خلاقيت دردرس انشا

شيوه هاي بهبود انشا: 1- از محدود كردن دانش آموزان به موضوعي خاص بپرهيزيم و فكر او را در چارچوب و فضاي بسته اي قرار ندهيم چرا كه با دادن موضوعات تحميلي انشا به دانش آموزان از آن ها سلب آزادي كرده ايم و ذهنشان را مجبور كرده ايم كه مطابق ميل ما به جريان بيفتد و اين در ذهن پايدار نمي ماند بيشتر بايد از موضوعات اختياري و مورد علاقه دانش آموزان استفاده كنيم. 2- بهتر است معلم ابتدا درباره موضوع انشا چند سطري براي دانش آموزان توضيح بدهد و مطلب را روشن كند چرا كه معلم ادبيات بايد الگوي تربيتي و آموزشي دانش آموزان باشد و در نوشتن انشا و قطعات ادبي بر همه اشراف داشته باشد. 3- بايد دانش آموزان را به اين امر مهم آگاه كنيم كه نويسندگي و نگارش در زندگي شخصي و اجتماعي آنان نقش مؤثر و با ارزشي دارد و تمام اندوخته هايشان به چگونه نوشتن آنان بر مي گردد زيرا ضعف نگارش در ديدگاه مردم بيسوادي تلقي مي شود. 4- توجه به محتواي انشا صرف نظر از حجم آن و در نظر گرفتن خلاقيت و ابتكار دانش آموزان. 5- مطالعه والدين در منزل موجب تشويق فرزندان به اين امر مي گردد و اهميت مطالعه را برايش بيشتر آشكار مي سازد. 6- بهتر است به طور مستقيم از انشاي دانش آموزان انتقاد نشود بلكه به او پيشنهاد بدهيم به عنوان مثال بگوييم اگر اين جا را اين گونه بنويسي بهتر نيست؟ و اين روش باعث مي شود كه دانش آموز فكر كند معلم از اول تا آخر انشايش را گوش مي كرده و براي سخن او اهميت قائل بوده است. 7- عدم استفاده مكرر از ساعت انشا براي جبران درسهاي عقب افتاده ديگر. 8- استفاده از وسايل كمك آموزشي مثل فيلم و تصوير. 9- استفاده هر چه بيشتر از فضاي طبيعي در مقايسه با فشاي بسته كلاس. 10-نوشتن خاطرات روزانه به بهبود انشا كمك مي كند چرا كه مهارت در نويسندگي جز با تمرين امكان پذير نيست. 11-تشويق و تقويت نكات برجسته انشاي دانش آموزان . 12-تلاش شود تا انشا را بيشتر در كلاس بنويسند زيرا در خانه اغلب از بزرگترها كمك مي گيرند و از ذهن و فكر خودش كمتر استفاده مي كند. 13-بهتر است در جلسه هاي اول انشا هر ساعت يك قطعه خوب ادبي در كلاس خوانده شود كه داراي پيام و انديشه اي باشد تا دانش آموزان بدان سو هدايت گردند در اين مورد دكتر انزابي نژاد مي نويسند: "از دانش آموزان مي خواهيم كه با دقت فراوان به قطعه ي خوانده شده گوش مي كنند و پس از خواندن آن تا آنجا كه مي توانند عين قطعه يا مثال را بازنويسي كنند كه اين عمل باعث خوب گوش دادن دانش آموز مي شود و دقتش زياد مي گردد و براي اينكه نوشته اش نزديك به اصل باشد عبارات را به خاطر خواهد سپرد كه اين باعث تقويت حافظه هم خواهد شد". [3][3] 14- افراد غير متخصص به هيچ وجه به تدريس انشا نپردازند. 15-در كلاسهاي چهارم و پنجم دبستان و اول و دوم راهنمايي انشا در كلاس نوشته و خوانده شود و نقد و بررسي گردد. 16 - حتي الامكان هنگام تصحيح انشاغلطهاي نگارشي نيز تصحيح شوند. 16- دانش آموز را به ديدن عادت دهيم، تهيه گزارش از اردوها گردشهاي علمي و بازديد از مراكز علمي، فرهنگي و اقتصادي مفيد است. 17- به دانش آموزان اجازه دهيم از كار برخي ادارات گزارش كار تهيه كنند و به صورت گروهي در كلاس ارائه دهند. 18-از آنها بخواهيم داستانهاي كوتاه را خلاصه كرده و به صورت سخنراني در كلاس ارائه كنند تا از اين طريق پيشرفت گفتاري نيز حاصل گردد. 19-هر چند وقت يكبار سبك و شيوه نامه هاي اداري را به آنها آموزش دهيم. 20-شرح وقايع روزانه، توصيف صحنه هاي گوناگون طبيعت چون غروب، طلوع، رودخانه، دشت، و ... گام مهمي در رسيدن به اين مقصود است. [4][4] 21-بهتر است دانش آموزان هنگام هنگام خواندن انشاهر كدام صفحه كاغذ روي ميز گذاشته و به دقت به انشاي دوستان خود توجه كنند و نكات مورد نظرشان را به دوست خود گوشزد نمايند و معلم هم به كار آنها نظارت داشته و مطالبشان را اصلاح نمايد. 