سمینار کارشناسی تاثیر مکمل های چربی بر روی تولید و تولید مثل گاوهای شیری

منابع چربی

منابع چربی های مورد استفاده در خوراک گاو دارای انواع مختلفی است که بر اساس پاسخ به نوع چربی به صورت زیر طبقه بندی می شود:

1.چربی های خنثی در شکمبه:

به مقدار کم در جیره ی نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار می گیرند و اثرات بسیار کمی بر قابلیت هضم مواد خوراکی دارند.این چربی ها در شکمبه شامل اسیدهای چرب اشباع و چربی های هیدروژنه هستند.

2.چربی های فعال در شکمبه:

این چربی ها به شدت مانع تخمیر میکروبی در شکمبه شده و قابلیت هضم مواد خوراکی را با درجات متفاوت کاهش می دهند. این چربی ا در شکمبه شامل چربی هایی با منشأ حیوانی(نظیر پیه) ، روغن گیاهی(نظیر روغن کلزا)، دانه های روغنی(نظیر دانه سویا) و چربی به دست آمده از باقی مانده مواد خوراکی گیاهی حاصل از فرآوری می باشد.

3.چربی های محافظت شده:

این نوع چربی ها به عنوان منابع مقاوم بر بیوهیدروژناسیون میکروارگانیسم های شکمبه ای به طور وسیع در جیره نشخوارکنندگان به کار رفته و موجب تغییر الگوی اسیدهای چرب بافت های بدن و شیر می شوند.از روش های مقاوم کردن چربی ها در مقابل بیوهیدروژناسیون شکمبه،استفاده از نمک های کلسیمی اسیدهای چرب و چربی اسیدی می باشد.آزمایشات استفاده از نمک های کلسیمی را به عنوان منبع محافظت شده چربی ها برای گاو شیری نشان می دهد.گزارشات استفاده از چربی های محافظت شده برای گاو شیری که حدود 15 درصد از انرژی متابولیسمی آنها از چربی های بلند زنجیره تأمین شده باشد،نشان داده است که بازده استفاده از انرژی برای تولید شیر به حداکثر می رسد.

فواید بالقوه چربی ها به صورت افزایش انرژی جیره،مصرف اسید چرب موجود در خوراک و اثرات سودمند ناشی از کاربرد چربی های محافظت شده،سبب توسعه کاربرد آنها شده است.

هدف از محافظت چربی ها 2 چیز است:اول محافظت جمعیت میکروارگانیسم های شکمبه به گونه ای که بتوانندمشکلات هضمی سطوح بالاتری از چربی را به مصرف برسانند.

هدف دوم که البته اهمیت آن کمتر است ، محافظت چربی از تاثیر میکروب های شکمبه است ،به گونه ای که شیر تولید شده حاوی اسید های چرب غیر اشباع بوده که برای سلامت انسان مفیدتر و کره حاصله از آن نرم تر است.

مزایای مصرف پودر چربی در جیره گاو:

اگر چه گاوهای شیری باشکمبه فعال به چربی یا اسیدهای چرب نیاز ندارند،اما بودن آنها درجیره مزایای زیادی دارد.وجود چربی به مقدار متوسط در کنسانتره به شدت خصوصیات خوراک را برای حمل ونقل بهبود می بخشد.چون در صورت کمبود یا نبودن چربی در خوراک قسمتی از مواد خوراکی به صورت پودر یا گرده در آمده به صورت غبار از آن خارج می شود،به همین ترتیب وجود مقدار متوسط چربی اصطکاک ماشین آلات و تجهیزات حمل ونقل خوراک را کاهش می دهد و ضمن خوش خوراکی جیره و افزایش مصرف خوراک به عنوان حامل ویتامین های محلول در چربی سودمند است .

مکمل های چربی ممکن است جذب ویتامین های محلول در چربی را نیز افزایش دهد .پودر چربی حاوی اسیدهای چرب مهمی است که در جیره غذایی لازم است .مهم ترین اسیدهای چرب لینولئیک است که علایم کمبود آن در گوساله هایی که جیره فاقد چربی دریافت کردند به صورت کاهش رشد،شوره فلسی ،موی دراز و خشک شده،ریزش بیش از حد مو و اسهال بروز میکند.چربی ها به طورمعمول 10-25 درصد جیره نشخوار کنندگان جوان را تشکیل می دهد زیرا گوساله به مقدار زیاد انرژی نیاز دارند.وقتی گاو کنسانتره زیادی را جدای علوفه در جیره مصرف می کند ،انقباضات ماهیچه شکمبه کاهش پیدا می کند این انقباضات طبیعی چنانچه کاهش پیدا کند یا متوقف شود عواقب نامطلوبی را (به ویژه در اوایل دوران شیردهی و دوران زایمان )در مورد بروز برخی از اختلالات متابولیکی (اسیدوزو...)و کاهش مقدار خوراک مصرفی ،تولیدات وسلامت دام دارد.

