نحوه صحیح استفاده از مفاهیم بنیادی PEG.. P/B... P/E...جهت موفقیت در بازار سرمایه

گروه بورس سکرت:
نسبت قیمت به ارزش دفتری هر سهم (p/b) : ارزش دفتری یک شرکت عبارتست از میزان حقوق صاحبان سهام تقسیم بر تعداد سهامداران ، یعنی ارزش حقوق صاحبان سهام هر سهم.نسبت بدست امده معیار محسوس تری از ارزش یک شرکت نسبت به سود آوری بیان می کند.
کاربرد :با توجه به این نسبت در نماد های مختلف یک صنعت بخصوص می توان متوجه شد کدامیک شرایط بهتری ایجاد کرده و ارزش حقوق صاحبان سهام خود را به نسبت دیگر شرکت ها بالاتر برده اند ، اگرچه باید به این نکته نیزاشاره کنم که ارزش دفتری همیشه ارزش واقعی را نشان نمی دهد ، به خصوص برای شرکتهایی که از حجم زیادی از داراییهای نامحسوس بهره می برند.

مفهوم P/E چيست؟

P/E يا نسبت قيمت به سود يكي از افزارهاي قديمي و عموماً پر استفاده به منظور ارزش گذاري سهام است. هر چند محاسبه P/E بسيار ساده است اما تفسير آن عملاً دشوار مي نمايد. در شرايط معيني اين نسبت بسيار گويا و در زمان هاي ديگر كاملاً بي معنا جلوه مي كند. از اين رو، غالباً سرمايه گذاران اين اصطلاح را نادرست به كار مي گيرند و در تصميماتشان بيش از حد لازم به آن وزن مي دهند.
در بخش هاي بعدي اين مقاله ابتدا به تشريح و تبيين P/E مي پردازيم، سپس چگونگي استفاده از اين نسبت را در تجزيه و تحليل سهام بازگو مي كنيم، و سرانجام به شرايطي مي پردازيم كه نبايد از اين نسبت استفاده شود.

P/E : نسبت price) P يا قيمت سهم) به ESP) Earning Per Share) يا سود هر سهم است. همان گونه كه از نام آن پيدا است، براي محاسبه P/E آخرين قيمت روز سهام يك شركت به سود هر سهم (EPS) آن تقسيم مي شود.

P/E دنباله دار :

غالباً P/E در تاريخ هايي محاسبه مي شود كه شركت ها اطلاعات EPS (معمولاً سه ماهانه) را افشا مي كنند. اين P/E را كه بر مبناي آخرين EPS محاسبه مي شود بعضاً P/E دنباله دار نيز مي گويند.

P/E برآوردي يا پيشتاز :

اما گاهي از EPS برآوردي براي محاسبه P/E استفاده مي شود، اين EPS معمولاً معرف سود برآوردي سال آينده است. در اين صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردي يا پيشتاز گفته مي شود.

P/E میانگین :

محاسبه P/E گاهي روش سومي هم دارد كه مبتني بر ميانگين دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقيمانده سال است. تفاوت عمده اي بين اين سه نوع وجود ندارد اما بايد بدانيد كه از محاسبات داده هاي تاريخي واقعي در مقايسه با برآوردهاي تحليلگران مالي استفاده كنيد.

مشكل بزرگ محاسبه P/E مربوط به شركت هايي است كه سود آور نيستند و از اين رو EPS منفي دارند. در خصوص چگونگي رفتار با اين پديده ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد. برخي قائل به وجود P/E منفي هستند، گروهي در اين حالت P/E را صفر مي دانند و بسياري ديگر هم معتقدند كه ديگر P/E محلي از اعراب ندارد.