22-به دانش آموزان تاكيد شود پس از آنكه انشاي خود را تدوين كردن آن را با صداي بلند براي خود و اهل خانواده بخوانند تا در اصلاح آن از افكار ديگران بهره مند شوند. 23-به دانش آموزان انشاهاي دسته جمعي واگذار شود كه حالت پژوهش و تحقيق درباره موضوع خاص باشد تا روحيه پژوهشگري در آنها بوجود آيد. 24-دانش آموزان بايد در هر جلسه انشاو نوشته اي جالب و مفيد از كتابي، نشريه اي ، مجله اي با ذكر مآخذ و نام نويسنده عينا در دفتر خود بنويسند از اين رهگذر براي اينكه نوشته ي خوبي تهيه كند و دو سه مقاله خواهد خواند تا يكي را برگزيند و اين دانش آموز را به يادداشت كردن و سند دادن عادت مي دهد چرا كه لازمه درست انديشيدن و انديشه را درست بيان كردن تمرين و ممارست است. [5][5] 25-دانش آموزان را متوجه كنيم كه امر نگارش با زبان گفتاري متفاوت است و نوشتن كلمات به صورت گفتاري در انشاي آنان درست نيست اما در جمله هايي كه عينا از كسي نقل مي شود اشكالي ندارد. 26-يكي از مواردي كه بايد مورد توجه قرار گيرد مسئله سخنراني و حضور طبيعي دانش آموز در جمع دوستان خود است كه سخنراني خود نوعي ايجاد فرصت براي اظهار نظر از سوي شاگردان است كه در بروز و پرورش استعدادها و تواناييهاي آنان تاثير بسزايي دارد اين برنامه اگر در جلسات اول با گرمي استقبال شود بي شك پس از چند جلسه دانش آموزان علاقه مند خواهند بود كه سخنران جلسه آينده باشند به خصوص كه معلم براي اين كار ارزش نمره اي منظور دارد.[6][6] 27-در پايان اينكه به دانش آموزان ياد دهيم كه هر اندازه مي توانند، بيشتر و دقيقتر بينديشند چون همان اندازه نوشته آنان پسنديده تر خواهد بود و ساده و روان بنويسند زيرا هر چه تفكر آنان منطقي تر و منظم تر باشد، انشاي مورد نظر برجسته تر خواهد شد. راهكارهاي پرورش خلاقيت 1- تشويق و ترغيب دانش آموزان و همكاران نوآور و خلاق 2- توسعه روشهاي خلاقانه در امر تدريس 3- ايجاد اتاق فكر در مدارس 4- در صورت امكان گذراندن واحد درسي با عناوين خلاقيت و نوآوري 5- برگزاري نمايشگاههايي از آثار خلاقانه همكاران و دانش آموزان 6- معرفي چهره هاي خلاق و نوآور در سطح منطقه 7- تقويت و آموزش مهارتهاي مثبت نگري و فراتر نگري 8- توجه به ايده هاي جديد در مدارس و مهارت ايجاد مساله 9- آماده سازي بستر مناسب براي نوآوري در فعاليتهاي گروهي دانش آموزان روشهاي عملي خلاقيت : قبل از اينكه به بيان شيوه هاي نوين تدريس انشا بپردازيم روشهاي عملي پرورش خلاقيت را بر مي شماريم چرا كه ارتباط اين دو با يكديگر انكار ناپذير است و چه بسا خود انشا يكي از روشهاي پرورش خلاقيت است. 1- داستان گويي و قصه پردازي : از كودكان بخواهيم كه داستان يا قصه بنويسند 2- شرح حال نويسي و انشا نويسي 3- امور هنري از قبيل نقاشي : براي مثال كودك مي تواند نقاشي آزاد بكشد و تخيلاتش را روي كاغذ بياورد. 