جیره هایی که حاوی غلات زیاد و فیبر پایین است به دلیل کمبود فیبر و کاهش حرکات دستگاه گوارش می تواند سبب عارضه ی جابه جایی شیردان گردد.ضمن اینکه به دلیل تخمیر سریع غلات و تولید اسید لاکتیک باعث ازبین رفتن برخی میکروارگانیسم های مفید درون شکمبه شده ،توازن اکولوژیکی شکمبه را به هم می زند همچنین اسیدتیه بالا و کاهشpH شکمبه موجب بروز عارضه اسیدوز و به دنبال آن لنگش به ویژه در دامهای پرتولید می گردد. اکوسیستم شکمبه لایه های مختلفی دارد که یک لایه آن مربوط به ذرات بزرگ علوفه است .

این لایه نقش خیلی مهمی را در حفظ تخمیر مناسب در شکمبه به عهده دارد.این لایه لقمه راجهت نشخوار فراهم می آورد که باعث ریز شده اندازه ذرات علوفه و کوچک شدن ذرات دانه ها که در بین قطعات علوفه وجود دارند،می شود درصورت مصرف کنسانتره حاوی غلات زیادی به دلیل نیاز شدید دام به موادمغذی به ویژه انرژی این اکوسیستم به هم می خورد علاوه بر بروز اسیدوز که توضیحات آن ارائه گردید باعث قطع نشخوار ،کاهش مصرف ماده ی خشک و بروز یکسری از اختلالات متابولیکی و گوارشی دیگر در دام می گرد.

مکمل های چربی گاهی اوقات اسیدهای چرب ضروری را که شامل اسید لینولئیک ،اسید لینولنیک و اسید آراشیدونیک است برای دام تامین می کند که در متابولیسم و تولید مثل اثرات زیادی دارد.مقداری از انرژی موجود در غلات درون جیره به دلیل تخمیر شدید به صورت گاز متان از دسترس دام خارج می شود.این گاز از طریق جذب از دیواره شکمبه و دفع از راه دستگاه تنفس و همچنین از آروغ زدن دفع می شود که خود این امر علاوه براتلاف انرژی غذا به صورت گاز متان منجر به کار اضافی جهاز هاضمه و دستگاه تنفسی برای دفع این گاز ها می شودکه افزودن مکمل های چربی در سطوح 8-10 درصد (برحسب ماده ی خشک)به جیره منجر به کاهش مجموع اسیدهای چرب فرار شده،از تولید گاز متان در شکمبه ممانعت می کند .کاهش گاز متان می تواند تا52 درصد برسد.این پدیده را به دو صورت می توان تفسیر کرد:

1-اثر مستقیم روی باکتری های تولید کننده ی متان

2-اثر غیرمستقیم به واسطه تشکیل زیاد پروپیونات که نیازمند هیدروژن است (ماده ای که برای باکتری های تولید کننده ی متان لازم است).

افزودن مکمل های چربی می تواند به طور مثبت عملکرد تولید مثلی گاوهای شیری را تحت تاثیر قرار دهد.خلاصه ای از 20 پژوهش نشان داده است که میزان آبستنی اولین سرویس در 11مورد از این مطالعات افزایش یافته است . میانگین افزایش 17 درصد واحد برای تمامی پژوهش ها بوده است.خورانیدن مکمل چربی تعداد و اندازه فولیکول غالب را افزایش می دهد.مکانسیم بالقوه که به وسیله آنها چربی،تولید مثل را تحت تأثیر قرار می دهد شامل اصلاح توازن منفی انرژی،افزایش توسعه فولیکولی از طریق تغییرات در وضعیت انسولین، تحریک کردن سنتز پروژسترون و تغییر تولید و آزاد شدن پروستاگلاندین F2α(که پایداری جسم زرد را تحت تأثیر قرار می دهد)است.

افزودن مکمل چربی به طور ثابت غلظت پروژسترون پلاسما را افزایش می دهد که باعث ابقاء آبستنی در دام می گردد،به عبارتی خورانیدن مکمل های چربی که غنی از اسیدهای چرب ضروری(نظیر لینولئیک)هستند سطح PGF2α را پایین می آورد،از تحلیل جسم زرد جلوگیری و بتعث ابقاء آبستنی می گردد.

