در حد 8، شرق بلاش اباد، اطراف علیک و باغجر در حد 6 پیپیام گزارش شده است.
شکل 3- پراکندگی سطحی عناصر در رسوبات رودخانهای ورقه سبزوار
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 43.5Kb
ماگماتیزم
ماگماتیزم در ورقه سبزوار شامل موارد زیر است:
• اوفیولیت : بخش اعظم رخنمونهای سنگی ورقه را اوفیولیتها به خود اختصاص دادهاند. رخنمون این واحد 12×40 کیلومتر مربع با امتداد شرقی- غربی است (شکل4). بخشهای مختلف اوفیولیتهای این ورقه عبارتند از:
• مجموعه سنگهای اولترامافیکی- مافیکی شامل پریدوتیت، دونیت، پیروکسنیت، هارزبورژیت، لرزولیت و گابرو
• بازالتهای بالشی
• آهکهای پلاژیک و چرتها
2- آندزیت- بازالت (پالئوسن-ائوسن): این واحد در شمال مجموعه اوفیولیتی با گسترش طولی حدود 30 کیلومتر و عرض حدود 7 کیلومتر رخنمون دارد (شکل 4).
3- مونزونیت- گرانیت- کوارتز دیوریت: رخنمونهایی از این تودهها در شمال، جنوب و در داخل اوفیولیت (جنوب کوه جبال درز) گزارش شده است(شکل 4). توده جنوب کوه جبال از آلتراسیون نسبتاً گسترده ای برخوردار است.
4- داسیت و بازالت: این واحدها در شمال نقشه رخنمون نسبتاً زیادی دارند. به احتمال زیاد واحد داسیتی از نوع نیمه عمیق است.
شکل 4 - رخنمون سنگهای آتشفشانی و تودههای نفوذی در ورقه سبزوار
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 60Kb
ژئوفیزیک
در نقشه مغناطیس هوایی (سازمان زمین شناسی کشور) منطقه، تودههای مولد ناهنجاری مغناطیسی در عمق کم با روند تقریباً شرقی - غربی در نیمه شمالی نقشه سبزوار شناسایی شده است که انطباق مشخصی با رخنمون سنگهای آذرین منطقه نشان میدهد. رسوبات رودخانهای منشا گرفته از همین منطقه دارای ناهنجاریهای شیمیایی مس، نیکل و کبالت است.
کانی سازی
کانی سازی کرومیت
کانی سازی کرومیت در مجموعه افیولیتی شمال سبزوار به شکل انبانی رخنمون دارد. از ویژگیهای این کانسارهای کرومیت پر عیار شدن آنها تحت تأثیر فرایند سرپانتینی شدن و نیز حضور فراوان رگه و رگچههای کربناته مثل منیزیت و کلسیت در سنگهای درونگیر آنها میباشد.
کانی سازی منگنز
کانی سازی پيرولوسيت در مرز سنگهای اسپيليت بازالت وآهکهای پلاژيک (مجموعه افیولیتی شمال سبزوار) صورت گرفته است.
کانی سازی مس - طلا
- آثار معدنی مس سولفيدی در سنگهای پريدوتيتی (مجموعه افيوليتی) نشانه کانی سازی ماسیو سولفید نوع قبرس میتواند باشد.
- آثار معدنی مس که تحت تأثير فعاليتهای گرمابی پس از جايگزينی تودههای گابرويی تا ميکرو گابرويی (مجموعه افيوليتی) و گرانيت ترشيری ايجاد شدهاند.
- آثار اندکی از کانی سازی مس بصورت مالاکيت در سنگهای ولکانيکی کرتاسه بالايی و ائوسن، و آثار پراکندهای از سيليکات مس (کریزوکلا) در داخل سنگهای ولکانيکی آندزی بازالتی حفرهدار کرتاسه فوقانی مشاهده میشود.
- در کمربند آتشفشانی کالک آلکالن شمال کوهستان سبزوار(بید-چاهک-برقبان) و همچنین سنگهای آتشفشانی جنوب شرق منطقه (چشمه آوش) نیز امکان پی جویی کانسارهایی از نوع مس پورفیری و فلزاتی نظیر سرب،روی، نقره و000 وجود دارد.
کانی سازی آزبست
کانی سازی ناچیز آسبست به صورت رگه ای در سنگهای هارزبورژیتی تکتونیزه مجموعه افیولیتی صورت گرفته است. آسبست به شکل رشته های باریک و کوتاه کریزوتیل و همراه با آنتی گوریت و لیزاردیت مشاهده میشود.