الف- رشد سود

آنچه در بحث بالا به آن پرداختيم رشد شركت ها است. قيمت سهام بازتاب انتظارات سرمايه گذاران از ارزش‌و رشد آينده شركت است. اما توجه كنيد كه اندازه سود (EPS) معمولاً مبتني بر سود هاي (EPSهاي) گذشته است. اگر شركتي انتظار رشد دارد بنابراين انتظار داريم كه سودش نيز رشد كند. در نتيجه تفسيري بهتر از P/E آن است كه خوشبيني بازار از آينده رشد يك شركت را باز تاب مي دهد.
اگر P/E شركتي بالاتر از ميانگين بازار يا صنعت باشد بدين معني است كه بازار در ماه ها يا سال هاي آينده انتظارات بزرگي از سهم اين شركت دارد. شركتي با P/E بالا بايد سود هاي فزاينده ايجاد كند، در غير اين صورت قيمت سهمش سقوط خواهد كرد. مثالي از شركت ايران خودرو گوياي اين بحث است.

ب- ارزاني يا گراني

P/E در مقايسه با قيمت بازار شاخص بهتري براي ارزش گذاري سهم است. مثلاً به شرط پايداري ساير متغيرها، سهمي با قيمت ۲۰۰ ريال و P/E برابر ۱۰ بسيار گران تر از سهمي با قيمت ۲۰۰۰۰ و P/E برابر ۱۰ است. توجه كنيد كه محدوديت هايي در اين مثال وجود دارد. شما نمي توانيد P/E هاي دو شركت كاملاً متفاوت را براي ارزش گذاري بهتر آنها مقايسه كنيد. به عبارت ديگر تعيين بالا يا پايين بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلي بسيار دشوار است: ۱) نرخ رشد شركت و ۲) صنعت.

۱- نرخ رشد شركت

آيااندازه رشد گذشته شركت ها مي تواند معرف نرخ هاي انتظاري از رشد آينده باشد؟ هر چند پاسخ اين پرسش نمي تواند صريح باشد اما در عمل سرمايه گذاران براي پيش بيني سود (EPS ) و محاسبه P/E از نرخ هاي رشد گذشته استفاده مي كنند.

۲- صنعت

مقايسه شركت ها تنها در صورتي فايده مند است كه به يك صنعت تعلق داشته باشند، مثلاً شركت هاي صنعتي كه عمدتاً داراي ضرايب P/E پايين هستند. چون به رغم ثبات صنعت رشد پاييني دارند. از طرف ديگر شركت هاي صنعتي به دليل انتظار رشد از P/E هاي بالايي برخوردارند.

• دام هاي كاربرد P/E
تا بدين جا آموختيم كه در شرايط معيني P/E مي تواند ما را در تعيين بالا يا پايين بودن ارزش يك شركت كمك كند. همچنين پي برديم كه P/E تنها در شرايط معيني معتبر است. اما علاوه براين دام هاي ديگري نيز در تحليل P/E وجود دارد كه در ادامه درباره برخي از آنها بحث مي شود.

• حسابداري
سود يك اندازه حسابداري است كه در محاسبه اش از اقلام غيرنقدي نيز استفاده مي‌شود. معيارهاي اندازه گيري سود بر طبق اصول حسابداري همگاني (GAAP ) مقرر مي شوند. اين اصول در گذر زمان تغيير مي كند و در هر كشوري نيز متفاوت از ديگر كشورها است. از اين رو محاسبه سود ( EPS) بسته به چگونگي دفترداري و حسابداري مي تواند به صورت هاي متفاوت ارائه شود. در نتيجه مقايسه سودها (EPS ها) با يكديگر گاهي به مقايسه سيب و پرتقال مي ماند.

• تورم
در شرايطي كه اقتصاد كشور تورم بالايي را تجربه مي كند طبعاً كالاها و هزينه هاي استهلاك به دليل بالا رفتن هزينه هاي جايگزيني كالاها و تجهيزات در مقايسه با سطح عمومي قيمت ها كم نمايي مي شود. بنابراين در زمان هاي تورمي P/E ها عموماً پايين تر مي آيند زيرا بازار سودها را كه به صورت ساختگي به بالا گرايش دارد تخريب شده مي بيند. بررسي P/E همانند تمامي نسبت ها در گذر زمان براي پي بردن به روند آن ارزشمند است. تورم اين بررسي را دشوار مي كند زيرا اطلاعات گذشته در امروز از فايده مندي كمتري برخوردارند.

