بیماری‌های زبان

زبان از بافت مرطوب و صورتی رنگی به نام غشای موکوسی پوشیده شده است. روی سطح زبان، پرزها وجود دارند. بین این پرزها، جوانه‌های چشایی جای دارند. طعم غذاها با استفاده از این جوانه‌ها حس می‌شود. جوانه‌های چشایی، مجموعه‌ای...

ساختمان زبان

زبان موجب حرکت غذا به سمت مری می‌شود و بلع غذا کمک می‌کند.

زبان سالم صورتی رنگ و پوشیده از پرز است.

اختلال در حرکت زبان، می‌تواند نتیجه تخریب اعصاب باشد. این اختلال می‌تواند مشکلاتی را در بلع و جویدن غذا و صحبت کردن ایجاد کند.

مشکل در تشخیص مزه غذا در اثر تخریب جوانه‌های چشایی، تخریب اعصاب، عوارض برخی داروها، عفونت و غیره می‌باشد.

در طب یونانی، پزشکان بر این عقیده‌اند که زبان تمام بیماری‌های فرد را منعکس می‌کند. مشکلات زبانی می‌تواند نشانه‌ای از کمبود ویتامینی و یا بیماری ایدز و یا سرطان دهان باشد.

بیماری‌های مربوط به زبان

1- زبان باردار

هنگامی‌که زبان سفید رنگ و چسبناک باشد، نشان دهنده نوعی عفونت در زبان است.

علل به وجود آورنده زبان باردار عبارت است از:

- لوکوپلاکیLeukoplakia : این وضعیت باعث می‌شود که سلول‌ها در دهان بیش از حد بزرگ شوند و به وجود آورنده تکه‌های سفید در داخل دهان و روی زبان ‌گردند. این بیماری می‌تواند پیش زمینه سرطان باشد. این بیماری در مصرف کنندگان تنباکو دیده شده است.
بیماری زبان باردار

- برفک دهانی: برفک دهانی ایجاد کننده تکه‌های سفید و پنیرمانند روی زبان و دهان است. این عفونت غالبا در نوزادان، افراد مسن، افرادی‌ که پروتز دندان کرده‌اند و افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، دیده می‌شود. افراد دیابتی و مصرف‌کنندگان داروهای استروئیدی از قبیل بیماران آسمی یا ریوی نیز می‌توانند دچار برفک دهانی گردند.

- لیکن پلان دهان: عفونت دهانی است که با خارش و سفیدی همراه است. پوست در آن محل، فلس مانند و سفت می‌شود. این عفونت خودبخود درمان می‌شود، ولی رعایت بهداشت دندان، دوری از مصرف توتون و کم مصرف کردن مواد غذایی که موجب سورش دهان می‌شوند، برای جلوگیری از پیشرفت این عفونت بسیار مهم است. این عفونت با داروهای ضد قارچ (یا موضعی و یا خوراکی) درمان می‌شود و دوباره زبان به رنگ صورتی سالم برمی گردد. خوردن ماست در جلوگیری از پیشرفت این عفونت بسیار مفید است.
مصرف کنندگان تنباکو در معرض خطر بروز سرطان دهان می‌باشند

بیماری زبان تیره

2- زبان تیره

زبان سالم باید صورتی رنگ باشد. هنگامی که رنگ زبان به قهوه‌ای تیره یا سیاه تغییر کند، باید مشکل را پیدا کنید.

علل به وجود آورنده زبان تیره:

- تغذیه و یا داروهای مصرفی: پرزهای رشته‌ای روی زبان، به راحتی می‌توانند لکه‌های رنگی را بر روی زبان به جای بگذارند. این لکه‌های رنگی ناشی از رنگ‌های موجود در غذا، نوشیدنی و آنتی بیوتیک می‌باشند.

- عوارض ناشی از داروی بیسموت

- نوشیدن مقدار زیادی قهوه، سیگار کشیدن و یا جویدن آدامس‌های توتون دار

اگر رنگ زبان‌تان تیره شده است، می‌توانید زبانتان را مسواک بزنید تا به رنگ واقعی خود درآید.

این نکته را فراموش نکنید که مصرف کنندگان تنباکو در معرض خطر بروز سرطان دهان می‌باشند.