کانی سازی گچ و نمک
کفههای رسی و سيلتی حاشيه رودخانه کال شور حاوی گچ، نمک و تمرکزهايی از قطعات بلورين ژيپس میباشد .
کانی سازی هونتيت
کانی سازی گل سفيد(هونتيت) در مرز سنگهای نيمه عميق داسيتی و سنگهای هارزبورژيتی سرپانتيني شده (به شکل قلوههای نرم وسفيد رنگ با ساخت شعاعی تا تودهای)، به علت نفوذ آبهای سطحی گاز کربنيک دار بر روی کانیهای غنی از منيزيم صورت گرفته است.
سایر موارد
1- سنگ آهک : رخنمون واحدهای آهکی در جنوب شرق نقشه در فاصله 1.7 کیلومتری جنوب شرق روستای چشمه آوش و در شمال غرب نقشه سبزوار قابل مشاهده است (شکل 5).
2- سنگ ساختمانی
• پلاژيوگرانيت: در مرکز نقشه واقع در 10 کيلومتری شمال سبزوار رخنمون دارد.
• مرمر: درشمال منطقه واقع در جنوب روستای درفک پائين رخنمون دارد.
• کوارتزديوريت - مونزوديوريت: رخنمون آن در شمال غرب (جنوب وغرب روستای افچنگ)، مرکز (8 کيلومتری شمال سبزوار) و جنوب شرق منطقه (شمال روستای چشمه آوش) قابل مشاهده است.
• گرانيت – مونزوديوريت: در بخش مرکزی منطقه (9 کيلومتری شمال شرق سبزوار) رخنمون دارد.
شکل5- رخنمون سنگهای آهکی در ورقه سبزوار
نمایش تصویر در سایز واقعی
دانلود تصویر با حجم 47.1Kb
منابع
[1] کریم پور، م. ح. و سعادت، س.، 1384، مطالعه و بررسی پتانسیلهای معدنی و تعیین اولویتهای اکتشافی با استفاده از دادههای ماهوارهای، آلتراسیون، ژئوشیمی و ژئوفیزیک در محدوده ورقه 1:100000 سبزوار، مرکز تحقیقات ذخایر معدنی شرق ایران.
[2] ج- مجیدی، نقشه زمین شناسی 100000/1 سبزوار، انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
[ 3 ] سایت پایگاه داده های علوم زمین
[ 4 ] کریم پور، محمدحسن؛ سعادت، سعید؛ 138 2 ، طرح پژوهشی مطالعه و بررسی کانسارهای استان خراسان .
مطالب مشابه :
گوشه ای ار شکوه سبزوار(گنجینه ناشناخته ایران)
در این ناحیه وجود دارد که سیلاب های دشت سبزوار را به نمکزارهای کویر زمین مشتمل بر سر
میل خسروگرد، سبزوار
میل خسروگرد، سبزوار بعضی نکات آموزشی و درسی دوران سوم زمین شناسی قرار
شهر سوخته ای دیگر در سبزوار
شهر سوخته ای دیگر در سبزوار کویر مرنجاب اما حضور بر سر قبر مردگان در غروب و
جهت یابی - قبله یابی ( مطلب آموزشی مربوط به جغرافیای سوم راهنمایی )
( مطلب آموزشی مربوط به ویژه سبزوار و ششتمد منتشر در زمین فرومیکنیم
جاذبه های سازمان یونسکو در ایران
سبزوار دومین کویر مرنجاب ، رسالت يونسكو بيش از هر چيز اخلاقي است و با روح انسان سر و
آسیب شناسی فرآیند آموزش درس تاریخ
غرب خراسان به ویژه سبزوار و ششتمد منتشر شده از کویر مرنجاب آموزشی 6 -اسفند87-ص3).
ناهمواری های ایران
گروه آموزشی پایه دوران سوم زمین شناسی است که و پشت سر هم کوهها و
پتانسیل های معدنی سبزوار
بسته آموزشی طبقه بندی کویر مرنجاب برای محدوده نقشه زمین شناسی 1:100000 سبزوار
سفری هیجان انگیز به متمدن ترین شهر ایران +تصاویر
دره های شگفت، رودها و آبشارهای طرب انگیز، غارهای بی نظیر، کوه های سر زمین می درخشد کویر
دایرة المعارف سبزوار
دایرة المعارف سبزوار کویر مرنجاب، یکی فقاهتی را و پشت سر چندین تن دیگر
برچسب :
اموزشی سر زمین کویر سبزوار