حدیده کاری و قلاویز کاری
اول با حدیده کاری شروع میکنم و بعد هم با قلاویز کاری
انواع مختلف حديده و و طرز كار آنها :
حديده ابزاري است كه داخل آن مانند مهره داراي دندانه ميباشد. از اين وسيله به عنوان دندانه روي سطح خارجي استوانه ها استفاده مي كنند. براي حديده كردن قطعات كار لازم است كه حديده را روي قطعه بچرخانيم. همانطور كه حديده پيشرفت مي نمايد پيچ به وسيله دندانه هاي حديده تراشيده خواهد شد.
انواع حديده عبارت اند از:
* حديده ثابت:
حديده ثابت با توجه به شكل ذيل از يك قطعه مكعب مستطيل تشكيل شده كه جنس آن از فولاد سخت آب داده شده مي باشد. و داخل آن به صورت مهره دنده زده شده است. لبه برش حديده بوسيله شيارهايي كه در آن ايجاد شده بدست آمده است. طرز كار با حديده مانند طرز كار با قلاويز ميباشد.
البته بايد هميشه براي حديده كردن قطعات كوچك، بايد از حديده استفاده كرد. اين نوع حديده را نمي توان تيز نمود ولي در عوض مي توان آنها را روي كار به سادگي مركز كرد و با يك مرتبه حديده كردن ، پيچ كامل ميشود. براي حديده كردن قطعات بزرگ با حديده ثابت نيروي نسبتا زيادي لازم ميباشد؛ به همين دليل قطر حديده هاي ثابت دستي از يك دوم اينچ تجاوز نخواهد كرد.
حديده ثابت كه جنس آن از فولاد آب داده شده مي باشد داخل آن داراي دندانه بوده و براي ايجاد پيچ روي سطح خاجي ميله ها مورد استفاده قرار ميگيرد.
* حديده هاي شكافدار (متغير) :
حديده كردن بعضي از قطعات در يك مرحله امكان نداشته مخصوصا اگر پيچ دنده درشت باشد، زيرا ارتفاع دندانه ها زياد بوده و در نتيجه حديده در يك مرتبه عمل پيچ تراشي را كامل نمي كند.
اگر بخواهيم عمل پيچ تراشي را در يك مرحله با بار زياد انجام دهيم امكان شكستن يا برز كردن پيچ بسيار زياد خواهد بود. بدين جهت بايد از حديده هاي شكافدار استفاده كرد.
معمولا اين نوع حديده را حديده متغير نيز مي نامند زيرا به وسيله شيار آن مي توان قطر حديده را زياد يا كم نمود؛ شكل ذيل، اين نوع حديده متغير را مي توان به آساني تيز نمود و در مراحل مختلف ميتوان پيچ را به طور ساده تراشيد. براي استفاده از اين نوع حديده، آن را داخل دسته حديده كه فضاي مخصوصي در آن تعبيه شده است قرار داده و از طرفين دسته به وسيله پيچ هاي مخصوص آن را محكم نمايند.
روي بعضي از دسته حديده ها يك راهنما يا يك حلقه براي راهنمائي آن روي قطعه كار، كار گذاشته شده است.
حدیده گرد متغیر(شکافدار)
اين راهنما باعث مي شود كه حديده روي ميله اي كه بايد حديده شود كاملا عمود قرار گيرد. روي حديده هاي متغير يك شيار وجود دارد كه ميتوان آنرا به وسيله پيچي از خارج دسته تنظيم كرده قطر حديده را كوچك و بزرگ كرد تا اندازه مورد نظر بدست آيد. در صورتيكه قطر ميله بزرگ باشد ابتدا پيچ طرفين را باز كرده قطر حديده از حالت قبلي بزرگتر خواهد شد در اين صورت مي توان ميله را پيچ زده و چنانچه پيچ كامل نشود مجددا پيچ هاي طرفين را محكم كرده و عمل حديده زني را ادامه مي دهيم تا پيچ كامل شود.
* حديده هاي دو پارچه :
حديده هاي دو پارچه از دو قطعه مجزا تشكيل شده و مي توان آنها را داخل جا حديده كه روي دسته حديده قرار دارد جا زد.
به وسيله پيچي كه در يك طرف دسته حديده مي باشد پارچه ها را مي توان به هم نزديك و يا از هم دور نمود شكل ذيل مطلب را روشن تر خواهد كرد.
حدیده های دو پارچه
* حديده هاي چپ گرد :
گاهي اوقات لازم است كه پيچ بصورت چپ گرد ساخته شود. در صورتيكه بخواهيم اين پيچ را بوسيله حديده بسازيم مي بايستي از حديده چپ گرد (چپ تراش) نيز استفاده كنيم. براي آشنايي بيشتر روي حديده، حرف L كه مشخص كننده چپ گردي حديده مي باشد حك شده است.