• تفسيري ديگر
P/E پايين لزوماً بدين معني نيست كه ارزش يك شركت كم نمايي شده است. بلكه به معناي آن است كه بازار معتقد است شركت در آينده نزديك با مشكل روبه رو خواهد شد. سهمي كه قيمتش پايين مي آيد معمولاً دليلي دارد.
عمده ترين دليلش اين است كه سود شركت كمتر از سود انتظاري اش خواهد بود. اين مسئله P/E دنباله دار بازتابي ندارد مگر آن كه سود در عمل نيز محقق گردد.

• تنها به اتكاي P/E سهام نخريد
يكي از پر بسامدترين اشتباهاتي كه سرمايه گذاران غير حرفه اي مرتكب مي شوند خريد سهام صرفاً به اتكاي P/E بالا يا پايين است. توجه كنيد كه ارزشيابي سهام تنها با تكيه بر شاخص هاي ساده اي مانند P/E ساده انگارانه و نادرست است. P/E بالا ممكن است به معني بيش نمايي ارزش سهم باشد و هيچ تضميني وجود ندارد كه بعداً به سرعت پايين نيايد. ضمناً توجه كنيد كه حتي اگر ارزش سهمي كم نمايي شده باشد ممكن است ماه ها يا حتي سال ها طول بكشد تا بازار ارزش آن را اصلاح نمايد.
در هر صورت تجزيه و تحليل سهام امري بسيار پيچيده تر از دانستن چند نسبت ساده است. به عبارت ديگر هر چند كليدي براي معماي ارزش گذاري سهام است اما تمام آن نيست. از اين رو توصيه مي شود كه سرمايه گذاران براي خريد سهام با خبرگان سرمايه گذاري رايزني نمايند. پاسارگاد نيك آماده است تا سرمايه گذاران علاقه مند را با قواعد سرمايه گذاري آشنا سازد.

ویژگی های‎ P/e

۱ - ‎نسبت‎ P/e ‎منعکس کننده‎ ‎عقیده بازار درباره یک شرکت است. معمولا نسبت‎ P/e ‎شرکت های خوب و رو به ‏رشد، بالا‎ ‎است‎. ۲ - نسبت‎ P/e ‎بزرگ، نشان دهنده خوش بینی و نسبت‎ P/e ‎کوچک، نشان دهنده‎ ‎بدبینی سرمایه گذاران درباره آینده ‏شرکت است‎.
۳ - ‎نسبت‎ P/e ‎تا زمانی بالا‎ ‎خواهد بود که سرمایه گذاران به توانایی رشد و تحقق سود و یا افزایش قیمت سهام یک‎ ‎شرکت اعتقاد داشته باشند. به محض اینکه این اطمینان در قابلیت سود آوری شرکت ازبین‎ ‎برود، این نسبت افت خواهد ‏کرد‎.
۴ - ‎نسبت‎ P/e ‎اعتبار شرکت و مدیریت آن و‎ ‎همچنین اعتمادی که سرمایه گذاران در مورد استعداد دست یابی به سود ‏شرکت دارند، را‎ ‎منعکس می کند‎.
۵ - ‎نسبت‎ P/e ‎همانند دماسنجی است که به صورت مداوم میزان رفتار‎ ( حرارت ) سهام را بررسی و به بازار اعلام می ‏کند‎.

عوامل موثر در تعیین نسبت‎ P/e

۱ - ‎اندازه‎ ‎شرکت‎
۲ - ‎مدیریت شرکت‎
۳ - رشد شرکت‎
۴ - وجود طرح های توسعه اقتصادی در‎ ‎شرکت‎
۵ - ‎وجود ظرفیت بالقوه قابل بهره برداری در شرکت‎
۶ - ‎وجود بازار خوب و با‎ ‎کشش برای محصولات تولیدی شرکت‎
۷ - ‎موقعیت شرکت در صنعت مربوطه‎
۸ - ‎چشم اندازهای‎ ‎صنعتی که شرکت در آن فعالیت می کند‎
۹ - ‎تقاضا برای سهام شرکت‎
۱۰-‎کمیت و کیفیت‎ ‎سود یک شرکت‎
۱۱- ‎دوره برگشت سرمایه مورد انتظار سرمایه گذاران‎
۱۲- ‎نرخ بازده‎ ‎رایج بازار از سرمایه گذاری‎
۱۳- ‎نرخ سود در شبکه بانکی‎