بیماری زبان مودار

3- زبان مو دار

روی زبان پوشیده از پرزهای رشته‌ای است. این پرزها از کراتین ساخته شده‌اند. کراتین همان پروتیئن تشکیل دهنده مو می‌باشد. شما در حالت عادی، این پرزها را حس نمی‌کنید، اما در شرایط خاصی، این پرزها بلندتر می‌شود.

چندین عامل وجود دارد که باعث طویل شدن پرزهای زبان می‌شود، از جمله: عفونت باکتریایی، بیماری ایدز، نوشیدن زیاد قهوه، مصرف کنندگان آنتی بیوتیک، دیابتی‌ها و یا داشتن دهانی خشک و شیمی‌درمانی.

بیماری زبان ناهموار

4- زبان ناهموار

گاهی برخی پرزهای روی زبان ملتهب، قرمز و زخم می‌شوند. این التهاب دهانی، بی ضررتر از آفت و زخم‌های دهانی می‌باشد، اما اگر این التهابات قرمز و یا سفید شوند، دردناک و حساس گردند و از بین نروند، می‌توان به سرطان دهان شک کرد.

از علل به وجود آورنده آن می‌توان به کم خونی و کمبود ویتامین B12 اشاره کرد.

5- زبان قرمز و دردناک

زبان سالم، صورتی رنگ است، اما اگر رنگ زبان، قرمز روشن یا تیره باشد، نشان‌دهنده یکی از مشکلات زیر است:

- کمبود ویتامین B3 یا نیاسین (بیماری پلاگر)

- کمبود اسید فولیک و ویتامین B12

- کم خونی

- بیماری سلیاک یا اسپیرو (بیماری مناطق گرمسیری): در این بیماری روده کوچک آسیب می‌بیند و جلوی جذب برخی از غذاها را گرفته می‌شود.

- سندرم Plummer-Vinson که در اثر کمبود آهن به وجود می‌آید.

- زبان جغرافیایی: این وضعیت به نام ورم زبان نیز معروف است که در آن، تکه‌های قرمز روی زبان وجود دارد و در اطراف این تکه‌های قرمز، حاشیه سفید رنگی موجود است و با گذشت زمان این نقاء تغییر مکان می‌دهد. اگر بیشتر از دو هفته، زبان جغرافیایی داشتید، به نزد پزشک بروید.

- تب اسکارلتی: افرادی که دارای عفونت استرپتوکوکی، تب، گلودرد، خارش و زبان قرمز هستند، مطمئنا دچار تب اسکارلتی شده‌اند. اگر تب بالا و زبان قرمز داشتید، حتما به نزد پزشک بروید. درمان آنتی بیوتیکی برای تب اسکارلتی لازم است.

- سندرم کاواساکی (Kawasaki syndrome ) : این سندرم غالبا در کودکان زیر 5 سال دیده شده است. بر روی رگ‌های خونی اثر دارد و موجب قرمزی زبان می‌شود. این کودکان دارای تب بالا، دست درد، پا درد و قرمزی دست و پا هستند.

- بیشتر قرمزی و درد زبان ناشی از غذایی است که می‌خورید. حساسیت به طعم خاص خمیردندان، دهان شویه، آدامس (مانند طعم دارچین) و غذاهای اسیدی (مانند آناناس) علت قرمزی و درد زبان هستند. برای اطمینان از این‌که آیا این غذاها موثر هستند یا نه، می‌توانید این غذاها را از برنامه غذایی‌تان حذف کنید و ببینید که آیا قرمزی و درد متوقف می‌شود یا نه.

6- زخم زبان یا دهان

زخم‌ها ممکن است کوچک باشند، اما بسیار دردناک هستند. کسانی که از لحاظ ژنتیکی، آمادگی بروز زخم دهان را دارند، وقتی که عامل‌های دیگری پیش می‌آیند، خیلی زود زخم دهان ظاهر می‌شود، عامل‌هایی مثل سرماخوردگی، تب، سیگار کشیدن، استرس زیاد، سندرم سوختن زبان (بیشتر در زنان یائسه دیده شده است)، مصرف بیش از حد مرکبات، بلند شدن پرزهای زبانی و یا گاز گرفتن زبان. بیماران دیابتی و یا کم خون نیز ممکن است دچار زخم زبان یا دهان شوند.