طبق مطالعه ای که در اوهایو انجام گرفت(پالمکیوست 1985)نشان داد که اضافه کردن چربی(0.7 کیلوگرم به ازای هر رأس گاو در روز)می تواند تولید شیر را 7-5 درصد افزایش دهد در صورتی که قابلیت هضم مکمل چربی 80 درصد و جذب اسیدهای چرب آن از غدد پستانی 75درصد باشد.افزودن700گرم مکمل چربی برای تولید3.5 کیلوگرم شیر تصحیح شده کافی می باشد.افزودن مکمل چربی به جیره بهترین پاسخ را برای گاوهای شیری بین هفته های12-5 بعد از زایش داشته است.استفاده از مکمل چربی مناسب می تواند از کاهش وزن بدن(به ویژه در دام های پرتولید)جلوگیری کند،تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی را کاهش داده،روزهای باز را کاهش و تولید شیر را افزایش دهد.

خوراک فاقد چربی موجب ایجد تغییرات بیماری زا(دژنره شدن پوست،مختل شدن رشد،اختلال در تولید مثل و شیردهی)می شود.این تغییرات فقط به وسیله ارائه اسیدلینولئیک وسایر اسیدهای چرب اشباع موجود در چربی و مکمل های چربی برطرف می گردد. علایم کمبود انرژی در گاوها به صورت کاهش و افت زیاد وزن و تولید شیر همراه با کاهش تداوم شیردهی ، چربی پروتئین شیر، ازبین رفتن قوام مدفوع، عدم فحلی و پایین آمدن نرخ آبستنی بروز می کند .در هوای گرم مکمل های چربی به کاهش تنش گرمایی در گاوهای شیری کمک می کنند چون آنها در جریان گوارش و استفاده ی بدن در مقایسه با کربوهیدرات ها و پروتئین ها حرارت کمتری تولید می کنند.وقتی سطح چربی های جیره (براساس وزن خشک ) حدود 5درصد باشد تولید شیر به حداکثر می رسد.به گاوها نباید بیش از 1.5 کیلو گرم از انواع لیپیدها (علاوه برلیپدهای موجود در خوراک) تغذیه نمود.گاوهای مسن نسبت به گاوهای دو ساله عکس العمل بهتری به اضافه کردن چربی در جیره از خود نشان می دهند.میتوان روزانه 100-120 گرم مکمل چربی به جیره انتقالی گاوهای خشک و بیش از 450 گرم به جیره اوایل شیردهی و در صورت لزوم بعد از گذشت 5هفته از آغاز دوره ی شیردهی استفاده گردد.مصرف اسیدهای چرب غیر اشباع موجود درمکمل های چربی تعداد فولیکول های متوسط اندازه را در روزهای 5-9 چرخه ی فحلی افزایش می دهد و این تعداد به 4برابر بیشتر در هفته ی هفتم خورانیدن رسید.

مکمل چربی میتواند برای جایگزینی انرژی مصرفی حاصل از نشاسته در جیره های مملوء از کنسانتره (به ویژه در اوایل دوران شیردهی ) مورد استفاده قرار گیرد تا اینکه درصد چربی شیر زیاد شود بدون اینکه تولید شیر کاهش پیدا کند .اضافه کردن اسیدهای چرب استئاریک و اولئیک به جیره نسبت استات و بوتیرات را کاهش و نسبت پروپیونات را افزایش می دهد .این اثر زمانی که اسید اولئیک افزوده می گردد بیشتر قابل توجه است و با توجه به اینکه اثر ضد باکتری اسید های چرب غیر اشباع روی باکتری های تجزیه کننده ی الیاف که تولید کننده ی استات است ، بیشتر قابل ملاحضه می باشد.تراکم انرژی خوراک با افزودن مکمل چربی به جیره غذایی افزایش پیدا می کند به ویژه بیشتر در گاوهایی که دارای تولید بالا هستند اغلب در اوایل دوران تولید در وضعیت تعادل منفی انرژی هستند به همین افزودن مکمل چربی به خوراک گاوهای پرتولید معمولا برای افزایش انرژی مصرفی و تامین اسیدهای چرب جهت پستان گاوها (به ویژه پرتولید) صورت می گیرد.

به هر حال ممکن است افزودن چربی به خوراک در مواقعی که ظرفیت دستگاه گوارش انرژی مصرفی را محدود می کند ، سودبخش باشد.

