اصول کاشت نهال درختان میوه در مناطق معتدله

اصول احداث باغات میوه های مناطق معتدله

اهمیت میوه ها در اقتصاد کشور و ایجاد اشتغال در بخش خصوصی و نیز در سلامتی جامعه امری بارز است و لذا باید در توسعه باغات و مکانیزه نمودن آنها و تولید میوه های مختلف و ایجاد ثبات در بازار اهمیت دهیم.در احداث باغات میوه باید جوانب زیادی در نظر گرفته شود ، از خصوصیات منطقه و زمین وامکانات تا شناخت از نوع درخت ونهال مناسب برای آن منطقه مد نظر است. عموما در میوه کاری ما سه منطقه داریم که هرکدام ویژگی مربوط به خود را دارند ودرختان هرکدام مشخص و در منابع علمی گزارش شده اند.از مدار 0 درجه تا 23.5 درجه شمالی و جنوبی مربوط به میوه های مناطق گرمسیری از قبیل موز،نارگیل،آووکادو،انبه ،آناناس ،پاپایا(خربزه درختی)،بادام هندی ،گواوا،تمر هندی ، بادام گرمسیری ، کاکائو ،قهوه ، نات برزیل ...کاشت میشود. از مدار 23.5 تا 35 درجه شمالی و جنوبی مربوط به مناطق نیمه گرمسیری است که بعضی از آنها در مناطق گرمسیری هم کشت میشوند. میوه هایی از قبیل انار ،انجیر،خرما،مرکبات،زیتون،خرمالو،پسته،ماکادامیا،فیجوا،لیچی و ... را شامل میشود. و بالاخره از مدار 35 تا 50 درجه شمالی و جنوبی مربوط به میوه های مناطق معتدله میباشد که عموما در منابع علمی مناطق معتدله به دو منطقه معتدله سرد و معتدله گرم تقسیم بندی میشود. از میوه های معتدله سرد میتوان به سیب ، گلابی ، به ، آلو ، گیلاس ،آلبالو ،انگور فرنگی، تمشک ،اشاره و از میوه های معتدله گرم از هلو ، بادام ،زرد آلو ،انگور ، فندق ، توت و گردو نام برد.در این مبحث به اصول کاشت میوه در مناطقه معتدله، انتخاب نهال و سیستم های کاشت درختان بحث خواهیم کرد.

در احداث باغات میوه باید به نکات زیر توجه کنیم:

اقلیم منطقه: از فاکتورهای تعیین کننده در انتخاب نهال و ایجاد باغات میباشد که خود تحت تاثیر دما،عرض جغرافیائی ، توپوگرافی زمین ،وجود مخازن بزرگ آب در منطقه است.همانطوری که در فوق به آن اشاره شد در دماهای مختلفی میوه های مختلفی کاشت میشود. برای مثال در مناطق معتدله معمولا دما در فصل رشد درخت بین 25 الی 30 درجه سانتی گراد است.مناطق معتدله دارای تابستان گرم وزمستان سرد بوده و اختلاف دما در طی سال به 50 الی 60 درجه سانتی گراد میرسد.میانگین بارندگی در مناطق معتدله 200 الی 300 میلی متر است.بررسی منطقه از نظر وجود سرماهای دیررس که عامل اصلی محدود کننده کشت و کار میوه در مناطق معتدله است ، حائز اهمیت است. درختان میوه از قبیل زرد آلو ، بادام که در بهار زودتر از همه درختان باز میشوند معمولا تحت تاثیر سرماهای دیررس بهاره قرار میگیرند.عرض جغرافیائی منطقه از فاکتورهای دیگر میباشد که خود در تعیین نوع میوه در منطقه مهم است. و میوه های مناطق معتدله در عرض جغرافیائی 35 تا 50 درجه شمالی و جنوبی کاشت میشوند.به ازای تغییر یک درجه از عرض جغرافیائی در درخت زردآلو، یک هفته در رسیدن میوه تاثیر میگذارد.به ازای افزایش 100 متر در ارتفاع منطقه 0.5 درجه از دمای هوا کاسته شده ویا به ازای افزایش 1000 متر در منطقه از دمای هوا 6 درجه سانتی گراد کاسته مشود. معمولا در ارتفاع 2000 متر میوه های مناطق معتدله کشت وکار میشوند.از نظر توپوگرافی میتوان به وجود کوهای بزرگ اشاره کرد مثلا وجود کوه سبلان در مشگین شهر باعث متراکم شدن مه ها شده و باعث بارندگی در منطقه میشود.