اندازه حديده ها :
براي استفاده از حديده ها بدون اينكه آنها را اندازه گيري كرده و يا با شابلن شناسايي كرد روي پارچه حديده ها اندازه قطر پيچ مورد لزوم و تعداد دنده در يك پيچ و يا شماري پيچ روي آنها نوشته شده مانند شماره ها اي كه روي قلاويز ها براي مهره ها نوشته شده است.
طرز حديده كردن :
مراحل انجام حديده كاري با دست به صورت زير انجام ميگيرد.
ابتدا قطعه مورد نظر را در گيره به طور عمود محكم بسته و سپس حديده مناسبي براي پيچ مورد نظر همانطوري كه در نقشه مشخصات پيچ داده شده است انتخاب كرده آنگاه حديده را داخل دسته حديده قرار داده آنرا محكم مي كنيم.
بعد از اينكه حديده را در دسته حديده قرار داديد مقداري روغن روي قسمت مخروطي آن بريزيد آنگاه حديده را روي قطعه از طرف مخروطي به طور عمودي قرار داده سپس بطور آهسته حديده را بچرخانيد تا اينكه در كار جا بگيرد. بعد از اينكه چند چرخش انجام داديد عمل را متوقف كرده نگاه كنيد آيا حديده به صورت عمودي مي باشد يا خير؟ درصورتيكه حديده روي كار عمود باشد، آن را براي عمق معيني تنظيم كرده عمل را اد امه دهيد؛ در ضمن حديده كار ي مي بايستي گاه گاهي حديده را به عقب برگردانده (به چپ گردش داده) تا براده هاي شكسته از شيار حديده خارج شوند.
ضمن حديده كاري بهتر است از روغن مخصوص اين كار استفاده كرده بجز در مواقعي كه لازم است چدن را حديده نمود.
از طرفي ديگر بعضي از دسته حديده ها داراي خط مستقيمي جهت هدايت حديده داشته كه البته اين خط با محور پيچ موازي مي باشد.
بعضي از حديده ها بدون راهنما مي باشند، در اين صورت مي بايستي با دقت و مهارت زياد حديده كاري را بطور عمودي انجام داد.
هنگام حديده كاري ممكن است در يك ميله دندانه هاي پيچ زياد عميق شده و در طرف مقابل آن دندانه ها داراي عمق كمتري باشند كه اين نوع حديده كاري درست نيست.
تراشيدن پيچ روي لوله ها :
اگر به يك قطعه لوله پيچ شده نگاه كنيد خواهيد ديد كه ته و سر دندانه ها قدري گِرد هستند و قسمت پيچ شده لوله بصورتي مخروطي است كه مقدار شيب آن سه چهارم اينچ در هر فوت مي باشد.
براي ساختن پيچ رو لوله، از حديده هاي لوله استفاده ميكنند. اگر حديده كوچك باشد آنرا در جاي حديده كه روي دسته تهيه شده قرار مي دهند. در ضمن حديده گير، داراي رنگي است كه روي لوله قرار مي گيرد تا بتوان آن را روي لوله بطور عمودي قرار داد. اين راهنما از كج شدن پيچ روي لوله نسبت به محور خود جلوگيري خواهد كرد.
روغنكاري :
براي اينكه حديده ضمن پيچ بري گرم نشده و دنده هاي آن نشكند و يا اينكه پيچ آن هرز نشود بهتر است ضمن عمل، روغنكاري صورت گيرد. البته بايد در نظ داشت براي فلزات مختلف مي ابيستي از روغن هاي مخصوص استفاده كرد. هنگاميكه فولاد را حديده مي نماييد، بهتر است از چربي خوك استفاده كرده تا حالت مرطوب بودن داشته باشد.
مقدار روغني كه از حديده ضمن عمليات پيچ هدر خواهد رفت؛ در بعضي موارد براي اينكه روغن بسيار مناسبي براي روغنكاري استفاده شود مي توان از مخلوط سفيد آب و روغن برش استفاده كرد.
حديده و قلاويز ميليمتري :
بطور كلي مي توان گفت كه حديده و قلاويز هاي ميليمتري از نظر ساختمان كاملا شبيه حديده و قلاويز هاي اينچي هستند با اين تفاوت كه اندازه ها بر حسب ميليمتر خواهد بود. در حديده و قلاويز هاي ميليمتري نيز دنده درشت و دنده ريز وجود داشته و علاوه بر آن داراي پيچ چپ و راست خواهند بود كه علامت هر يك روي حديده و قلاويز نوشته شده از طرفي ديگر روش عمل نيز يكسان مي باشد.