4- استفاده از روشهاي تدريس متنوع : در تدريس موارد مختلف،‌هيچ گاه نبايد از روش و الگوي واحدي استفاده نمود، نبايد افكار قالبي در كودكان ايجاد كنيم و پرسشها و پاسخها در كلاس درس بايد آزاد باشد نه قالبي و محدود. 5- ايجاد فرصت براي يادگيري اكتشافي : به كودكان اجازه دهيم كه اطلاعات معلم را به طور شخصي كشف نمايند. 6- تشويق دست آوردهاي خلاق كودكان : در صورت نشان دادن كاردستي و داستان حتما كودك را تشويق كنيم و اجازه انتقاد سازنده و فرصت رد نظريات علمي را به او بدهيم . در زمينه پرورش خلاقيت مي تواتن گفت معلم خوب كسي است كه به دانش آموزان فرصت رد نظريات و قوانين علمي پذيرفته شده را بدهد. "خلاقيت گل لطيفي است كه تحسين آن را به شكوفايي وا مي دارد و مايوس كردن غالبا آن را در غنچه مي خشكاند." [11][7] 7-بيان شرح حال و زندگي بزرگان:براي مثال،ما مي توانيم طي فيلمي كوتاه،نحوهي خلاقيت افرادومشكلات آنها را به نمايش در آوريم. شيوه هاي نوين آموزش انشا: در سيستم آموزشي ،بايد دست معلم به اندازه ي كافي باز گذاشته شود،ساختار نظام آموزشي نبايد معلم را محدود به ارائه ي درس نمايد،بايد امكانات مناسبي به منظور پرورش خلاقيت هاي كودكان ارائه داده شود و معلم اجازه مانور داشته باشد تا به منظور پرورش خلاقيت ،از حداقل زمان،حداكثر استفاده را ببرد.در اين زمينه،فعاليت هاي فوق برنامه از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد. 1- روش بارش مغزي: يعني اينكه معلم سوالي را مطرح مي كند و به دانش آموزان اجازه مي دهدتا كليه نظراتي را كه به ذهنشان مي آيد بيان كنند(خوب يا بد).نظرات آنها به هيچ وجه مورد ارزيابي قرار نمي گيرد.در نهايت پاسخهاي آنها كه روي برگه نوشته شده است،جمع آوري مي گردد،معلم با مقايسه تمام راه حلها،بهترين پاسخها را بر مي گزيند واز اين طريق ذهن به سمت سيال شدن سوق داده مي شود. يا يك موضوعي را پاي تخته براي دانش آموزان مي نويسيم و هر يك از دانش آموزان با توجه به اطلاعاتي كه در اين زمينه دارند جمله اي را بيان مي كنند خلاصه جملات روي تخته يادداشت مي شود و در پايان دانش آموزان هم جملات بيشتري فرا مي گيرند وهم ذهنشان فعالتر مي شود. يا گاهي اوقات چند جمله براي يك موضوع بيان مي كنيم و از دانش آموزان مي خواهيم آن را كامل كنند به عنوان مثال براي گفتگو با تخته سياه اين گونه به دانش آموزان كمك مي كنيم." اي سپيد نماي سيه روي كه از اصل خود بريده اي و از جنگل و جوي دور افتاده اي ضربه هاي تبر و شكنجه هاي اره را تاب آوردي و از پوست خود بدر شدي و به ديوار هر كلاس آويزان شدي تا انسان ها را با خطوط سفيد و سعادت دو جهان آشنا كني." [12][8] در اين جا دانش آموزان هر جمله اي را كه در ذهن دارند باز گو مي كنند. 2- جان بخشي: يكي از كارهاي ديگر كلاس انشا جان بخشي به اشياء است بدين صورت كه يك كلمه را مي دهيم كه به آن جان بدهد و با آن حرف بزنند به طور مثال كلمه پنجره را مي دهيم اگر او بگويد "پنجره راه رفت اشتباه است." ولي مي تواند بگويد: پنجره به داخل كوچه نگريست. اين عضوي كه به پنجره داده عاقلانه است و با منطق سازگار است. يا در مورد صندلي اگر بگويد: صندلي چشم دارد اشتباه است. ولي مي گويد: صندلي محكم پاهايش را به زمين چسبانده بود. و اين پذيرفتني و قابل پذيرش است. از اين طريق ارتباط اشياء با برخي ويژگيهاي نزديك به آن براي دانش آموز جا مي افتد و وجه تشابهي براي آن مي يابد. 3- روش بديعه پردازي :اين روش بيشتر در دوره ي ابتدايي به كار ميرود و منظور از آن،برقراري ارتباط بين امور به ظاهر نا مربوط مي باشد.