آماده کردن زمین، تعداد نهال مورد نیاز :

در احداث نهال باید زمین آماده کاشت شود و در این خصوص برای نرم شدن زمین یکبار با تراکتور زمین زا شخم میزنند تا از سفتی زمین کم شده ویا اخیرا دستگاه هایی برای کندن گودال نهال در منطقه خریداری شده اند.در مناطق معتدله نظیر مشکین شهر بهترین زمان کاشت نهال در دوران خواب نهال یعنی اواخر اسفندماه میباشد توجه داشته باشیم که هرچه به دوره شروع رشد درخت در سال جدید میرسیم قدرت باززایی و گیرائی نهال کاهش میابد.برای محاسبه تعداد نهال مورد نیاز مساحت زمین را بر حاصلضرب فاصله بین ردیف وفاصله روی ردیف ها تقسیم میکنند. برای مثال برای یک هکتار زمین در سیستم کاشت مربعی به نسبت 5*5تعداد 400 اصله نهال مورد نیاز است. برای این کار توسط دستگاه GPS نقشه زمین محاسبه و بر اساس تعیین مساحت زمین تعداد نهال ها محاسبه میشود.از فاکتورهای مهم در احداث باغ شیب زمین میباشد که معمولا توسط دستگاه GPS اختلاف ارتفاع بین ابتدا وانتهای مزرعه محاسبه وسپس از تقسیم اختلاف ارتفاع بر اختلاف مسافت بین ابتدا وانتهای مزرعه تعیین میگردد.برای شیب بیشتر از 10 درصد از تراس بندی در مزرعه استفاده شده واز لحاظ علمی در شیب بیش از 15 درصد احداث باغ توجیه اقتصادی و علمی ندارد. برای مثال در دره خیاو چای مشگین شهر که به شکل V تند است در شیب بیش از 40 درصد درختان سیب کاشته شده اند که به هنگام برداشت با مشکلات بسیاری زیادی مواجه میشوند.

فرمول محاسبه تعداد نهال و شیب زمین، یونس نعمتی میرک

خرید نهال: خرید نهال با توجه به آزمایش خاک ومیزان آب در دسترس برای مزرعه صورت میگیرد.در اسیدیتیه ۶.۵ تا ۷.۵ بیشتر درختان میوه براحتی رشد میکنند. اما توجه داشته باشیم که در خاکهای آهکی کمبود جذب آهن وکلروزه شدن را داریم. در خاکهای اسیدی رشد قارچ ها زیاد است وایجاد بیماریهای مختلف بیشتر میشود.با توجه به موارد فوق اقدام به خرید نهال میکنیم ودر خرید نهال باید توجه داشته باشیم که نهال یکساله بوده،دارای برچسب معتبر از سازمان جهاد کشاورزی باشد ، نهالستان دارای مجوزباشد.، پایه وپیوندک معلوم باشد.ریشه نهال نباید خشک شده باشد. نهال از خزانه در روز کاشت برداشته شود.بهترین قطر نهال مورد خریداری بین 12.5 تا 16 میلی متر باشد.برای مثال در این متن ما قصد خرید نهال سیب قرمز داریم باید در موقع خرید به موارد فوق دقت کنیم ونیز برای گرده افشانی بهتر به نسبت 1 به 8 سیب زرد خریداری میکنیم.

بحث آزاد :متاسفانه در بازار نهال فروشان بعضی افراد سود جو بدون هیچ تجربه کاری ،عملی ،مجوز وعلم باغبانی به فروش نهال اقدام میکنند. مانند یک دلال نهالی از جای دیگر خرید مینماید و خود نیز رقم نهال مورد نظر را نمیشناسد وبا توجه به اینکه نهال ها معلوم نیست کی از خزانه انتقال یافته اند وریشه آنها خشک شده و نیز بدلیل اینکه مبلغ کمتری نسبت به فروشندگان نهال دیگر به بازار پیشنهاد میدهند و کشاورز فقیر بهترین موقعیت را برای خرید نهال میبیند، اقدام به خرید نهال نامعلوم مینماید.برای مثال کشاورز اقدام به خرید نهال شلیل رد گلد مینماید.بعد از احداث باغ معلوم میشود که نهال مورد نظر هلو پائیزه بوده است.یعنی فروشنده هلوی پائیزه را به اسم شلیل رد گلد میفروشد! کشاورز باید چه کند؟یک نوع بی اعتمادی در بین کشاورزان بوجود می آید . بسیاری از کشاورزان این موضوع را به من گفته اند.