در ضمن همان مشخصات كه روي حديده و قلاويز هاي اينچي نوشته شده روي حديده و قلاويز هاي ميليمتري نيز نوشته شده است. مثل پيچ و مهره بيست در دو M كه M علامت ميليمتر و 20 قطر خارجي پيچ و يا مهره و 2 گام دندانه ها مي باشد.
رزوه تراشي با حديده :
رزوه هاي مستقيم و مخروطي خارجي تا قطر حدود يك و يك، دوم اينچ(37 سانتيمتر) را ميتوان به وسيله حديده هايي از قبيل آنچه در شكل ذيل نمايش داده شده است، با سرعت تراشيد. اساساً اين حديده ها شبيه به مهره هاي سخت شده هستند كه چند شيار طولي در آنها ايجاد شده است.
در محل تقاطع هر شيار با رزوه يك لبه برنده تشكيل مي شود. لبه هاي برنده يك سر حديده قدري پخ شده اند تا به شروع درگيري حديده و قطعه كار كمك كند، در نتيجه چند رزوه ديگر به عمق كامل تراشيده نمي شوند.
اين نوع حديده هاي رزوه كاري از نوع فولاد ابزار تندبُر يا فولاد كربن دار ساخته مي شوند.
حديده هاي مختلف
1- حديده رزوه كاري يكپارچه
2- حديده رزوه كاري يكپارچه قابل تنظيم
3- دسته حديده رزوه كاري
حديده يكپارچه در صنعت كمتر مورد استفاده قرار ميگيرد، زيرا امكان جبران فرسايش آن در اثر كار وجود ندارد.
نوع يكپارچه بريده شده كه در شكل قبل ملاحظه مي شود، مي توان به وسيله پيچ در محدوده كوچكي تنظيم كرد. به اين ترتيب مي توان با ترتيب پيچ فرسايش حديده را جبران و با رزوه با نوع انطباق دلخواه درست كرد.
اين نوع حديده ها معمولا در يك دسته بسته مي شوند كه با دست گردانده مي شود. هنگام استفاده از آنها بهتر است از نوعي ماده روانساز استفاده شود تا رزوه هاي نرمتر ايجاد شوند و عمر حديده افزايش يابد، زيرا نيروي اصطكاك در فرايند بري دن رزوه بسيار زياد است.
سرحديده هاي بازشو :
عيب عمده حديده هاي يكپارچه در اين است كه فقط با پيچيدن از روي قطعه كار باز مي شوند؛ در نتيجه اين حديده ها براي استفاده در ماشين هاي توليدي سريع مناسب نيستند. لذا براي تراش رزوه هاي خارجي به وسيله ماشين گردتراش با ابزارگاه چرخان، ماشين پيچ تراشي و ماشين هاي رزوه كاري مخصوصي از سرحديده هاي باز شو استفاده مي شود.
سه نوع سرحديده باز شو وجود دارند كه هر كدام داراي چند دسته ابزار چند لبه هستند. اين لبه ها را مي توان براي تيز كردن يا تغيير اندازه رزوه از روي سر حديده باز كرد. به اين ترتيب مي توان از يك سرحديده براي چند اندازه رزوه استفاده كرد.
ابزار هاي تراش را مي توان در جهت شعاعي يا در جهت مماس بر قطعه نصب كرد تا سطح تماس لبه هاي برنده با قطعه كمتر شود و اصطكاك مالشي كاهش يابد.
در يك نوع سرحديده لبه هاي برنده دايره اي شكل هستند كه به منظور تسهيل در امر ايجاد لبه هاي نيز، قسمتي از دايره برداشته شده است. اين لبه هاي تراش را بايد تحت زاويه اي برابر با زاويه مارپيچ رزوه، بر روي سر حديده بست.
مكانيزم خارج شدن لبه هاي تراش از درگيري با قطعه كار در سر حديده هاي مختلف، متفاوت است. ولي در هر حال پس از ايجاد رزوه به طول مورد نظر، سرحديده باز مي شود. در سرحديده هايي كه بر روي ماشين گرد تراش با ابزار گاه چرخان بسته ميشوند، پيش از شروع رزوه كاري لبه هاي تراش را با يك اهرم دستي در وضعيت بسته تنظيم مي كنند.
سر حديده هاي بازشو مورد استفاده در ماشين هاي پيچ تراشي و ماشين هاي رزوه كاري خودكار به مكانيزم خلاص كننده اي مجهز هستند كه در شروع هر دوره كار لبه هاي تراش را به طور خودكار مي بندند.
غالبا رزوه كاري به وسيله سرحديده باز شو تعقيب رزوه خوانده مي شود. ليكن گاهي اوقات اين عبارت به روش هاي ديگر رزوه تراشي (حتي رزوه تراشي به وسيله ماشين گرد تراش) نيز گفته مي شود.
...................قلاویز کاری............قلاویز کاری.............قلاویز کاری................قلاویز کاری................