روشهاي مورد كاربرد در بديعه پردازي عبارتند از: 1-3- روش قياسي شخصي : در اين روش معلم دانش آموز راتر غيب مي كند تا خود را به جاي چيزي بگذارد كه هيچ ارتباطي به او ندارد و كاركرد فرضي خود را توصيف نمايد. به طور مثال،يك شيميدان مي تواند،خود را به جاي مولكول هاي اتم بگذارد. يا به مناسبت عيد نوروز يكي از وسايل سفره هفت سين را انتخاب مي كنيم و به دانش آموزان مي گوييم شما به وسايل سفره نگاه كنيد، حال شما به جاي يكي از وسايل سر سفره هفت سين بنشينيد و خودتان را در موقعيت آن قرار بدهيد . دانش آموز مي شود ماهي قرمز داخل تنگ آب يا چون آينه سر سفره قرار مي گيرد زماني در اين روش دانش آموزي كه به جاي آينه بود به من گفت: من از همه قشنگ ترم چرا كه من چهارده سين دارم و شما هفت سين داريد. گاهي با يك عكس جالب در روزنامه يا جاي ديگر مي تواند به يك موضوع نوشتاري تبديل شود زماني در روزنامه به عكس برخورد كردم كه تصويري از طبيعت داشت و پسركي نردباني را گذاشته بود تا به آسمان برود به دانش آموزان گفتم اگر شما يك نردبان جادويي داشتيد و به جاي اين پسرك بوديد به كجا مي رفتيد بچه ها خودشان را در آن موقعيت قرار مي دادند و هر كدام جملات زيبايي مي گفتند. 2-3-روش قياس مستقيم: در اين روش معلم از دانش آموز مي خواهدكه دو امر كاملا نامربوط را با يكديگر مقايسه نمايد.براي مثال،از كودك مي پرسد كه پوست بچه گربه نرم تر است يا يك زمزمه؟در واقع اين سوال به اين معناست كه آن دو مساله چقدر با هم متفاوتند. 3-3-روش تعارض متراكم: در اينجا يك پديده يا امر واحدي را با دو واژه كاملا متعارض،مانند:دوست-دشمن،زندگي بخش -كشنده،توصيف مي كنيم.يا مي توان از دو موضوع كه به هم نمي خورند وشايد خنده دار نيز باشند،استفاده نمود.مي توان يك امر واحدرا در دو چار چوب فكري كاملا متفاوت قرار داد.هر چه تفكيك اين دو مسئله از هم جذابتر باشد،موجب انعطاف پذيري بيشتر ،تعميق مفاهيم و درك پديده ها در دانش آموزمي گردد. 4- شيوه جمله سازي و ربط دادن جملات به يكديگر: به طور مثال به دانش آموزان موضوعي مثل عاشورا مي دهيم و از آن ها مي خواهيم آنچه را كه در روضه ها و مجالس و يا راديو و تلويزيون در مورد عاشورا شنيده اند بنويسيد يا چند كلمه را كه با عاشورا به ذهن مي آيد بگويند آن ها كلمات جدا جدا مي گويند مثل: خيمه، شمشير، گهواره و ... بعد اين كلمه ها را زير هم مي نويسند و با هر كدام جمله مي سازند حال چند جمله بي ربط داريم. مي گوييم اكنون اين جملات را به هم ربط بدهيد. به عنوان مثال: يك جمله اين بود كه" خواهرم در گهواره خوابيده بود" يا براي خيمه گفتند: خيمه هاي فرزندان امام حسين(ع) در روز عاشورا دركربلا سوخت. حال به آنها مي گوييم بين اين جملات يك ارتباط برقرار كن. گفتند: علي اصغر كه در گهواره خوابيده بود مثل خواهرم بود. اين مرتبط كردن جملات ظاهرا بي ربط با يكديگر ذهن دانش آموز را به تفكر وا مي دارد و موجب خلاقيت او مي شود. 5- داستان سرايي با استفاده از جمله و عكس : هميشه دانش آموزان را وادار به نوشتن نمي كنيم گاهي اوقات به دانش آموزان مي گوينم،جمله اي بگويند و نفر بعد جمله ي نفر قبلي را كامل مي كند تا وقتي كه به نفرات آخر مي رسد