نسبت P/e براي صنايع مختلف متفاوت مي باشد

در یک صنعت خاص (بعنوان مثال پتروشیمی) انتظار می رود که ‏p/e‏ در میان شرکتهای یک صنعت تفاوت اندکی با هم ‏داشته باشند اما مطالعات نشان می دهد که میان شرکتهای موجود در یک صنعت هم تفاوتهای فاحشی وجود دارد. حتی ‏می توان مواردی را در بازار سرمایه ایران پیدا کرد که دو شرکت موجود در یک صنعت با سود هر سهم برابر دارای ‏قیمتهای نابرابر هستند زیرا نسبت ‏p/e‏ این دو شرکت از هم متفاوت می باشد.‏ انتظارات سهامداران از آینده و سود های آتی یک شرکت نیز عاملی مهم و تقریبا کلیدی در میزان این نسبت میباشد.و ‏رابطه مستقیمی میان این دو عامل وجود دارد . به عبارت دیگر در صورتی که سهامداران نسبت به آینده و حتی بر اساس ‏شایعات به طرحهای توسعه شرکت انتظارات بالایی داشته باشند نسبت قیمت به درآمد شرکت افزایش خواهد یافت و به ‏بیان دیگر هر ریال از سود سهم گرانتر می گردد.‏ ‎ ‎ ‎ ‎

مرور نکات نهایی در کاربرد P/E :

P/E براي مقايسه شركت هاي يك صنعت، كل بازار يا روند تاريخي P/E يك شركت سودآور است.
به ياد بسپاريد كه :
الف - P/E يك نسبت است و از تقسيم P يا PRICE يا قيمت روز سهم به EPS يا E يا سود هر سهم به دست مي آيد.
ب- سه نوع EPS به نام هاي EPS دنباله دار، آينده و ميانگين وجود دارد.
ج- P/E مخفف Price / Earning Per Share است. د- به لحاظ نظري، P/E يك سهم به ما مي گويد كه سرمايه گذاران حاضرند چند ريال به ازاي هر ريال سود بپردازند.
هـ - تفسير بهتري از P/E اين است كه آن بازتاب خوشبيني بازار از آينده رشد يك شركت است.
و- P/E در مقايسه با قيمت بازار شاخص بهتري براي ارزش گذاري يك سهم است.
ز- بدون در نظر گرفتن نرخ هاي رشد صنعت، صحبت از بالا يا پايين بودن P/E يك شركت بي معناست.
ح- تغيير در اصول حسابداري شامل وجود چندين روش مجاز براي سود (EPS ) تجزيه و تحليل P/E را دشوار مي كند.
ط- P/E ها عموماً در زمان تورم حاد پايين تر مي آيند.
ي- تفاسير بسياري پيرامون دليل پايين بودن P/E يك شركت وجود دارد.
ك- تنها به اتكاي ضريب P/E اقدام به خريد و فروش سهام نكنيد.

استفاده از PEG در تحلیل قیمت سهام

گفتیم که يكي از معيارهاي اصلي تصميم‌ گيري در تعيين قيمت سهام و اين كه ارزش بازار سهام بيشتر يا كمتر از ارزش ذاتي آن باشد، استفاده از نسبت قيمت به سود (P/E) است. ولی تجربه تاريخي نشان مي دهد شركت هايي كه P/E بالا داشته اند اغلب نتوانسته اند خواسته هاي سهامداران خود را برآورده سازند و البته باید این واقعیت را نیز پذيرفت كه عوامل گوناگوني بر قيمت سهام تاثير دارند و نمي توان ادعا كرد كه سهمي با P/E بالا براي نگهداري در بلند مدت گزينه مناسبي نيست.