قلاويز كاري :
ايجاد رزوه داخلي به وسيله يك ابزار تراش چند لبه قلاويز كاري و ابزار مربوطه قلاويز نام دارد. براي رزوه كاري با قلاويز لازم است سوراخي با قطر كمي بيشتر از قطر رزوه در قطعه وجود داشته باشد. اين سوراخ ممكن است با مته كاري، سوراخ تراشي يا ريخته گري ايجاد شود.
براي سوراخ هاي كوچك از قلاويز هاي يكپارچه استفاده مي شود. اين قلاويز ها در واقع پيچهايي هستند كه به منظور ايجاد لبه تراش، چهار خياره در آنها ايجاد شده است. معمولا اين قلاويز ها را از فولاد كربن دار يا فولاد ابزار تند بر ميسازند و خياره هاي آن ممكن است مستقيم، مارپيچ ، حلزوني يا لبه حلزوني باشند.
قلاويز دستي و طرز قلاويز كاري :
قلاويز ابزاري است كه از داخل كار براده برداري نموده و دندانه هايي در محيط داخلي استوانه ها ايجاد خواهد نمود. در شكل ذيل پيچهاي روي قلاويز ممتد نبوده زيرا در امتداد طولي قلاويزها 3 الي چهار شيار بصورت فرم بوسيله ماشينهاي فرز تراشيده شده است. اين عمل باعث ايجاد دندانه مثل شكل بوده كه هر كدام مانند رنده اي مي باشد كه روي قلاويز قرار گرفته اند.
دنباله قلاويز ها چهار پهلو شده و در بعضي از قلاويز ها در انتهايشان يك سوراخ كوچك تعبيع=ه شده است، براي هنگاميكه بخواهند از آن جهت قلاويز كردن كارها روي ماشين تراش استفاده كنند. انتهاي چهار گوش قلاويز، براي قرار گرفتن داخل دسته قلاويز مي باشد.
قلاويز ها به انواع مختلف در دسترس مي باشند كه اكنون بحث در مورد يكنواخت كردن شكل پيچهاست كه در حال حاضر در صنايع آمريكا استاندارد در آمده اند. در هر صورت پيچهاي يكنواخت آمريكايي شبيه پيچهاي استاندارد ملي آمريكايي هستند كه در گذشته مورد استفاده قرار مي گرفتند.
مشخصات هر يك از آنها طوري است كه قبلا مي توانند به جاي يكديگر مورد استفاده قرار گيرند. دو نوع از اين پيچها كه به صورت استاندارد مي باشند به مقدار زيادي مورد استفاده قرار مي گيرند كه عبارت اند از پيچهاي يكنواخت ملي دنده درشت ( سيستم يكنواخت دنده درشت) كه با علايم UNC مشخص شده اند و نوع ديگر پيچهاي يكنواخت ملي دنده ريز ( سيستم يكنواخت دنده ريز) كه با علامت UNF مشخص شد اند، كه شباهت زيادي به پيچهاي ملي دننده درشت و دنده ريز آمريكايي كه در گذشته به كار مي رفتند دارند.
قسمت هاي مختلف قلاويز نمايش داده شده است كه براي تراش پيچهاي داخلي بكار ميرود.
قلاويز و اندازه پيچها :
اصولا قلاويز ها با دو يا سه يا چهار شيار ساخته مي شوند. اندازه يك سري قلاويز بر حسب اندازه پيچهاي استاندارد شده، در دسترس قرار مي گيرند.
پيچهاي ماشيني را نيز بر حسب شماره مشخص مي كنند كه معمولا اندازه بزرگترين پيچ كمتر يا برابر يك چهارم اينچ قطر مي باشد.
پيچهاي شمارشي نيز به طور اختصاصي بصورت پيچهاي يكنواخت ملي دنده درشت و دنده ريز ساخته ميشوند. براي مثال كوچكترين انداز اين نوع پيچها و يا قلاويز ها در منبع 80-0 مشخص شدهاست و بزرگترين آنها در اين سيستم 24-12 تعيين گرديده است البته بايد متذكر شد كه قسمت اول يعني 0-12 شماره پيچ ويا قلاويز و قسمت دوم يعني 80 و 24 تعداد دنده در يك اينچ را مشخص مي نمايد كه در نتيجه مي توان گفتپيچ و يا قلاويز سيستم يكنواخت دنده ريز nunf در پيچهاي سري شماره اي قطر آنها بين 06/0 تا 216/0 مي باشد.
البته تغييرات و اختلافات دنده در هر اينچ در دو سري دنده ريز و دنده درشت وجود دارد. مثلا پيچ شماره 12 در سري دنده درشت NC داراي 24 دنده در يك اينچ ولي همين پيچ در سري دنده ريز NF داراي 28 دنده در يك اينچ مي باشد كه پيچ اولي به صورت 24-12 و پيچ دومي به صورت 28-12 نمايش داده مي شود.