يك داستان زيبا ساخته مي شود كه در هيچ كتابي نيامده است و با استفاده از تخيل دانش آموز اين داستان شكل گرفته است. يا بعضي وقتها چند برگ روزنامه سر كلاس مي آوريم و از دانش آموزان مي خواهيم هر عكسي را كه خوششان مي آيد جدا كنند. بعد آن عكسها را كنار هم بچسبانندو براي آن يك داستان بسازند. صحنه ها را دارند و شخصيتهاي هر داستان جايشان را عوض مي كنند. 6- بازي و انشا : گاهي اوقات مي گوييم بياييد بازي كنيم مثلا چه كسي مي تواند يك جمله بگويد كه نقطه نداشته باشد مي گويند لاله گل دارد. يا از آنها مي خواهيم، يك جمله سه بخشي بگويند و در پايان اين جملات را به هم ربط مي دهيم مغز دانش آموزان در اين گونه كلاسها آزادانه و بدون اجبار در هر خط فكري مي رود. مي بينيم كه هريك از اين روشها به گونه اي موجب پرورش خلاقيت مي شود. نتيجه گيري : حاصل اين پژوهش ما را به اين موارد رهنمون مي سازد كه انشا به عنوان يكي از راههاي پرورش خلاقيت مي تواند نقش مهمي در شكوفايي استعداد دانش آموزان داشته باشد. كه براي اين ابتدا بايد موارد ضعف شناسايي شده و با توجه به شرايط دانش آموزان شيوه هاي متنوع و مناسب براي رشد خلاقيت و پيشرفت انشاي آنها در نظر گرفته شود و اهميت موضوع انشا براي آنان روشن گردد تا انگيزه و شوق كافي براي اين درس داشته باشند و معلم هم بتواند الگوهاي نوين تدريس را در كلاس اجرا نمايد و از روشهاي عملي خلاقيت بهره بگيرد تا كلاس از حالت خشكي و يكنواختي خارج گردد .و به كلاسي پويا و با نشاط تبديل شود و اين به هنر معلم و صبر و حوصله او بستگي دارد كه تا چه اندازه بتواند براي پرورش خلاقيت دانش آموز از شيوه هاي مختلف بهره گيرد. در اين مقاله با توجه به مشكلات عنوان شده از سوي همه افراد روشهايي ارائه شد كه درچارچوب اهداف آموزشي،خلاقيت محوري را سر لوحه كار خود قرار دهد. تا از همان ابتداي كار با تجزيه وتحليل مشكلات اين موارد در روشها لحاظ شود.لذا دو ويژگي مهم در اين روشها وجود دارد، يكي اينكه بر خلاف گذشته شيوه هاي نوين با تجزيه وتحليل مشكلات تدوين مي شود،دوم اينكه به روش دلفي علل ضعف وارائه راه حل (شيوه هاي نوين ) با اجماع همه نظريات به جمع بندي رسيده است.يعني در شناسايي اين علل هم كارشناسان و هم معلمان وهم دانش آموزان نقش داشته اند.تا منجر به ارائه وتهيه اصول وشيوه هاي واقع بينانه در جهت توسعه وتحول درآموزش بشود. منابع ومآخذ : 1-آذران،حسين،آيين نگارش،انتشارات شرق،1370. 2-اسبورن،الكس اس،پرورش استعداد همگاني ابداع وخلاقيت، ترجمه حسن قاسم زاده،انتشارات نيلوفر،تهران،1371. 3-بودو، آلن،خلاقيت درآموزشگاه،ترجمه علي خان زاده،انتشارات شركت سهامي چهر،تهران،1358 . 4-ثروت،منصور،آيين نگارس،دانشگاه تبريز،1364 . 5-علي پور، بيژن وعلي شميسا،پرورش خلاقيت،نشر دكلمه گران،تهران،1376 . 6-كمالي،رودابه،كارگاه انشا،چاپ سوم،1380 . 7-وزين پور،نادر،بر سمند سخن،انتشارات فروغي،1370 . 8- رشدآموزش زبان وادب فارسي،شماره55 ،سال79 . 9-رشد معلم،شماره6،ارديبهشت1380 .

خلاقيت دردرس انشا

مطالب مشابه :

قسمتی از انشای من درباره زیبایی های زمستان که نمره بیست گرفت

درس پنجم فارسی ( زنگ انشا )

ارزشیابی نگارش انشا ششم

هدفهای آموزش انشا

شيوه ارزش يابي انشا فارسي كلاس ششم

امتحان انشا و نگارش ششم دبستان

خلاقيت دردرس انشا

دانلودمستقیم+آزمون+ششم+املا+انشا+نوبت دوم