امروزه P/E نیاز سرمایه گذاران را ارضا نمی کند. با استفاده از P/E به همراه نرخ رشد، اطلاع مفيدتري به نام PEG به دست مي آيد كه شاخص قوي تري از ارزش گذاري قيمت سهام بر پایه P/E است. قبل از ورود به بحث اصلي اجازه دهيد كه یک بار دیگر نسبت P/E را باهم مرور بکنیم. P/E را با رابطه زیر محاسبه می کنند:

قیمت به سود = ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود هر سهم (EPS)

دو جزء اصلي نسبت فوق، ارزش بازار (قيمت) هر سهم و دیگری سود شركت است. سود مهمترين شاخص در عملكرد شركت است. از اين رو مهمترين متغير در تعيين ارزش سهام يك شركت به حساب می آید. در واقع سود یک مؤسسه، انعكاس نتايج عملكرد آن مؤسسه است.

سود نتيجه تهاتر موارد گوناگونی در حسابداري است: درآمدها، بهاي تمام شده كالاي فروش رفته، حقوق و دستمزد، اجاره و غيره. تمام اين اقلام براي ادامه فعاليت يك شركت ضروري است. اگر شركت از منابع در اختيار خود، حداكثر استفاده را نكند نمي‌تواند سود كسب كند و با مشكل ادامه فعاليت رو به ‌رو مي‌شود. علي‌ رغم پذيرش سود به عنوان يك معيار اساسي عملكرد، عوامل ديگري هستند كه بر ارزش سهام شركت اثر دارند. چند نمونه از اين عوامل عبارتند از:

آوازه شرکت

نام كالا يا نام شركت ممكن است داراي ارزش باشد و بر تصميمات سرمايه‌گذاران اثر زيادي دارد. براي مثال امروزه شركت‌هاي بزرگي همچون ايران خودرو، جنرال موتور ، گوگل و... در بازار محبوبيت خاصي دارند.

سرمايه انساني

لياقت و شايستگي كاركنان شركت و تخصص‌شان براي شركت ارزش افزوده ايجاد مي‌كند. اين موضوع را نمي‌توان در بازار سرمايه ناديده گرفت.

انتظارات

ارزش بازار سهام مبتني بر انتظارات از آينده است. زماني اقدام به خريد سهام مي‌كنيم كه انتظارات قوي از سودهاي آتي آن سهام داريم و نه آنچه كه شركت در گذشته به آن دست يافته است. انتظارات از سودهاي آتي شركت از متغيرهاي موثر در بازار سرمايه است.

قدرت رقابت

يك شركت براي رقابت در بازار بايد برنامه و استراتژیی را دنبال كند كه موفقيت آن را در بلند مدت تضمين كند. براي مثال شركت‌هاي زنجيره‌اي با ايجاد كانال‌هاي وسيع توزيع توانستند‌ مشتريان زيادي را جلب كنند، به طوري كه خريد محصول از رقباي اين فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي براي مشتريان در مقام مقايسه، گران‌تر است.

مفهوم دقیق تر نسبت PEG

تمام عواملی را که شمردیم بر رشد سود آوري شركت اثر دارد، اما واقعیت این است که فرمول نسبت P/E هيچ ‌يك از اين عوامل را منعكس نمي‌كند و اغلب با استناد به داده‌هاي تاريخي محاسبه مي‌شود. ارتباط بين نسبت قيمت به سود و نرخ رشد، اطلاعات كامل تري از P/E را به ما مي‌دهد. اين نسبت كه در مديريت سرمايه گذاري از آن به عنوان PEG نام برده مي‌شود به شرح زير است:

نسبت PEG = قيمت به سود تقسیم بر رشد سالانه سود

عدد مورد استفاده براي رشد سالانه سود را از طرق گوناگوني مي‌توان محاسبه كرد. مثلا اين عدد را مي‌توان ميانگين رشد سود طي پنج سال گذشته محاسبه كرد يا حتی آن را مستقل از سال‌هاي گذشته پيش‌بيني كرد.

تحليل از نسبت PEG مثل تحليل ما درمورد نسبت P/E است. هرچه PEG كمتر باشد ممكن است ارزش بازار سهام كمتر از ارزش ذاتي آن باشد و هرچه PEG بيشتر باشد ممكن است ارزش بازار، بيشتر از ارزش ذاتي آن قيمت ‌گذاري شده باشد.