بطور كلي اين سيستم به اين منظور بوجود آمده است كه بتون پيچهاي ريز و يا پيچهاي ماشيني را تعيين و مورد استفاده قرار داد كه اندازه آنها معمولا تا يك چهارم ميرسد. مثال هاي بيشتري مي توان در زير مشاهده نمود.
مثل پيچ NC32-6 ويا پيچ NF40-6 و نيز مي توان پيچ شماره اي NC24-10 و يا NF 32-10 را نوشت.
سري قلاويز هاي دستي از يك سري سه تائي تشكيل مي شوند كه قلاويز اولي بصورت مخروط ساخته شده و براي شروع كار در نظر گرفته شده است كه آن را قلاويز پيش رو نامگذاري نموده اند.قلاويز دومي كه قلاويز مخروطي آن به مراتب كمتر از اولي مي باشد وسط رو وقلاويز سومي استوانه كامل است و نيز تمام دندانه هابطور كامل مي باشند قلاويز پس رو يا تكميلي نامگذاري كرده اند از اين قلاويز ها بيشتر در مواردي كه بخواهند سوراخ بن بستي را قلاويز نمايند استفاده مي كنند ( سوراخيكه در طول قطعه كار راه برد نيست) براي شروع قلاويز كاري ابتدا قلاويز شماره 1 كه 5 الي 6 دندانه در سر قلاويز بصورت مخروطي در آمده و نيز سر قلاويز كه بصورت پخ ميباشد در ابتداي سوراخ قرار داده و اين مقدار مخروط، عمل قرار گيري و شروع قلاويز را ساده تر كرده رفته رفته دنده ها در داخل كار به خود فرم مي گيرند.
قلاويز وسط رو كه سر آن در حدود 3 الي 4 دنده به صورت مخرطي شده است بعد از قلاويز اولي كه چند دندانه در سر كار ايجاد كرده قرار داده مي شود.
هنگاميكه مي خواهيم قلاويز كاري تا ته كار انجام شود و دنده ها در تمام طول كامل شوند در اين صورت از قلاويز سومي كه قلاويز پس رو ناميده مي شود استفاده مي كنيم. اين قلاويز كه سر آن داراي پخ بوده، دندانه هاي داخل كار را بصورت كامل در خواهد آورد تا در نتيجه پيچ بطور صحيح و دقيق داخل آن بپيچد علاوه بر قلاويز هاي فوق قلاويز هاي ديگري نيز هستند كه در صنعت از آنها بمراتب استفاده زيادي مي شود، كه عبارتند از :
* قلاويزهاي ماشيني :
قلاويز هاي ماشيني معمولا سري دوتائي و يا تكي بوده و براي بستن به ماشين تراش يا ماشين مته بكار برده مي شود. دنباله آنها بصورت استوانه بلند ساخته شده و نيز انتهاي آن چهار گوش و يا دو طرف آن داراي زبانه مي باشد.
* قلاويز هاي مخصوص مهره تراش :
اغلب اين نوع قلاويز ها بطور تكي ساخته ميشوند. براي تراش پيچهاي داخلي كوتاه كه سوراخ آنها راه بدر مي باشد بكار برده شده و در يك مرحله عمل پيچ تراشي كامل ميشود.
قلاویز ماشینی
* قلاويز هاي چپ تراش :
در بعضي از مواد لازم است كه پيچ و مهره را چپ گرد ساخت اگر لازم باشد كه اين نوع پيچ مهره با دست يعني بوسيله حديده و قلاويز ساخته شوند ميبايستي در اين موارد از حديده چپ گرد نيز استفاده كرد كه دندانه ها و اندازه پيچ در هر دو يكي است و اختلاف آنها در جهت شروع پيچش است كه اولي به سمت راست و دومي به سمت چپ گردش كرده تا مهره محكم شود. البته براي تشخيص ان بعضي از كارخانه هاي سازنده ديگر ممكن است بصورت مختلف چپ و راستي پيچها و مهره ها و يا حديده فلاوير را مشخص نمايند. از طرفي چپ ميتوان و يا راست گردي قلاويز را از روي لبه برش ان تشخيص داد.
دسته قلاويز ها :
براي استفاده از قلائيزها ميبايستي از دسته قلاويزهاي مختلفي بر م=حسب موقعيت و مكان انجام قلاويز كاري استفاده كرد كه عبارتند از:
* دسته قلاويز T شكل :
اين نوع دسته قلاويز در شكل زير نمايش داده شده است كه از يك پيج و مهره ساخته شده و مهره ان داراي شكافهايي بوده كه بدين وسيله فكها ميتوانند بهم نزديك و يا از هم دور شوند.