زخم معمولی زبان یا دهان در طی 1 هفته تا 10 روز بهبود می‌یابد. اما زخم دهانی که بیشتر از 10 روز طول بکشد و بهبود نیابد، امکان دارد نشانه‌ای از سرطان دهان باشد. لذا فورا به نزد پزشک بروید

7- زرد شدن زبان

زردی زبان، نشان‌دهنده نوعی عفونت قارچی یا باکتریایی در دهان می‌باشد. یکی دیگر از علل زردی زبان، ریفلاکس (برگشت اسید معده) است، زیرا ممکن است اسید، فلور باکتریایی دهان را به هم بزند.

در برخی افراد، این تغییر رنگ زبان نشان‌دهنده یک بیماری به نام زبان جغرافیایی می‌باشد. در این بیماری برخی نقاط روی زبان، زرد رنگ می‌گردند و بقیه نقاط به همان رنگ صورتی باقی می‌مانند.

8- سوزش زبان

سندرم سوزش زبان به نام dysesthesia دهانی نیز خوانده می‌شود. این سندرم در اثر مصرف برخی غذاها به وجود می‌آید و باعث سوزش موقت در زبان می‌گردد. این بیماری با درد و سوزش همراه است که می‌تواند فقط زبان و یا کل دهان را درگیر کند. این احساس سوزش ممکن است دائمی باشد و یا ممکن است در طول چند روز برود و بیاید.

غالبا، این سندرم زنان یائسه را مبتلا می‌کند. در اثر تغییرات هورمونی یائسگی، اعصاب زبان صدمه می‌بینند و این یکی از علل به وجود آورنده این سندرم می‌باشد.

از علت‌های دیگر می‌توان به عفونت‌های باکتریایی، خشکی دهان (در اثر مصرف برخی داروها) و یا کمبودهای تغذیه‌ای اشاره کرد.

درمان این سندرم عبارت است از: نوشیدن آب، جویدن آدامس (برای جلوگیری از خشکی دهان) و یا مصرف داروهای ضد افسردگی و یا ضد اضطراب.

9- زبان بی رنگ و بدون پرز

زبان شخصی که کمبود آهن دارد، بی رنگ و صاف می‌باشد. این بی رنگی، به خاطر کمبود آهن می‌باشد، زیرا خون به اندازه کافی قدرت حمل اکسیژن را ندارد.

نکاتی برای حفظ سلامت زبان

رعایت موارد زیر برای سلامت زبان شما مفید است:

- مانند هر عضوی از بدن، زبان تحت تاثیر تغذیه و رژیم غذایی افراد است. تغذیه صحیح عبارت است از متنوع و متعادل خوردن. اما این نکته را فراموش نکنید که تغذیه درست، بیماری‌های زبان را درمان نمی‌کند، بلکه باعث پیشرفت بهبودی می‌شود.

- برای افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن باید مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان بیشتر مصرف کنید. این آنتی اکسیدان ها از منابع غذایی ویتامین‌های A و C تامین می‌شود. ویتامین C نقش مهمی در درمان بیماری زخم زبان دارد.

- مواد غذایی حاوی کلسیم استفاده کنید.

- از غذاهای تازه و سبوس دار استفاده کنید و کمتر از غذاهای فرآوری شده استفاده نمایید.

- نمک و چربی را کم مصرف کنید.

- سبزیجات و میوه جات را زیاد مصرف کنید، زیرا آن‌ها دارای ویتامین‌های A، C، K ، اسید فولیک، آهن و کلسیم می‌باشند. تحقیقات نشان داده که سبزیجات و میوه جات می‌توانند از بروز سرطان دهان و زبان جلوگیری نمایند.

- از آجیل و حبوبات نیز استفاده کنید.

- میان وعده‌ها را کمتر مصرف کنید، زیرا اگر دهان‌تان همیشه پر باشد، برخی از این مواد به زبان شما آسیب می‌رسانند.

- ورزش را جزو برنامه زندگی خود قرار دهید.

- از استرس دوری کنید.

مطالب مشابه :

درمان لایه سفید روی زبان

درمان لایه سفید روی زبان. تاريخ : جمعه پنجم آبان ۱۳۹۱. باور کنید فقط شما همینقدر عمل کنید اگر خوب نشد من رو فحش بدید. 1_عرق شاهتره و عرق کاسنی و یه دانه هایی هست

برفک دهان در نوزادان

ممکن است به علت تشابه ظاهری، گاه این دانه های سفید رنگ با آثار ناشی از برگرداندن شیر بر روی زبان کودک به اشتباه گرفته شود که تشخیص آن بسیار راحت است.