نسبت PEG (قیمت به سود تقسیم بر رشد سود سالانه) ابزاري مفيد براي سهامي است كه كمتر از ارزش ذاتي خود در بازار قيمت خورده است. در مقايسه با نسبت‌هاي ديگر، اين نسبت، رشد سود هر سهم در سال‌هاي آتي را نيز در قيمت ‌گذاري سهام لحاظ مي‌كند. از اين رو اطلاعات بيشتري به سرمايه‌ گذاران می دهد.

نسبت PEG، نسبت قيمت به سود را با نرخ رشد مي سنجد و اگر نسبت PEG برابر با يك باشد نشان مي‌دهد كه بازار در قيمت ‌گذاري سهام با در نظر گرفتن نرخ رشد سود هر سهم واقع ‌بين بوده و اشتباهي را مرتكب نشده است. چنين وضعيتي حداقل در تئوري كاملا نرمال تلقي مي شود زيرا در بازار منطقي و كارا، نرخ رشد سود در سال هاي آتي، در P/E کاملا لحاظ شده است.

اما اگر نسبت PEG بزرگ‌تر از يك باشد نشان مي‌دهد كه احتمالا سهم شركت بيشتر از واقع قيمت ‌گذاري شده است، يا بازار انتظار دارد كه رشد سود سهم در سال‌هاي آتي بسيار بيشتر از ميزان پيش‌بيني شده باشد. (پيش بيني نرخ رشد سود در سال هاي آتي از عواملي است كه سرمايه گذاران را متقاعد مي كند كه بهاي بيشتري براي خريد سهام بپردازند و از این رو گاهی P/E شركت به گونه‌اي غيرقابل تصور بالا مي‌رود.)

اما اگر نسبت PEG كمتر از يك باشد به اين معني است كه احتمالا سهام شركت كمتر از ارزش ذاتي آن در بازار قيمت‌گذاري شده است يا آن كه بازار انتظار دارد كه شركت نمي‌تواند به اهداف از پيش تعيين شده خود در دستيابي به سود پيش‌بيني شده برسد.

PEG در صورتي به زير يك سقوط مي‌كند كه سرمايه‌گذاران پيش‌بيني كنند كه شركت از پتانسيل‌هاي رشد بالقوه در آينده برخوردار نخواهد بود. به عبارت ديگر اين نسبت نشان مي‌دهد كه انتظارات سرمايه‌گذاران از آهنگ رشد سود شركت كمتر از آنچه هست كه در رسانه‌هاي جمعي اعلام مي‌شود.

بايد توجه كرد كه نسبت PEG را نمي‌توان به تنهايي مبناي تصميم‌گيري قرار داد. سرمايه‌گذاران تحليل های ديگر نسبت های مالی، فرصت‌هاي رشد و سود آوري در سال‌هاي آتي، روند عمليات شركت، متغيرهاي بنيادي و ديگر متغيرها را نیز بايد مورد توجه قرار دهند. اگر سرمايه گذاران به اين نتيجه رسيده اند كه ارزش بازار سهام شركت با ارزش ذاتي آن تفاوت دارد بايد P/E و PEG را به صورت مقايسه‌اي با شركت‌هاي مشابه و كل بازار مورد بررسی قرار دهند.

نحوه صحیح استفاده از مفاهیم بنیادی PEG.. P/B... P/E...جهت موفقیت در بازار سرمایه

مطالب مشابه :

آموزش صورت های مالی شرکت

نحوه صحیح استفاده از مفاهیم بنیادی PEG.. P/B... P/E...جهت موفقیت در بازار سرمایه

نمونه سوالات حسابداری شرکتها

صورت مالی چیست ؟

سوالات درس حسابداري مديريت قسمت اول

راس گيري چك چيست و چه كاربردي دارد؟

رابطه بین هزینه حقوق صاحبان سهام با كيفيت سود شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

سئوالات آزمون دکتری دانشگاه آزاد (تئوری حسابداری)

حسابداري مقايسه اي

مفهوم ذخيره كاهش ارزش سرمايه‌گذاري چيست؟