یکی از راه های تامین خوراک با انرژی بالا و مصرف فیبر زیاد برای گاوها در اوایل شیردهی جایگزینی مقداری ازمکمل چربی با بخشی ازنشاسته در کنسانتره در خوراک آنها می باشد.همچنین این جایگزینی سبب تصحیح کاهش چربی شیر حاصله از کمبود فیبر و زیادی غلات می شود .استفاده از چربی غیراستاندارد یا محافظت نشده سبب افزایش صابونی شدن کلسیم و منیزیم در شکمبه و دفع آنها از طریق مدفوع می شود .استفاده از مکمل چربی که بیشتر به صورت چربی اشباع باشند می توانند بیشتر اثرات سود بخش را تولیدات دام داشته باشند.بیشتر اسیدهای چرب موجود در جیره گاو از اسیدهای چرب بلند زنجیره و غیراشباع هستند که اغلب آنها در شکمبه اشباع می شوند.

روی این اصل شیر گاو درصد زیادی اسیدهای چرب اشباع را در بردارد. نوع غذا بر طول زنجیره اسیدهای چرب شیر و به میزان کمتری بر درجه ی اشباع چربی ها اثر می گذارد.

هنگامی که وزن گاو در آغاز شیردهی مناسب است،در دو ماه اول شیردهی درصد چربی شیر زیادتر ازگاوهایی خواهد بود که در اوایل شیردهی لاغر هستند .بیشتر گاوهای پرشیر در این دوره وزن کم می کنند بنابراین مصرف انرژی باید تا حد امکان با مصرف مکمل های چربی در سطح بالایی حفظ شود .کاهش علوفه و افزایش مصرف کنسانتره برای تامین انرژی مورد نیاز دام موجب افت چربی شیر می گردد روی این اصل باید حداقل در جیره 15-17 درصد فیبر موجود باشد که این امر با مصرف مکمل های چربی در جیره محقق می گردد . به عنوان مثال در چندهفته ی اول پس از زایش گاو ممکن است کمتر از 20 کیلوگرم ماده ی خشک مصرف کند با مصرف این مقدار ماده ی خشک باید تراکم انرژِی جیره 13.5 مگاژول انرژی متابولیسمی در کیلوگرم ماده ی خشک باشد و این مقدار انرژی اگر بخواهد با استفاده از غلات مانند گندم که حدود 13.7 مگاژول و سیلاژ خوب که حدود 11مگاژول انرژی متابولیسمی در کیلوگرم ماده ی خشک دارد تامین شود ،جیره حاوی مقدار زیادی گندم می شود .نتیجه ی استفاده ی گندم بسیار زیاد در جیره فزونی نشاسته و توسعه ی اسیدوز ،سوء هاضمه ، لنگش (به دنبال بروز اسیدوز)، کاهش چربی شیر و عملکرد ضعیف دام است .چربی ها حدودا دارای 35 مگاژول انرژی متابولیسمی در کیلوگرم ماده ی خشک بوده و استفاده ازآنها در چنین جیره هایی بسیار به جا است ،به طوری که میتوان کل کنسانتره مصرفی را کاهش داده و در نتیجه سیلاژ بیشتری مصرف می شود .بنابراین میزان الیاف جیره افزایش پیدا کرده و متعاقبا مصرف نشاسته کاهش پیدا می کند و همچنین به این طریق میتوان هزینه خوراک را نیز کاهش داد چرا که مکمل چربی نسبت به دانه غلات به ازای واحد انرژی متابولیسمی ارزان تر است البته اکثر چربی ها در شکمبه به حالت خنثی نداشته و مراقبت کافی در زمینه ی تداخل آنها در فعالیت میکروبی شکمبه باید صورت گیرد

اثرات تغذیه ای مکمل چربی وعوامل درون ریز و سرکوب ایمنی قبل و بعد اززایمان :

وقتی مصرف حیوان خیلی خوب باشد ،افزودن مقادیری چربی به جیره ،معمولا تولید شیر را افزایش داده و وضعیت بدنی را بهبود می بخشد کاهش مزمن انرژی به دفعات با افزایش حساسیت بیماری ها (در نتیجه کاهش ایمنی زایی) همراه است .زایش و آغاز شیردهی تنش متابولیکی بزرگی به گاو وارد می کند و کمبودهای نسبتا حاد هم باعث می شود آن دسته ازعوامل تغذیه ای که جهت حفظ سیستم ایمنی ضروری است سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد .در اوایل شیر دهی گاوها (به ویژه پرتولید )در تعادل منفی انرژی و پروتئین بوده که عمل ایمنی زایی را مختل می کند .کمبود شدید انرژی در این دوره نیز میتواند باعث شود تاکتواسیدها در خون تجمع بیابد که این عارضه عملکرد لنفوسیت ها را بیشتر مختل می کند.