در نتيجه ميتوان بوسيله انها قلاويزها را تا اندازه مشخصي محكمي گرفته و عمل قلاويز كاري را انجام داد. هنگام استفاده از قلاويز بهتر است كه گرد و خاك، كثافا و گريس را اگر در داخل آن باشد خارج كرده و نيز بايستي پيچ و مهره آن هميشه روغنكاري شوند.هنگام قلاويزماري روي سطحي كككه از نظر فضا اشكالي ندارد استفاده كردن از يك دسته قلاويز دو طرفه و يا دسته قلاويز T شكل بهتر باشد. دسته قلاويز را بين شصت و چهار انگشت خود بصورت محكم بگيريد و آنرا بطور آهسته بچرخانيد تا قلاويز در كار جا بگيرد.
سپس عمل را ادامه دهيد . علاوه بر دسته قلاويز دسته قلاويز ديگري در شكل ذيل نمايش داده شده است كه براي قلاويز هاي بزرگ مورد استفاده قرار مي گيرد. با چرخاندن يكي از دسته ها فك متغير آن به سمت لو و عقب حركت كرده و در نتيجه سوراخ دسته قلاويز بزرگ و يا كوچك ميگردد.
در بعضي از موارد از دسته قلاويز ثابت ميتوان استفاده كرد كه كاملا شبيه دسته قلاويز متغير بوده با اين تفاومت كه سوراخ آن ثابت است و براي يك سري قلاويز كه اندازه چهار گوش انتهاي آنها برابر است قابل استفاده مي باشد. البته بايد متذكر شد كه از اين دسته قلاويز زياد استفاده نمي شود. زيرا در صورت لزوم ميبايست تعداد زيادي زيادي از آن تهيه گردد كه زياد مقرون به صرفه نيست.
دستگاه قلاويز زني به وسيله ماشين مته :
همانطوريكه از شكل پيداست اين دستگاه شامل دنباله مخروطي بوده كه داخل محور اصلي مته خود به خود محكم ميشود زيرا دنباله آن به صورت مخروط مُرس ميباشد. محور اصلي قلاويز گير از يك استوانه تو خالي تشكيل شده كه قلاويز داخل آن قرار داده شده و از بيرون به وسيله پيچ بيرون محكم ميشود. بعد از اين عمل دستگاه را داخل محور اصلي محكم كرده قلاويز را نسبت به كار تنظيم نماييد. سرعت محور اصلي را روي دور كم قرار بدهيد.
هنگام قلاويز كاري نبايستي بار داده شود. حتما از روغن استفاده استفاده كنيد. علاوه بر دستگاه فوق از دستگاه قلاويز ثابت كه داراي چند سوراخ جهت قلاويز هاي مختلف مي باشد نيز استفاده مي كنند.
انتخاب مته براي قلاويز كاري:
قبل از قلاويز كردن بايد قطعه مورد نظر سوراخ شود. براي اين منظور انتخاب صحيح مته از نظر اندازه بسيارمهم است. در ضمن ميبايستي قطر سوراخ كمتر از قطر قلاويز باشد. اگر چنانچه قطر سوراخ نسبتا كوچك باشد قلاويز در داخل كار گير كرده و احتمالا خواهد شكست و اگر اندازه سوراخ نسبتا بزرگ باشد دندانه هاي پيچ در داخل كار كامل نشده و در نتيجه پيچ و مهره بسيار لق خواهند بود.
در هر صورت هنگام قلاويز كاري بايد براي انتخاب مته به جدول منبع مراجعه كرده و مته مورد نظر را انتخاب نموده در صورتيكه بدون مراجعه به جدول بطور نظري يا ذهني مته را انتخاب كنيم روش غلطي اتخاذ كرده و در اين صورت مته مورد نظر يا كوچك يا بزرگ خواهد شد كه همان اشكالات فوق پيش خواهد آمد.در بعضي از مواد ممكن است مته مورد نظر در جدول نباشد در اين صورت مته ايكه قدري از مته قبلي بزرگتر است از جدول انتخاب نموده بخاطر بياوريد مته ايكه انتخاب كرده ايد ميبايستي قطر آن كمي كوچكتر از قطر خارجي قلاويز باشد. بيشتر اوقات كه جدول در دست نيست مي توان به وسيله محاسبه، قطر مته را بدست آود. محاسبات لازم درباره انتخاب قطر مته در مبحث پيچهاي كتاب منبع، ميباشد.
