جعبه دنده متوالی

جعبه دنده متوالی:

اگر مقاله سيستم انتقال قدرت دستي را مطالعه كرده باشيد حتما در مورد كارهاي داخلي سيستم دستي اطلاعاتي را كسب كرده‌ايد و همچنين فهميده‌ايد كه چرا در سيستم دستي از الگوي "H" براي تعويض دنده استفاده شده است.

اگر تا به حال با موتور سيكلت رانندگي كرده باشيد حتما دريافته‌ايد كه سيستم انتقال قدرت در موتور سيكلت اينگونه عمل نمي‌كند بلكه براي تعويض دنده بايد به وسيله پا اهرمي را به طرف بالا و يا پايين فشار دهيد.اين راه براي تعويض دنده بسيار سريعنر است.اين نوع سيستم انتقال قدرت "جعبه دنده متوالي" يا "سيستم انتقال قدرت دستي متوالي"ناميده مي‌شود.

از آنجاييكه عمل تعويض دنده در اين سيستم بسيار سريعتر انجام مي‌گيرد و محاسن مهم ديگري را در اختيار راننده قرار مي‌دهد در بيشتر ماشين‌هاي مسابقه از آن استفاده مي‌شود.در اين مقاله به اين محاسن خواهيم پرداخت. در اين مقاله خواهيم آموخت كه سيستم انتقال قدرت متوالي چگونه كار مي‌كند و چرا در ماشين‌هاي با كيفيت بالا از اين سيستم استفاده مي‌شود.

درون جعبه‌دنده متوالی:

مقاله سيستم انتقال قدرت دستي اطلاعات مهم و اساسي را در مورد مكانيزم داخلي سيستم انتقال قدرت دستي به شما مي‌دهد. يك سيستم پنج دنده كه به صورت استاندارد در ماشين‌هاي امروزه استفاده مي‌شود داراي مكانيزمي شبيه شكل زير است:

سه چنگال به وسيله اهرم تعويض دنده و به واسطه سه ميله كنترل درگير مي‌شوند.اگر از بالا به ميله‌هاي تعويض دنده نگاه كنيم در حالت‌هاي خلاص و دنده عقب و دنده يك و دو آنها را شبيه به شكل زير مي‌بينيم:

الگوي H اين امكان را فراهم مي‌كند كه ميله تعويض دنده بين ميله‌هاي كنترل حركت كند تا سه چنگال را به حركت در آورد و ميله‌ها را به جلو وا يا عقب حركت دهد.

سيستم انتقال قدرت دستي متوالي هم اينگونه عمل مي‌كند در اين سيتم هم يك دسته چنگال وجود دارد كه طوقه‌هاي مخصوص درگير كردن دنده‌ها را حركت مي‌دهند. تفاوت این دو سیسم در شيوه كنترل ميله‌ها است الگوي H كنار گذاشته شده است و به جاي آن از حركت ديگري استفاده مي‌شود.

در ماشين‌هاي مسابقه با حركت اهرمي به طرف جلو ماشين به دنده بالاتري مي‌رود و با حركت به طرف عقب دنده كاهش مي‌يابد.فرض كنيد ماشين شما در دنده 2 است و مي‌خواهيد به دنده 3 برويد براي اين كار بايد اهرم تعويض دنده را به طرف جلو فشار دهيد و براي رفتن از دنده 3 به 4 بايد بار ديگر اهرم را به طرف جلو فشار دهيد و به همين ترتيب حركت در هر مورد ثابت است . اگر بخواهيد به دنده پايين‌تري بياييد مثلا از دنده 5 به 4 بايد اهرم را به طرف عقب بكشيد.در ماشين‌ها‌يي كه در اروپا به صورت انبوه توليد مي‌شوند براي رفتن به دنده بالا‌تر بايد اهرم را به طرف جلو فشار داد و براي رفتن به دنده پايين‌تر بايد اهرم را به طرف عقب كشيد . در ماشين‌هاي فورمول يك به جاي اهرم از دو پدال كه در كنار فرمان اتومبيل قرار دارند استفاده شده است . پدال سمت چپ براي رفتن به دنده بالا‌تر و پدال سمت راست براي دنده پايين‌تر استفاده مي‌شود . . در موتور سيكلت هم كار مشابهي انجام مي‌گيرد اما به جاي اينكه به وسيله دست اهرمي به طرف جلو يا عقب فشار داده شود به وسيله پا اهرمي به بالا و يا پايين حركت داده مي‌شود.

با حركت اهرم طبلك كاهنده و يا افزاينده‌اي به چرخش در مي‌آيد طبلك شبيه شكل زير است:

روي طبلك شيارهايي ديده مي‌شود كه يكي از كارهاي زير را انجام مي‌دهد:

• اگر طبلك دور از چرخدنده‌هاي انتقال قدرت قرارگرفته باشد شيارها ميله استاندارد كنترلي را كنترل مي‌كنند.

• اگر طبلك كنار چرخدنده‌ها باشد شيارها مستقيما چنگال‌هاي انتخابي را حركت مي‌دهند و در نتيجه به ميله‌هاي كنترل نيازي نخواهد بود به نظر مي‌رسد كه اين روش مناسب‌تر باشد چون هم از قطعات كوچكتري استفاده شده است و هم فضاي كمتري را اشغال مي‌كند.