نقش مکمل چربی در جیره گاوهای گوشتی و پرواری :

افزودن مکمل چربی به جیره گاوهای پرواری ارزش انرژی زایی آن را به ویژه در پایان دوره افزایش می دهد.این افزایش موجب ازدیادوزن روزانه و درصد چربی لاشه می گردد.افزودن8درصد چربی به جیره گاوهای پرواری چربی گوشت را کمی بهبود می بخشد .

اثرات مکمل چربی بر تولیدات و ترکیبات شیر:

چربی شیر محصول بیولوژیکی منحصر به فردی است که حاوی حجم وسیعی تری گلسیریدهای محصور در یک غشای لیپوپروتئینی است. به طور معمول این تری گلسیریدها حاوی یک اسید چرب با زنجیر کوتاه مثل اسید بوتیریک(C4:0)،یک اسید چرب با زنجیر متوسط مثل اسید پالمیتیک(C16:0)و یک اسید چرب با زنجیر بلندتر که ممکن است اشباع یا غیر اشباع باشد هستند.که اسیدهای چرب با زنجیره بلند ممکن است اسید استئاریک(C18:0) یا یک اسید با یک پیوند دوگانه که در داخل بدن حیوانات تشکیل شده است باشد.معمولا این اسید اولئیک(C18:1)یا اسید پالمیتولئیک(C16:0)است که به وسیله غیر اشباع شدن اسید اشباع مربوطه ساخته می شوند.

مقداری از اسیدهای چرب با زنجر متوسط و نهایتا همه ی اسیدهای چرب با زنجیر بلند از بخش های لیپید در خون جذب می شوند.از ویژگیهای شیر گاو دارا بودن نسبت زیادی از اسیدهای چرب اشباع است. اسیدهای چرب موجود در خوراک،نزدیک به نیمی از اسیدهای چرب شیر را تشکیل می دهند.این اسیدهای چرب همگی از نوع بلند زنجیر هستند.اسید پالمیتیک و اسید اولئیک مهمترین اسیدهای چرب در چربی شیر به شمار می روند.

اسیدهای چرب اشباع نشده در ترکیب شیر بیشترین اثر را دارند. هر چه غلظت این اسیدها در چربی غذا بیشتر باشد به همان نسبت عدد ید بالاتر و چربی شیر نرم تر است.علت آن است که مقدار اسید اولئیک در چربی شیر افزایش و اسیدهای چرب زنجیر کوتاه(4 تا 16کربنه)کاهش می یابند.

چربی شیرحاوی تعداد زیادی اسیدهای چرب با طول 18-14 کربن است اسیدهای چرب زنجیرکوتاه توسط بدن گاو ساخته می شود. اما اسیدهای چرب زنجیربلند (بیش از14 کربن) باید توسط جیره تامین شود. بنابراین منطقی است که فرض کنیم افزایش مصرف اسیذهای چرب زنجیربلند تولید چربی شیررا افزایش می دهد.

در حالی که چربی خوراک برای سنتز چربی شیر مورد نیازاست ، برای تشکیل تری گلسیریدها نیز منبع گلوگز و انرژی مورد نیازاست. بقیه اسیدهای چرب (زنجیر کوتاه) از استات و بوتیرات سنتز شده و این بستگی به عرضه کافی آنها در فرایند تخمیر شکمبه دارد.اثر خالص افزودن چربی به جیره بستگی به تحریک شاخه سنتز بالایی بدون لطمه به شاخه ی سنتز پایینی چربی دارد.

سمینار کارشناسی تاثیر مکمل های چربی بر روی تولید و تولید مثل گاوهای شیری

مطالب مشابه :

جیره بز

پرورش گوسفند به روش پرواربندی

بز مرخز

تاثیر جیره غذایی(علوفه ای) بر خصوصیات فیزیکی ـ شیمیایی و ترکیب اسیدهای چرب شیر بز

نژادها ی :شتر- بز- گوسفند -گاو -گاوميش

سمینار کارشناسی تاثیر مکمل های چربی بر روی تولید و تولید مثل گاوهای شیری

تغذیه بره های پرواری

اطلاعاتی در مورد بز سانن

عوامل موثر بر درصد چربی و پروتئین شیر