روغنكاري :
هنگام قلاويز كاري فلزات آهني و غير آهني و يا انواع فولاد، روغنكاري عمل بسيار مهم و مفيدي خواهد بود. از همه مهمتر انتخاب روغن مناسب بوده كه شرط اصلي قلاويز كاري است زيرا در غير اين صورت ممكن است قلاويز در كار گرم شده و باعث شكستن آن بشود. از طرفي سازندگان انواع روغن براي اينكه بتوانند محصولات خود را به فروش برسانند قيمت، مشخصات و توصيه هاي لازم را به كارخانجات ماشين سازي و توليدي عرضه خواهند كرد.
روش قلاويز كاري :
براي روش قلاويز كاري ابتدا كار را به گيره روميزي محكم ببنديد و سعي كنيد قطعه كار كاملا بصورت عمودي قرار گيرد. بعد از بستن كار بطور صحيح در داخل گيره قلاويز شماره يك را انتخاب كرده و انتهاي چهارگوش آن را داخل دسته قلاويز قرار داده و سپس آن را محكم كنيد.
معمولا براي قلاويز هاي كوچك از دسته قلاويز T شكل فشنگي و براي قلاويز هاي بزرگ از دسته قلاويز متغير استفاده مي كنند. دسته قلاويز را بطور محكم در دست راست قرار گرفته و سر قلاويز را روي سوراخ قطعه كار به طور عمود قرار دهيد.
قلاويز را يك دور كامل بچرخانيد و براي اين منظور با فشار پيوسته و يكنواخت به سمت پايين قلاويز را هدايت نماييد. سپس عمل را متوقف نموده نگاه كنيد آيا قلاويز به طور مستقيم يعني عمود بر سطح كار وارد شده است يا خير. چنانچه قلاويز عمود بر كار بوده دسته قلاويز را بطور محكم و مستقيم گرفته و يا به طور منظم و يكنواخت آنرا يك دور ديگر بچرخانيد.براي دقت عمل بيشتر كه آيا قلاويز كاملا عمود بر سطح است يك گونيا روي كار قرار داده و طرف ديگر گونيا را به قلاويز بچسبانيد سپس نگاه كنيد آيا فاصله گونيا با قلاويز در تمم طول قلاويز يكي است يا خير؟
اين عمل را در نقاط ديگر قلاويز انجام دهيد اگر قلاويز نسبت به كار عمود نيست آنرا از كار خارج كرده مجددا آن را در كار طوري قرار دهيد كه بطور مستقيم قرار گيرد. قبل از اينكه قلاويز كج شده را خارج كنيد ميتوان آن را در همان حال كمي به طرف ديگر حركت داده و مستقيم نمود. بعد از تنظيم با دقت زياد، بآن فشار وارد آورده و عمل قلاويز كاري را ادامه دهيد.
همانطوريكه قبلا پيشنهاد شده بود از روغن استفاده كنيد. عمل گردش قلاويز را با يك دست ادامه دهيد. تا شروع قلاويز كاري خوب صورت گيرد. ضمن قلاويز كاري لازم نيست كه فشار به سمت پاين ادامه يابد زيرا كه در حين چرخش، قلاويز خود به خود به سمت پايين كشيده خواهد شد و از طرفي هنگام قلاويز كاري با هريك دور حركت لازم است كه قلاويز را به اندازه نيم دور به سمت چپ گردش داده تا براده ها را شكسته و ا كار خارج كند. مقدار گردش به چپ معمولا نيم دور يا يك ربع دور خواهد بود. بعد از اين عمل مجددا عمل قلاويز كاري را ادامه دهيد براي اطمينان خاطر هميشه يك دور براده براري و نيم دور برگشت بايد صورت گيرد.
خارج كردن قلاويز شكسته از كار :
همانطوريكه قبلا گفته شد ممكن است در اثر كوچك بودن قطر سوراخ براي قلاويز كاري، قلاويز ضمن عمل در كار گير كرده و در اثر بي احتياطي بشكند زيرا كه قلاويز ها اصولا ترد و شكننده و در بعضي از موارد بي دوام مي باشند و به سادگي شكسته خواهند شد. قلاويز شكسته را ميتوان به وسيله قلاويز كش از كار خرج كرد و نيز ميتوان به وسيله چكش و قلم دم باريك اين عمل را انجام داد . براي خارج كردن قلاويز شكسته از داخل كار به وسيله قلاويز كش ابتدا براده ها و خورده هاي كوچك را از كار خارج كرد ه و كار را تمييز نماييد، اين عمل را ميتوان به وسيله سوزن خط كش مغناطيس هم انجام داد ولي در بعضي از موارد چون براده ها به طور سختي در كار فشرده شده اند در اين صورت بهتر است به وسيله سنبه نشان 30 درجه آنرا شل كرده و سپس به وسيله سوزن خط كش مغناطيسي آنها را خارج نمود.