یک پیشنهاد:اگر مثلا در شهرستان مشکین شهر اتحادیه فروشندگان نهال تاسیس گردد و مشخصات فروشنده معلوم شود و از کارشناسان مربوطه در این امر استفاده شود از نظر علمی و عملی به نتیجه خواهیم رسید. زیرا از یک نظر قیمتها معلوم و کنترل شده خواهد بود و از طرف دیگر هویت نهال ها به اثبات خواهد رسید. باعث ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان کشاورزی خواهد شد. کسی برای جلب مشتری حق بالا و پائین نمودن قیمتها را نخواهد داشت.این کارهایی است که میتوانیم انجام دهیم.مثلا اگر در نظام مهندسی های کشاورزی گروهی از مهندسان باغبانی برای راهنمایی باغداران برای تهیه نهال مورد نیاز وسازگار با زمین کشاورز ونیز راهنمائی های دیگر بوجود آید بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.به نظر من اگر تجربه کشاورز با علم کارشناس ترکیب شود میتوانیم به پیشرفت در این زمینه امیدوار شویم.

سیستم های کاشت: در مناطق معتدله بویژه مشگین شهر عمدتا از روش کاشت مربعی و یا مستطیلی استفاده میشود. فاصله کاشت معمولا برای سیب 5*5 یا 5*6 در نظر گرفته میشود.توسط ریسمان زمین خط کشی میشود ودر محل های مخصوص علامت گذاری میشود. تا محل کاشت سیب قرمز و سیب زرد به عنوان عامل گرده افشانی مشخص شود.

در این روش هر ۸ سیب قرمز با یک سیب زرد گرده افشانی میشود و همه درختان تحت پوشش عامل گرده دهنده قرار میگیرد. استفاده از ۳ کندوی عسل در هر هکتار باعث افزایش گرده افشانی میشود. طرح از یونس نعمتی میرک

اصول کاشت نهال: برای کاشت نهال با تعیین فاصله ، گودالهایی به عمق 50 سانتی مترو به عرض 50 سانتی متر حفر میکنیم. محل پیوند را 5 سانتی متر از سطح خاک بالاتر قرار میدهیم.در مشگین شهر در ظرف 17 لیتری یک بیل کود تازه دامی به همراه یک بیل خاک رسی با 25 گرم قارچ کش مثلا پودر وتابل مخلوط و تا پر شدن ظرف آب به آن اضافه میکنند. سپس ریشه نهال ها را به مدت 5ثانیه در آن گذاشته وسپس در گودال مربوطه قرار میدهند. توجه کنید که هیچ وقت کود تازه دامی را به طور مستقیم در گودال کاشت نهال نریزید چون باعث فعالیت حشرات و .. میشود.وقتی محل پیوند نهال 5 سانتی متر از سطح خاک بالاتر شد اقدام به ریختن خاک نرم به پای نهال میکنیم. با پا خاک اطرف درخت را محکم می کنیم و اقدام به آبیاری میکنیم.سپس اقدام به سرزنی نهالها از ارتفاع 50 الی 80 سانتی متری می کنیم و محل بریده شده را با چسب باغبانی پوشش میدهیم.

طرح کاشت نهال ، محل پیوند ۵ سانتی متر از سطح خاک بالاتر قرار میگیرد. عکس از یونس نعمتی میرک

منابع فارسی:

۱-دکتر رسول جلیلی مرندی،میوه های مناطق معتدله،چاپ اول ، ۱۳۸۸،صفحه ۴۳ الی ۵۲

۲-مهندس خدیوی ، میوه کاری عمومی و خصوصی ، ۱۳۹۰، صفحه ۲۲ الی ۲۸

۳-باغبانی عمومی ، مهندس حیدرتقی لو، مهندس علی عدالت، چاپ اول ،۱۳۷۹

English reference

JIM CARSON and GARY SHIMIZU, Fruit Trees: Planting and Care of Young Trees,University of California Extension Master Gardeners

کلیه مطالب این وبلاگ

اصول کاشت نهال درختان میوه در مناطق معتدله

مطالب مشابه :

انگور

انگور

مشکلات و ناهنجاری های تغذیه ای در انگور

مقاله درباره باغبانی عمومی .......مقاله درباره پرورش انگور

مشکلات درختان مرکبات در تابستان های گرم

اهمیت وپرورش درختان مثمردرافغانستان

اصول کاشت نهال درختان میوه در مناطق معتدله

خانه گوزن زرد باغ انگور می شود ( گزارش کامل خبرگزاری مهر از روند تخریب ها در دشت برم)

روش های کاشت، داشت وبرداشت محصولات باغبانی در منطقه الموت قزوین

درختان میوه پاکوتاه