بنابراين وقتي كه شما اهرم را حركت مي دهيد اهرم به نوبه خود طبلك را به اندازه مشخص مي‌چرخاند (مثلا 50 درجه) اين دوران ميله‌هاي كنترل يا چنگال‌ها را در مسيري كه شيارها تعيين مي‌كنند به حركت وا مي‌دارند.

به دليل وجود طبلك دنده‌ها هميشه به ترتيب افزايش و يا كاهش مي‌يابند و امكان ندارد كه مثلا از دنده يك به سه برويد بلكه بايد ابتدا به دنده دو سپس به دنده سه برويد. يكي از محاسن اين سيستم اين است كه اشتباه در حين تعويض دنده غير ممكن است هميشه شما به يك دنده بالا‌تر ويا يك دنده پايين‌تر مي‌رويد.

مزایای جعبه دنده متوالی:

تقريبا تمام ماشين‌هاي مسابقه‌اي كه از سيستم انتقال قدرت دستي استفاده مي‌كنند به دلايل زير به جاي الگوي H از سيستم متوالي استفاده مي‌كنند

1. سيستم متوالي سريعتر است.به عنوان مثال اگر بخواهيد از دنده 2 به دنده 3 برويد در الگوي H ابتدا بايد اهرم را بالا كشيده و يك بار ديگر بعد از خلاص شدن همين كار را تكرار كنيد كه مدت زماني را به خود اختصاص مي‌دهد در يك جعبه‌دنده متوالي شما براي تمام تعويض‌ها فقط اهرم را در يك جهت حركت مي دهيد.

2. كار با سيستم متوالي در هر لحظه‌اي مشخص است شما مجبور نيستيد كه فكر كنيد"من در حال حاضر در دنده 2 هستم بنابر اين براي رفتن به دنده 3 بايد اهرم را در دو مرحله به طرف بالا فشار دهم " در سيستم متوالي به راحتي اهرم را در جهتي فشار مي‌دهيد كه براي تمام تعويض‌ها ثابت است.

3. محل قرارگيري دست در حين رانندگي با شرايط سازگار است ، در الگوي H با توجه به دنده‌اي كه با آن حركت مي‌كنيم محل اهرم تعويض تغيير مي‌كند پس بايد دقت كنيد كه در چه دنده‌اي هستيد و با توجه به آن محل قرارگيري اهرم را تشخيص دهيد. اما در سیستم متوالي اهرم تعويض هميشه در يك مكان مشخص قرار دارد .

4. سيستم متوالي باعث بروز حوادث عجيب نمي‌شود.در الگوي H اگر اشتباهي بكنيد مثلا در حين مسابقه مي‌خواهيد از دنده 3 به دنده 2 بياييد و به جاي ‌آن به دنده 4 مي‌رويد اين كار امكان دارد موتور اتومبيل را بتركاند چيزي كه با سيستم متوالي هرگز اتفاق نمي‌افتد .

يكي ديگر از مزاياي سيستم متوالي اين است كه اهرم تعويض دنده فضاي كمتري از اتاق اتومبيل را اشغال مي‌كند چرا كه تنها به فضايي براي حركت به جلو و عقب نياز است و براي حركت به چپ و راست به فضايي نياز ندارد.

تصويري از اهرم تعويض دنده در ماشين مسابقه Motorola

اهرم در سمت راست راننده واقع شده است.اتومبيل داراي سيستم انتقال قدرت متوالي است

داراي شش دنده مي‌باشد و بجاي الگوي H از حركت اهرم در يك راستا استفاده مي‌كند.

تقريبا در تمام ماشين‌هاي مسابقه‌اي كه از سيستم متوالي استفاده مي‌كنند يا راننده با استفاده از اهرم تعويض طبلك را به گردش در مي‌آورد و يا طبلك به وسيله سيستم‌هاي هيدروليكي و پنوماتيكي وسيم پيچ‌هايي_ همگي به صورت الكتريكي فعال مي‌شوند_ به گردش در‌مي‌آيد . در مدل دوم دو پدال روي فرمان قرار دارد كه به وسيله آنها عمل تعويض دنده صورت مي‌گيرد و راننده براي تعويض دنده هرگز لازم نيست كه دست خود را از فرمان جدا كند.

از آنجاييكه سيستم انتقال قدرت متوالي محاسن زيادي دارد استفاده از اين سيستم در اتمبيل‌ها آغاز شده است . نبايد سيستم متوالي را با گيربكس اتوماتيك مدل Tipronic اشتباه گرفت . در مدل Tiptronic از الگوي حركت اهرم در سيستم متوالي استفاده شده است ولي چون اين سيستم يك سيستم اتوماتيك است بنابراين داراي مبدل گشتاور است پس سرعت تعويض دنده چندان زياد نيست.

منبع : http://www.parsikhodro.com/

جعبه دنده متوالی

مطالب مشابه :

ربات

پاسخگویی به سئوالات و نظرات-بخش دوم

تهیه رادیو کنترل برای هواپیمای مدل (بروز رسانی 15/11/87)

اموزش ساخت یه رادیو کنترل ساده و کوچک!!!

طراحی مینی ماشین کنترلی پر قدرت

آموزش ساخت ربات (3)

1معرفی رشته های دانشگاهی در ایران.مهندسی مکانیک

جزوه ماشين هاي الكتريكي 1 دكتر عابدي

جعبه دنده متوالی