بعد از اينكه براده ها از كار خارج گرديد قلاوي كش را داخل شيار هاي قلاويز كرده تا آنجا كه ممكن است به انتهاي قلاويز راهنمايي كنيد سپس حلقه قلاويز كش را به انتها يعني نزديك سطح كار برده و آنگاه قلاويز كش را به وسيله دسته قلاويز بر عكس بچرخانيد براي شل كردن قلاوز شكسته در داخل كار بهتر است كه چند مرتبه به سمت جلو و عقب حركت داده شود و بعد از اينكه كاملا قلاويز در كار شل شد آنگاه حركت چرخشي را به سمت چپ ادامه داده قلاويز را از كار خارج نماييد.
اگر اين روش كاملا موثر واقع نشد بهتر است كار را حرارت داده تا آب قلاويز گرفته ( نرم كردن فلز به وسيله حرارت دادن و سرد كردن مجدد آن) سپس آنرا مته زده و از كار خارج نماييد. با صرف وقت و گرفتاريهايي ك بر اي بيرون آوردن قلاويز شكسته متحمل شده لازم است كه در قلاويز كاري دقت زيادتري مبذول داريد. هنگام خارج كردن قلاويز شكسته به وسيله سنبه نشان 30 درجه و يا قلم دم باريك متوجه باشد كه جنس قلم يا سنبه نشان از جنس قلاويز سخت تر باشد در غير اين صورت قلم و يا سنبه نشانن خواهد شكست. هنگام كار با قلم و يا سنبه نشان امكان دارد ذرات شكسته شده قلاويز به سرعت از كار خارج شده و به چشم شما اصابت نمايد در نتيجه باعث جرحات گردد، در اينجا بهتر است كه از عينك حفاظتي استفاده نماييد.
تيز كردن قلاويزها :
همانطور كه ميدانيد قلاويز در اثر كار مداوم و يا ناشي گري كارگران و هنر جويان ممكن است كند شده و به سدگي در اثر كار مجدد بشكند. شاگردان ميبايستي قلاويز را مورد بررسي قرار دهد در صورتيكه لبه هاي برش قلاويز تيز نباشد آنرا با نبار برگردانده و قلاويز ديگري تحويل بگيرند يا اينكه مجدد آن را تيز نموده و مورد اسفاده قرار دهند. لبه هاي، برش قلاويز به وسيله سنگ ابزار تيز كني تيز خواهند شد. هنگام تيز كزدن قلاويز دقت شود كه لبه دندانه ه كاملا تيز شود. تمام لبه هاي برش بايد بطور شده و ارتفاع آنها يكي باشد. اگر تمام لبه ها داراي يك ارتفاع نباشند، لبه هاي براده برداري بعضي از دندانه ها براده برداشته و بعضي ديگر براده بر نخواهند داش، در اينصورت مقدار نيرو فقط به دندانه هاييكه براده بر ميدارند اثر كرده و چون مقدار نيرو زياد مي باشد دندانه ها خواهند شكست.
ذکر منابع :
1- ماشین های افزار (جلد اول) تالیف مهندس ابراهیم صادقی
2- مواد و فرایند های تولید تالیف ارنست پل دگارمو
مترجمان : دکتر علی حائریان- مهندس مهدی نوقابی – مهندس فرشید فرشچی
3- www.sanatekhodro.com
مطالب مشابه :
قطر نيروي كار ايراني در رشته‌هاي پزشكي و پرستاري مي‌پذيرد
پایگاه اطلاع رسانی پرستاری - قطر نيروي كار ايراني در رشته‌هاي پزشكي و پرستاري مي‌پذيرد
استخدام در دبی
بازار کار - استخدام در دبی - بازار کار پایگاه اطلاع رسانی استخدام و اشتغال ایرانیان
ابزارهای برشی
در ارتباط با قطر قطعه كار در نقطه برش، ميتوان سرعت برشي يا سرعت سطحي را با Vcو واحد m/min
مضرات شکستن قولنج انگشتان
سرپرستی مدارس جمهوری اسلامی ایران در قطر - مضرات شکستن قولنج انگشتان - پایگاه اطلاع رسانی
مسابقه نقش كار در زندگي انسان
مجتمع آموزشی پسرانه شهید بهشتی دوحه-قطر - مسابقه نقش كار در زندگي انسان -
مطالبی در مورد سوراخکاری خزینه کاری و برقوزنی فلزات پودمان کاربا فلز کاروفناوری هشتم
عمليات گردتراشي، در داخل سطوح كار، براي ايجاد سوراخ هايي با قطر و طول مشخص را سوراخكاري مي
حدیده کاری و قلاویز کاری
محاسبات لازم درباره انتخاب قطر مته در مبحث قلاويز ضمن عمل در كار گير كرده و در اثر
همسر امیر قطر و فراماسونری
ملکه قطر در مورد تحولات اما با روى كار آمدن شيخ حمد بنخليفه آل ثانى به عنوان امير
برچسب :
كار در قطر